Tortímandinn og starfsstjórnin

Stjórnmálamenn á vinstri hliðinni virðast haldnir trúarlegri sannfæringu um nauðsyn þess að þenja út ríkisbáknið og samtímis að sverfa að hagsmunum fyrirtækja og einstaklinga með svívirðilegum gjaldaálögum og aukinni skattheimtu.  Vinstri menn kæra sig kollótta um samdráttaráhrif slíks ráðslags fyrir hagkerfið.  Verðmætasköpun er fyrir þeim aukaatriði, en skattheimta og endurúthlutun fjármuna er þeim aðalatriði.  Þessi pólitík hefur fyrir löngu gengið sér til húðar, en samt er hangið á vonlausum kenningum, eins og hundur á roði. Sósíalistaflokkurinn vill innleiða hér marxískt hagkerfi með þjóðnýtingu sjávarútvegs og endurreisn bæjarútgerða.  Þetta fólk gengur ekki heilt til skógar í ljósi sögunnar.    

 Svandís Svavarsdóttir er dæmi um lánlausan vinstri mann, sem allt of lengi hefur fengið að beita einstrengingslegum og löglausum aðgerðum í ráðherrastóli, en er núna vonandi búin að spila endanlega rassinn úr buxunum.  Í Staksteinum Morgunblaðsins 22.10.2024 var þessi dæmalausi ferill lauslega rakinn undir einkennandi fyrirsögn:

"Tortímandinn"

"Svandís Svavarsdóttir hefur verið umdeildur stjórnmálamaður allt frá því hún settist beint í ráðherrastól á Alþingi í miðri búsáhaldabyltingu.

Það var enginn friðarstóll.  Einu gilti, hvort hún var umhverfis-, heilbrigðis- eða matvælaráðherra; alls staðar varð hún uppvís að ólögmætri embættisfærslu, en án afleiðinga.  Lögin enda bara fyrir litla fólkið, hún er sko í pólitík."  

Viðhorf Svandísar eru hefðbundin fyrir kommúnista, þar sem "nómenklatúran", þ.e. flokksbroddarnir, gerir það, sem henni sýnist og skeytir þá hvorki um skömm né heiður og virðir löggjöf hins borgaralega lýðveldis álíka mikið og múhameðstrúarmaðurinn, sem innrætt hefur verið, að kennisetningar Kóransins séu öllu öðru ofar. 

"Eftir að Katrín fór úr pólitík, gróf Svandís leynt og ljóst undan ríkisstjórnarsamstarfinu undir forsæti Bjarna Benediktssonar og tilkynnti raunar sem nýkjörinn formaður Vinstri grænna, að það væri á enda.  Þegar Bjarna var þá loks ofboðið, gerði hún sig steinhissa í framan og átaldi hann fyrir að slíta samstarfinu !  Og nennti ekki einu sinni að sitja í starfsstjórn." 

Dónaleg framkoma Svandísar verður líklega öllum flokkum víti til varnaðar um, að hún er gjörsamlega ósamstarfshæf.  Í hana er ekkert spunnið, svo að engin eftirsjá er að henni úr landsmálunum.

"Tortímandinn tekur samt enga sénsa.  Því standa yfir hreinsanir í því, sem þó lifir eftir af flokknum og búið að flæma burt 3 oddvita og 1 þingmann.  Svandís er beðin um að slökkva á perunni á eftir sér."  

Það verður að kalla kraftaverk, ef stjórnmálaflokkur, sem glatað hefur allri skírskotun til samfélags nútímans, lifir þessa gjörningahríð af. Farið hefur fé betra. 

 

Beturviti (Besserwisser) afhjúpaður

Kristrún Frostadóttir er óttalega regingslegur formaður "Skattafylkingarinnar".  Hún gerir sér far um að setja sig á stall sem vel undirbúinn formann til að taka við stjórn landsins.  Þetta eru þó einvörðungu umbúðir utan um flaustur, fávísi og yfirborðsmennsku, eins og komið hefur fram í formannaumræðum í Sjónvarpssal um ríkisfjármálin, og nú hefur Heiðrún Lind Marteinsdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, flett ofan af fávísi téðrar Kristrúnar um gjaldtöku fyrir auðlindaafnot.  Kristrún þessi hefur látið í veðri vaka, að "Skattafylkingin" hafi "Plan" um stóraukna gjaldtöku með samræmdu aðlindagjaldi að hætti hinna Norðurlandaþjóðanna, en þar stendur ekki steinn yfir steini hjá henni, því að á Íslandi er greitt miklu meira fyrir afnot sjávarauðlindarinnar en þar. 

Þann 7. nóvember 2024 birtist í Morgunblaðinu fróðleg afjúpunargrein eftir Heiðrúnu, sem hún nefndi: 

"Norska leiðin í auðlindagjaldtöku".

Hún hófst þannig:

""Við erum að tala um sanngjörn, réttlát auðlindagjöld á sjávarútveg, fiskeldi, ferðaþjónustu og orku.  Þetta eru leiðir, sem nágrannar okkar á Norðurlöndunum, sérstaklega í Noregi, hafa farið og samfélagsleg sátt er um."  

Þetta sagði Kristrún Frostadóttir, formaður Samfylkingarinnar, í samtali við Heimi Má Pétursson á Stöð 2.  Hún ítrekaði þetta svo í leiðtogakappræðum á RÚV á föstudagskvöldið [01.11.2024]."

Guð forði okkur frá sanngirni og réttlæti Samfylkingarinnar.  Dómgreindarleysi téðrar Kristrúnar, þ.e. vandkvæði við að skilja á milli rétts og rangs, opinberaðist, þegar í ljós kom, að hún hugðist skjóta tugum milljóna ISK undan skatti af bónusi, sem hún þáði ofan á laun sín hjá fyrrverandi vinnuveitanda.  

Heiðrún Lind rekur síðan, hvernig auðlindagjaldtöku er háttað í Noregi af nýtingu sjávarauðlindarinnar.  Af þeirri lýsingu að dæma, hafði téð Kristrún ekki hugmynd um, hvernig þeim málum er háttað, sem hún þó kvað til fyrirmyndar fyrir flokkinn sinn. Kristrún þessi siglir undir fölsku flaggi.  Hún er ekki bara krati; hún er "hippókrati". 

"Í Noregi er ekkert auðlindagjald í sjávarútvegi.  Það, sem kannski meira er um vert; Norðmenn flytja nánast allan fisk úr landi óunninn, mest til láglaunalanda, eins og Póllands.  Þeir skapa því fá störf í landi, ólíkt því sem tíðkast hér á landi, og laun við veiðar og vinnslu eru mun lægri en á Íslandi.  Verðmætasköpun - og þar með framlag til hagvaxtar og lífskjara - er því til muna minni en á Íslandi." 

Af þessari lýsingu sést, að sjávarútvegur á Íslandi er ósambærilegur við sjávarútveg í Noregi.  Norski sjávarútvegurinn er að vissu leyti á opinberu framfæri, en íslenzki sjávarútvegurinn, þar sem veiðar og vinnsla eru tengd, verður að keppa á mörkuðum við norskan fisk, sem ríkið styður við og unninn er í láglaunalöndum.  Það er ekki víst, að "Besserwisserinn" skilji, hvað þetta þýði.  Það þýðir, að íslenzk yfirvöld verða að fara mjög varlega í sérskattheimtu á sjávarútveginn, ef þau ætla ekki að stórskaða þjóðarbúið með því að grafa undan honum til langs tíma litið (draga óhóflega úr fjárfestingargetu hans og launagreiðslugetu).  Nú er langt gengið í þessum efnum. 

"Í sjókvíaeldi í Noregi var nýlega lagt á auðlindagjald, sem er 25 % skattur af hagnaði.  Ekkert gjald er þó greitt af tæplega fyrsta milljarðinum, sem félög hagnast um.  Það gerir það að verkum, að áætlað er, að um 70 % fiskeldisfyrirtækja í Noregi greiði engan auðlindaskatt.  Að auki miðast þessi skattur eingöngu við þann virðisauka, þegar fiskurinn er í sjónum.  Stór hluti starfsemi fiskeldisfyrirtækjanna er því undanþeginn skattheimtunni, eins og fóðurframleiðsla, seiðaeldi, vinnsla, sala og flutningar. Vegna þessara víðtæku undanþága þá hefur verið áætlað, að skattheimtan sé nær 10 % af hagnaði stærri fyrirtækjanna. Þá eru dæmi um stór fyrirtæki, sem hafa ekki þurft að greiða neinn skatt og áunnið sér yfirfæranlegt rekstrartap vegna takmarkaðs hagnaðar á framleiðslu í sjó.  Þetta er þá væntanlega norska leiðin, sem Samfylkingin vill fara."  

Kratar og fylgifiskar þeirra í vinstri villunni hafa tamið sér að tala niður til atvinnuveganna og sá tortryggni í þeirra garð.  Þannig hefur viðkvæðið verið, að ríkið geti og eigi að láta greipar sópa um eigur sjávarútvegs og fiskeldis, því að erlendis, þ.m.t. á hinum Norðurlöndunum, sé auðlindagjaldið hærra en hér.  Þetta er bull og vitleysa, eins og þessi upptalning Heiðrúnar sýnir.  Kristrún Frostadóttir er algerlega úti að aka í auðlindamálum og að því er virðist í skattamálum yfirleitt. 

"Fyrirtæki í sjávarútvegi á Íslandi greiða auðlindagjald, sem er 33 % af reiknuðum hagnaði við veiðar.  Á meðan íslenzka ríkið tekur þriðjung af hagnaði í auðlindagjald af sjávarútvegi, þá tekur norska ríkið ekkert. 

Þegar kemur að sjókvíaeldinu, greiða íslenzku fyrirtækin auðlindagjald, sem kallað er fiskeldisgjald.  Gjaldið er tekið af alþjóðlegu markaðsverði á laxi og er þannig hlutfall af áætluðum tekjum án nokkurs tillits til raunkostnaðar. Þetta gjald hefur 20 faldazt undanfarin 4 ár og á eftir að hækka meira.  Íslenzku fyrirtækin greiða einnig umhverfisgjald, sem er ætlað að greiða kostnað við rannsóknir, vöktun og önnur verkefni, sem hafa það að markmiði að lágmarka umhverfisáhrif.  Svo greiða íslenzk fyrirtæki hafnargjöld, sem eru mun víðtækari og hærri en þau, sem greiða þarf í Noregi. 

Þegar aðeins þetta er lagt saman, greiddu íslenzku fyrirtækin yfir mrdISK 1,2 í fyrra [2023], og þessi upphæð nær líklega mrd 2,0 í ár.  Við þetta bætist svo að sjálfsögðu kolefnisgjald, tryggingargjald, tekjuskattur og sitthvað fleira.

Stóri munurinn á íslenzku og norsku leiðinni í auðlindagjaldtöku af fiskeldi er þó sá, að íslenzku fyrirtækin þurfa að greiða þessa skatta óháð afkomu.  Í Noregi er aðeins greitt af hagnaði.  Í raun er staðan sú, að íslenzk fiskeldisfyrirtæki greiddu 8 sinnum hærri fjárhæð í auðlindagjald á árinu 2023 en þau hefðu greitt samkvæmt norsku leiðinni !

Það þarf líka að hafa í huga, að fiskeldi á íslandi er ung grein.  Eftir erfið ár erum við farin að sjá til sólar.  Ef greinin fær að vaxa og dafna, mun hún skila miklum útflutningstekjum komandi ár og vissulega ríkulegum skatttekjum.  En þá þarf að gæta hófs og sanngirni í skattheimtunni.  Fyrirtækin þurfa fyrirsjáanleika í rekstri og svigrúm til víðtækra fjárfestinga til þess að leggja grunn að þessari verðmætasköpun."

Á Íslandi hefur verið gengið lengra í sértækri skattheimtu undir merkjum auðlindagjalds en góðu hófu gegnir, því að hún er svo miklu hærri en í samkeppnilöndunum, að samkeppnistöðunni og þar með undirstöðu gjaldeyrisöflunar er ógnað. Þetta skilur Kristrún Frostadóttir ekki, því að hún heldur, að hún geti í næstu ríkisstjórn hækkað s.k. auðlindagjöld mikið með vísun til þess, sem tíðkast annars staðar í Evrópu.  Hér gerir hún sig seka um að bulla út í eitt.  Að taka upp á að blaðra um málefni, sem varða afkomu fyrirtækja miklu og atvinnuöryggi og vaxtarmöguleika á mörgum stöðum á landinu, áður en hún hefur kynnt sér málin, er algert ábyrgðarleysi. Hún gortar mikið af, að Samfylkingin hafi unnið heimavinnuna sína fyrir þessar kosningar og sé eini flokkurinn "með Plan", en á fyrstu beygju keyrir hún beint út í skurð, gjörsamlega óundirbúin og fávís um málefnið, sem hún gasprar um.    

  

  

   

Skellibjalla bullar

Málflutningur formanns "Skattfylkingarinnar", Kristrúnar Frostadóttur, í aðdraganda nóvemberkosninganna á Íslandi 2024, hefur verið sérkennilegur. Hún lætur í það skína, að hún hafi legið undir feldi með flokksmönnum sínum og gert þar áætlun um lausn jafnaðarmanna á þeim málum, sem helzt hvíla á landsmönnum um þessar mundir.  Þegar kjánalegir stjórnmálamenn forræðishyggjunnar gera áætlanir um samfélagsbreytingar, er eins gott fyrir þjóðina að biðja guð að gleypa sig eða hreinlega að hafna forræðishyggjunni við kjörborðið. 

Formaður Sjálfstæðisflokksins, Bjarni Benediktsson, gerði formann Samfylkingar afturreka með drýldni sína um áætlun fyrir ríkisfjármálin á fyrri formannafundi RÚV Sjónvarps fyrir þessar Alþingiskosningar.  "Skattfylkingin" ætlar að hækka útgjöld ríkissjóðs um 77 mrdISK/ár. Hvernig ætlar forræðishyggjufólkið að fjármagna þennan úgjaldaauka ?  Það var talið upp í áætlun "snillinganna", en skattstofnarnir, sem "Skattfylkingin" ætlar að þurrmjólka, eru svo takmarkaðir, að þar er í mesta lagi hægt að kreista 20 mrdISK/ár.  Þá kom fát á drýldnu skellibjölluna, sem fór að bulla um aðhaldsaðgerðir.  Hverjum dettur í hug, að "Skattfylkingin" muni beita sér fyrir aðhaldsaðgerðum í rekstri ríkissjóðs ?  Hún hefur keyrt borgarsjóð í þrot, skuldsett hann upp í rjáfur, svo að skuldir borgarinnar eru komnar yfir leyfileg mörk.  

Þann 5. nóvember 2024 þóknaðist skellibjöllunni að fá birta eftir sig öfugmælagrein með innantómum fullyrðingum í sandkassastíl um, að "Sjálfstæðisflokkurinn hækki vexti", "Sjálfstæðisflokkurinn hækki verð", "Sjálfstæðisflokkurinn hækki skatta", og að "Samfylkingin sé eini flokkurinn með plan".

Þetta er ótrúlega barnaleg og vantillt grein, sem þarfnast þó umfjöllunar í ljósi kosninganna.  Fyrirsögnin bar þessu vitni:

"Sjálfstæðisflokkurinn hækkar kostnað heimilanna".

Öfugmælin hófust þannig:

"Samfylkingin ætlar að lækka kostnað heimilanna. [1]

Kostnaðurinn við að lifa venjulegu lífi hefur rokið upp úr öllu valdi á Íslandi. [2]

Það er of dýrt að borga vexti, of dýrt að borga húsnæði, og það er meira að segja of dýrt að kaupa í matinn hérna. [3]

Þessu ætlar Samfylkingin að breyta - fáum við til þess traust hjá þjóðinni í kosningunum þann 30. nóvember [2024]."

[1] Er þetta trúverðugt í ljósi þess, að Samfylkingin ætlar að hækka skatta á almenning og fyrirtæki ?  Allar skattahækkanir bitna að lokum á heimilunum.  Það eru engar "góðar" skattahækkanir til, sem ekki bitna á almenningi með einum eða öðrum hætti.  Þungar byrðar á fyrirtæki minnkar getu þeirra til stækkunar og/eða hækkunar launa og getur leitt til samdráttar og uppsagna starfsfólks.  

Er Samfylkingin fús til að lækka kolefnisgjöldin á eldsneytið, nú þegar verið er að hækka og útvíkka gjaldtöku fyrir veganotkun ? Nei, Samfylkingin hefur ekki léð máls á því og yfirleitt alls engum lækkunum skattheimtu og opinberra gjalda.  Það er mjög greinilegt í höfuðborginni, þar sem hún hefur ráðið undanfarinn rúman áratug og spennt allar álögur í botn.  Það er eins og hvert annað bull, að Samfylkingin muni verða líkleg til að lækka kostnað heimilanna.

[2] Framfærslukostnaður á Íslandi hefur hækkað undanfarin ár á Íslandi, eins og í öllum öðrum löndum. Framleiðsla og flutningar röskuðust í Kófinu (C-19), sem leiddi til hækkunar vöruverðs og þjónustu 2020-2022.  Síðan hóf Rússland ólöglega og grimmdarlega alls herjar innrás sína í Úkraínu 24.02.2022.  Hún leiddi til enn meiri truflana á ýmsum aðdráttum ásamt verðhækkunum.  Verðbólguskot varð um allan heim, og Ísland fór ekki varhluta af því, og fyrst núna er verðbólgan tekin að hjaðna í nægilegum mæli, til að Seðlabankinn hafi séð sér fært að hefja vaxtalækkunarferli. 

Með mjög óeðlilegum stjórnarháttum sínum í Reykjavík hefur Samfylkingin valdið lóðaskorti í Reykjavík og húsnæðisskorti, nema á rándýrum íbúðum á s.k. þéttingarreitum. Þetta keyrði upp verðbólguna í landinu og heldur henni enn uppi. 

Bullið í formanni Samfylkingar hreinsar ekki sök af Samfylkingu um stórfelldar byrðar á heimilin í landinu. 

[3] Samfylkingin hefur neitað að víkka uppbyggingarmörk höfuðborgarsvæðisins, og þannig komið í veg fyrir, að nágrannasveitarfélög Reykjavíkur geti brotið nýtt land undir byggingar, sem þó er nauðsynlegt til að leysa úr lóðaskorti og byggingaskorti á höfuðborgarsvæðinu, sem valdið hefur miklum hækkunum húsnæðisverðs þar. Það er húsnæðisverðið sem er aðalhvati verðbólgunnar um þessar mundir. 

Formanninum þykir dýrt að kaupa í matinn á Íslandi.  Er hún fús til að fara í raunhæfar aðgerðir til lækkunar, t.d. lækkun eða afnám virðisaukaskatts á matvæli eða að afnema kolefnisgjald á olíu, sem þá lækkar flutningskostnað og framleiðslukostnað íslenzks landbúnaðar ?  Samfylkingin hefur aldrei gert neitt raunhæft til að lækka kostnað heimila. 

 

Bullið í formanni Samfylkingar hreinsar ekki sök Samfylkingar á háum kostnaði og háum vöxtum á Íslandi.     

 

 

 

 

Óhjákvæmileg stjórnarslit

Svandís Svavarsdóttir, formaður VG, virtist telja það bezta ráðið til að lyfta fylgi flokksins yfir 5 % línuna, sem skilur á milli lífs og dauða í landsmálapólitíkinni, að setja hornin hvað eftir annað í Sjálfstæðisflokkinn, nánar tiltekið formann hans, á meðan hún enn sat með honum í ríkisstjórn.  Þetta reyndist gera illt verra fyrir flokk hennar, því að enn fjaraði undan flokkinum í mælingum á fylgi. 

 Þessi alræmdi fulltrúi þröngsýni og vinstra ofstækis í pólitíkinni virðist vera heillum horfin og í raun ekkert erindi eiga í pólitík, því að hún hefur sýnt fádæma dómgreindarleysi í öllum sínum ráðherraembættum og hlotið dóma fyrir lögbrot. Á fundi formanna stjórnmálaflokkanna hjá Sjónvarpi RÚV skömmu eftir, að forsætisráðherra tilkynnti ákvörðun sína um að rjúfa þing, sem hann einn hefur vald til, opinberaði téð Svandís fáfræði sína um stjórnskipan landsins og skítlegt eðli sitt með því að tilkynna, að hún vildi annars konar starfsstjórn, þ.e. stjórnarmyndun Sigurðar Inga, formanns Framsóknarflokksins.  Allt var þetta fádæma einfeldningslegt, enda er hún nú rúin trausti. 

Úr því að formaður Framsóknarflokksins er nefndur hér til sögunnar, verður að nefna hér þá gríðarlegu áhættu, sem hann hefur nú tekið með því að bjóða Framsóknarmönnum og stuðningsfólki flokksins í Suðurlandskjördæmi upp á forystu yfirborðskennds forsetaframbjóðanda á B-listanum.  Ekki kæmi á óvart, að Framsóknarmönnum væri nú nóg boðið og höfnuðu slíkum "trakteringum" formannsins með þeim afleiðingum, að hann dytti út af þingi.  Eftir sæti forystulaus sveit Framsóknarmanna á Suðurlandi og á þingi.  Gluggaskreytingar af þessu tagi eru móðgun við kjósendur.  

Óli Björn Kárason, þingmaður sjálfstæðismanna í Kraganum, ákvað að gefa ekki kost á sér til setu á D-listanum fyrir kosningarnar 30.11.2024.  Það er eftirsjá að Óla Birni, því að hann hefur gert sér far um að leggja rækt við grunngildi Sjálfstæðisflokksins, sem hverfa sjónum kjósenda, þegar flokkurinn tekur þátt í samsteypustjórnum.  Grunngildi Sjálfstæðisflokksins höfða til a.m.k. fjórðungs þjóðarinnar, og þess vegna verður að skrifa lágt gengi flokksins undanfarin misseri á stjórnarsamstarfið.

Óli Björn ritaði grein í Morgunblaðið 9. október 2024 undir fyrirsögninni:

"Hingað og ekki lengra".

Hún hófst þannig:

"Svandís Svavarsdóttir, nýr formaður Vinstri grænna, er að misskilja eigin stöðu og flokks síns í samstarfi við Framsóknarflokkinn og Sjálfstæðisflokkinn.  Vinstri grænum var ekki afhent einhliða neitunarvald í ríkisstjórn.  Heimild til þingrofs er heldur ekki í höndum Svandísar, þótt hún hafi stigið fram og boðað til kosninga áður en kjörtímabilinu er lokið.

Það þarf ekki að fara eins og köttur í kringum heitan graut.  Vinstri grænir undir forystu eins reyndasta og, að því er ég hélt [?!-innsk. BJo], eins klókasta stjórnmálamanns samtímans [oflof, það er háð-innsk.BJo], hafa í raun bundið enda á stjórnarsamstarfið.  Ég efast ekki um, að Vinstri grænir trúi því og treysti, að samstarfsflokkarnir í ríkisstjórn láti það yfir sig ganga, að minnsti flokkurinn taki þingrofsheimildina af forsætisráðherra og setji samráðherrum sínum stólinn fyrir dyrnar í mikilvægum málum."

Vinstri grænir voru búnir að komast að þeirri niðurstöðu á fundum sínum, að til að endurheimta fylgi sitt yrðu þeir að fara í naflaskoðun. Það var auðvitað kolrangt mat hjá þeim, því að nafli vinstri grænna er ekkert augnayndi fyrir nútíma kjósendur.  Þetta leiddi hins vegar til þess, að ráðherrar vinstri grænna juku þvergirðing sinn við ríkisstjórnarborðið um allan helming, og þá var ekki til setunnar boðið, og forsætisráðherra var búinn að skjóta því aðvörunarskoti að VG-kænunni, en þar um borð lét fólk sér ekki segjast, enda alræmdir þvergirðingar. 

"Í pistli hér á þessum stað fyrir réttri viku benti ég á, að málamiðlanir milli ríkisstjórnarflokkanna hefðu ekki alltaf endurspeglað þá staðreynd, að Sjálfstæðisflokkurinn er fjölmennasti þingflokkurinn á Alþingi og í ríkisstjórn.  Sáttfýsi okkar sjálfstæðismanna hefði því verið meiri en efni hafa staðið til út frá þingstyrk. Þessi sáttfýsi hefur reynzt Sjálfstæðisflokkinum dýrkeypt þrátt fyrir augljósan árangur í efnahagsmálum."  

Það er algert neyðarbrauð að mynda ríkisstjórn þvert yfir hið pólitíska litróf, því að þá verður til slík útþynning á stefnumálum flokkanna, að kjósendur vita ekki sitt rjúkandi ráð.  Þar að auki komst minnsti flokkurinn, sem lengst af fór með forsætisráðherraembættið, upp með að koma í veg fyrir nýjar virkjanir, sem þó eru undirstaða frekari verðmætasköpunar í landinu.  Þessi afturhaldsflokkur, sem jafnframt virðist vera flokkur opinna landamæra, kom líka lengst af í veg fyrir samræmingu íslenzkrar hælisleitendalöggjafar við t.d. þá norrænu, sem virkaði sem hvati fyrir hælisleitendur um að leita hingað ásjár. Hingað hafa nú hrúgazt heilaþvegnir múhameðstrúarmenn, sem láta oft á tíðum ófriðlega og eru ógnandi, eins og Kóraninn innrætir þeim að vera gagnvart kristnu fólki. Þetta er hrottalegur baggi á þjóðfélaginu, því að þessu fólki dettur ekki í hug að leggja sig fram um aðlögun að íslenzku samfélagi, en það fyllir fangelsin.     

 

 

 

Að hrapa ekki að niðurstöðu

Það er auðvelt að draga fljótfærnislegar ályktanir út frá tölfræðilegum gögnum, ef viðmiðið er ekki ljóst.  Helgi Tómasson, prófessor í hagrannsóknum og tölfræði, reit grein í Morgunblaðið 3. október 2024, þar sem hann t.d. varaði við að draga viðamiklar ályktanir af PISA-útkomunum í fljótu bragði.  Hins vegar þyrftu skólar að viðhafa próf.  Höfundur þessa pistils telur, að til að sanngirni við nemendur og framhaldsskólana sé gætt, sé s.k. "námsferill" ófullnægjandi. Það er síðan hægt að velta fyrir sér, hvers vegna ekki eigi að gilda hið sama um stúdentspróf, að prófað sé með samræmdum hætti í nokkrum greinum á stúdentsprófi.  Mundi það ekki vera til bóta t.d. fyrir Verkfræðideild og Læknadeild HÍ ?

Grípum niður í grein Helga, sem bar fyrirsögnina:

 "Viðmið og markmið":

"Eðlileg viðmið eru eru skynsömu fólki í blóð borin.  Þetta virðist hafa misfarizt, þegar Íslendingar voru að stilla markmið sín í Parísarsamkomulaginu. Eðlilegt viðmið hefði t.d. getað verið, að útblástur miðaðist við, að öll orka landsins væri búin til með jarðefnaeldsneyti.  Félagsfræðingurinn og tölfræðikennarinn Björn Lomborg hefur talað af skynsemi um viðmið.  Þegar sagt var, að aldrei hefðu fleiri milljónir [manna] soltið á jörðinni, benti hann á, að aldrei hefði jafn lágt hlutfall jarðarbúa soltið. (Verdens sande tilstand.)

 Í stað þess að miða við útblástur gróðurhúsalofttegunda frá heildarorkunotkun þjóða, þá var sett markmið um samdrátt m.v. ákveðið ár.  Þetta gerir Íslendingum erfitt fyrir, því að aðeins um 15 % heildarorkunotkunarinnar er jarðefnaeldsneyti, en víða erlendis er það 70 % - 80 %.  Yfirleitt verður kostnaðarsamara að draga úr þessum útblæstri, þegar hann lækkar.  Það er ekki minnzt á þetta í Parísarsamkomulaginu. Líklega eigum við ekki erindi inn í þetta Parísarsamkomulag.  

"Í skólum eru próf nauðsynleg, og kennslan þarf að fara þannig fram, að nemendur einbeiti sér.  Einhver sagði, að einstaklingur þyrfti að ná að einbeita sér í 10 þúsund tíma fyrir tvítugt.  Starf kennara þarf að verða hnitmiðaðra.  Viðleitni í þá átt reyndum við í hagfræðideild HÍ með því að vera með inntökupróf. Ýmis tæknivandræði komu þá fram.  Ég hafði t.d. kennt 200 manna hópi á 1. ári með misjafnan undirbúning.  Þriðjungurinn var óhæfur til náms, þriðjungur gat vel fylgzt með, og þriðjungur var það góður í stærðfræði, að námið var leiðinlegt.  Hér hefði mátt fara betur með mannauðinn, tíma kennarans og nemenda.  Próf þurfa að mæla réttu atriðin, og nemendur verða að leggja sig fram í prófinu.  Til að kennsla sé markviss, þurfa nemendur að vera nokkurn veginn á sömu blaðsíðunni.  Yfirfært á grunnskóla held ég, að þetta geti þýtt, að kennari lesi framhaldssögu í nestistímanum, sem nemendur skilja og hlakka til framhaldsins."

Það sýnir meinloku gallaðs menntakerfis, að prófessorinn telur þriðjung nemendanna, sem leituðu hófanna í hagfræðinni, hafa verið óhæfa til náms.  Þetta hefst upp úr þeim misskilningi skólamanna, að hlífa eigi nemendum við alvöru prófum.  Prófin eru til að leiðbeina nemendum og kennurum, en þarna bregðast skólamenn illilega nemendum og samfélaginu, þar sem óhæfir nemendur til náms banka á dyr háskólanna. Svona var þetta ekki í "den tid", þegar höfundur þessa pistils var í þessu sama skólakerfi til undirbúnings háskólanámi á 7. áratugi 20. aldar.  Að slaka á þessum kröfum er óskynsamlegt og leiðir til ófarnaðar. 

Þá er það vafalaust rétt athugað hjá prófessornum, að til að kennsla geti orðið hnitmiðuð þurfi nemendur að vera nokkurn veginn á sömu blaðsíðunni.  Þar með fellur kenningin um æskileika skóla án aðgreiningar um koll.  Þegar mikill munur er á getu og kunnáttu nemenda í deild, fer kennslan að miklu leyti fyrir ofan garð og neðan.  Hvílík endemis sóun á mannauði, tíma og fé. 

"Ef einhver óárán í náttúrunni á sér stað, er iðulega klifað á hlýnun jarðar af mannavöldum sem sökudólgi.  Í nýlegri umfjöllun CNN um slys á Breiðamerkurjökli er í 90 s innslagi þrisvar minnzt á vaxandi hitastig af mannavöldum og einnig, að hlýnun á Íslandi sé þreföld heimshlýnunin.  Til að átta sig á þeirri stærðargráðu má benda á, að þróun meðalmánaðarhita í Stykkishólmi í 200 ár sýnir ekki dramatískar hitabreytingar.

Menntun komandi kynslóða og umhverfisvernd eru mikilvæg mál.  PISA-kannanir og Parísarsáttmáli eru ekki góðir áttavitar í þeim málum, og notkun þeirra er ávísun á sóun.  PISA og Parísaraðgerðapakkar eru opinber inngrip af skaðlegri gerðinni.  Við þurfum betri viðmið, sem við skiljum betur."  

Loftslagskirkjunni er mikið í mun í áróðri sínum að benda á dæmi um öfgar í náttúrunni, en hún skýtur sig í fótinn með því að láta eins og öfgar séu nýmæli.  Öfgar í náttúrunni hafa alltaf verið fyrir hendi, og ef ástæða er til að óttast einhverjar slíkar öfgar, er það fimbulkuldi, ný ísöld.  Íslendingar fengu smjörþefinn af þessu í 500 ár á tímabilinu 1400-1900, en á því skeiði fór landið mjög illa, missti mikið af gróðurþekju sinni.  

 PISA og Parísarsamkomulagið eru dæmi um alþjóðasamstarf, sem Íslendingar taka gagnrýnilítið þátt í.  Alþjóðasamstarf er vandmeðfarið, ef það á að gagnast landsmönnum.  Samstarfið við Evrópusambandið um að minnka losun gróðurhúsalofttegunda sýnir það vel.  Það hefur nú leitt til kolefnisgjalda á flug til og frá Íslandi og sjóflutninga, af því að hingað ganga engar járnbrautarlestir.  Er hægt að kokgleypa hvaða vitleysu sem er frá diplómatíunni ?

 

Til varnar kapítalisma - auðhyggju

Hannes Hólmsteinn Gissurarson, prófessor emeritus við HÍ, reit grein í Morgunblaðið 11. október 2024 um áhugaverð grundvallarmál, a.m.k. fyrir íbúa í lýðræðisríkjum heimsins. 

 

Greinina nefndi Hannes:

"Markaðir og frumkvöðlar",

og hófst hún þannig:

"Er auður Vesturlanda sóttur í arðrán á nýlendum og afrakstur af þrælahaldi ?  Spillir kapítalisminn umhverfinu og sóar auðlindum ?  Er kapítalisminn andlaust kapphlaup um efnisleg gæði, þar sem menn týna sálu sinni ?"

Þetta eru allt mikils verðar spurningar, sem leitazt var við að svara á ráðstefnu Evrópskra frjálshyggjustúdenta, Rannsóknarmiðstöðvar í samfélags og efnahagsmálum o.fl. í Reykjavík 12.10.2024.

Það er ótrúlegu andófi gegn vestrænni menningu, lýðræðisskipulagi og markaðshagkerfi, haldið uppi á Vesturlöndum, og eru íslenzkir furðufuglar þar engin undantekning. Þeir, sem hagsmuna hafa að gæta í því, að þessar moldvörpur nái að grafa undan vestrænum samfélögum, eru Kremlverjar.  Þessir heimsvaldasinnar kosta miklu til að koma ár sinni fyrir borð, og einna bezt virðist þeim hafa tekizt til í Bandaríkjunum, þar sem forsetaefni Repúblikanaflokksins virðist með eindæmum hallur undir blóði drifinn einræðisherra Rússlands.  Að slíkur siðlaus frambjóðandi skuli samkvæmt mælingum geta náð meirihluta kjörmanna í kosningunum 05.11.2024, er með algerum ólíkindum. 

"Einn ræðumaðurinn er dr Kristian Niemietz, aðalhagfræðingur hinnar áhrifamiklu stofnunar Institute of Economic Affairs í Lundúnum. Hann gaf fyrr á þessu ári [2024] út fróðlega bók: "Imperial Measurement: A Cost-Benefit Analysis of Western Colonialism" - Mælingar á nýlenduveldum: kostnaðar- og nytjagreining á vestrænni nýlendustefnu. Tilefnið var, að í afturköllunarfári (e. cancel culture) síðustu ára er því iðulega haldið fram, að auður Vesturlanda sé sóttur í arðrán á nýlendum og afrakstur af þrælahaldi.  Niemietz minnir hins vegar á, að Adam Smith taldi nýlendur leiða af sér meira tap en gróða.  En ef Smith hafði rétt fyrir sér, hvernig stóð þá á nýlendukapphlaupinu á 19. öld ?  Skýringin er, að tapið dreifðist á alla [ríkið - innsk. BJo], en gróðann hirti tiltölulega fámennur hópur valdamanna [og ævintýramanna - innsk. BJo].  Jafnframt varð það metnaðarmál stærstu ríkjanna í Evrópu að eignast nýlendur." 

 Skyld þessari nýlenduskýringu á auði Vesturlanda er kenningin um auðsöfnun standandi á öxlum kúgaðs verkalýðs.  Skýringin í auðsöfnun 19. og 20. aldar voru miklu fremur vel heppnaðar fjárfestingar frumkvöðla, iðn- og tæknibylting þessa tíma.

"Annar ræðumaður er Ragnar Árnason, prófessor emeritus í Háskóla Íslands, en hann nýtur alþjóðlegrar viðurkenningar sem sérfræðingur um auðlindanýtingu.  Er í næsta mánuði væntanlegt greinasafn eftir hann, "Fish, Wealth and Welfare - Fiskur, fé og farsæld, sem Almenna bókafélagið gefur út.  Ragnar ætlar að segja frá tiltölulega nýjum skóla innan hagfræðinnar, "free market environmentalism" - umhverfisvernd í krafti atvinnufrelsis.  Frumforsenda þessa skóla er, að vernd krefjist verndara.  Ef við viljum vernda gæði náttúrunnar, þá verðum við að finna þeim verndara.  Hver er t.d. skýringin á því, að fílar og nashyrningar í Afríku eru í útrýmingarhættu, en ekki sauðfé á Íslandi ?  Hún er, að sauðféð er í einkaeign, merkt og girt af. Eigendur þess gæta þess.  Aristoteles benti einmitt á það forðum í gagnrýni sinni á sameignarbúskap Platóns, að það, sem allir eiga, hirðir enginn um. Einkaeignarréttur stuðlar að hagkvæmri nýtingu auðlinda og raunar líka mannlega hæfileika.   Fái menn ekki að uppskera sjálfir, þá hætta þeir að sá.  Þessi hugsun birtist í þeirri íslenzku alþýðuspeki, að sjaldan grói gras á almenningsgötu."  

Það hefur ekki verið hrakið, að forsenda raunhæfrar verndar verðmæta sé einkaeignarhald verðmætanna, sem í hlut eiga, hvort sem um náttúruauðlindir er að ræða eða ekki.  Þessi óhrakta kenning er vissulega vatn á myllu frjálslyndisafla í þjóðfélaginu, sem aðhyllast öflugt einkaeignarfyrirkomulag, sem varið sé af traustri lagaumgjörð.  Reynslan sýnir, að slíkum samfélögum vegnar bezt í tímans rás. 

"Hliðstætt dæmi eru íslenzku fiskimiðin.  Á meðan aðgangur var ótakmarkaður að þessum takmörkuðu gæðum, freistaðist hver útgerðarmaður til að auka sóknina, því [að] hann hirti ávinninginn af aukningunni, en allir báru í sameiningu tapið, sem fólst í sífellt stærri fiskiskipaflota að eltast við sífellt minnkandi fiskistofna.  Í rauninni varð sama lausn fyrir valinu á Íslandi og um grasnytjar að fornu, nema hvað í stað ítölu, sem fylgdi jörðum, kom kvóti, sem fylgdi skipum. Hver útgerðarmaður mátti aðeins veiða tiltekið hlutfall af leyfilegum heildarafla.  Hann (eða hún) fékk aflaheimildir, kvóta, sem gekk kaupum og sölum, svo að þeir, sem veiddu með lægstum tilkostnaði og því mestum arði, gátu keypt út þá, sem síður voru fallnir til veiða. Þetta kerfi myndaðist fyrst í veiðum á uppsjávarfiski á 8. áratug [20. aldar], en var síðan tekið upp í veiðum á botnfiski og varð heildstætt árið 1990. Er óhætt að segja, að vel hafi tekizt til.  Ólíkt öðrum þjóðum, stunda Íslendingar sjálfbærar og arðbærar fiskveiðar.  

Við upphaflega úthlutun aflaheimilda eða kvóta var fylgt s.k. afareglu (e. grandfathering), þar sem miðað var við aflareynslu.  Ef útgerðarmaður hafði veitt 5 % af heildarafla í fiskistofni árin áður en kvóti var settur á, þá fékk hann (eða hún) 5 % aflaheimildanna í þeim fiskistofni.  Þannig varð lágmarks röskun á hag útgerðarmanna, eftir að óhjákvæmilegt varð að takmarka aðgang að fiskimiðunum." 

Þarna eru dregnar upp útlínur árangursríkasta fiskveiðistjórnunarkerfis á jörðunni.  Kerfið var sett á út úr neyð til að bjarga sjávarútveginum og sjávarauðlindinni frá algeru hruni af völdum offjölgunar fiskiskipa og fækkunar í hrygningarstofnum af völdum ofveiði.  Kerfinu var ekki snýtt út úr nösum ráðuneytissnata, heldur var það afrakstur ráðgjafar aðallega íslenzkra vísindamanna á sviði auðlindanýtingar.

Það er enn verið hérlendis að sá öfundsjúkri tortryggni út í þetta kerfi, svo að vinstri sinnaðir stjórnmálamenn, sem aldrei geta látið vel heppnaða dugnaðarforka í friði við atvinnustarfsemi sína, hafa rembst við að kokka upp niðurrifsaðferðir, sem fela í sér ólöglega þjóðnýtingu í áföngum. Matvælaráðherrar Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs reyndu að ná fram himinháum álögum á greinina ásamt fiskeldið, en gáfust upp á limminu, þegar nýr formaður VG tók þann vitlausa pól í hæðina, að til þess að komast inn á þing í kosningunum 30.11.2024 væri bezt að höggva stanzlaust í Sjálfstæðisflokkinn. Þetta grunnhyggna viðhorf snerist auðvitað algerlega í höndum Svandísar, sem undirbjó andvana fæddan starfsstjórnar sirkus, og verður  vonandi utan þings sem lengst ásamt pakki sínu.        

 

Skattheimta í refsingarskyni

Skattheimtuárátta vinstri grænna er ofstækisfull og efnahagslega fullkomlega glórulaus.  Þeim dettur ekki í hug að gaumgæfa, hvaða skattheimtustig er þjóðhagslega hagkvæmast, þ.e. gefur stærstu kökuna til skiptanna.  Þá virðist skorta þroska til að hugsa á slíkum rökréttum brautum, en bleyta í þess stað vinstri þumalinn og stinga honum upp í loftið til að finna út, hvers konar lýðskrum hentar þeim bezt í hvert skiptið.  Þetta er fullkomlega ábyrgðarlaus hegðun gagnvart launþegum, sem eiga atvinnuöryggi sitt undir fjárfestingum í fyrirtækjunum, en þegar jafna má skattheimtunni við eignaupptöku, en það eru hreðjatökin, sem VG leggur til, að sjávarútvegurinn verði tekinn, er skörin tekin að færast upp í bekkinn.  Hingað og ekki lengra !

 

Kolefnisgjald á jarðefnaeldsneyti hefur hækkað úr hófi fram og heldur enn áfram að hækka.  Þessari skattheimtu verður auðvitað að stilla í hóf á útflutningsatvinnugreinar og taka mið af því, sem lagt er á samkeppnisfyrirtækin erlendis.  Það er ekki gert hérlendis og vitnar um ruddalegar aðfarir skilningslítilla embættis- og stjórnmálamanna.  ESB hóf þessa skattheimtu til að beina fyrirtækjum í umhverfisvænni kosti, en á tímum raforkuskorts í boði stjórnvalda geta vinnuvélaeigendur og útgerðarmenn ekki keypt rafeldsneyti í stað jarðefnaolíu. Kerfið setur undir sig hausinn og lemur honum við steininn, enda breytir það engu um stjórnvizku hins opinbera.

Þann 19. september 2024 birtist fróðleiksgrein eftir kunnáttukonurnar Birtu Karen Tryggvadóttur, hagfræðing hjá SFS, og Hildi Hauksdóttur, sérfræðing í umhverfismálum hjá SFS, undir fyrirsögninni:

"En að létta róðurinn ?"

"Kolefnisgjald er eitt þeirra gjalda, sem stjórnvöld leggja á íslenzkan sjávarútveg.  Engar undanþágur eru veittar frá gjaldinu, en þar sker Ísland sig frá öðrum Evrópuþjóðum.  Kolefnisgjaldinu er ætlað að hvetja til orkusparnaðar, notkunar á vistvænni ökutækjum, samdráttar losunar gróðurhúsalofttegunda og aukinnar notkunar á innlendum orkugjöfum, sem í dag eru af skornum skammti.  

Olíukostnaður hefur að jafnaði verið annar stærsti kostnaðarliður í rekstri sjávarútvegsfyrirtækja á eftir launum. Allar breytingar á olíuverði hafa því mikil áhrif á rekstrarskilyrði sjávarútvegs - líka, ef þær verða til með hækkun kolefnisgjalds. 

Kolefnisgjaldið stendur nú í 13,45 ISK/l ol, en það hefur hækkað um 364 %, síðan það var fyrst lagt á árið 2010.  Á sama tíma hefur verðlag hækkað um 70 %.  Kolefnisgjaldið hefur þannig hækkað langt umfram verðlagsbreytingar, og það hefur óhjákvæmilega mikil áhrif á rekstrarskilyrði í sjávarútvegi. Í liðinni viku [v.37/2024] kynnti ríkisstjórn Íslands svo enn frekari hækkanir á kolefnisgjaldi. 

Fyrirtæki í sjávarútvegi hafa greitt tæpa mrdISK 19 í kolefnisgjald á árunum 2011-2023. Heildartekjur ríkissjóðs vegna gjaldsins námu tæpum mrdISK 60 á sama tímabili. Sjávarútvegurinn hefur þannig staðið undir greiðslu á á um þriðjungi kolefnisgjaldsins á Íslandi."   

 Þetta er dæmi um tillitslausa og skattheimtugríð íslenzkra embættismanna og stjórnmálamanna, því að yfirleitt er sjávarútvegi hlíft við henni.  Þarna er um þjóðhagslega óhagkvæma skattheimtu að ræða, því að hún skekkir samkeppnishæfnina.  Þarna er verið að gera íslenzkum atvinnuvegi erfitt fyrir með svipuðum hætti og með s.k. blýhúðun ESB-reglugerða og tilskipana. 

"Íslenzkur sjávarútvegur er í fararbroddi í umhverfismálum á heimsvísu, og það stendur ekki á atvinnugreininni að ná enn frekari árangri í þeim efnum.  En næstu skref í átt að markinu eru snúin.  Þegar miklum samdrætti í olíunotkun hefur verið náð, verða frekari skref fram á við bæði vandasamari og kostnaðarsamari. Af þeim sökum skiptir sköpum, að stjórnvöld tryggi svigrúm til verulegra fjárfestinga í greininni næstu árin, m.a. með hóflegri gjaldtöku og fyrirsjáanlegu rekstrarumhverfi." 

Þetta skilja ekki vinstri grænir, og þess vegna er í meira lagi umdeilanlegt að fela þeim forsjá atvinnuvegaráðuneytis.  Þeir skilja ekki, að í atvinnugrein, hverrar velgengni er reist á miklum fjárfestingum í framleiðniaukandi og gæðaaukandi búnaði ásamt nýsköpun til að skáka samkeppnisaðilum, þarf framlegðin frá rekstri að vera há. Núna er sérstök skattheimta á útgerðir 33 % af hagnaði og almenni tekjuskatturinn leggst ofan á þetta.  Þarna er augljóslega teflt á tæpasta vað, enda einsdæmi í heiminum. Nei, vinstri græna ofstækið ætlar ekki að láta þar við sitja, heldur hækka sértæku skattheimtuna verulega. Það er ótækt, enda setur slíkt fjölda fyrirtækja í uppnám og þar með lífsafkomu fjölda fólks.  Ábyrgðarleysið er algert, og sjálfstæðismenn geta ekki fallizt á þessi vinnubrögð. 

"Hafa verður í huga, að kolefnisgjald úr hófi stendur í vegi fyrir því, að ná megi háleitum markmiðum um aukinn samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda í sjávarútvegi og veikir sömuleiðis samkeppnisstöðu sjávarafurða á erlendri grundu.

Ný aðgerðaáætlun stjórnvalda í loftslagsmálum mætir því miður ekki þeim áskorunum, sem sjávarútvegur stendur frammi fyrir og varðar ekki leið að frekari samdrætti í olíunotkun.  Áherzlan er enn á óraunhæfar og íþyngjandi aðgerðir tengdar sjávarútvegi í stað þess að treysta betur fjárhagslegt svigrúm  til fjárfestinga og aukinnar verðmætasköpunar með hóflegri gjaldtöku ýmiss konar og traustari innviðum.  Markmiði um 55 % samdrátt í losun frá sjávaútvegi verður ekki náð, nema stjórnvöld og atvinnulífið hafi sameiginlegan skilning á verkefninu."

Það er ekki nóg með, að stjórnmálamenn, svífandi í lausu lofti, setji landsmönnum óraunhæf markmið í loftslagsmálum, heldur hafa embættismenn svo lítið vit á að smíða aðgerðaáætlun, að hún hjálpar heilli atvinnugrein ekkert við að ná markmiðinu, heldur torveldar það fremur. Hrokinn og minnimáttarkenndin er svo ríkur í þessu slekti, sbr "vér einir vitum", að ekki er borið við að ráðfæra sig við samtök atvinnugreinarinnar um það, hvernig bezt má verða að liði við að leysa verkefnið.  Niðurstaðan er fyrirsjáanleg: það eru bara lagðir steinar í götu atvinnugreinarinnar. 

Fyrir hvað er þá verið að refsa þessari öflugustu atvinnugrein landsins ? Jú, það er verið að refsa útgerðarmönnum fyrir að eiga aflahlutdeildirnar, sem ríkið úthlutar þeim árlega á grundvelli ráðlegginga Hafrannsóknarstofnunar um heildarveiði úr mismunandi nytjastofnum við Ísland.  Þetta einkaeignarréttarlega fyrirkomulag er grundvöllurinn að góðum árangri fiskveiðistjórnunarkerfisins íslenzka, hvort sem litið er til framleiðni og hagræðingar kerfisins, sótspors sjávarútvegsins eða ábyrgrar  umgengni hans við auðlindina.  Einkaeignarréttarlega fyrirkomulagið hámarkar stöðugleikann, sem greinin getur búið við, og fjárfestingargetu hans, en sameignarsinnar o.fl. hafa mikið reynt til að gera þetta fyrirkomulag tortryggilegt í augum almennings.  Kerfið er uppnefnt gjafakvótakerfi.  Hvílíkur uppspuni.  Þeir, sem stunduðu útgerð, þegar kerfið var sett á, og gátu sýnt fram á 3 ára aflareynslu, fengu úthlutað aflahlutdeild í byrjun.  Hverjir aðrir áttu meiri rétt á þessu ?  Kerfið er nefnt "grandfathering" á ensku og er vel þekkt erlendis.  Síðan hafa aflahlutdeildir gengið kaupum og sölum, svo að yfir 90 % þeirra hafa verið keyptar.  Auðvitað fellur þetta kerfi ekki að afdankaðri og vonlausri sameignarhugmyndafræði vinstri grænna, og það hefur komið vel fram hjá ráðherrum þeirra í matvælaráðuneytinu.  Þar hefur greinilega verið efst á dagskrá að bregða fæti fyrir útgerðirnar, enda stendur góður árangur þeirra undir þessu markaðsdrifna kerfi eins og fleinn í holdi vinstri manna (Samfylkingin meðtalin.).  Nú ætla þessir sjálfskipuðu alþýðuleiðtogar með hugmyndafræði, sem alls staðar leiðir til ófara, þar sem hún er reynd, að jafna hlut alþýðunnar.  Hvílík sjálfsblekking, fáfræði og grunnhyggni.  Þetta ofstjórnar- og ríkisbákns fyrirbrigði, sem vinstri grænir eru, verður að stöðva í skemmdarverkum þess á hagkerfi landsins.    

    

 

   

Viðsjár stjórnmálanna

Miklar breytingar á fylgi stjórnmálaflokkanna hérlendis samkvæmt s.k. skoðanakönnunum hafa valdið titringi í stjórnmálaheiminum.  Þau eindæmi urðu á fundi hjá VG 06.10.2024, að flokkurinn sleit stjórnarsamstarfinu hálft ár fram í tímann.  Þetta er blaut tuska framan í andlit formanna hinna stjórnarflokkanna, sem báðir höfðu lýst áhuga sínum á að sitja út kjörtímabilið (september 2025).  Nú verður ekki tekizt á með silkihönzkum, og vetrarkosningar (marz 2025) koma fyllilega til greina.  VG valdi skemmt vín á gömlum belg í forystuna, ætlar í naflaskoðun, og verður sennilega skilin eftir við þá iðju norpandi í kuldanum utan Alþingis.  

Það er ekki ólíklegt, að aðvörunarskot fylgismanna hinna stjórnarflokkanna framan stefnis muni fá þá til að sýna vígtennurnar og höfða til kjósenda sinna fyrrum tíð með því að draga fram sérkenni sín, sem í sögulegu samhengi eru borgaraleg viðmið með áherzlu á verðmætasköpun annars vegar með einkaframtaki, samkeppni og einkaeign með hóflegri skattheimtu - og hins vegar  samvinnuhugsjónin með blönduðu hagkerfi, sem óhjákvæmilega fylgir stærra ríkisbákn og meiri skattheimtu eða skuldasöfnun ríkissjóðs.

Það er hollt fyrir kjósendur, að stjórnmálamenn takist á um hugsjónir og meginstefnur.  Hinum megin víglínunnar séð frá borgaraflokkunum er hið ókræsilega lið opinbers rekstrar og eignarhalds, útþensla ríkisbáknsins og þar af leiðandi óbærilega áþján skattheimtu á bæði einstaklinga, fjölskyldur og fyrirtæki  og einnig skuldasöfnun og þar af leiðandi hærri verðbólga en hollt er. Þegar þessi ólíkindatól, sem nú eru í stjórnarandstöðu, verða krufin um fyrirætlanir sínar á næsta kjörtímabili, mun þeim vefjast tunga um tönn, og getan er ekki meiri en svo, að þau munu óhjákvæmilega skjóta sig í fótinn, og fylgistölur þar af leiðandi verða allt aðrar en nýlegar skoðanakannanir gefa til kynna.  

Til marks um gerjunina, sem í gangi er víða, birtist 4. október 2024 grein eftir Jón Steinar Gunnlaugsson, lögmann, undir fyrirsögninni: 

"Flokkur frelsis og ábyrgðar ?".

Hún hófst þannig:

"Ég hef jafnan í alþingiskosningum kosið Sjálfstæðisflokkinn.  Ástæðan er sú, að mér hefur fundizt hann standa nær afstöðu minni til frelsis og ábyrgðar en aðrir, auk þess sem flokkurinn hefur haft uppi stefnumið í ýmsum málum, sem mér hafa þótt burðugri en annarra.  

Nú eru mér hins vegar að fallast hendur í stuðningi við þennan flokk. Hann hefur nefnilega hreinlega fórnað mörgum stefnumálum í þágu samstarfs í ríkisstjórn með verstu vinstri skæruliðum, sem finnast í landinu.  Það er eins og fyrirsvarsmenn flokksins hafi verið tilbúnir að fórna stefnumálum sínum fyrir setu í ríkisstjórn.  Þá má spyrja: Til hvers eru menn í stjórnmálum, ef þeir eru ekki að koma fram þeim stefnumálum, sem þeir segjast hafa ?" 

Þetta er auðvitað umhugsunarvert og spurning, hvaða umboð stjórnmálamenn hafa til að aðstoða við að koma annarra flokka stefnumálum fram og að gera við þá hrossakaup um stuðning við þeirra mál gegn stuðningi við eigin mál.  Þetta er lýðræðisvandamál kjördæmaskipunar og kosningafyrirkomulags, sem leitt hefur til flokkafjölda á Alþingi, sem útilokar tveggja flokka ríkisstjórn. Þingflokkar gætu orðið fleiri eftir næstu kosningar, af því að vonbrigði Jóns Steinars eru ekki einsdæmi.   

VG tók það upp hjá sjálfri sér að stytta kjörtímabilið um a.m.k. 4 mánuði.  Þetta er líklega einsdæmi, enda helber ósvífni án samráðs við kóng eða prest. 

Forsætisráðherra hugðist leggja á djúpið í nafni þess, að stjórnarflokkarnir hafi komið sér saman um þingmálaskrá, en VG-liðar hafa lýst því yfir, að þeir muni hlaupa út undan sér í a.m.k. einu þingmáli dómsmálaráðherra, Guðrúnar Hafsteinsdóttur, 1. þingmanns Suðurlands.  Erfitt stjórnarsamstarf þriggja stjórnarflokka, þar sem VG-ráðherrar hafa að mati margra flokksmanna hinna stjórnarflokkanna orðið brotlegir við lög, hefur leitt til óvenjumikilla fylgisbreytinga, sem verkefni stjórnmálamanna í kosningabaráttunni verður að snúa við eða auka fram að kosningum háð því, hvar þeir eru staddir. Mikilvægt er að toppa á réttum tíma.   

Yfirgangur og ósvífni er brennimark á þessum stjórnmálaflokki -VG, enda virðast áhangendur villta vinstrisins ætla að gefa þessum armi frí og senda félaga í Sósíalistaflokkinum á þing í staðinn. 

Frumhlaup VG með að flýta kosningum varð ekki liðið.  Forsætisráðherra, sem einn fer með þingrofsvaldið, tók af skarið, þegar hann sá, að Svandís var ekki í neinum samstarfshugleiðingum.  Það verður bið á því, að Sjálfstæðisflokkur setjist aftur í ríkisstjórn með svartasta afturhaldi landsins, sem tekizt hefur að þvælast fyrir framfaramálum í landinu allt of lengi og valda stórtjóni og tekjutapi samfélagsins.  Þetta stjórnarsamstarf var dýru verði keypt, og kjósendur voru lítt hrifnir.  

Varnir í skötulíki ?

Stórnotendur rafmagns hafa verið við lýði í landinu síðan 1969, en enn er raforkukerfið vanbúið að hýsa þau og búnað skortir til að bregðast sómasamlega við miklum álagssveiflum, þannig að aðrir raforkunotendur en sá, sem sveiflunni veldur, verði ekki fyrir tjóni. 

Stórar spennusveiflur verða eðlilega, þegar kerskáli í álveri er rofinn frá sinni afriðlastöð. Hið skrýtnasta við fréttir af atvikinu um hádegisbil 2. október 2024 er, að Norðurál heldur því fram, að um viðhaldsaðgerð hafi verið að ræða.  Sé svo, átti hún að fara fram í fullu samráði við Landsnet, sem þá gafst tækifæri til að velja tímasetningu og gera ráðstafanir til spennulækkunar í kerfinu.  Það er afar ósennilegt, að Landsnet hafi valið hádegisbil á virkum degi til prófunar á kerfisviðbrögðum af þessu tagi.  Það hefur ekki komið fram, hvort um annan eða báða kerskála Norðuráls var að ræða. 

Vatnsorkuverin í Þjórsá/Tungnaá brugðust hratt við, en ekki hafa borizt fregnir af viðbrögðum Hellisheiðarvirkjunar og annarra gufuaflsvirkjana sunnanlands.  Hins vegar virðast jarðgufuvirkjanirnar í Þingeyjarsýslu hafa brugðizt of hægt við, því að í Þingeyjarsýslum varð tjónið mest vegna yfirspennu.

Um það leyti, sem truflunin varð, hefur aflflutningur væntanlega verið til suðurs og verið rofinn á Grundartanga við spennuhækkunina.  Við það verður spennuhækkun á Norðurlandi.  Spyrja má, hvort sömu viðbrögð hefðu ekki orðið með 220 kV línu að norðan, en Landsnet gerir mikið úr því, að línan sé fimmtug 132 kV lína.  Alls ekki skal hér gera lítið úr þörfinni á að leysa hana af hólmi með nýrri 220 kV línu, en það er vegna ófullnægjandi flutningsgetu. Allar einingar kerfisins verða að þola snöggt brottfall stærsta álagsins, og því er greinilega enn ekki að heilsa.  Það er hneisa í landi með mestu orkunotkunina á mann í heiminum.

Óskar Bergsson gerði þessu atviki skil í Morgunblaðinu 4. október 2024 undir fyrirsögn, sem ekki er víst, að kasti ljósi á aðalsökudólgana:

 "Veikasta svæðið þoldi ekki höggið".

Fréttin hófst þannig:

""Höggið á kerfið varð vegna þess, að álverið leysti út og því varð þessi keðjuverkun á veikasta svæðinu, sem var byggðalínusvæðið.  Virkjanirnar, sem eru tengdar við sterkasta kerfið, gátu skrúfað niður framleiðsluna hjá sér til að bregðast við þessu", segir Guðmundur Ingi Ásmundsson, forstjóri Landsnets um ástæðu þess, að stór hluti landsins varð rafmagnslaus í fyrradag. Mikið tjón varð af völdum rafmagnstruflana, í einstaka tilvikum upp á tugi milljóna ISK, en vel á annað hundrað tjónatilkynningar höfðu borizt RARIK í gær."

Eftir að aflflutningurinn suður um Byggðalínu hafði verið rofinn, hefur tíðnin væntanlega hækkað um hríð á Suðurlandi, en vatnsaflsvirkjanirnar náð að regla sig niður.  Meira ójafnvægi hefur orðið á Norðurlandi með jarðgufuvirkjanir á fullu álagi (til að spara vatn), og Fljótsdalsvirkjun e.t.v. líka að keyra suður. 

Guðmundur Ingi notar þetta tækifæri ekki opinberlega til að rýna í það, sem var ábótavant í sjálfvirkum kerfisviðbrögðum, heldur til að blanda að mestu óskyldu máli inn, sem er hneykslanlega langur undirbúningstími fyrir flutningslínur.  Í ESB Orkupakka 4 tekur leyfisveitingaferlið mest 2 ár, en á Íslandi tífalt lengri tíma.  Er kyn, þótt keraldið leki ? 

""Við höfum lagt mesta áherzlu á að komast í Blöndulínu 3, en það kann að vera, að sú framkvæmdaröð breytist eftir því, hvernig gengur að klára leyfisferlið, sem er gríðarlega flókið og erfitt. Til þess að fá leyfi fyrir raflínum þarf fyrst að klára umhverfismat og skipulag, sem síðan fer í umsagnarferli.  Að því loknu þarf framkvæmdaleyfi frá sveitarfélögum, og samhliða því þarf að semja við landeigendur.  Í þessu ferli opnast mikið af kæruleiðum, sem hafa tafið málin.""

Það er geisilega mikið í húfi að tengja Akureyri með traustum hætti báðum megin frá.  Þetta s.k. leyfisveitingaferli er leikaraskapur, enda lagt upp með ósköpin í tíð vinstri stjórnar Jóhönnu og Steingríms.  Þar er búinn til leikvöllur fyrir sérvitringa og afturhald landsins í formi félagasamtaka eins og Landvernd.  Þessi fíflagangur hefur valdið gríðarlegum töfum, kostnaði og tekjutapi og verður að afnema hið fyrsta.  Evrópusambandið er búið að yfirtaka þessi mál með sínum 4 orkupökkum, þannig að hámarks umþóttunartími yfirvalda hvers lands eru 2 ár.  Orkupakkar ESB gilda sem lög á Íslandi, og munu væntanlega úrelda fíflaganginn, sem er við lýði á Íslandi, þegar Orkupakki 4 tekur hér gildi, en það er allt of langt að bíða eftir því, svo að orkuráðherra ætti að rumska og afgreiða svipaðar reglur og gilda í ESB sem frumvarp til Alþingis. 

"Guðmundur Ingi segir nauðsynlegt að endurskoða þetta ferli og gera það skilvirkara án þess að slá af kröfum, ef markmiðið um orkuskipti eigi að nást. 

"Við erum komin á skrið með þessar línur allar í góðu samstarfi við sveitarfélög og erum að koma þessum verkefnum inn á skipulag og klára umhverfismatið."

Hann segir vinnu við Blöndulínu 3 hafa staðið yfir í 20 ár, og það séu deilur af ýmsum toga, sem hafi tafið framkvæmdina."

 

 

Átrúnaðargoðið gallað

Á Alþingi er margt fólk, sem ákallar evruna með svipuðum trúarhita og sameignarsinnar ákölluðu Ráðstjórnarríkin og blóði drifið alræðisstjórnkerfi þeirra á sinni tíð.  Af máli evrusinna í Viðreisn og Samfylkingu má ráða, að þeir telji inngöngu Íslands í Evrópusambandið (ESB) og upptöku evrunnar sem lögeyris frelsun Íslendinga undan ánauð hárra  vaxta og verðbólgu.  Jafnvel þetta fer þó á milli mála, þegar þróun þessara mála í löndum ESB, t.d. í Eystrasaltslöndunum, er skoðuð.  Hitt er þó aðalatriðið, að það er grunnhyggið viðhorf að reisa skoðun sína á yfirborðslegri athugun í stað þess að kryfja málið til mergjar. 

Það hefur lengi verið áhyggjuefni í Evrópu, hversu mjög verg landsframleiðsla og lífskjör í ESB hafa dregizt aftur úr Bandaríkjunum.  Framkvæmdastjórn ESB fékk þess vegna fyrrverandi seðlabankastjóra evrunnar í Frankfurt am Main og fyrrverandi ítalskan forsætisráðherra, Mario Draghi, til að greina ástæður hagvaxtarvanda ESB-ríkjanna og gera tillögur til úrbóta.  Draghi benti á, að frá upptöku evrunnar hefur framleiðni vinnuafls í ESB sem hlutfall af framleiðni vinnuafls í Bandaríkjunum minnkað.  Það er freistandi að nota tölfræði til að slá fram bólgnum fullyrðingum.  Þetta er vissulega sláandi samhengi, þótt fleiri skýringar megi tína til, sem þá magna afturförina í ESB. 

 

Nú hefur komið fram gagnrýni á Draghi fyrir að minnast ekki á evruna sem eina af fleiri skýringum á afturför eða stöðnun í hagkerfum ESB-landanna.  Kannski vill bankastjórinn fyrrverandi ekki kasta rýrð á evruna, því að staða hennar er viðkvæm og veikari en Bandaríkjadalsins, á meðan evru-ríkin eru ekki með sameiginlegan ríkissjóð og fjárlög, en það verður líklega eftir að frýs í helvíti. Þann 30. september 2024 birtist í Morgunblaðinu viðtal Ásgeirs Ingvarssonar við dr Jón Helga Egilsson undir fyrirsögninni:   

"Aukin samvinna krefst ekki evru".

"Dr Jón Helgi Egilsson, meðstofnandi og stjórnarformaður fjártæknifélagsins Monerium og fyrrverandi formaður bankaráðs Seðlabanka Íslands, segir skýrsluna um margt athyglisverða, en þögn Draghi um þátt evrunnar í vandanum sé æpandi.  Jón Helgi bendir á, að skýrslan sýni viðsnúning og hnignun frá upptöku evru fyrir aldarfjórðungi, en sú staðreynd sé ekkert rædd.  "Ekki er að finna orð um það á þessum 397 blaðsíðum.  Það vita það allir, að evran hentar mörgum aðildarríkjum ESB illa, og það hefur áhrif á framleiðni þeirra og samkeppnishæfni.  Af hverju má ekki ræða það, ef markmiðið er að takast á við áratuga hlutfallslega hnignun í Evrópu."

Það er skiljanlegt, að fyrrverandi aðalbankastjóri evrubankans í Frankfurt am Main eftirláti öðrum að benda á hinn augljósa sökudólg, til að hann verði ekki sakaður um að grafa undan evrunni, en hann birtir í staðinn graf, sem sýnir, að framleiðni vinnuafls í ESB hætti að vaxa, þegar Maastricht-sáttmáli evrunnar sá dagsins ljós, og hefur lækkað síðan.  Þetta eru a.m.k. ekki meðmæli með evrunni.  Hagsveiflan á Íslandi er ekki í góðum takti við hagsveiflu þungamiðju evrunnar, og þess vegna mundi íslenzkt hagkerfi verða á meðal þeirra, sem líða fyrir að nota evru sem lögeyri. Pólitískum sprelligosum er ekki gefin rökhugsun, en telja sig geta flotið á tilfinningum sínum og upphrópunum.  Almenningur sér í gegnum innantóman fagurgalann.

"Jón Helgi segir evruna vissulega bara einn af fleiri þáttum, sem valdi hægum vexti evrópska hagkerfisins.  Í umræðunni, sem spunnizt hefur um skýrslu Draghis, hefur m.a. verið bent á, að breytingar á aldurssamsetningu evrópsks vinnuafls og afslöppuð vinnumenning í Evrópu kunni að skýra rólegri hagvöxt í álfunni, og eins geri mikill uppgangur bandaríska tæknigeirans allan samanburð óhagfelldan."

Það er þó fleira, sem hér kemur við sögu, og ber fyrst að nefna fleiri og öflugri árangurs og afkastahvata efnahagskerfis BNA en ESB, lægri skattheimtu og minni opinber umsvif, sem alls staðar eru dragbítar á hagkerfið.  Orkuverð, bæði á jarðefnaeldsneyti og rafmagni, er lægra í BNA en í ESB.  Þetta er lærdómsríkt fyrir Íslendinga, sem glíma við háa skattheimtu og mikil opinber umsvif.  Það, sem bjargar lífskjörunum á Íslandi, er há framleiðni grunnatvinnuveganna (ekki túrismans) og lágt raforkuverð til almennings. Með ríkisstjórn undir forystu Samfylkingar og án Sjálfstæðisflokks verður skattheimtan aukin, ríkisbáknið þanið enn meira út og ríkissjóður látinn safna enn meiri skuldum.  Þessi stefna jafnaðarmanna, sem hefur t.d. verið stunduð undanfarinn áratug við stjórnun Reykjavíkurborgar, mun raska jafnvæginu í hagkefinu, kynda undir verðbólgu og reka hagvöxt niður að núlli. Allt þetta lækkar ráðstöfunartekjur heimilanna.

"Að mati Jóns Helga má samt ekki hunza áhrif evrunnar.  "Vissulega eru fleiri þættir en gengi gjaldmiðla, sem hafa áhrif á samkeppnishæfni og famleiðni, en er þessi skýri viðsnúningur tilviljun ?  Sameiginlegur gjaldmiðill er eðli málsins samkvæmt ekki fær um að endurspegla efnahagslegan veruleika einstakra aðildarríkja.  Lönd, eins og Grikkland, Ítalía og Spánn, sem áður höfðu eigin gjaldmiðla, sem löguðu sig að þeirra efnahagslega raunveruleika, gátu áður endurheimt samkeppnishæfni sína í kjölfar efnahagsáfalla og breytinga. Þessi lönd misstu þennan sveigjanleika við upptöku evrunnar", segir hann.  Þetta varð sérstaklega áberandi eftir fjármálakreppuna 2008, þegar þessi lönd stóðu frammi fyrir gríðarlegum efnahagsáföllum án möguleika á aðlögun, nema í gegnum vinnumarkaðinn með tilheyrandi langvarandi atvinnuleysi og þeim hörmungum, sem slíku fylgja, auk brottflutnings vel menntaðs og hreyfanlegs vinnuafls til annarra landa innan og utan Evrópu, sem enn sér ekki fyrir endann á.""

Íslendingar urðu illilega fyrir barðinu á téðri fjármálakreppu 2007-2009, en lífskjaraáfallið hefði orði enn stærra en sem nam 6 % samdrætti landsframleiðslu og varað lengur en 4 ár, ef landið hefði þá verið í ESB og með evru sem lögeyri.  Þótt ISK (og seðlabanki hennar) sé ekki lamb að leika sér við, er hún þó eins konar öryggisloki fyrir hagkerfið og lífskjör almennings. Samfylking og Viðreisn eru fús til að fórna hagvexti og þar með lífskjörum almennings til að fullnægja pólitískri meinloku sinni. 

"Þykir Jóni Helga löngu tímabært að skoða hlut evrunnar í mikilli hnignun efnahagslífs Evrópu og endurskoða kröfuna um, að aðildarríki verði að nota evru.  "Af hverju að undanskilja heiðarlega greiningu á þætti evrunnar í hnignun framleiðni og samkeppnishæfni Evrópu, og láta sem sameiginlegur gjaldmiðill skipti ekki máli ?  Hann skiptir heldur betur máli", segir Jón Helgi og bætir við, að það að forðast þessa umræðu, eins og Draghi geri í sinni skýrslu, sé að setja kíkinn fyrir blinda augað."  

Þetta eru tímabærar umræður á Íslandi nú í aðdraganda kosninga, þegar sumir líta öfundaraugum til þjóða með evru sem lögeyri og benda á lægra vaxtastig en hér tíðkast.  Á þeim peningi eru þó 2 hliðar.  Þjóðverjar, sem eru miklir sparendur, eru óánægðir með lágt vaxtastig evrubankans, sem hefur gefið þeim afar lága raunvexti m.v. það, sem tíðkaðist á dögum DEM.  Á Íslandi eru líka margir sparendur, einkum í eldri kantinum, þrátt fyrir vinstri dellu um fjármagnstekjuskatt og skattheimtu af verðbótum. Ráðstöfunartekjur launa á Íslandi eru með þeim hæstu, sem þekkjast í Evrópu, og veitir ekki af vegna hás verðlags.  Allur samanburður á milli landa er flókinn.