Misheppnuð uppboðshugmynd

Hér er frétt frá Færeyjum, en Færeyingar hafa staðið í dýrkeyptri tilraunastarfsemi með fiskveiðistjórnunarkerfi sitt.  Þeir reyndu sóknarmarkskerfi um hríð, en það leiddi til ofveiði og mikils útgerðarkostnaðar, auk þess sem viðskiptavinir sátu alloft á hakanum vegna ójafns frálags útgerðanna.

Nú hafa Færeyingar farið inn á nýja braut í þessum efnum að sögn Torheðins J. Jensens á www.vp.fo.  Öll varnaðarorð hérlendra manna og gagnrýni á hugmyndir um s.k. "uppboðsleið" fyrir aflaheimildir hafa rætzt samkvæmt frásögn Torheðins. 

Fjársterkir aðilar hirtu aflaheimildirnar á uppboðunum, og þau reyndust "hraðbraut" fyrir erlent auðvald inn í færeyska sjávarútveginn.  Engin nýliðun átti sér stað, því að þeir, sem hrepptu aflaheimildirnar, stunda allir fiskveiðar nú þegar á grundvelli eigin aflaheimilda. 

Hér er tilvitnun í Torheðin:

"Það, að þetta mikla söluandvirði [3,65 DKK/kg af makríl - innsk. BJo] endi allt í ríkiskassanum, verður aðeins staðreynd í skamman tíma, því að þegar þeir fjársterkustu hafa sigrazt á veikari félögunum, hverfur uppboðsverðið aftur niður í lægri fjárhæðir, því að enginn verður til að bjóða á móti."

Þetta er ógeðslegt kerfi spákaupmennsku, og færeyska ríkið mun ekki ríða feitu hrossi frá þessum viðskiptum, því að það fær ekki tekjuskatt af þeim erlendu fyrirtækjum, sem hrepptu hnossið, og vinnan við aflann kann að flytjast frá Færeyjum í einhverjum mæli.  Frá sjónarmiði fjölbreytilegs og sjálfbærs sjávarútvegs og frá langtímasjónarmiðum um tekjur hins opinbera af auðlindinni, sem koma víða að, ef allt er með felldu, þá er þetta dauðadæmt fyrirkomulag.

Uppgjör útgerðar, sem keypti aflahlutdeild á téðu makrílsuppboði, lítur þannig út, samkvæmt Torheðni:

• Sölutekjur skips:   6,50 DKK/kg (116 ISK/kg)
• Kvótakaup:          3,65 DKK/kg = 56 % af söluverði
• Laun:               1,95 DKK/kg = 30 %
• Olía:               0,25 DKK/kg =  4 %
• Rek.,afsk.,o.a.     0,65 DKK/kg = 10 %

Síðasti liðurinn í þessu tekju- og kostnaðaryfirliti gefur til kynna mikið tap á rekstrinum, sem helgast af því, að til kvótakaupanna fer a.m.k. tíföld sú upphæð, sem nokkur glóra er í.  Lítil útgerð, sem þannig mundi haga sér, færi strax á hausinn.  Eins og Torheðinn segir, munu hákarlarnir strax lækka sig, þegar þeir hafa drepið af sér samkeppnina.  Þess konar hugmyndafræði á engan rétt á sér í íslenzkan sjávarútveg né annars staðar.  Þessi tilraunastarfsemi var óþörf og skaðleg, en fróðlegt verður að fylgjast með framhaldinu. 

 

Vonir landsstjórnar brugðust