Út úr EES-samstarfinu

Norðmenn hafa lagt niður fyrir sér, hvað gæti tekið við af EES og samið um það skýrslur.  Ein þeirra, "Alternativer til dagens EÖS-avtale", kölluð "Alternativrapporten", er sérlega áhugaverð og fróðleg.  Hér verður stuðzt við gr. 1.8 í skýrslunni.

EES-samningurinn er í eðli sínu "svæðasamningur" á milli EFTA og ESB, en hvert EFTA-ríkjanna þriggja, sem samninginn samþykktu á sínum tíma (Sviss hafnaði honum), getur þó sagt honum upp með ársfyrirvara. Ákvæði samningsins um, hvað skal gera, ef eitt EFTA-ríkjanna óskar eftir að hætta, eru skýr og greinileg.  Rétturinn til uppsagnar er skilyrðislaus, og það þarf ekki að gefa neina skýringu á brotthvarfinu.  Engar mótaðgerðir eða refsiaðgerðir hinna eru leyfilegar samkvæmt samninginum.

Úrsögnin fer fram samkvæmt skýrum reglum í EES-samninginum.  Að leggja niður ESA og EFTA-dómstólinn, sem þó gerist aðeins, ef öll EFTA-ríkin kjósa fremur viðskiptasamning án slíkra stofnana, ætti einnig að verða auðvelt viðfangs.  

Lögformleg staða EES á Íslandi gerir úrsagnarferlið hérlendis einfaldara en verið gæti.  Það verður t.d. engin þörf á að breyta Stjórnarskránni.  Megnið af EES-samninginum er tekinn inn í íslenzka lagasafnið með eigin löggjöf, EES-löggjöfinni.  Hana má einfaldlega afnema í heilu lagi ásamt ákvæðum um forgang þessarar löggjafar umfram aðra íslenzka löggjöf. Sá forgangur var að kröfu ESB til að tryggja samleitt réttarfar EFTA- og ESB-ríkjanna. 

Það yrði hins vegar mikið verk að fjarlægja öll ummerki ESB-löggjafar í íslenzkri löggjöf, og það er þarflaust.  Þótt landið hefði staðið utan EES allan tímann, hefðu  margar svipaðar lagabreytingar sennilega farið fram hér af fúsum og frjálsum vilja í samræmingarskyni eða vegna þjóðréttarlegra skuldbindinga landsins. Þær eru hvorki ógn við fullveldið né í bága við Stjórnarskrá, eins og framkvæmd EES-samningsins þó óneitanlega er. 

Óháð tengslum við ESB mun áfram verða þörf á samræmingu, samhæfingu og samvinnu.  Slíkt viðgengst einnig gagnvart öðrum mörkuðum án þess þó, að við afhendum yfirstjórn okkar mála (framkvæmdavald, dómsvald og löggjafarvald að töluverðu leyti) til Kína, Japans, Indlands, Rússlands eða Bandaríkjanna samkvæmt EES-fyrirkomulagi, svo að nokkrir stórir markaðir séu nefndir. 

Tilgangurinn með úrsögn úr EES er þannig að endurheimta svigrúm landsmanna til þess í auknum mæli að reka sjálfstæða stefnu með hagsmuni íslenzku þjóðarinnar að leiðarljósi.  Svigrúmið markast af þeim tengslum, sem við taka eftir úrsögnina, en boðskapurinn er a.m.k. viðeigandi á aldarafmælisári fullveldisins.  

Fyrir öll möguleg samskiptaform, sem fyrirsjáanlega geta tekið við gagnvart ESB, má þó ganga út frá því sem vísu, að grundvöllurinn verði sá, sem þegar hefur verið lagður af Alþjóða viðskiptastofnuninni (WTO), og að til viðbótar komi mismunandi skuldbindingar og réttindi, sem samið verður um tvíhliða eða á milli EFTA og ESB, því að aðild að EFTA verður áfram tryggð með sama hætti og aðild Svisslands.  

Þróun ESB í áttina að sterkari yfirþjóðlegri stjórnun og minnkandi fullveldi aðildarþjóðanna er ögrandi gagnvart samstarfi við ESB á vettvangi EES, af því að Íslendingar eru nú fráhverfari hugmyndinni um ESB-aðild landsins en nokkru sinni fyrr.  Efasemdir um réttmæti og nytsemi EES-aðildar hafa undanfarin misseri komið skýrar fram opinberlega en áður,  sbr umræðuna um jarðakaup útlendinga, enda hefur ágreiningsmálum Íslands og ESB farið fjölgandi, frá ágreiningi um réttmæti Neyðarlaganna til skiptingar deilistofna í hafinu og innleiðingar viðamikilla lagabálka, sem fela í sér framsal valds til stofnana ESB. 

Í þessari stöðu, þar sem ESB krefst íslenzkrar aðlögunar á nýjum sviðum, sem upphaflega var ekki gert ráð fyrir, að undir EES-samninginn væru seld, er sjálfsagt og klókt af Íslendingum að vega og meta bæði viðskiptasamband og samvinnu almennt við hið evrópska ríkjasamband í ljósi hinna mikilvægustu þjóðarhagsmuna.  Það fer vel á því á aldarafmælisári endurheimtu fullveldis landsins frá danska ríkinu.  

 

 


« Síðasta færsla | Næsta færsla »

Athugasemdir

1 Smámynd: Þorsteinn Briem

Enginn stjórnmálaflokkur sem á sæti á Alþingi vill segja upp aðild Íslands að Evrópska efnahagssvæðinu, þrátt fyrir allt staglið í mörlenskum öfgahægrikörlum og -kerlingum, sem hafa nær ekkert fylgi.

Þorsteinn Briem, 23.7.2018 kl. 14:56

2 Smámynd: Bjarni Jónsson

Það, sem skiptir máli, Steini Briem, í þessu sambandi, er hvorki núið né fortíðin, heldur framtíðin.  Aðeins bjálfar halda því fram, að afstaða stjórnmálaflokka til EES sé óumbreytanleg. Alþýðubandalagið hafnaði EES-samninginum.  Hvaðan hefur þú það, að VG sé fylgjandi honum ? Það færi betur á því hjá þér, erki-ESB-dindlinum, að sleppa pólitískum stimplum í líkingu við hér að ofan hjá þér. 

Bjarni Jónsson, 23.7.2018 kl. 20:56

3 Smámynd: Kolbrún Hilmars

SB má uppnefna okkur þverpólitísku sammála gamlingja að vild, hafi hann einhverja ánægju af því.  En ég óttast að hann hafi rétt fyrir sér með núverandi stjórnarflokka.       

Kolbrún Hilmars, 25.7.2018 kl. 00:08

4 Smámynd: Helga Kristjánsdóttir

Svo sannarlega Kolbrún mín! Ég var að gaufa við að senda honum skeyti í dag og minna á að öfga erum við ekki,þurrkaði það síðan út,náði ekki að loka því eins og ég ætlaði.   

Helga Kristjánsdóttir, 25.7.2018 kl. 01:58

5 Smámynd: Gunnar Heiðarsson

Sæll Bjarni

Ótengt þessari ágætu grein þinni, þá var ég að lesa blogg Ketil Sigurjónssor, þar sem hann fullyrðir að vindorka sé orðin hagkvæmari en vatnsorka. Getur þetta staðist? Og ef svo, hvers vegna þá allt þetta tal um um sæstreng?

Eins og þjóð veit, þá hefur þessi Ketill einmitt verið ötulasti talsmaður þess strengs.

Kveðja

Gunnar Heiðarsson, 25.7.2018 kl. 07:40

6 Smámynd: Bjarni Jónsson

Sæll, Gunnar;

Fyrir íslenzkar aðstæður er fráleitt að fullyrða, "að vindorka sé orðin hagkvæmari en vatnsorka", enda hefur væntanlega enginn rökstuðningur fylgt því, hvað þá útreikningar.  Nýting á uppsettu afli í vindorkuverum hérlendis er aðeins 44 %, en í flestum vatnsorkuverum er hún tvöföld á við þetta og sums staðar yfir 90 %.  Ég hef reiknað orkuvinnslukostnað 130 MW vindmyllulunds hérlendis 70 USD/MWh eða rúmlega 7 ISK/kWh, en vinnslukostnaður álíka stórs vatnsorkuvers hérlendis er innan við helmingur af þessum kostnaði. Bændavirkjanir, þar sem undir 10 MW vatnsafl er virkjað, eru bæði í byggingu hér og í hagkvæmum rekstri og selja jafnvel inn á stofnkerfið.  Það þýðir, að vinnslukostnaður þeirra er undir 6 ISK/kWh.  Fullyrðingin virðist þess vegna vera úr lausu lofti gripin. 

Bjarni Jónsson, 25.7.2018 kl. 09:17

Bæta við athugasemd

Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband