Feršažjónusta į krossgötum

Öryggismįl feršamanna į Ķslandi eru ķ skötulķki, og žar eru śtlendingar aušvitaš berskjaldašri en innfęddir, žar sem ašstęšur į Ķslandi eru flestum feršamönnunum framandi. Ķ fréttum hefur veriš greint frį atburšum, žar sem legiš hefur viš stórslysi, og žį mį nęrri geta, aš heildarfjöldi slķkra hér um bil slysa skiptir hundrušum į įrinu 2016.  Žetta er žrišja heims įstand, og mį furšu gegna, aš ekki skuli hafa veriš gerš gangskör aš róttękum śrbótum į helztu feršamannastöšunum enn žį, žvķ aš frį įrinu 2013 hefur veriš ljóst, aš róttękra ašgerša er žörf. Ekki vantar nś silkihśfurnar, sem um žessi mįl eiga aš véla. 

Ķ Fréttablašinu, föstudaginn 11. marz 2016, var t.d. frétt um algert ašbśnašar- og eftirlitsleysi į einum ašalferšamannastaš landsins, viš Gullfoss.  Žetta er gjörsamlega fyrir nešan allar skrišur, og engu er lķkara en bešiš sé eftir nęsta stórslysi įšur en žessum vinsęla feršamannastaš veršur hreinlega lokaš af öryggisįstęšum, a.m.k. aš vetrarlagi.  Lausnin blasir žó viš. 

Gera žarf eiganda/umrįšaašila viškomandi stašar įbyrgan fyrir öryggi gesta og umgengni žeirra viš stašinn, um leiš og honum er veitt heimild til aš innheimta komugjald af hverjum feršamanni, enda hafi hann eftirlitsmenn og leišbeinendur į stašnum og veiti a.m.k. fyrstu hjįlpar ašstoš og hreinlętisžjónustu auk žess aš koma upp og višhalda göngustķgum og śtsżnispöllum, žannig aš engum stafi bein hętta af heimsókninni og allir geti notiš heimsóknarinnar, kvķšalausir. 

Af žessu komugjaldi žarf sķšan aš innheimta fullan viršisaukaskatt, og er žar meš komiš aušlindagjald ķ rķkissjóš, og sveitarfélagiš fęr fasteignagjöld af ašstöšusköpun og jafnvel śtsvar af starfsmönnum. 

Nś veršur vitnaš til fréttarinnar um hiš hęttulega įstand viš Gullfoss, sem viršist vera ķ boši rķkisstofnunar, eins og fram kemur ķ fréttinni:

"Flughįlir svellbunkar liggja bókstaflega yfir öllu viš Gullfoss žessa dagana.  Feršamenn flykkjast aš ķ žśsundatali į hverjum degi, en ekkert er gert til aš draga śr hįlkunni į leiš žeirra aš śtsżnisstašnum.  Lögregluborša hefur žó veriš komiš fyrir til aš hindra ašgang aš stķgnum, sem liggur lokaspottann aš fossinum."

"Žessa stund, sem stoppaš var viš Gullfoss, virtust margir gestir žar komnir vel af léttasta skeiši.  Var meš ólķkindum, aš žeir skyldu allir hafa stašiš ķ fęturna alla leiš aš handrišunum, sem hęgt var aš styšja sig viš į mešan fossinn var skošašur śr fjarska."

"Um įrabil hefur veriš rętt um, aš śrbętur žurfi viš Gullfoss.  Įsborg Arnžórsdóttir, feršamįlafulltrśi uppsveita Įrnessżslu, segir fossinn ķ umsjón Umhverfisstofnunar, sem annist žar hįlkuvarnir, söltun og söndun.  Ekki var sandkorn aš sjį į svęšinu, žegar Fréttablašiš var žar į ferš.  Ekki nįšist ķ fulltrśa Umhverfisstofnunar ķ gęr."

Andvaraleysi og įbyrgšarleysi umsjónarašila og įbyrgšarašila stašarins er algert.  Žaš er vķtavert og sętir sennilega refsingu aš lögum, ef einhver kęrir, svo aš ekki sé nś talaš um, ef slys veršur, er leišir til tķmabundinnar eša varanlegrar örorku, t.d. beinbrots.  Langlundargeš hagsmunaašila ķ feršažjónustunni sętir tķšindum, žvķ aš ķ raun vęri réttast, aš sżslumašur mundi loka feršamannastöšum, žar sem lķfi og limum gesta er augljós hętta bśin, eins og viš Gullfoss viš vissar ašstęšur.

Feršamįlafulltrśi sżslunnar į svęšinu er greinilega gjörsamlega rįšžrota, en einhver myndi kalla slķkan mįlflutning holtažokuvęl ķ žessari stöšu:

""Žetta er mjög erfiš staša aš eiga viš ķ alla staši.  Žaš viršist einhvern veginn ekki vera hęgt aš landa žessu almennilega", segir Įsborg. "Viš ķ feršažjónustunni erum nśna ķ svo nżjum ašstęšum.  Žaš var ekki svona ofbošslegur fjöldi hér įšur fyrr į žessum tķma.""

Žetta er óbošlegur mįlflutningur, og ef hann er talinn vera gjaldgengur, žį mun žetta įstand vara žar til stašnum veršur hreinlega lokaš.

Björn Brynjślfur Björnsson, hagfręšingur hjį Višskiptarįši, velkist ekki ķ vafa um, hvaš er til rįša, og gefur yfirvöldum rįšleggingar ķ "Kynningarblaši um fjįrfestingu ķ feršažjónustu", dagsettu 27. febrśar 2016:

"Framleišni er lęgri ķ feršažjónustu en hjį atvinnulķfinu ķ heild.  Ef greinin heldur įfram aš vaxa įn žess aš žaš breytist, munum viš ekki njóta įvinningsins ķ formi bęttra lķfskjara.  Lykilverkefni stjórnvalda er žvķ aš styšja viš framleišnivöxt ķ greininni.  Žaš veršur gert meš žvķ aš horfa ķ meiri męli į veršmęti hvers feršamanns heldur en fjölda žeirra.  Žar skiptir mįli aš stżra feršamannastrauminum og aš auka tekjur af hverjum feršamanni meš fjįrfestingu ķ tekjuskapandi verkefnum. 

Višskiptarįš hefur talaš fyrir žvķ, aš tekin verši upp ašgangsgjöld į vinsęlustu įfangastöšunum.  Žaš dregur śr įtrošningi, dreifir įlagi į fleiri feršamannastaši, eykur tekjur į hvern feršamann og skapar hvata til aš fjįrfesta og byggja upp."

Yfirvöld hafa brugšizt ķ žvķ aš skapa naušsynlega lagaumgjörš til ęskilegrar framleišniaukningar ķ feršamannageiranum. Samt eru įgęt fordęmi, og nefnir Björn Brynjślfur Blįa lóniš til sögunnar um vel heppnaša nįttśrunżtingu meš ašgöngugjaldi fyrir gesti.  Blįa lóniš er sem kunnugt er affallsvatn frį jaršgufuvirkjun ķ Svartsengi og er hluti af aušlindagöršum Hitaveitu Sušurnesja.  Blįa lóniš er lżsandi dęmi um žaš, hversu afskaplega vel orkunżting og feršažjónusta geta haldizt ķ hendur, og žetta fordęmi mį vera til eftirbreytni um allt land, žó aš mörgum innfęddum blöskri nś ašgangseyririnn. 

Alls stašar, žar sem virkjanir į Ķslandi eru opnar feršamönnum til sżnis og fróšleiks, eru žęr vinsęlir viškomustašir.  Sömu sögu er aš segja śr öšrum löndum, t.d. Bandarķkjunum, žar sem stórar vatnsaflsvirkjanir eru į mešal vinsęlustu feršamannastaša, og virkjašir fossar, t.d. Niagara, hafa engan veginn misst ašdrįttarafl sitt, žvķ aš um ašalferšamannatķmann er um 30 % upprunalegs mešalrennslis hleypt į fossana, og veršur upplifunin žį mjög nįlęgt žvķ, sem vęri viš upprunalegt mešalrennsli. 

Žaš vęri mikill bjarnargreiši viš višleitnina til aukinnar framleišni ķ feršamannaišnašinum, svo aš ekki sé nś minnzt į tekjustreymiš af aušlindanżtingu landsins almennt, aš breyta öllu mišhįlendi landsins, 40 % af heildarflatamįli žess, ķ einn žjóšgarš, ef meš žjóšgarši er įtt viš aš śtiloka landgręšslu, almennilega vegagerš, virkjanir og loftlķnu- og jaršstrengjalagnir, į svęšinu.  Slķk tillaga mundi jafngilda žvķ aš varpa strķšshanzka aš fjölmörgum ašilum, t.d. ašliggjandi sveitarfélögum, sem hafa fjölbreytilegri hugmyndir um sjįlfbęra og žjóšhagslega hagkvęma nżtingu hįlendisins en hrossatront og skakstur į nišurgröfnu žvottabretti ķ rykmekki.  Sum žeirra segja farir sķnar ekki ķ sléttar ķ višskiptunum viš nśverandi žjóšgarša.

Žaš er mun vęnlegri leiš til sįtta aš lįta markašinn śrskurša um žaš, innan marka lögformlegs umhverfismats, ķ staš einstrengingslegrar forsjįrhyggju misviturrar mišstjórnar, hvernig hagnżtingu nįttśrunnar veršur hįttaš.  Žegar meiri reynsla kemst į stjórnsżslu og opinberan kostnaš af Vatnajökulsžjóšgarši, stęrsta žjóšgarši Evrópu, og meiri upplżsingar verša tiltękar um kosti og galla slķkra risažjóšgarša, mętti hugsa sér žjóšaratkvęšagreišslu um žetta stórmįl.

Hvaš sagši hinn męti hagfręšingur, Björn Brynjślfur, um Blįa lóniš ?:

""Žar er rukkašur ašgangseyrir, sem skilar sér ķ hvata til uppbyggingar.  Nśna er žar ķ gangi uppbyggingarverkefni fyrir um miakr 6,0.  Til samanburšar nam fjįrfesting rķkissjóšs ķ feršažjónustu ķ heild sinni Mkr 25 įriš 2014 samkvęmt Hagstofunni (sem er 0,4 % af téšri fjįrfestingu Blįa lónsins - innskot BJo).  Žetta er stęrsta įstęša žess, aš fjįrfesting ķ greininni er lįg.  Į mešan viš rukkum ekki feršamenn fyrir ašgang aš vinsęlustu feršamannastöšunum, fįum viš ekki tekjur, sem nżtast til aš byggja žį upp.  Viš njótum žvķ ekki įvinnings af nįttśruaušlindum okkar", śtskżrir Björn Brynjślfur."

Hér er komiš aš kjarna mįlsins.  Framleišnin ķ feršamannaišnašinum er lįg, af žvķ aš feršamašurinn er ekki rukkašur fyrir ašgang aš nįttśruperlum, og žar af leišandi er ašstašan til móttöku žeirra fyrir nešan allar hellur vķšast hvar, jafnvel stórhęttuleg, heilsuspillandi og gróšureyšandi.  Žaš er flotiš sofandi aš feigšarósi varšandi umhverfisspjöll af völdum of mikils įgangs feršamanna og fjölda žeirra ķ viškvęmum nįttśruperlum.  Žegar um slķka "ofnżtingu" nįttśruaušlindar er aš ręša, er lausnin sś alls stašar aš hefta ašgengiš og taka skattgjald af žeim, sem inn į svęšiš er hleypt, sbr fiskveišiaušlindina. 

Žegar um er aš ręša įgreining um nżtingu į nįttśrunni, er hęgt aš lįta markašinn höggva į hnśtinn meš žvķ aš lįta hagsmunaašilana bjóša ķ nżtingarréttinn til įkvešins tķma, t.d. 40 įra.  Žannig gętu feršažjónustufyrirtęki og virkjunarfyrirtęki t.d. bošiš ķ einhvern virkjunarstaš į mišhįlendinu, svo aš dęmi sé tekiš. 

Žjóšhagslega hagkvęmast er žó, aš mati blekbónda, aš virkja, ef a.m.k. 10 %/įr raunįvöxtun er tryggš af fjįrfestingunni meš orkusölu, og selja feršamönnum sķšan ašgang aš virkjuninni og veita žeim žar góšan višurgjörning.  Dęmin sżna, aš slķkur "aušlindagaršur" hįmarkar afrakstur aušlindarinnar og sjįlfbęr virkjun og feršamennska fara įgętlega saman. Aš stilla virkjunarfyrirtękjum og feršažjónustufyrirtękjum upp sem andstęšingum er bįbilja, sprottin śt śr hugskoti einsżnna ofstękismanna. 

Žaš er jafnvel hęgt aš fara svipaša tilbošsleiš meš loftlķnuleišir, žar sem landnżtingin er umdeild, t.d. yfir Sprengisand.  Žar gęti Landsnet, ef žaš hreppir tķmabundinn nżtingarrétt į loftlķnu- og jaršstrengjaleiš, veriš meš myndarlega sżningu į nżstįrlegu mannvirki, spanspóluvirki, sem naušsynlegt er aš setja upp meš um 25 km millibili til aš unnt sé aš reka 220 kV jaršstreng įn žess aš setja raforkukerfi landsins į hlišina vegna spennusveiflna. Slķk mannvirki munu ašeins spanna örlķtinn hluta hįlendisins og megniš af žvķ verša įfram "ósnortin vķšerni". 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Erla Magna Alexandersdóttir

Eftir ferš um Möltu- žaš fagra fjallaland sį eg best hversu bįgboriš og -į hvaša steinaldarstigi viš Ķslendingar erum.

 Viš viršumst ekki bera viršingu fyrir mannslķfum- ašeins aš gręša sem mest į feršamönnum. Saušažjófarnir lifa lengi į Ķslandi.

Erla Magna Alexandersdóttir, 24.5.2016 kl. 20:42

2 Smįmynd: Bjarni Jónsson

Sęl, Erla Magna;

Ég į enn eftir aš skoša mig um į Möltu.  Žar er lķklega tilvališ aš fara ķ fjallgöngur.  Af žvķ, sem žś skrifar hér aš ofan, ręš ég, aš gott skipulag sé į feršamįlum į Möltu og feršalangar leiki žar ekki lausum hala.  Žaš eru lķklega komin 9 įr, sķšan ég dvaldist ķ 5 vikur į Lanzarote.  Hśn er syšst Kanarķeyjanna, eldbrunnin og gróšurvana.  Žar mį alls ekki fara śt fyrir göngustķga aš višlögšum refsingum.  Ķ fyrstu var ašhaldiš žvingandi, en viš skildum fljótlega, aš žaš var naušsynlegt til aš vernda nįttśruna fyrir grķšarlegum feršamannaflaumi. 

Bjarni Jónsson, 24.5.2016 kl. 21:00

3 Smįmynd: Helga Kristjįnsdóttir

Ég skildi aldrei afhverju Ragnheišur Elķn hętti viš nįttśrupassann. Vissi reyndar af mótmęlunum sem viršist vera  oršinn kękur a.m.k.hjį stjórnarandstęšingum.

Helga Kristjįnsdóttir, 25.5.2016 kl. 00:17

4 Smįmynd: Bjarni Jónsson

Sęl, Helga;

Samtök feršažjónustunnar sneru rįšherra um fingur sér meš žeim afleišingum, aš naušsynleg gjaldtaka košnaši nišur.  Fyrst studdu žau hugmyndina um feršapassann, en žegar rįšherra hafši gert žį stefnu aš sinni aš innleiša hann, žį sneru žessi samtök viš blašinu.  Nś vantar stefnumörkun til aš fjįrmagna naušsynlega innvišauppbyggingu til aš taka viš 2,0 milljónum erlendra feršamanna į įri.  Hvaš gerist meš feršamannastrauminn, ef/žegar vinsęlir feršamannastašir opnast aftur eša verša taldir öruggari en nś, veit enginn.

Bjarni Jónsson, 25.5.2016 kl. 10:15

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband