Ramminn - misheppnað fyrirkomulag

Nú standa menn frammi fyrir gjaldþroti þess fyrrirkomulags að draga úr aðkomu stjórnmálamanna að vali á næstu virkjunum og að færa þetta að mestu leyti í hendur embættismanna með alls konar mótvægi á formi víðtæks kæruréttar framkvæmda.  Allt of víðtækur réttur til að kæra ákvarðanatökur í öllu ferlinu hefur kyrkt það með þeim afleiðingum, að á undanförnum 10 árum hefur ekkert virkjunarleyfi og framkvæmdaleyfi verið veitt fyrir nýjum virkjunum yfir 10 MW, þótt stækkanir eldri virkjana hafi átt sér stað, t.d. hjá HS Orku.  Skemmst er að minnast ofstækisláta aðallega aðkomumanna á Vestfjörðum út af fyrirætlunum um 50 MW virkjun þar, sem Vestfirðingar  studdu, en kæfð var í fæðingu.  Nú brenna Vestfirðingar dísilolíu í rafstöðvum til að anna spurn eftir raforku.  Vitleysan ríður ekki við einteyming.  

Vegna orku- og aflskorts þarf að brjóta kerfið upp.  Orkustofnun veiti virkjunarleyfi fyrir verkefni, sem virkjunarfyrirtækin hafa rannsakað, sett í umhverfismat, hannað og sætt hefur afgreiðslu sveitarstjórnar.  Orkuráðherra leggi það í hendur Alþingis að forgangsraða verkefnum og setja um þau framkvæmdalög.  Eftir það sé ekki unnt að tefja málið með kærum, nema með lögbannskröfu fyrir dómstólum.  Aðilar, sem hafa tjáð opinberlega fjandsemi sína gegn aukningu á framboði raforku í landinu verði úrskurðaðir vanhæfir til að standa að kærum gegn virkjana- og línuframkvæmdum.  

Í Morgunblaðinu 28. desember 2023 birtist forystugrein undir heitinu:

"Orkan er okkur lífsnauðsyn".

Þar gerir höfundurinn að umtalsefni, hversu utan gátta sumir stjórnmálamenn eru í orkumálunum.  Það má líklega að einhverju leyti rekja til þess, að hlutur Alþingis er minni en áður var í þessum málaflokki.  Sú breyting reyndist ekki verða til góðs.  Með því að þjóðkjörnir fjalli meir um þessi mál, má afnema áfrýjunarferli á gjörðum stjórnsýslunnar á þessu sviði.

Hvað sagði Morgunblaðið ?:

"Það var því ekki lítið undrunarefni, þegar orkuskorturinn var gerður opinber fyrir mánuði, að stjórnmálamenn létu margir sem hann kæmi þeim öldungis á óvart, þó að margoft hafi verið við því varað og um langt skeið, að í óefni stefndi.  

Værukærðin um það er í raun óskiljanleg.  Öllum hefur mátt ljóst vera, að fjölgun þjóðarinnar, mikill hagvöxtur, aukin orkunotkun, orkuskipti og öll önnur skilyrði leiddu til hins sama, að aukinnar orkuöflunar er þörf. 

Það eru engar ýkjur að segja, að sú orkunýting sé ein helzta forsenda þess velmegunarþjóðfélags, sem Íslendingum hefur auðnazt að skapa í köldu og harðbýlu landi; forsenda hagvaxtar og hagsældar, fólksfjölgunar og lífskjara í fremstu röð þjóða heims. 

Orkuöryggi er þjóðaröryggismál fyrir Íslendinga engu síður en aðrar þjóðir.  Það er ein af frumskyldum stjórnvalda að sjá til þess, að því sé ekki ógnað og enn frekar, að það sé ekki vanrækt, eins og nú blasir við, að hefur gerzt."

Allt er þetta satt og rétt hjá Morgunblaðinu.  Nú hefur þingmaður Sjálfstæðisflokksins fyrir Kragann, Jón Gunnarsson, fitjað opinberlega upp á því að mynda nýjan þingmeirihluta um nýjar virkjanir, því að VG þvælist fyrir þeim sjálfsögðu framfaramálum. Forsætisráðherra og formaður þessa óstjórntæka flokks staðfesti afturhaldssemi þessa flokks á tröppum Bessastaða á leið á Ríkisráðsfund 31.12.2023 með því að segjast ekki trúa því, að meirihluti gæti myndazt um að slá af faglegum kröfum við virkjanaundirbúning.  Að valda töfum á því, að landið verði að nýju sjálfbært um raforku heitir í munni þess, sem alltaf leikur tveimur skjöldum, að uppfylla faglegar kröfur.  Þetta eru alger öfugmæli.  Ekki þarf að slá af verkfræðilegum kröfum né eðlilegum umhverfisverndarkröfum um að við hönnun verði beitt beztu tækni við að lágmarka inngrip í náttúruna.    

 

Virkjanir fallvatna og jarðgufu eru í þágu almannahags

Það eru viðtekin sannindi í hagfræðinni, að vaxandi orkunotkun, sérstaklega á orku úr innlendum orkulindum (sparar innflutning eldsneytis), eykur hagvöxt, og hið öndverða gildir einnig, að orkuskortur dregur úr hagvexti og getur valdið samdrætti í efnahagslífinu, ef hann er stækur. Þess vegna mun núverandi og fyrirsjáanleg ömurleg staða virkjana og flutningsmála raforku til 2028 hafa mikil áhrif á getu atvinnulífsins til að standa undir launahækkunum í komandi kjarasamningum.  Þess vegna er það undarlegt, en eftir öðru þar á bæ, að verkalýðshreyfingin skuli ekki hafa mótmælt núverandi stöðnun og óstjórn orkumálanna harðlega.  Hvað dvelur orminn langa ?

Morgunblaðið ræddi 9.12.2023 samhengi orkunotkunar á mann við hagvöxt og lífskjör við þekktan hagfræðing undir fyrirsögninni:

"Skerðir svigrúm til launahækkana":

"Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka, segir orkuskort geta skert svigrúm til launahækkana.  Nýir kjarasamningar gilda frá 1. febrúar [2024].  Spurður í hvaða atvinnugreinum helzt, ef þá nokrum, svigrúm sé til launahækkana í komandi kjarasamningum, segir Jón Bjarki, að almennt sé svigrúm til hækkana nú takmarkað eftir umtalsverða hækkun kostnaðar í rekstri fyrirtækja að jafnaði.  

"Mér sýnist t.d. blasa við, að ekki hafi verið innistæða fyrir þeim ríflegu launahækkunum, sem samið var um fyrir ári og þær hafi átt sinn þátt í, hversu verðbólga er þrálát hér á landi", segir Jón Bjarki."

Þegar farið er fram með kröfugerð í kjarasamningalotu að óathuguðu máli um afleiðingar slíkra launakrafna á hagkerfið, þá væri það slembilukka, ef ekki hrikti í stoðum hagkerfisins, t.d. undan verðbólguþrýstingi.  Það urðu talsverðar verðhækkanir erlendis á árinu líka, en það er áreiðanlegt, að hluti vaxtahækkana ársins 2023 stafar af afleitu vinnulagi verkalýðsleiðtoga við samningaborðið með vinnuveitendum, sem kenna má við gösslaragang. 

Nú ætla þeir í orði að söðla um, en koma þá með fáranlega kröfugerð á hið opinbera, sem er ekki viðsemjandi þeirra, sem talin er munu kosta ríkissjóð allt að 30 mrdISK/ár.  Það er einfeldningsháttur að halda, að þessum kostnaði verði sópað undir teppið. Aukinn hallarekstur ríkissjóðs (þessi ríkisstjórn mun ekki lækka önnur útgjöld á móti) mun valda efnahagsþenslu, og aftur eru þá verkalýðsrekendur valdir að hertri þumalskrúfu peningastefnunefndar Seðlabankans.  Skattahækkun er hin leiðin til að mæta þessum fíflagangi verkalýðsrekenda.  Lendi hún á fyrirtækjunum, mun hún við núverandi aðstæður fara út í verðlagið.  Lendi hún á launþegum, eru skjólstæðingar verkalýðsrekenda engu bættari.  Þessi skollaleikur verkalýðsrekenda með ríkisútgjöld, sem eru alls ekki á þeirra könnu, heldur þjóðkjörins Alþingis, minnir á sögu Münchausen, þegar hann skrökvaði því að lýðnum, að sér hefði tekizt hið ómögulega; að toga sig upp á hárinu.   

""Það er held ég borðleggjandi, að ört vaxandi orkuframboð hér á landi síðustu öldina eða svo á stóran þátt í myndarlegum hagvexti og vaxandi velmegun á tímabilinu.  Þetta samband er líka vel þekkt í fræðunum á alþjóðavísu, og sér í lagi hefur verið sýnt fram á, að aukin notkun endurnýjanlegrar orku tengist hagvexti.  

Góðu heilli hefur undanfarin ár áherzlan farið vaxandi á betri nýtingu orku, ekki síður en aukna framleiðslu. Við stöndum hins vegar fammi fyrir því að reiða okkur í mun ríkari mæli á endurnýjanlega orku í geirum á borð við samgöngur og sjávarútveg en verið hefur, og tíminn fyrir þá umbreytingu er knappur.  Það dugar því ekki til að nýta fyrirliggjandi orku betur, heldur þarf að mínu mati að auka framboð endurnýjanlegrar orku hér á landi umtalsvert, ef bæði markmiðin eiga að nást: að viðhalda og bæta lífskjör í landinu og ná fam kolefnishlutleysi á komandi áratugum"."

Þetta er í aðalatriðum rétt, en ekki er öll sagan sögð.  Orka úr endurnýjanlegum orkulindum veldur ekki meiri hagvexti en hin, nema hún sé ódýrari á orkueiningu að teknu tilliti til nýtni, nema hún spari innflutning á jarðefnaeldsneyti.  Á móti kemur tímabundinn erlendur kostnaður vegna tækjakaupa og lántöku. 

Áherzla á minni orkutöp er meiri í orði en á borði á rafmagnssviðinu.  Þar er þó eftir miklu að slægjast, en regluverkið í landinu fyrir flutningslínur færir sérlunduðum minnihlutahópum tækifæri upp í hendurnar til að þvælast fyrir nýjum 220 kV línum á milli landshluta út í það óendanlega. Ef nú væri 220 kV lína í rekstri á milli Austurlands og Vesturlands, þá væri enginn orkuskortur á landinu um þessar mundir og gruggugt vatn hefði ekki truflað laxveiðimenn við veiðar í bergvatnsánni, sem nú rennur í farvegi foraðsins Jöklu. 

""Getur atvinnulífið farið betur með orkuna og þannig skilað sömu arðsemi og þar með skilað því til launþega [spyr Morgunblaðið] ?"

"Til lengri tíma er það bæði ákjósanlegt og nauðsynlegt að ná fram sífellt betri nýtingu orku, þ.e. meiri verðmætasköpun fyrir hverja einingu orkunotkunar.  Það er hins vegar varla raunhæft að gera ráð fyrir, að slík þróun dugi til að viðhlda þeim hagvexti og þar með bættum lífskjörum í landinu, sem verið hefur undanfarna áratugi og flestir vilja trúlega stefna að áfram.""

 

Spurningin er skrýtin (röng).  Ef atvinnulífið bætir orkunýtni sína, eykst arðsemin venjulega, en það er þó ekki fyrirfram gefið vegna fjárfestinganna, sem bætt orkunýtni útheimtir að jafnaði.  Það er svo síður en svo sjálfgefið, að launþegar eigi að hirða allan ávinninginn.  Fjármagnseigandinn á rétt á umbuninni fyir að leggja í fjárfestinguna, en hafi launþegarnir lagt eitthvað að mörkum, eiga þeir rétt á umbun líka.

   

 

Mistakagjarn og óráðþæginn ráðherra

Svandís Svavarsdóttir hefur orðið ber að dómgreindarleysi, og vitið er ekki meira en svo, að hún hundsar viðvaranir heils þingflokks, sem stendur að ríkisstjórninni, sem hún, illu heilli, situr í. 

