Flaustursleg innleiðing nýrrar lyfjatækni

Flestum er í fersku minni hamagangurinn við að bólusetja landslýð gegn COVID-19 (C-19), þegar ný lyf gegn sjúkdóminum hlutu bráðabirgða samþykki lyfjayfirvalda.  Þar sem hér var um nýja tækni að ræða, var afar óvarlega farið af hálfu yfirvalda, enda kom fljótt í ljós, að gagnsemin var lítil, en aukaverkanir verulegar.

Höfundi þessa pistils er ekki kunnugt um, að gagnger rannsókn hafi farið fram á viðbrögðunum við þessum faraldri, eins og þó hefur farið fram í sumum löndum og full ástæða er til hérlendis til að bezta undirbúning fyrir næsta faraldur.  

Þorgeir Eyjólfsson og Helgi Örn Viggósson hafa haldið uppi harðri gagnrýni á síðum Morgunblaðsins á framgöngu hérlendra heilbrigðisyfirvalda, sem reyndist afar kostnaðarsöm og sumum dýrkeypt.  Þann 7. janúar 2025 birtist ein þessara greina og hófst hún þannig:

"Röð mistaka og slóð eyðileggingar":

"Að hundruð Íslendinga eigi við alvarlegar aukaverkanir af völdum mRNA-bóluefna að stríða og að fjöldi landsmanna hafi mætt ótímabærum dauðdaga í embættistíð Ölmu Möller, fráfarandi landlæknis, er órækur vitnisburður þess, að landlækni hefur í mörgu mistekizt að stuðla að heilbrigði landsmanna, eins og lögin um starf hennar sem landlæknis kveða [þó] á um."

Þessar alvarlegu ásaknir á hendur fyrrverandi landlækni, sem nú stjórnar heilbrigðismálum þjóðarinnar, sýna, hversu nauðsynlegt er að komast til botns í málum stjórnsýslunnar, heilbrigðisráðuneytis, landlæknis og sóttvarnalæknis, á C-19 tímabilinu.  

Höfundarnir rekja sían málsatvik í 7 liðum; hér verða rakin fyrsta og lokaatriðið.

1.) "Strax á fyrstu dögum bólusetninga létust nokkrir einstaklingar í kjölfar bólusetninga, og því var hættan á alvarlegum aukaverkunum bóluefnanna landlækni ljós frá upphafi.  Jafnframt mátti landlækni vera fljótlega ljóst, að bóluefnin komu ekki í veg fyrir smit til eða frá bólusettum einstaklingi, og þar af leiðandi væri fullyrðing Pfizer um 95 % virkni mRNA-bóluefnanna villandi eða beinlínis röng. Ekki varð vart tilburða af hálfu heilbrigðisyfirvalda til að upplýsa almenning um, að bóluefnin veittu enga vörn gegn smiti eða [um] hættuna á alvarlegum aukaverkunum, sem varð vart strax í upphafi.  Upplýst samþykki var virt að vettugi af landlækni." 

Höfundur þessa pistils telur sig geta staðfest þessa hroðalegu umsögn um vanrækslu fyrrverandi landlæknis.  Hann fylgdist hins vegar með umræðunni erlendis, t.d. í Svíþjóð, og var þess vegna ljóst, mRNA-efnin, sem hér var sprautað í fólk, voru hættulegri en ásættanlegt er m.v. afleiðingar sjúkdómsins, og að gagnsemin var lítil í upphafi og fjaraði hratt út.  Þess vegna tók höfundur þessa pistils ákvörðun um að afþakka þessar bólusetningar.  

7. "Í skýrslu OECD kom fram, að Ísland hafði annað hæsta hlutfall dauðsfalla í Evrópu í aldurshópnum 44 ára og yngri á árunum 2020-2022 að teknu tilliti til lýðfræðilegra þátta og að Ísland leiddi löndin í könnun OECD með 11,5 % aukningu á dánartíðni á milli áranna 2021 og 2022 á sama tíma og flest lönd sýndu fækkun dauðsfalla.  Skýrslan er því ekki vitnisburður um árangursríkar sóttvarnaraðgerðir eftir tilkomu bóluefnanna, eins og núverandi sóttvarnalæknir hefur haldið fram. 

Ofangreind upptalning er hvergi nærri tæmandi, en hefði átt að duga fyrrverandi landlækni fyrir misserum sem röksemd fyrir tímabundinni stöðvun á notkun mRNA-bóluefnis Pfizers, þar til gengið hefði verið úr skugga um öryggi efnisins.  Að örvunarbólusetningar gegn covid séu enn auglýstar bendir ekki til, að fyrrverandi landlæknir hafi þann sveigjanleika í hugsun, sem ætlast þarf til af þeim, sem tekst á við embætti heilbrigðisráðherra, vilji hann hafa heilbrigði landsmanna í fyrirrúmi."

Það var rekinn harðvítugur hræðsluáróður til að fá sem flesta landsmenn í bólusetningu.  Hin víðtæka og almenna bólusetning landsmanna kann að skýra það, sem að ofan greinir um tíðni dauðsfalla hérlendis.