Svarti-Pétur

"Hśn (reišin) afmyndar alla mannsins limi og liši, hśn kveikir bįl ķ augunum, hśn hleypir blóši ķ nasirnar, bólgu ķ kinnarnar, ęši og stjórnleysi ķ tunguna, deyfšu fyrir eyrun, hśn lętur manninn gnķsta meš tönnunum, fljśga meš höndunum, ęša meš fótunum; hśn skekur og hristir allan lķkamann og aflagar, svo sem žegar hafiš er uppblįsiš af stórvišri. Og ķ einu orši: hśn gerir manninn aš ófreskju, aš holdgetnum djöfli ķ augum žeirra, sem heilvita eru.  Og ef hśn afskręmir įsżnd mannsins fyrir öšrum mönnum, hvernig mun hśn žį ekki afmynda sįlina ķ gušs augliti ?  Segiš mér: hvķlķkur djöfull mun žar inni bśa, žar įlit mannsins veršur hiš ytra svo afskręmt ?  Sį, sem drekkur óforvarandi nokkuš banvęnt, hann mį sjį til, hvernig hann fįi žvķ ęlt upp aftur, žaš fyrsta hann veršur žess var; annars er daušinn vķs.  Svo er ķ žessu.  Hendi nokkurn žį įviršing aš reišast bróšur sķnum, žį sjįi hann til, aš hann fįi heiftina į brott rekiš žaš fyrsta, hann veršur heilvita aftur og kemur til sjįlfs sķn, annars myršir hann sįlu sķna; hann myršir einn mann ķ hjarta sķnu, svo oft sem hann minnist meš heiftrękni į žaš, sem viš hann var ofgert, svo oft sem hann ęskir hefndar yfir óvini sķnum, svo oft sem hann fagnar yfir žeirri hefnd, er hann allareišu hefur fengiš yfir sķnum nįunga."

Žetta var reišilestur séra Jóns Žorkelssonar Vķdalķn, Skįlholtsbiskups, snemma į 18. öld.  Vęri mörgum karlinum og konunni hollt aš lesa žessa predikun meistara Jóns af athygli og innlifun įšur en hann eša hśn halda ķ gandreiš um vefinn eša annaš į rytjulegum ritfįki reišinnar.  Slķkar śtreišar, reiši bólgnar, bęta sjaldnast nokkru vitręnu viš efniš, eru hvorki augnayndi né eyrnakonfekt og gera lķtiš annaš en aš skemmta skrattanum meš tilurš sinni.  

Į eftir vefgrein minni į undan žessari, Afhjśpunin, birti ég tengil aš ręšu formanns bankastjórnar Sešlabanka Ķslands frį 18.11.2008, sem var fróšleg, hnyttin og ķ góšum stķl, enda afbragšs rithöfundur žar į ferš.  Į mešal žess, sem hann sagši, var, aš bankastjórn sešlabankans óskaši eftir rannsókn erlendra ašila į starfsemi Sešlabanka Ķslands meš sérstakri hlišsjón af bankahruninu.  Ef žar kęmi fram, aš sešlabankinn hefši hlaupiš į sig eša lįtiš eitthvaš ógert, sem kallast gęti gįleysi, mundi hann, er žar stęši ķ pontu umsvifalaust fara frį borši įn eftirmįla.  Svona eiga sżslumenn aš vera. 

Framferši ašalleikara ķ žjóšarsvišinu nśna hefur ekki aš ósekju veriš lķkt viš hegšun spilamanna ķ hinu gamalkunna spili, sem kennt er viš Svarta-Pétur.  Žaš reyna allir aš jafna til aš losna viš "hann".  Sem spilamenn hér mį tķunda Alžingi, rįšherra, Fjįrmįlaeftirlitiš (FME), Sešlabanka Ķslands (SBĶ) og sķšast en ekki sķzt bankana sjįlfa.  Hvaš sem öšru lķšur veršur nś aš ętla, aš Svarti-Pétur hafni hjį bönkunum ķ fyrsta umgangi.  Ķ téšri ręšu bankastjóra SBĶ kom fram, aš enn er ekki fariš aš rannsaka žar nokkurn skapašan hlut.  Ašalmarkmiš slķkra rannsókna hlżtur aš vera aš lęra af mistökunum, og einnig aš draga žį fyrir dóm, sem brotlegir hafa gerzt viš lögin, en hreinsa hina af sök, sem breytt hafa heišarlega ķ hvķvetna. 

Žaš er žess vegna ekki hęgt aš byggja neitt upp aš nżju fyrr en rannsóknum į ašdraganda hrunsins, hruninu sjįlfu og eftirleikjum žess, er lokiš.  Formašur bankastjórnar SBĶ hefur lagt spilin į boršiš og jafnaš.  Enn liggur FME aš mestu óbętt hjį garši.

Eftir hrun fjįrmįlakerfis landsins og meš efnahagskerfi, sem rišar til falls, er fullkomlega ešlilegt, aš fram komi almenn krafa um endurnżjun umbošs Alžingismanna.  Alžingi samžykkti įriš 1994 EES-samninginn, sem var uppspretta aušs, en haldinn alvarlegum annmörkum.  Sį böggull fylgir žó skammrifi alžingiskosninga nś, aš rķkisstjórnin er žingbundin og vinna hennar mun fara fyrir lķtiš, ef žingmenn fara ķ kosningaham.  Žjóšarskśtan hallast nś ķskyggilega, og rķkisstjórnin į beina ašild aš žvķ aš koma henni į réttan kjöl.  Enginn kemur ķ hennar staš, žegar rįšherrar fara ķ kosningaham.  Tjón landsins mundi stóraukast, ef landiš yrši stjórnlķtiš ķ žokkabót. 

Aš auki er hętt viš stjórnarkreppu ķ kjölfar snemmbśinna kosninga.  Alžingi og rķkisstjórn undir forystu hins haršduglega og farsęla forsętisrįšherra eiga žess vegna aš halda įfram sķnu geysierfiša starfi, žvķ aš kosningar  į nęsta įri verša allt of dżru verši keyptar.  Sigurvegarar kosninganna mundu uppskera Phyrrosar sigur, svo aš žekkt lķking sé tekin frį pśnversku strķšunum.

Žaš mį gera žvķ skóna, aš ķ kjölfar snemmbśinna kosninga fylgi stjórnarkreppa.  Nśverandi stjórnarandstaša er ólķkleg til aš nį völdum.  Ašildarumsókn aš ESB mun vęntanlega yfirskyggja önnur stefnumiš Samfylkingar.  Žetta mun aš lķkindum eitra stjórnarmyndunarvišręšur hennar viš alla ašra stjórnmįlaflokka.  Jón Baldvin Hannibalsson, sem er enn ašalhugmyndafręšingur jafnašarmanna į Ķslandi, ritar athygliverša grein ķ Morgunblašiš žrišjudaginn 25. nóvember 2008 undir fyrirsögninni "Afhjśpunin".  Žaš er hęgt aš taka undir margt ķ žessari grein JBH, en žegar kemur aš ESB, er hann of fśs til fullveldisfórna, og sjįvarśtvegsstefna hans tekur ekki miš af žvķ, aš nśverandi kvótaeigendur hafa flestir keypt sinn kvóta og eignarréttur žeirra er stjórnarskrįrvarinn.  Žarna kann vķglķnan aš verša dregin ķ nęstu kosningum. 

Pétur Blöndal, blašamašur, ritar afar fróšlega samantekt um sögu gjaldmišils okkar ķ Morgunblašiš sunnudaginn 23. nóvember 2008 undir fyrirsögninni "Feršalag krónunnar".  Žar segir: "Frį žvķ krónan varš sjįlfstęš įriš 1922 og žanagaš til į sjötta įratugnum, og jafnvel fram undir višreisnartķmann, lentu Ķslendingar hvaš eftir annaš ķ aš vera meš of hįtt gengi-og haldiš var nokkuš fast ķ aš halda žvķ stöšugu."  Žaš hefur reynzt ķslenzka hagkerfinu hamlandi aš festa gengiš og į samdrįttarskeišum hefur slķkt rįšslag framkallaš stórfellt atvinnuleysi.  Sagan er vķti til varnašar, eins og eftirfarandi tilvitnun ķ framangreinda grein ber vitni um.: "Ķslendingar voru meš fast gengi frį 1925-1939, sem tengt var pundinu, og žaš gekk sęmilega framan af, en ķ kreppunni miklu leiddi žaš til žess aš raungengi į Ķslandi varš of hįtt.  Og flestir eru sammįla um, aš heppilegra hefši veriš ef Ķslendingar hefšu, eins og Noršurlöndin geršu, lękkaš gengiš til žess aš halda uppi atvinnu og meiri hagvexti." Sķšan er rakiš, hvernig fastgengistilburšir töfšu afnįm haftastefnunnar og uršu til žess, aš Ķslendingar drógust aftur śr öšrum žjóšum ķ lķfskjörum.  Žaš var fyrst meš Višreisnarstjórninni 1959-1971, aš horfiš var frį fastgengisstefnu og innflutningshöft voru afnumin. 

Rusl

Meš žessu frįhvarfi fastgengisstefnu hófst framfarasókn Ķslendinga, sem lauk meš Hruninu mikla ķ október 2008.  Nś er sagan aš endurtaka sig meš upptöku gjaldeyrishafta, sem flestir töldu śrelt žing, sem bśiš vęri aš kasta fyrir róša.  Spurt er, hvaš olli žessum ósköpum.  EES er svariš.  Evrópska efnahagssvęšiš opnaši śtrįsarvķkingum greiša leiš aš ženslumöguleikum, sem ekki eru fyrir hendi į örmarkaši Ķslendinga.  Bankarnir nżttu sér žetta og uxu Sešlabanka Ķslands og ķslenzka rķkinu langt yfir höfuš.  Meingallašar reglur ESB um skuldbindingar heimarķkis banka į innistęšum erlendis, og vöntun į gagnkvęmum skuldbindingum innan EES um lįnalķnur, žegar lausafjįrskortur herjar į fjįrmįlastofnanir, įsamt grimmdarlegri og nķšingslegri framkomu rķkisstjórnar jafnašarmanna ķ Lundśnum, felldu ķslenzku bankana į svipstundu. 

"Žegar į reyndi, neitušu sešlabankar į EES svęšinu aš hlaupa undir bagga.  Bankarnir voru of stórir fyrir Ķsland, žótt žeir vęru žaš ekki fyrir EES svęšiš."  Žetta reit Hannes Hólmsteinn Gissurarson ķ stuttri og hnitmišašri grein ķ Fréttablašinu 28. nóvember 2008.  Žaš er hęgt aš velta endalaust vöngum yfir žvķ, hvort žetta hrun hefši oršiš, ef Ķsland hefši veriš ķ ESB og mynt landsins heitiš evra.  Regluverkiš, sem fól ķ sér téša veikleika, hefši veriš hiš sama, og Sešlabanki Ķslands tępast meš meiri višbśnaš en raun var į.  Innan ESB var ekki mótuš nein sameiginleg björgunarstefna.  Evrópubankann (ECB) ķ Frankfurt hefši lķtiš munaš um aš létta ķslenzku bönkunum róšurinn, en ķ Berlķn var žaš tališ hęttulegt fordęmi.  Žaš kemur sem sagt ķ ljós, aš žegar aš sverfur, er hver sjįlfum sér nęstur. 

Įšallexķan af Hruninu er sś, aš Guš hjįlpar žeim, sem hjįlpar sér sjįlfur.  Hjįlpręšiš kemur ekki frį Brussel.  Žar į hver nóg meš sig.  Efnahagskerfi evru landanna hrapa nś ofan ķ djśpa lęgš, eins og gengi evrunnar ber vott um.  Fjįrmįl ESB eru ķ uppnįmi, enda įrsreikningar ESB ekki veriš samžykktir um įrabil.  Af heildarfjįrveitingum ESB fara 53 milljaršar evra eša 40 % ķ landbśnašarstyrki.  Af žessum 53 milljöršum hiršir Frakkland 10 milljarša evra eša tępan fimmtung.  Sżnir žetta spillinguna į žeim bę ķ hnotskurn.  Žeir, sem gera žvķ skóna hérlendis, aš evran geti veriš handan viš horniš sem rķkisgjaldmišill Ķslands, ef landiš ašeins fer į hrašferš inn ķ ESB, fara meš fleipur eitt.  Evrulöndin hafa įréttaš, aš undanžįgur frį Maastricht skilyršunum komi ekki til greina.  Įstęšan er enn og aftur ótti viš fordęmi.  Skuldir ķslenzka rķkisins stefna nś ķ aš nema um 100 % af VLF.  Eitt af Maastricht skilyršunum er, aš žetta hlutfall sé undir 60 %.  Žaš getur tekiš Ķslendinga einn įratug aš nį žessu marki.  Allar gęlur viš evruupptöku į nęstunni eru žess vegna eins og hvert annaš órįšshjal. 

Rétt er aš taka undir meš Hannesi Hólmsteini ķ téšri grein, aš naušhyggja er slęmt veganesti viš leit aš lausnum į efnahagsvanda Ķslendinga.  Hann bendir į 4 kosti ķ myntmįlum ašra en fljótandi krónu og evru, og eru a.m.k. tveir žeirra, myntslįtturįš og valfrelsi um gjaldmišla, įhugaveršir kostir. 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband