Af þursum og öðru steinrunnu hyski

Æðsti prestur róttækra vinstri manna á Íslandi ber fótastokk þrjátíu vetra truntu ógurlega án þess að færast þó hraðar úr stað en færilús á tjöruspæni.  Þetta gat að líta í grein formanns Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs í Morgunblaðinu undir hinu kinduga heiti, "Álhöfðunum lamið við steininn", en sumir berja hins vegar hausnum við steininn. 

Í greininni segir undir lokin: "Nauðsynlegt er að halda uppi rökræðum við þursana sem tyggja áratuga klisjur og kreddur um að einu auðlindir Íslands fyrir utan sjóinn sé orkan, ...".  Þetta er alröng forsenda, sem veldur því, að vaðinn er reykur í allri téðri grein.

Megineinkenni greinarinnar er naumhyggja; sú árátta að stilla einni atvinnugrein upp gegn annarri og láta eins og þær séu fyrir hvor annarri.  Furðulegur samanburður á sér stað á milli sjávarútvegs og áliðnaðar á grundvelli hugtaks, sem stendur á brauðfótum í hagfræðinni, ef það er þá skilgreint þar, þ.e. "nettovirðisaukinn sem eftir stendur í íslenska hagkerfinu" sem hlutfall af árlegri veltu.  Á tímum alþjóðavæðingar og frjáls flutnings fjármagns, vöru, þjónustu og starfsfólks á milli landa, eru tilraunir til útreikninga á þessari stærð vanburða og hafa nákvæmlega ekkert hagnýtt gildi í nútímanum. 

Fyrir um þremur áratugum var ríkisreknum áætlunarbúskap Austur-Evrópu fleygt á ruslahauga sögunnar sem gagnslausu tæki reistu á fullkomlega misheppnaðri hugmyndafræði Marxismans.  Fyrir skipuleggjendur atvinnulífs hins ríkisrekna áætlunarbúskapar hafði þýðingu að leggja niður fyrir sér, hvar hver fjárfest rúbla eða austur-þýzkt mark skilaði flestum störfum.  Í áætlunarbúskapi Sovét-Íslands hefði verið eðlilegt að velta fyrir sér spurningunni, hvort ríkið ætti að fjárfesta í sjávarútvegi eða virkjunum og þungaiðnaði. 

Í efnahagskerfi, eins og hinu íslenzka, þar sem fjárfestingarfé til sjávarútvegs kemur úr annarri átt en fé til virkjana og fjárfestingar í þungaiðnaði eru af erlendum toga, er spurningin alveg út í hött.  Þegar fjárfestar velja á milli fjárfestingarkosta, vegur arðsemi til langs tíma mest  Þegar erlent fyrirtæki nær samningum við Landsvirkjun, svo að dæmi sé tekið, þá hafa báðir aðilar komið ár sinni betur fyrir borð en þeir geta í samningum við aðra.  Allir græða, og enginn tapar.

Þegar íslenzkt útgerðarfélag fjárfestir í togara erlendis, er það vafalaust að undangengnum hagstæðustu samningum, sem útgerðin getur náð.  Naumhyggja róttæklinga felst í þeim mikla misskilningi, að starfsemi þungaiðnaðarins taki verðmæti frá öðrum.  Að upphefja meting á milli starfsgreina, t.d. á milli sjávarútvegs og þungaiðnaðar, er hreinræktaður barnaskapur.  Upphrópanir eins og "störf í álframleiðslu eru einhver þau dýrustu sem hugsast geta ..." hafa enga þýðingu í frjálsu hagkerfi, ef einhver fjárfestir sækist samt eftir slíkri fjárfestingu og græðir á henni. 

Klisja á borð við í téðri grein: "Öðru atvinnulífi: nýsköpun og fjölbreytni, er ýtt til hliðar í þágu einhliða og blindrar áherslu á þungaiðnaðarvæðinguna sem álstefnan auðvitað er." eru alger öfugmæli miðað við reynsluna.  Þungaiðnaðurinn er hátækniiðnaður, sem kaupir margvíslega sérhæfða þjónustu á íslenzka markaðinum og hefur innleitt fjölda nýjunga í íslenzkt atvinnulíf.  Öryggis-, heilbrigðis- og umhverfismál eru þar víða til algerrar fyrirmyndar.  Það er ekki annað en léttvægt bull að halda því fram, að þungaiðnaðurinn standi í vegi nýsköpunar og fjölbreytni atvinnulífsins. 

Vinsælustu viðkomustaðir ferðamanna eru virkjanir.  Nægir að nefna Bláa lónið, sem er hluti auðlindagarða Hitaveitu Suðurnesja, og nú berast fréttir af miklum vinsældum hins verkfræðilega afreks, Kárahnjúkavirkjunar, enda telja margir miðlunarlón eiga ágætlega heima í íslenzku umhverfi.

Hin mikla meinloka róttæklinga felst í því, að þungaiðnaðurinn sé fyrir annarri starfsemi og "eitthvað annað" geti ekki þrifizt hans vegna.  Auðvitað blessast "eitthvað annað" hvorki betur né ver með eða án þungaiðnaðar.  Málið er, að einkaframtakið verður að sjá arðsvon í fjárfestingum sínum.  Það er ekki nóg að liggja í grasinu og láta sig dreyma um alls konar starfsemi, sem enginn almennilegur markaður er fyrir. 

Þungaiðnaðurinn hefur stóreflt innviði þjóðfélagsins og lagt grunninn að þjóðfélagi, sem verður öflugasta velferðarþjóðfélag Evrópu með hæstu meðaltekjur á mann á næsta áratug, ef rétt verður á spilunum haldið. 

 

 

Athugasemdir

[Sævar Helgason, 3.7.2008 kl. 22:28]

"Það sem helst hann varast vann varð þó að koma yfir hann".

Nú er allt í steik í frjálshyggunni  - efnahagskerfi Íslendinga orðið að alþjóðlegu athlægi og við að komast á vonarvöl.

kveðja. 

[Tryggvi L. Skjaldarson, 4.7.2008 kl. 20:43]

Sævar

Hæfist hláturinn ekki fyrir alvöru ef stóriðjustoppurum  tækist ætlunarverk sinn að bjarga Íslendingum frá því að framleiða umhverfisvæna og góða orku?

[Sævar Helgason, 4.7.2008 kl. 23:10]

Tryggvi

Er ekki nýbúið að starta Reyðaráli og Kárahnjúkavirkjun- 340 þús. tonn /ári  og veruleg stækkun á Grundartanga...  samt stefnir  allt í stærri efnahagsvanda en við höfum upplifað síðan 1967. Á langri starfsævi í Straumsvík upplifði ég nokkuð margar slæmar kreppur í áliðnaðinum- sú versta var í kringum 1988 - Sú kreppa leiddi til falls Alusussie og lok áliðnaðar í Sviss og víða í Þýskalandi- og munaði hársbreidd að Ísal lokaði endanlega- Búrfellsvirkjun var skuldlaus þá sem betur fer fyrir okkur.  Eftir því sem álverum fjölgar hér þá verður svona einhæfur rekstur hættulegri fyrir efnahagslífið - falli álverð, sem það gerir , sagan segir það.. Við verðum með gríðarlegar láns fjárhæðir ríkistryggðar í greininni höldum við áfram vilt og galið á þessari einstefnubraut.

Ég er enginn trúboði fyrir einni gerð iðnaðar - ég vil fjölbreyttni.

Hvað er að þarna í Straumsvík - það er enginn í hinum verksmiðjunum með neitt viðlíka væl og þið ?  Þegar ég var þarna var alveg bannað að væla svona opinberlega-fyrir utan hlið...