30.4.2025 | 18:21
Er aušlindarenta fyrir hendi ķ ķslenzkum sjįvarśtvegi ?
Svariš viš spurningunni ķ fyrirsögninni er lykilatriši til aš meta, hvort ešlilegt geti talizt aš leggja višbótar skatt į sjįvarśtveginn (tekjuskattur er lagšur į öll fyrirtęki). Sérstaša ķslenzka sjįvarśtvegsins er fiskveišistjórnunarkerfiš, sem lokar ašgangi aš fiskimišunum ķ ķslenzku fiskveišilögsögunni fyrir öšrum en žeim, sem geta sżnt fram į eignarhald aflahlutdeildar fiskveišiskips. Žetta er ašalreglan, en fleiri kerfi eru viš lżši ķ lögsögunni, mishagkvęm. Aflahlutdeildir, kvótar, ganga kaupum og sölum og eru einnig leigšar. Mį halda žvķ fram, aš meš kaupum į aflahlutdeild hafi aušlindarenta veriš greidd, žvķ aš aflahlutdeildin er afleišing ašgangstakmarkana rķkisins aš mišunum, en žessar takmarkanir eru grunnforsenda aršsemi veišanna. Um žetta sagši "Hagręni hópurinn" ķ skżrslu "Aušlindarinnar okkar - sjįlfbęr sjįvarśtvegur":
Sagt er, aš lķklegt sé, aš aušlindarenta ķ sjįvarśtvegi hjį žeim, sem nś stunda śtgerš, sé lķtil sem engin, "žar sem žau hafa nś žegar greitt fyrir hana ķ verši aflaheimilda. Viš žetta mį bęta, aš žegar og ef aušlindarenta myndast ķ sjįvarśtvegi, žį sé um aš ręša įhrif aukningar ķ afla eša hagstęšra gengisbreytinga".
Aušlindarenta er almennt skilgreind sem aršur viš starfsemi aušlindanżtingar, sem er umfram aršsemi į hefšbundnum samkeppnismörkušum. Ekki er vitaš til, aš nokkur hafi meš fullnęgjandi hętti sżnt fram į žessa aušlindarentu yfir samfellt 5 įra tķmabil eša lengur. Žaš hefur veriš reiknaš śt, aš veišigjöld hafi numiš 16 %-18% af reiknašri aušlindarentu 2010-2023, en hśn var žį fengin meš röngum forsendum, sem sé, aš śtflutningsveršmęti allra sjįvarafurša var lagt til grundvallar, žegar rétt er aš miša viš aflaveršmęti upp śr sjó.
Ķ skżrslunni "Aušlindinni okkar", 2022, stóš m.a.:
""Skżrar vķsbendingar eru um stęršarhagkvęmni ķ ķslenzkum sjįvarśtvegi og sżnt hefur veriš fram į, aš įlagning veišigjalda leiši til samruna fyrirtękja ķ greininni, žannig aš žeim fękkar į sama tķma og žau stękka. Žetta er ķ góšu samręmi viš rannsóknir, sem sżnt hafa fram į, aš stęrstu og fjįrhagslega sterkustu fyrirtęki ķ sjįvarśtvegi greiši meirihluta innheimtra aušlindagjalda," segir ķ skżrslunni."
Rķkisvaldiš skekkir samkeppnisstöšu fyrirtękjanna meš sértękri skattheimtu. Žetta į viš sjįvarśtvegsfyrirtękin innbyršis og žau sem heild innanlands (samkeppni um fjįrmagn og starfsmenn) og utanlands (markašsstaša).
"Jafnfram segir, aš žaš hafi veriš "fęrš fyrir žvķ rök, aš įlagning veišigjalda umfram getu hennar til greišslu į hverjum tķma tefli samkeppnishęfni ķslenzks sjįvarśtvegs ķ tvķsżnu. Einnig hefur veriš bent į, aš įlagning veišigjalda geti rżrt skattstofna hins opinbera, žegar til lengri tķma er litiš, sem aftur geti skilaš sér ķ minni efnahagslegum įbata af aušlindinni en annars vęri."
Žaš eru til hagfręšilegar ašferšir til aš reikna śt žį skattheimtu į fyrirtęki, tęplega žó į atvinnugrein, sem er lķklegust til aš skila hinu opinbera hįmarks tekjum til lengdar, žegar "allt" er tekiš meš ķ reikninginn. Nśverandi rķkisstjórn getur ekki sżnt fram į neina slķka tilburši. Hśn gerir sér lķtiš fyrir og tvöfaldar sérskattheimtu į sjįvarśtveginn og skżtur sig žar meš ķ fótinn, žvķ aš hśn er örugglega komin langt śt yfir "kjörskattheimtu". Meš fįrįnlegri ašgerš, sem į sér engin fordęmi hvorki hér né annars stašar, eykur hśn skattheimtuna mjög mikiš ķ einu stökki ķ staš vandašrar greiningar. Žessari flaustursrķkisstjórn er ekki treystandi til aš stjórna landinu almenningi til heilla.
"Hagręni hópurinn ritaši 8. kafla ķ skżrslu Aušlindarinnar okkar, og er žar fjallaš um žjóšhagslegan įvinning fiskveišistjórnunarkerfisins. Lagši hópurinn fortakslaust til, aš aflamarkskerfi yrši višhaldiš viš stjórn fiskveiša.
Er bent į, aš kerfiš hafi gert śtgeršum kleift aš draga śr offjįrfestingu ķ veišum og vinnslu, [skapaš] skilyrši fyrir skipulagša sókn og minnkaš įlag į vistkerfi sjįvar. Vandamįl, sem til umręšu eru ķ žjóšfélaginu hér į landi, séu žvķ ešlisólķk žvķ, sem gerist erlendis; hér hafi ašallega veriš til umręšu, hvernig dreifa eigi arši af nżtingu aušlindarinnar, en erlendis sé litlum sem engum arši til aš dreifa."
Žessari umręšu var komiš af staš meš fullyršingu um, aš aušlindarenta fyndist ķ sjįvarśtvegi sem heild, en sś fullyršing reyndist röng. Žar af leišandi eru veišigjöldin reist į sandi, og hękkunarfyrirętlun stjórnvalda nś er stórskašleg.
""Žaš, aš veišigjöld hafi numiš aš mešaltali 16 % - 18 % af reiknašri aušlindarentu, er, aš öšru óbreyttu, ekki vķsbending um, aš nśverandi veišigjöld séu of lįg. Žaš veldur vanda viš fyrrgreinda śtreikninga, aš metin renta er reiknuš sem hlutfall af śtflutningsveršmęti allra sjįvafurša, en ķ žeirri upphęš er bęši sį viršisauki, sem įtt hefur sér staš ķ vinnslu, markašsstarf o.ž.h., auk žess sem virši afla utan Ķslandsmiša er einnig tekiš meš. Veišigjöld eru hins vegar lögš į veišarnar sjįlfar sem afgjald fyrir notkun og ęttu žvķ frekar aš mišast viš aflaveršmęti śr sjó.""
Žaš gętir skilningsleysis į hugtakinu aušlindarenta, žegar viršisauka vinnslunnar er bętt viš aflaveršmęti śr sjó til aš finna aušlindarentu. Žaš hefur hingaš til mistekizt aš réttlęta veišigjöldin meš aušlindarentu, žvķ aš hana er ekki aš finna til lengdar hjį śtgeršunum, ž.e.a.s. žaš hefur enn ekki veriš sżnt fram į meiri aršsemi fyrirtękja ķ sjįvarśtvegi en ķ öšrum greinum yfirleitt. Stafar žaš lķklega af sveiflum ķ lķfrķki sjįvar og af žvķ, aš hęgt hefur mišaš viš uppbyggingu žorskstofnsins. Hafa veršur žar ķ huga grķšarlegt afrįn hvala ķ ķslenzku fiskveišilögsögunni.
Meginflokkur: Bloggar | Aukaflokkar: Dęgurmįl, Stjórnmįl og samfélag, Višskipti og fjįrmįl | Facebook
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Žś ert innskrįš(ur) sem .
Innskrįning