Žrengist ķ bśi

Žaš hefur vakiš athygli ķ fyrirlitlegum og glępsamlegum landvinningahernaši Rśssa ķ Śkraķnu, hversu frumstęš, illa skipulögš og mistakagjörn hervél Rśssa er ķ barįttunni viš mun fįmennari her hraustra og hugrakkra Śkraķnumanna, sem fram aš žessu hefur skort žungavopn.  Hiš sķšast nefnda stendur nś til bóta vegna sķšbśinna vopnasendinga Vesturveldanna.  Śkraķnumönnum berast nś vopn, sem hermenn žeirra hafa hlotiš žjįlfun į, og vonir standa til, aš ķ krafti žeirra muni Śkraķnumönnum verša vel įgengt ķ gagnsóknum meš haustinu (2022).

Stórbokkahįttur og ósvķfni forystu Rśsslands er meš eindęmum ķ žessu strķši, en nżjasta stóra asnasparkiš ķ žessum efnum kom frį Medvedev, žekktum kjölturakka Putins, ķ žį veru, aš žaš stappaši nęrri geggjun aš ętla aš saksękja forystu Rśsslands, mesta kjarnorkuveldis heims, fyrir strķšsglępi. Į öllum svišum hernašar hefur geta Rśsslands hingaš til veriš stórlega ofmetin.  Žaš hefur opinberazt ķ strķši žess viš Śkraķnu. Žaš er litlum vafa undirorpiš, aš žetta frumstęša og įrįsargjarna rķki fęri sjįlft langverst śt śr žvķ aš hefja kjarnorkustrķš. Žaš er kominn tķmi til aš jaršsetja žaš yfirvarp Rśsslandsforystunnar og dindla hennar, aš Rśssum hafi stašiš slķk ógn af NATO og mögulegri ašild Śkraķnu aš žessu varnarbandalagi, aš žeir hafi séš sig til neydda aš hefja innrįs ķ Śkraķnu og ekki skirrast viš strķšsglępum og žjóšarmorši žar.  Žetta er falsįróšur og helbert skįlkaskjól heimsvaldasinnašs og įrįsargjarns rķkis. 

Į einu sviši hefur Rśssland kverkatak į Vesturlöndum žrįtt fyrir almennan vanmįtt, en žaš er į orkusvišinu, en sś tķš veršur vonandi lišin eftir 2 įr. Vesturlönd hafa stöšvaš kolakaup af Rśsslandi og eru žegar farin aš draga śr kaupum į olķuvörum og jaršgasi žašan og reyna aš beina kaupum sķnum annaš og til lengri tķma aš framkvęma orkuskipti, en žaš er vķšast risaįtak.  Žetta hefur valdiš miklum veršhękkunum į jaršefnaeldsneyti į heimsmarkaši, sem, įsamt annarri óįran ķ heiminum, gęti valdiš eftirspurnarsamdrętti og efnahagskreppu af geršinni "stagflation" eša veršbólgu meš samdrętti og stöšnun.

Žetta viršist nś veita žjóšarbśskap Ķslendinga högg, sem óhjįkvęmilega mun bitna į lķfskjörum žjóšarinnar.  Ef ašilar vinnumarkašarins semja ekki um kaup og kjör ķ haust meš hlišsjón af versnandi stöšu žjóšarbśsins, gęti brotizt hér śt veršbólgubįl, stórhęttulegt fyrir atvinnulķfiš og hag heimilanna.

Tķšindi af žessum umsnśningi til hins verra bįrust meš Morgunblašsfrétt 07.07.2022 undir fyrirsögninni:

"Olķuveršiš fariš aš bķta".

Hśn hófst žannig:

"Vķsbendingar eru um, aš višskiptakjör žjóšarinnar hafi gefiš eftir į 2. [įrs]fjóršungi [2022] samhliša hękkandi olķuverši.  Höfšu žau žó ekki veriš jafnhagfelld sķšan haustiš 2007."

Žótt hlutfall jaršefnaeldsneytis ķ heildarorkunotkun žjóšarinnar sé ašeins um 15 %, vegur kostnašur žess žó žungt viš gjaldeyrisöflun žjóšarinnar og į višskiptajöfnušinn, einkum žegar žegar svo mikil hękkun veršur į eldsneytinu, aš žaš dregur śr kaupmętti almennings og framleišslugetu fyrirtękja į mešal žjóša, žar sem hlutdeild jaršefnaeldsneytis ķ heildarorkunotkun er yfir 2/3, eins og vķšast er, eša jafnvel 85 %, og slķkt į viš um żmsar višskiptažjóšir okkar.  Frį įrsbyrjun 2022 til 06.07.2022 hefur verš Noršursjįvarolķu hękkaš śr 75 USD/tunna ķ 114 USD/tunna eša um 52 %. Ķslendingar eru žó ķ žeirri kjörstöšu aš geta dregiš śr žessum sveiflum višskiptakjara, en žó meš töfum vegna fyrirhyggjuleysis viš orkuöflun, eins og minnzt veršur į hér į eftir. 

""Fiskverš sem hlutfall af hrįolķuverši hefur lękkaš verulega į einu įri eša um rśm 30 %. Svipaša sögu er aš segja af įlverši, en lękkunin er ekki jafnmikil vegna hįs įlveršs.  Bęši įlveršiš og olķuveršiš eru kauphallarverš, en fiskveršiš kemur ķ grunninn frį Hagstofunni, en męlikvaršinn žar er s.k. veršvķsitala sjįvarafurša", segir Yngvi [Haršarson hjį Analytica]." 

Ķ žessu tilviki kann aš vera um įrstķšabundinn öldudal aš ręša įsamt leišréttingu į skammtķmatoppi eftir Kófiš, en einnig kann aš vera um veršlękkun sjįvarafurša og įls aš ręša vegna minni kaupmįttar neytenda į mörkušum okkar sakir mikils kostnašarauka heimila og fyrirtękja af völdum veršhękkana jaršefnaeldsneytis, en verš afurša okkar voru reyndar ķ hęstu hęšum ķ vetur eftir lęgš Kófsins.

Megniš af eldsneytisnotkun ķslenzka sjįvarśtvegsins er į fiskiskipunum, og hann  hefur tęknilega og fjįrhagslega burši til aš laga vélar sķnar aš "rafeldsneyti" eša blöndu žess og hefšbundins eldsneytis.  Žessa ašlögun geta lķka flutningafyrirtękin į landi og sjó framkvęmt, sem flytja afurširnar į markaš, en lengra er ķ žaš meš loftförin. 

Innlent eldsneyti mun draga śr afkomusveiflum sjįvarśtvegs og žjóšarbśs og hjįlpa til viš aš nį loftslagsmarkmišunum, sem stjórnvöld hafa skuldbundiš žjóšina til į alžjóša vettvangi įn žess aš gera naušsynlegar rįšstafanir til aš liška fyrir orkuöflun virkjanafyrirtękja.  Žarna er allt innan seilingar, svo aš ekki er eftir neinu aš bķša öšru en raforku frį nżjum virkjunum, en hśn viršist raunar lķtil verša fyrr en e.t.v. 2027. Žaš er til vanza fyrir landsmenn ķ landi mikilla óbeizlašra, hagkvęmra og sjįlfbęrra orkulinda.  

Ašra sögu er aš segja af įlišnašinum.  Žar er enn ekkert fast ķ hendi meš aš verša óhįšur kolum, en žau eru notuš ķ forskaut og bakskaut rafgreiningarkeranna, um 0,5 t/tAl.  Morgunblašiš birti 07.07.2022 śtreikninga į rekstrarkostnaši įlvers Century Aluminium ķ Hawesville, Kentucky, žar sem raforkuveršiš hefur sķšan ķ įrsbyrjun 2021 stigiš nįnast stöšugt śr 25 USD/MWh ķ 100 USD/MWh ķ jślķbyrjun 2022. Žetta hefur skiljanlega snśiš hagnaši af verksmišjunni ķ rekstrartap, svo aš žar veršur dregiš śr framleišslu og jafnvel lokaš. Žannig hefur orkukreppan nįš til Bandarķkjanna, a.m.k. sumra rķkja BNA, og er žar meš oršin aš heimskreppu minnkandi frambošs og eftirspurnar, žar sem svimandi hįtt orkuverš kęfir bįšar žessar meginhlišar markašarins. 

Žetta sést bezt meš žvķ aš athuga meginkostnašarlišina ķ USD/t Al og bera saman viš įlver į Ķslandi:

  •                        Kentucky Ķsland
  • Rafmagnskostnašur      1500     600
  • Sśrįlskostnašur         760     800
  • Rafskautakostnašur      500     600
  • Launakostnašur          200     200
  • Flutningur afurša        50     150
  • Alls                   3010    2350

 Markašsverš LME fyrir hrįįl er um žessar mundir um 2400 USD/t Al, svo aš rekstur ķslenzka įlversins meš hęsta raforkuveršiš slyppi fyrir horn, žótt ekkert sérvöruįlag (premķa) fengist fyrir vöruna, en hśn er um žessar mundir um 500 USD/t Al, svo aš framlegš er um 550 USD/t Al m.v. nśverandi markašsašstęšur eša tęplega fimmtungur af tekjum fyrir skattgreišslur.  Žarna skilur į milli feigs og ófeigs.  Žaš borgar sig ekki aš halda Kentucky-verksmišjunni ķ rekstri, nema žar sé kaupskylda į verulegum hluta raforkusamnings, en žar sem raforkuveršiš sveiflast eftir stöšu į orkumarkaši, er įlveriš lķklega ekki bundiš af kaupskyldu.  Žetta sżnir kosti žess fyrir kaupendur og seljendur raforkunnar aš hafa langtķmasamninga sķn į milli, og žaš kemur lķka mun betur śt fyrir launžegana og žjóšarhag. 

Žaš er yfirleitt lįdeyša į įlmörkušum yfir hįsumariš.  Nś hafa Kķnverjar heldur sótt ķ sig vešriš aftur viš įlframleišslu, en Rśssar eru lokašir frį Evrópumarkašinum, og įlverksmišjur vķša um heim munu draga saman seglin eša žeim veršur lokaš vegna kęfandi orkuveršs.  Žess vegna mį bśast viš hóflegri hękkun įlverša į LME, žegar lķša tekur į sumariš, upp ķ 2700-3000 USD/t Al. Žaš dugar žó ekki téšu Kentucky-įlveri til lķfs, nema kostnašur žess lękki.

Išnašurinn į Ķslandi er ķ tęknilega erfišari stöšu en sjįvarśtvegurinn viš aš losna viš losun gróšurhśsalofttegunda. Tilraunir eru ķ gangi hérlendis meš föngun koltvķildis śr kerreyknum, og žaš eru  tilraunir ķ gangi erlendis meš išnašarśtfęrslu meš byltingarkennt rafgreiningarferli įn kolefnis.  Rio Tinto og Alcoa standa saman aš tilraunum meš nżja hönnun ķ Kanada, og Rio Tinto į tilraunaverksmišju ķ  Frakklandi.  Žar er aš öllum lķkindum sams konar tękni į feršinni og frumkvöšlar į Ķslandi hafa veriš meš į tilraunastofustigi.  

Siguršur Hannesson, framkvęmdastjóri Samtaka išnašarins (SI), reit stuttan og hnitmišašan pistil ķ Fréttablašiš, 06.07.2022, undir fyrirsögn, sem vitnar um bjartsżni um, aš jaršarbśum muni meš kostum sķnum og göllum takast aš komast į stig sjįlfbęrni įšur en yfir lżkur:

"Bętt heilsa jaršar".

 

Pistlinum lauk undir millifyrirsögninni:

"Aukin orkuöflun ķ žįgu samfélags".

"Eigi žessi framtķšarsżn [Ķsland óhįš jaršefnaeldsneyti 2040-innsk. BJo] aš verša aš veruleika, žarf aš afla meiri orku į Ķslandi og nżta hana betur.  Til žess eru mörg tękifęri įn žess aš ganga um of į nįttśruna.  Žannig er hęgt aš nżta gjafir jaršar og njóta žeirra į sama tķma [jafnvel betur en ella vegna bętts ašgengis og fręšslu ķ stöšvarhśsum nżrra virkjana-innsk. BJo].  

Vonandi veršur tilefni til aš fagna įrangri ķ loftslagsmįlum įriš 2040.  Ķslenzkur išnašur mun ekki lįta sitt eftir liggja til aš nį settum markmišum ķ loftslagsmįlum og aš skapa aukin veršmęti."

Žaš er stórkostlegt, aš Ķslendingar skuli vera ķ raunhęfri stöšu til aš verša nettó-nśll-losarar gróšurhśsalofttegunda eftir ašeins 18 įr og auka jafnframt veršmętasköpunina.  Eins og orkumįl heimsins standa nśna (raunverulega enginn sjįlfbęr, stórtękur frumorkugjafi), eru Ķslendingar orkulega ķ hópi örfįrra žjóša ķ heiminum, en hafa skal ķ huga, aš sitt er hvaš gęfa og gjörvileiki.  Ķslendingar mega ekki lįta villa sér sķn, žegar kemur aš žvķ aš velja orkulindir til nżtingar.  Žaš mį ekki skjóta sig ķ fótinn meš žvķ aš ofmeta fórnarkostnaš viš vatnsaflsvirkjanir og jaršgufuvirkjanir og vanmeta samfélagslegan įbata žeirra og hrökklast sķšan ķ neyš sinni ķ vindorkuveravęšingu, jafnvel śti fyrir ströndu, eins og žjóšir, sem skortir téšar orkulindir nįttśrunnar. Tķminn lķšur, og embęttismenn Orkustofnunar draga enn lappirnar viš śthlutun sjįlfsagšra virkjanaheimilda, og geta vissulega gert landsmönnum ókleift aš standa viš markmišiš um Ķsland óhįš jaršefnaeldsneyti įriš 2040.   

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Ingólfur Siguršsson

Vošaverk Rśssa eru algjörlega óafsakanleg, žaš er rétt. En kannski er žaš rétt hjį Pįli Vilhjįlmssyni aš of hörš afstaša Borisar Johnsonar hafi flżtt fyrir afsögn hans. 

 

Žetta er mjög snśiš mįl.

 

Žetta er prżšileg grein og naušsynlegt aš gera sér grein fyrir raunveruleika mįlsins, aš žaš er snśiš aš fara ķ umhverfisvęna orkugjafa, en vonandi aš žaš takist žó.

 

Eitt af žvķ sem viš Ķslendingar getum veriš stoltir af er įrangurinn ķ umhverfismįlum.

Ingólfur Siguršsson, 9.7.2022 kl. 15:40

2 Smįmynd: Bjarni Jónsson

Ég held, aš žaš sé ķmyndun ein, aš einaršur stušningur Borisar Johnsons viš Śkraķnumenn, sem žeir eru honum augljóslega ęvaranlega žakklįtir fyrir, hafi flżtt fyrir falli hans.  Fremur hitt, aš drengilegur stušningur hans viš Śkraķnumenn ķ orši og į borši hafi tafiš fyrir lokaatlögunni aš honum. Bretar hafa gefiš öšrum gott fordęmi ķ žessum efnum og kunna žvķ ekki illa.  

Stęrsta verkefni Ķslendinga į sviši umhverfisverndar er og veršur um sinn landgręšsla til aš stöšva uppfok lands.  

Bjarni Jónsson, 9.7.2022 kl. 17:55

3 Smįmynd: Höršur Žormar

Otto von Habsburg, f.1912, var krónprins austurķska keisaradęmisins. Ķ feršalagi til Dresden, rétt fyrir fall mśrsins, komst hann ķ kynni viš fyrrv. fanga KGB. Lżstu žeir ašbśnaši ķ fangabśšunum og kom žar viš sögu sérstaklega hrottafenginn mašur, aš nafni Vladimir Putin.

 Įriš 2003  hélt Otto von Habsburg ręšu žar sem hann ręddi um naušsyn žess aš višhalda hervörnum. Varaši hann eindregiš viš žessum nżja forseta Rśsslands, vitnaši m.a.ķ ręšu sem Putin hélt ķ janśar, įriš 2000, žar sem hann lżsti įformum sķnum um aš endurreisa Rśssland sem heimsveldi. Žvķ mišur tóku fįir mark į ašvörunum žessa 91 įrs gamla manns. Otto von Habsburg lést įriš 2011.

Ręšan er haldin į žżsku en er meš tölvužżddum textum, vonandi skiljanlegum:                          Otto von Habsburg warnt vor Putin           

Höršur Žormar, 9.7.2022 kl. 21:41

4 Smįmynd: Bjarni Jónsson

Įhyggjur og ašvaranir Ottos von Habsburg viš žessum fyrrverandi KGB-liša, Vladimir Putin, voru algerlega réttmętar.  Hann hefur virkjaš rétttrśnašarkirkjuna fyrir rśssneska yfirgangs- og śtženslustefnu, og Kiril, höfušklerkur ķ Moskvu, hefur lżst yfir heilögu strķši til aš endurheimta fyrrverandi nżlendur Rśsslands ķ vestri undir kśgun Rśssa.  Putin rekur stórrśssneska yfirrįšastefnu, sem er sambęrileg stóržżzku yfirrįšastefnu žjóšernisjafnašarmanna 1933-1945.  Rśssland og Rśssaher eru hins vegar gegnum morkin af spillingu, enda hafa allar greinar rśssneska hersins reynzt afspyrnu lélegar.  Rśssar reka žann fyrirlitlega og lįgkśrulega hernaš aš sprengja upp innviši og ķbśšarhśs fólksins og fremja žannig strķšsglępi og žjóšarmorš.  Fyrir vikiš uppskera žeir fyrirlitningu heimsins og langvarandi śtskśfun.  Putin er ķ strķši viš Vesturlönd og vestręn gildi, en her hans er vanmįttugur og skortir barįttuanda.  Hann reynir aš vega žaš upp meš lygum um mįtt Rśsslands jafnframt žvķ, sem hann reynir aš sį fręjum ótta og innbyršis tortryggni į Vesturlöndum.  

Bjarni Jónsson, 10.7.2022 kl. 11:02

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband