Mengunarvaldurinn mikli

Mesta bįbilja umręšunnar um ķslenzku atvinnuvegina sem mengunarvalda er, aš feršažjónustan sé umhverfisvęnst.  Žessu er žveröfugt fariš; hśn er verst, žegar aš er gįš, og kemst upp meš žaš, enn sem komiš er, įn žess aš greiša fyrir tjóniš.  Lįgmark er, aš hśn greiši fyrir žęr mótvęgisašgeršir, sem tiltękar eru.  Ofurvöxtur ķ greininni sżnir, aš žaš er borš fyrir bįru hjį henni aš hękka veršiš til aš męta slķkum umhverfiskostnaši, enda er fįtt um fķna drętti hjį feršamönnum, žegar kemur aš staškvęmni fyrir Ķsland.

Landnotkun feršažjónustunnar, eins og hśn er nś rekin į Ķslandi, mį vķša kalla įnķšslu, sem fer jafnvel ver meš landiš en ofbeit saušfjįr og hrossa.  Nś mótar loksins fyrir vitręnum tillögum til aš stemma stigu viš įtrošslunni, ž.e. aš landeigandi og/eša umrįšaašili lands taki bķlastęšagjald, sem standi undir uppbyggingu  ašstöšusköpunar og žjónustu į stašnum.  Žessi ašferš felur ķ sér möguleika į aš stjórna fjöldanum meš veršlagningu, eins og vķša er gert.

Žaš er lķka ešlilegt aš taka gistinįttagjald, sem renni aš mestu leyti til viškomandi sveitarfélags, žvķ aš mešhöndlun śrgangs, ž.m.t. skólps, frį 2,0 M feršamönnum, lendir į sveitarfélaginu og śtheimtir miklar fjįrfestingar, ef vel į aš standa aš hreinsun, svo aš śrgangurinn, sem jafngildir śrgangi frį a.m.k. 50 žśsund manna sveitarfélagi, verši ekki stórskašlegur umhverfinu. Nżlega hefur komiš fram, aš mešhöndlun skólps hérlendis nęr ekki mįli og er til skammar, žegar boriš er saman viš sķun skólps į hinum Noršurlöndunum, sem er 50 sinnum öflugri en hér.   

Akkilesarhęll feršažjónustunnar ķ mengunarmįlum er žó loftmengunin. Žaš eru um 20 k (žśsund) bķlaleigubķlar ķ rekstri hér, sem er tęplega 9 % bķlaflotans, og erlendir feršamenn eru stęrsti višskiptamannahópurinn.  Žessum bķlum er ekiš margfalt meira en öšrum bķlum landsmanna aš mešaltali, eša lķklega um 100 kkm/įr.  Žannig gęti eldsneytisnotkun feršamannanna į vegum numiš um žrišjungi heildareldsneytisnotkunar bķlaflotans, sem įriš 2015 nam 260 kt, og veriš valdur aš 6 % losun gróšurhśsalofttegunda įn flugs og millilandaskipa. 

Žetta stendur žó til bóta vegna umhverfisvęnni bķla, ašallega rafbķla, sem senn munu taka viš af bķlum knśnum jaršefnaeldsneyti.  Nś (2015) er innlend olķunotkun 523 kt/įr.  Henni er spįš hęgt vaxandi fram til 2020, žegar hśn gęti numiš tęplega 600 kt vegna hagvaxtarins, en eftir žaš fari hśn minnkandi vegna minni eldsneytisnotkunar bķlaflotans, fiskiskipaflotans og išnašarins. 

Įriš 2035 gęti olķunotkun į Ķslandi (įn millilandaflutninga) hafa minnkaš um helming nišur ķ 300 kt, sem skiptist žannig:

  • bķlaflotinn              57 % (nś 50 %)
  • fiskiskip                35 % (nś 40 %)
  • landb.& išn.& innanl.fl.  8 % (nś 10 %)

Žessar tölur eru įgizkun blekbónda, og žróun bķlaflotans veršur vonandi hrašari en žarna er gert  rįš fyrir. Allt önnur og verri svišsmynd er uppi į teninginum, žegar eldsneytisnotkun millilandaflugvéla og -skipa er tekin meš ķ reikninginn. 

Įriš 2015 nam hśn 261 kt eša 33 % af heild.  Įriš 2025 er žessari notkun spįš 463 kt, sem jafngildir 77 % aukningu į 10 įrum og aš hśn nemi žį 44 % af heildarnotkun Ķslendinga į olķuvörum ęttušum śr išrum jaršar. 

Įriš 2035  veršur notkun millilandaflugvéla og millilandaskipa ķslenzkra komin upp ķ 562 kt samkvęmt spį og er žį oršin 2,15-föld į viš notkunina 20 įrum fyrr og nemur žį 65 % af heildar jaršefnaeldsneytisnotkun landsmanna. 

Megniš af žessu er vegna flugsins og mį segja, aš žessi mengunaržróun stefni ķ algert óefni, eins og bezt sést į žvķ, aš įriš 2035 mun losun gróšurhśsalofttegunda samkvęmt žessari spį nema 100 % af allri nśverandi losun Ķslands į CO2 jafngildum įn millilandaflutninga. 

Millilandafluginu ber sjįlfu aš mynda mótvęgi viš žessu.  Žaš er t.d. hęgt aš gera meš skógrękt.  Setjum sem svo, aš millilandafluginu verši gert aš mynda mótvęgi įriš 2035 viš allri aukningunni sķšan įriš 2015, ž.e. mótvęgi viš 2,7 Mt af CO2 jafngildum.  Til žess žarf skógrękt į um 6000 km2 lands.  Kostnašurinn er um 30 Mkr/km2, svo aš heildarkostnašur nemur 180 miakr eša 9 miakr/įr.  Kostnašinn mį lękka meš endurheimt votlendis til aš męta voveiflegri aukningu aš hluta, sem er mun ódżrari ašgerš. 

Žetta mundi ašeins jafngilda 2-3 kkr/farmiša fram og tilbaka, ef millilendingarfaržegum er sleppt og faržegaaukningunni vindur fram, eins og feršažjónustumenn gera skóna, svo aš žaš er alls engin gošgį aš lįta flugfaržega śtjafna kolefnisspor sitt meš žessum hętti.  Augljóslega stendur feršažjónustan ķ mikilli skuld viš landsmenn og heimsbyggšina alla, sem veršur fyrir baršinu į hlżnandi loftslagi. 

 


Bloggfęrslur 9. september 2016

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband