Aumkvunarveršir umsękjendur

Nś hefur komiš į daginn, aš įhyggjur og varnašarorš andstęšinga umsóknar um ašild Ķslands aš Evrópusambandinu (ESB) voru į rökum reistar.  Óskhyggjan réš för ķ staš vandašrar rannsóknarvinnu og žreifinga ķ höfušstöšvum ESB, Berlaymont, um žaš, sem ķ boši vęri.  Fariš var į flot meš žessa afdęmingarlegu umsókn įn tilskilins undirbśnings meš hefšbundnum gösslarahętti rķkisstjórnar Jóhönnu Siguršardóttur ķ žeirri barnalegu trś, aš ašildarvišręšur mundu ašeins taka tvö įr og aš landiš yrši komiš ķ "nįšarfašm" risarķkisins įšur en įriš 2011 yrši į enda runniš. 

Žess vegna lį žessi ósköp į aš fį Alžingi til aš samžykkja ašildarumsókn 16. jślķ 2009 til aš Svķar, sem žį gegndu formennsku ķ rįšherrarįši ESB, gętu sett Ķsland į hrašferš ("fast track") inn ķ ESB.  Alžingi var blekkt, og umsóknin var samžykkt į fölskum forsendum. Allt reyndist tališ um flżtimešferš gaspur eitt, eintómt oršagjįlfur  utanrķkisrįšherra, Össurar Skarphéšinssonar, og annarra rįšherra fįtęktarstjórnar norręnnar helferšar. 

Žaš veršur aš halda žvķ til haga hér, aš rįšherrar Vinstri hreyfingarinnar gręns frambošs, aš Jóni Bjarnasyni undanskildum, bera fulla įbyrgš į žessari umsókn og afleišingum hennar.  Žeir gįtu stöšvaš feigšarflaniš, en voru įšur bśnir aš fara ķ hrossakaup viš Samfylkinguna um žetta feigšarflan gegn slagbrandi į virkjanir og išnvęšingu.  Ašförin aš sjįvarśtveginum er svo sérkapķtuli, žar sem óvitar villta vinstrisins sameinast um ašgeršir, sem nś valda litlum og mešalstórum fyrirtękjum fjörtjóni og draga mįttinn śr sjįvarbyggšum.

Samkvęmt ķslenzkri stjórnskipan veršur enginn samningur  lagšur fyrir žjóšina įn samžykkis rķkisstjórnar og Alžingis į honum fyrst.  Hįlmstrį vinstri gręnna um žjóšaratkvęšagreišslu fyrst var tilbśningur Samfylkingarinnar, žar sem aldrei er hugsaš įšur en tśšraš er.  Vinstri gręnir į Alžingi verša aš hrökkva eša stökkva ķ atkvęšagreišslu undir smįsjį kjósenda.  Veršur ömurlegt aš fylgjast meš žvķ, hvort žessi lķtilmenni beiti žį svipašri hundalógik og viš samžykkt umsóknarinnar 16. jślķ 2009.    

Śr žvķ sem komiš er, ber aš leggja fram žingsįlyktunartillögu um stöšvun ašlögunar žar til žjóšin hefur tjįš vilja sinn um framhaldiš af eša į.  Įstęšan er sś, aš "samningavišręšurnar" hafa tekiš lśalega stefnu og viršast alger tķmasóun viš samningaboršiš, minna į atvinnužvinganir (Makrķlmįliš) og féburš į śtvalda landsmenn (Evrópustofa).  Allur fer žessi ósómi fram į įbyrgš vinstri gręnna.  Žį mun žjóšin geta tekiš afstöšu til flokka, manna og mįlefnis, ķ komandi Alžingiskosningum.  Mun žį mörg heybrókin viš Austurvöll glśpna.  

Téš umsókn hefur steytt į skeri.  Žaš gengur hvorki né rekur, og ašildarvišręšurnar eru oršnar óešlilega langvinnar mišaš viš žaš, aš Ķsland er EES-land, ž.e. į Evrópska efnahagssvęšinu.  Įrangurinn fram aš žessu er enginn, en kostnašurinn ęrinn.  Ašeins hefur veriš "samiš" um atriši, žar sem Ķsland hafši žegar, meš illu eša góšu, ašlagaš sig ESB vegna EES-ašildarinnar.  Eftir er "aš semja" m.a. um sjįvarśtvegsmįlin og landbśnašarmįlin.  Varšandi sjįvarśtvegsmįlin er sķšasta śtspil kommissars Damanakis, grķsku, aš Ķslendingar verši aš įtta sig į žvķ, aš ętli žeir sér aš nżta aušlindir ESB-rķkjanna, verši žeir aš hlķta reglum ESB.  Mun hér hafa veriš skķrskotaš til makrķldeilunnar.  Hvers konar fķflagangur er žetta eiginlega ?  Sjį menn ekki, hver herfręši ESB er ?  Sjį menn ekki ķ hendi sér mótleikinn viš slķkri herfręši ?  Hvers konar stjórnvöld sitja Ķslendingar eiginlega uppi meš ?

Žį er eftir aš semja um landvarnirnar, en ESB stefnir į sameiginleg her meš herskyldu ķ öllum ašildarlöndunum.  Herskyldan er, eins og alls stašar, hugsuš sem uppeldi og innręting ęskunnar į žeim hugsjónum, sem valdhafarnir hafa velžóknun į.  Veršur herskylda Ķslendinga į meginlandi Evrópu ķ boši Vinstri hreyfingarinnar gręns frambošs ?  Allir vita, aš Samfylkingin kęrir sig kollótta.  Engan žarf aš undra į žvķ, aš fylgi Vinstri hreyfingarinnar gręns frambošs stefni nś į 5 % og hins stjórnarflokksins į 15 %.

Ašlögunarferliš hefur tekiš į sig žessa višurstyggilegu mynd, sem hér er dregin upp.  Sannleikanum um ašildarvišręšurnar er haldiš leyndum, en tangarsókn er hafin aš hįlfu ESB aš Ķslendingum.  Annars vegar er boriš fé į śtvalda landsmenn samkvęmt kenningunni um, aš enginn veggur sé svo hįr, aš asni klyfjašur gulli komist ekki yfir hann.  Hins vegar er reynt aš kśga Ķslendinga til eftirgjafar į rétti, sem žeir hafa öšlazt meš ęrinni barįttu samkvęmt Hafréttarsįttmįla Sameinušu žjóšanna sem strandrķki til aš nżta nytjastofna innan lögsögu sinnar.  Žaš žarf ekki aš oršlengja žaš, aš vęri Ķsland ašildarrķki ESB, mundi rįšherrarįš ESB aš tillögu framkvęmdastjórnarinnar įkvarša Ķslandi veišikvóta, t.d. į makrķlnum.  Kvóti Ķslendinga į makrķl vęri žį ekki 150“000 t, eins og įriš 2012, heldur e.t.v. 10 % af žeim kvóta.

Žótt undarlegt sé, var gulrótin fyrir žingmenn, į bįšum įttum um umsóknina, fyrirbęriš "aš kķkja ķ pakkann".  Hverjum datt sś vitleysa ķ hug ? Sennilega trśšu įróšursmenn umsóknarinnar žeirri dęmalusu dellu, aš um eitthvaš raunverulegt vęri aš semja fyrir Ķslands hönd ķ ašildarvišręšum.  Slķkt lżsti žį žegar dęmalausum barnaskap og alvarlegu dómgreindarleysi, eins og andstęšingar ašlögunarinnar geršu skżra grein fyrir meš vķsun til nżlegra ašildarsamninga og meš vķsun til yfirlżsinga mįlsvara ESB, ž.į.m. stękkunarstjóranna, fyrrum stękkunarstjóra, Ollis Rehns, og nśverandi, Stefans Fühles.  Žeir hafa komiš hreinlega fram aš žessu leyti og lżst žvķ yfir, aš engan afslįtt vęri unnt aš gefa frį sįttmįlum né lagabįlkum ESB.  Er žaš ķ samręmi viš nżlega yfirlżsingu Hermans Van Rompuy, forseta leištogarįšsins,sem minnzt veršur į sķšar ķ žessari grein.

Hvers vegna halda menn, aš svo illa hafi gengiš ķ "samningavišręšunum", sem ķslenzka rķkisstjórnin ętlaši aš skreyta sig meš ķ komandi kosningabarįttu, en verša žess ķ staš sķšustu naglarnir ķ lķkkistu hennar ?  Žaš er vegna žess, aš ķslenzka samninganefndin hefur engu fengiš įorkaš ķ Brüssel af žvķ, sem Skarphéšinsson var bśinn aš fela henni.  Žess vegna bķšur Össurar nś žaš eitt aš verša aš gjalti frammi fyrir žjóšinni.

Nś sjįum viš óljósar śtlķnur af framtķšaržróun ESB.  Žęr eru ókręsilegar.  Evran mun enn eiga ķ langvinnum vandręšum vegna žess, aš enn žį hafa engar raunhęfar ašgeršir fariš fram, er dragi śr gengisspennunni į milli noršurs og sušurs.  Ósętti Frakka og Žjóšverja um śrlausnir er meš žeim stigmagnaša hętti, aš kanzlari Žżzkalands, Angela Merkel, lżsir žvķ yfir, samkvęmt žżzka Speglinum (dem Spiegel), aš forseti Frakklands, Francois Hollande, męli gegn öllum hugmyndum, sem hśn varpi fram, og aš hann (Frakkland) hafi safnaš fleiri bandamönnum en hśn (Žżzkaland)innan ESB.  Žetta er įkaflega evrópskt stef, sögulega séš.  Ekki er aš efa, aš Ķsland mundi lenda innan įhrifasvišs Žżzkalands, eins og hin Noršurlöndin, yrši af ašild. 

Ķslendingum er mikiš ķ mun aš varšveita vinįttuna viš Žżzkaland, en žį vinįttu veršur unnt aš rękta meš mun įhrifarķkari hętti utan ESB en innan, af žvķ aš staša Ķslands ķ alžjóšlegri samvinnu veršur mun öflugri sem sjįlfstętt og fullvalda strandrķki meš svigrśm til samninga į bįša bóga en rķgbundiš į klafa ESB įn réttinda strandrķkis og įn réttinda til samninga viš önnur rķki um mikilvęg hagsmunamįl.  Noršmenn segja, aš į morgun, 4. janśar 2013, verši fyrsti dagur olķurķkisins Ķslands.  Veršur ekki vęnlegra fyrir Ķslendinga aš hafa frjįlsar hendur um nżtingu og markašssetningu žessarar aušlindar en aš eiga slķkt undir blżantsnögurum ķ Brüssel ?

Samband Stóra-Bretlands viš ESB varpar nś ljósi į afstöšu ESB til fullveldis rķkja.  Mįliš var umfjöllunarefni höfundar forystugreinar Morgunblašsins 29. desember 2012.  Skošanakannanir sżna, aš meirihluti Breta vill ganga śr ESB.  Brezka rķkisstjórnin vill žaš ekki og reynir žess vegna aš fitja upp į sérlausnum viš Berlaymont.  Nś hefur forseti leištogarįšs ESB svaraš tillögum Davids Camerons:

"Ef hvert ašildarrķki fęri aš velja žį hluta gildandi stefnu, sem žvķ lķkaši bezt viš, og draga sig śt śr žeim, sem žvķ lķkaši minnst, myndi sambandiš ķ heild, og sérstaklega Innri markašurinn, brįšlega lišast ķ sundur".

Sķšan segir ķ forystugreininni:

"Žessi kżtingur į milli yfirvalda ķ Bretlandi og Brüssel hefur töluverša žżšingu hér į landi.  Bretar eru aš bišja um aš fį aš losa sig undan żmsum af reglum Evrópusambandsins, sem er žaš sama og ķslenzkir įhugamenn um aš "kķkja ķ pakkann" telja, aš okkur verši heimilaš aš gera."

Sķšan er dregin sś rökrétta įlyktun, aš ķslenzka "kķkja-ķ-pakkann" višhorfiš gagnvart ESB hafi steytt į skeri, śr žvķ aš Bretum veršur ekki įgengt.  Ķ raun er lķklegra, aš "Ķsland" sé ķ pakkanum og framkvęmdastjórn ESB sé aš gaumgęfa, hvaša gagn ESB geti haft af Ķslandi en öfugt.  Žar gegnir staša Ķslands sem strandrķkis og śtvaršar ķ noršri lykilhlutverki.

Ef kastast mun alvarlega ķ kekki į milli ESB og Stóra-Bretlands, mun landiš segja sig śr ESB aš aflokinni samžykkt žess efnis ķ žjóšaratkvęšagreišslu.  Žį er komin upp spįnż staša ķ Evrópu, sem Ķslendingar žurfa aš fęra sér ķ nyt.  Annašhvort munu Bretar žį semja viš ESB um ašild aš EES, eša žeir munu gera tvķhliša višskiptasamning viš ESB ķ lķkingu viš Svisslendinga.  Verši fyrri kosturinn ofan į, mun EES styrkjast ķ sessi, en verši seinni kosturinn ofan, geta Ķslendingar dregiš dįm af žeim tvķhliša samningi og sagt sig śr EES.  Žaš yrši mörgum aš skapi og mundi leysa śr lögfręšilegum žrętueplum og losa Alžingi undan skafli af lagabįlkum įr hvert.  Nś lķtur sem sagt śt fyrir, aš ESB žróist ķ žrjįr įttir, og žarf engan aš undra žaš m.v. spennuna, sem fer stöšugt vaxandi į milli rķkja ķ ESB, t.d. į evrusvęšinu.  Veršur hér į sķšunni sķšar velt vöngum yfir lķklegri žróun ESB ķ ljósi sögunnar.  Um ašild aš hvers konar Evrópusambandi sóttu glóparnir į Alžingi 16. jślķ 2009.  Žeir hafa ekki minnstu hugmynd um žaš sjįlfir.  Veršur ekki aš binda endi į slķka forystu einnar žjóšar hiš fyrsta ?     

Landvarnir:

Ķ vetrarhefti Žjóšmįla 2012 birtist fróšleg og į köflum žokkalega samin grein eftir Einar Benediktsson, fyrrverandi sendiherra, "Varnarmįl-nż višhorf": 

"Ķ dauflegri umręšu um öryggis-og varnarmįl kemur lķtiš fram um, aš greinilegir įvinningar (svo !) ķ öryggislegu tilliti eru, ef samiš veršur um ESB-ašild, sem tekur tillit til sérašstęšna okkar og žing og žjóš samžykkja."

Hér er sannarlega um aš ręša "nżtt višhorf" til öryggismįla Ķslands, ef žaš į aš telja til bóta fyrir landvarnir Ķslands aš ganga ķ ESB.  Žetta įtti viš um Finnland, Eystrasaltslöndin og austur-evrópsku löndin, af žvķ aš žau voru į įhrifasvęši Rśsslands, žar sem žau undu sér illa.  Žess vegna fluttu žau Jįrntjaldiš, gamla, aš vesturlandamęrum Hvķta-Rśsslands, Śkraķnu og Rśsslands meš inngöngu ķ ESB, viš lķtinn fögnuš ķ Moskvu, svo aš vęgt sé til orša tekiš.  

Žetta į ekki viš um Ķsland.  Į 4. įratuginum mistókst Žrišja rķkinu aš fęra Ķsland undir įhrifasvęši Stór-Žżzkalands, en Ķsland var žį hlutlaust land.  Įriš 1940 komst Ķsland undir įhrifasvęši Stóra-Bretlands viš hernįm Breta, svo aš ekki varš um villzt, og įriš 1941 tóku Bandarķkjamenn viš landvörnum Ķslands, og hefur Ķsland sķšan veriš į įhrifasvęši Bandarķkjanna (BNA).  Žetta var innsiglaš įriš 1951 meš varnarsamninginum viš BNA.  Žar aš auki er Ķsland stofnašili aš varnarsamtökum vestręnna rķkja, Atlantshafsbandalaginu, NATO.  NATO er hryggjarstykkiš ķ landvörnum Evrópu, og herir ESB-rķkjanna eru mįttvana įn hernašarsamvinnunnar, sem į sér staš į vettvangi NATO.  Žaš er žess vegna ómögulegt aš višurkenna žaš, sem góša og gilda hugmynd, aš öryggismįl Ķslands muni komast ķ betra horf viš inngöngu ķ ESB.  Žaš er raunar frįleit hugmynd frį hernašarlegu sjónarmiši ekki sķzt, ef Bretar segja sig af skśtunni.

Žaš er hins vegar góš hugmynd aš žróa varnarsamninginn viš BNA į vettvangi öryggismįla noršurslóša.  BNA og Ķsland eru ķ Noršur-heimskautsrįšinu, en ESB er žar ekki.  Einbošiš er aš žróa öryggis-og mengunarvarnavišbśnaš noršur af Ķslandi ķ samvinnu viš BNA meš bękistöšvum į Noršurlandi.  Svandķs Svavarsdóttir er reyndar ekki hrifin af žvķ, en hśn veršur senn sett śt af sakramentinu.  Į myndinni hér aš nešan mį sjį tvo stjórnmįlaforingja, sem eigast viš, og nišurstaša višureignar žeirra mun skipta töluveršu mįli fyrir hagsmuni Ķslendinga.     

Angela Merkel og David Cameron-nóv 2011

 

 

   

   

   

  

 


Bloggfęrslur 3. janśar 2013

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband