Afarkostir

Ríkisstjórnin ætlar að óska eftir því við Alþingi, að þingmenn samþykki samning, sem þeir fá enn ekki að sjá í heild sinni.  Mun þessi furðulega málsmeðferð vera að kröfu gagnaðilanna í þessu máli, Breta og Hollendinga.  

Það er slæmur vegvísir við lausn milliríkjadeilna að neita að leggja þær í dóm.  Þess í stað tók ESB (Evrópusambandið) Ísland kverkataki með áróðursstríði, þar sem viðskiptabann lá í loftinu.  Áttu íslenzk stjórnvöld e.t.v. ekki annarra kosta völ en að samþykkja hinn kostinn, sem var stjórnmálaleg lausn á milliríkjadeilu ?  Stjórnvöld eiga enn eftir að gera þjóðinni grein fyrir þessu.   

Utanríkisráðuneytið fór frá upphafi með forræði þessa máls fyrir Íslands hönd.  Það virðist hafa verið óþarfi af ráðuneytinu  að láta draga sig að samningaborðinu skilmálalaust og vitnar um lélegan málatilbúnað Samfylkingar, en ráðherrar hennar stjórnuðu utanríkisráðuneytinu.  Í "viðskiptastríði" ESB gegn Íslandi varð eyríkið fámenna strax að lúta í lægra haldi.  Við þessar aðstæður virðist dómstólaleiðin hafa verið gefin upp á bátinn, og spurningin er, hvort nauðsyn bar til að lyppast niður gagnvart ESB á þessari stundu.  Stjórnvöld eiga eftir að útskýra þá ákvörðun sína fyrir Alþingi og fyrir kjósendum.

Þangað til betri skýring fæst verður að líta svo á, að ríkisstjórnin hafi verið þvinguð að samningaborðinu með hótunum um viðskiptastríð að hálfu ESB. Fordæmalaust er, að "stríðsskaðabætur" séu greiddar með vöxtum.  Með Versalasamningunum lögðu Vesturveldin svo háar stríðsskaðabætur á Þýzkaland, að þýzka hagkerfið kiknaði undan þeim, og óðaverðbólga heltók efnahagskerfi Þjóðverja með þeim afleiðingum, að Weimar-lýðveldið hrundi.  Verður Ísland ofurselt svipuðu ástandi undir drápsklyfjum ESB ?  Markaðurinn virðist hallast að því m.v. viðbrögð gengisskráningar krónunnar, þegar fréttir bárust af undirritun "Svavars-samkomulagsins".  

Ef lítið sem ekkert fæst fyrir "eignir" Landsbankans á Englandi, þá mun skuldafarganið nema þrefalt hærri upphæð á hvern Íslending að 7 árum liðnum en á hvern Þjóðverja árið 1920.  Engir vextir voru þá lagðir á stríðsskaðabætur Þjóðverja. 

Þessi aðför ESB að Íslendingum er fordæmalaus, samningurinn alger óhæfa og gefur slæma vísbendingu um framtíðina, þegar hagsmunaárekstrar munu reka Íslendinga til að andæfa Brüssel valdinu.  Skessur Samfylkingar og Evrópusambandsins hafa kastað fjöreggi þjóðarinnar á milli sín.  Enginn getur metið nú, hversu miklar líkur eru á, að allt fari á versta veg að 7 árum liðnum með þeim skelfilegu afleiðingum, að megnið af höfuðstólnum ásamt vöxtunum leggist á skattgreiðendur tímabilsins 2016-2024.  Gizka má á, að líkurnar séu þó minni en 50 %, en að taknu tilliti til hrikalegra afleiðinga eru jafnvel 1 % líkindi óásættanleg. 

Hins  vegar er hægt að reikna, að á næstu 7 árum ("grace period") mun upphæðin vaxa um 46 % vegna 5,55 % árlegra vaxta og verða þá ISK 832 milljarðar, verði ekkert greitt á tímabilinu.  Að 16 árum liðnum munu þessir sömu skattborgarar hafa greitt ISK 1012 milljarða með vöxtum eða alls ISK 394 milljarða í vexti, sem er 69 % viðbót við upphaflegan höfuðstól, ef landið hefur þá ekki áður komizt í greiðsluþrot.   

Þetta jafngildir meðalgreiðslum ISK 104 milljörðum á 8 ára greiðslutímabili eða 8 % af núverandi VLF (vergri landsframleiðslu).  Þessar upphæðir og hlutföll sýna, að algert ábyrgðarleysi felst í því að ganga að þessum samningum.  Ekkert þjóðþing mundi samþykkja gjörning, þar sem nokkur líkindi stæðu til þess, að þjóðin yrði hneppt í slíka heljarfjötra, og engin þjóð lætur bjóða sér annað eins og þetta. 

Ríkisstjórnin átti ekki að veita samninganefnd sinni umboð til að ganga að hverju sem var.  Til þessara samninga var gengið undir nauðung sem hverra annarra uppgjafarsamninga, og fórnarlambið átti ekki að samþykkja neina vexti, enda fordæmi um það komið frá Englandsbanka (frysta inneignin) og Versalasamningunum.  Engin löggjafarsamkoma getur verið þekkt fyrir að samþykkja hærri árlegar greiðslur af þessu tagi en 1 % af VLF, sem vaxtalaust mundi þýða greiðslur í um 30 ár.  Vinstri stjórnin ætlar unga Íslandi að greiða átta sinnum hærri upphæð árlega. 

Ámátlegt er að heyra þvælu utanríkisráðherra um, að minnisblað fjármálaráðherra Sjálfstæðisflokksins hafi stöðugt þvælzt fyrir samningamönnum.  Minnisblað þetta var undirritað af samninganefnd, sem var undir stjórn utanríkisráðuneytisins, og viðskiptaráðuneytið átti þar fulltrúa einnig.  Samfylkingin er furðu-fyrirbrigði, sem enga burði hefur til að stunda faglega og ábyrga stjórnsýslu.    

Í Morgunblaðinu birtist föstudaginn 12. júní 2009 enn eitt lóðið á vogarskál þeirra, er enn vilja halda dómstólaleiðinni til streitu í þessu milliríkja deilumáli.  Hér ræðir um "Áskorun til þingmanna", þar sem skýrum, réttmætum og mikilvægum spurningum er varpað fram til stjórnvalda og Alþingis auk þungvægra lögspekilegra röksemda í grein Lárusar Blöndal, hæstaréttarlögmanns, og Stefáns Más Stefánssonar, prófessors.  Þingmenn ættu ekki að láta nein öfl, hvorki innlend né erlend, stilla sér upp við vegg gagnvart "fait accompli" (afgreiddum gjörningi), heldur hafna þessum gjörningi og hefja nýtt ferli í þessu ólánsmáli, þar sem eftirfarandi orði tilvitnaðra tvímenninga verði höfð að leiðarljósi:

"Við köllum eftir lögfræðilegum rökstuðningi fyrir þeim samningum sem búið er að undirrita.  Ákvörðunin um undirritun samninganna er stór á alla mælikvarða.  Hún er m.a. stór í því ljósi að ekki liggur fyrir hve mikill hluti heildarfjárhæðarinnar, 650 milljarða króna að viðbættum háum vöxtum, kemur í hlut Íslendinga að greiða eða hvort innistæður njóti forgangs fram yfir aðrar kröfur samkvæmt neyðarlögunum." ......

"Ef þetta forgangsákvæði laganna stenst ekki verður greiðslubyrði íslenska ríkisins margfalt meiri en ætla mætti samkvæmt kynningu á samningnum. 

Samninganefnd Íslands hefur skilað sínu verki.  Forsendan í starfi hennar virðist hafa verið sú að okkur bæri skylda til að greiða og því ekki annað að gera en að semja um greiðslukjör.  Þessi nálgun er ekki í samræmi við þá þingsályktun sem samþykkt var þann 5. desember sl. á Alþingi né þá kynningu sem fram fór á hlutverki samninganefndarinnar þegar hún var skipuð." .....

"Í kynningu nefndarinnar á samningnum kemur ekki fram hvers vegna rökum, sem leiddu til þess að íslenska ríkinu bæri ekki að greiða, hafi verið hafnað í samningaviðræðunum.  Ekki liggur heldur fyrir hvers vegna alþjóðlegir dómstólar voru ekki fengnir til að skera úr um deiluna svo sem eðlilegt hefði verið í samskiptum ríkja.  Hafi þau sjónarmið ekki verið höfð að leiðarljósi í samningaviðræðunum að Ísland væri ekki greiðsluskylt var fyrirfram lítil von til þess að ná viðunandi samningum."

Með tilvitnaðri grein téðra lögfróðu manna er verk 6 manna samninganefndar Svavars Gestssonar, sendiherra, gagnrýnt málefnalega frá mörgum hliðum, svo að við lok greinarinnar má segja, að samningurinn hafi verið skotinn í kaf.  Hann er illa rökstuddur, afdrifaríkur og getur orðið íslenzku þjóðinni dýrkeyptur.  Til að kóróna óskapnaðinn virðist nefndin alls ekki hafa haft umboð frá Alþingi til að semja um svo veigamiklar skuldbindingar og að afsala okkur dómstólaleiðinni. 

Nú blasir við, hvað gera þarf.  Fella hortittinn, sem undirritaður var að skipun ríkisstjórnarinnar með fyrirvara um samþykki Alþingis, og skipa nýja samninganefnd, sem kann til verka á þeim sviðum, sem henni verður veitt umboð til, þ.e.a.s. að semja um skilmála, sem þjóðin hefur tök á að ráða við, þó að allt fari á versta veg.  Til þess þarf að beita beztu lögfræðilegu og fjármálalegu rökum, sem hæfustu mönnum á þessum tveimur sviðum eru tiltæk fyrir Íslands hönd.