Nú hefur Umbinn (Umboðsmaður Alþingis) kveðið upp úrskurð í deilumáli hennar við Hval hf, sem hún fór gegn í vor með miklu offorsi, þegar hún braut lög um hvalveiðar, fór gegn Stjórnarskrá, sem tryggir mönnum atvinnufrelsi, og sýndi af sér fádæma valdníðslu með því að fara offari gegn fyrirtækinu (stjórnsýslulög). Þingflokkur sjálfstæðismanna hafði varað hana við öllu þessu, en hún blés á þær viðvaranir.  Nú er komið að skuldadögum.

 Síðan beit þessi dæmalausi ráðherra höfuðið af skömminni með opinberum viðbrögðum sínum við úrskurðinum, t.d. í viðtali við RÚV, sem birtist í kvöldfréttatíma föstudaginn 05.01.2024, en þar gerði ráðherrann sér lítið fyrir og upphóf sig yfir lögin.  Iðrunarleysi og ofstopafullur hroki þessa ráðherra ásamt gjörðum hennar dæmir hana úr leik í þingræðisþjóðfélagi.  Hún verður að taka hatt sinn og staf.  Sjálfstæðismenn geta ekki setið með slíku fyrirbrigði í ríkisstjórn.  Samkvæmt orðanna hljóðan hjá Umbanum eru ávirðingar Svandísar í þessu máli margfaldar og í raun ósambærilegar við smælkið, sem Umbinn tíndi til á Bjarna Benediktsson í Íslandsbankamálinu, en þar bar Bankasýslan ábyrgð á málsmeðferð og vali bjóðenda og var ætlað að tryggja armslengd ráðuneytanna frá viðskiptunum.   

Meðal annarra orða: skyldu heimsspekingar og aðrar slíkar hneykslunarhellur ekki fá drjúgt pláss í RÚV til að tjá sig um siðleysið að þessu sinni ?

Svandís Svavarsdóttir er eins konar síbrotamaður í ráðherraembætti, því að sem umhverfis- og sveitastjórnarráðherra á sinni tíð dæmdi Hæstiréttur hana fyrir lögbrot og valdníðslu gagnvart sveitarstjórn, sem hún átti í deilum við. Þá á eftir að fara fram ítarleg rannsókn á embættisfærslu hennar sem heilbrigðisráðherra, einkum á hinu alræmda Kófsskeiði, frelsissviptingum og alvarlegum afleiðingum síendurtekinnar innsprautunar á mRNA tilraunaefni gegn SARS-CoV-2 veirunni í sínum margbreytilegu myndum. 

Á þrettándanum 2024 gaf forsætisráðherra Umbanum og sjálfstæðismönnum langt nef.  Áfellisdómur Umbans var mjög þungur (stjórnarskrárbrot, önnur lögbrot og valdníðsla), svo að forsætisráðherra er búin að ómerkja síðari úrskurði Umbans með því að neita að láta ráðherrann sæta ábyrgð í líklega þyngsta áfellisdómi, sem Umbinn hefur kveðið upp fram að þessu.  Með þessu hneykslanlega aðgerðarleysi sínu hefur formaður Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs (VG) sýnt, hvers konar klíku- og siðspillingarflokksnefna þar er á ferð, þótt siðfræðingarnir þegi nú þunnu hljóði. Formaðurinn hefur jafnframt rekið nagla í líkkistu ríkisstjórnarinnar.     

 

 

 

Orkumálin hér og þar

Ef mannkynið ætlar að losa sig af klafa jarðefnaeldsneytis og alls konar áhættu, sem viðskiptum með það og notkun þess (bruna) fylgir, þá er þörf á meiri endurnýjanlegri orku fljótlega.  Þetta virtust trúðarnir frá 118 löndum á furðuráðstefnunni í Dubai í vetur langflestir vera sammála um, en þar stendur einmitt hnífurinn í kúnni.  Núverandi tæknistig mannsins leyfir þetta ekki, og þess vegna er tómt mál að gaspra, eins og þetta geti stjórnmálamenn einfaldlega ákveðið.  Þetta er ekki hægt að svo komnu, en því fer fjarri, að dómsdægur vofi yfir lífinu á jörðunni þess vegna. 

Áróðurinn um óvenjulega og mikla hlýnun andrúmslofts jarðar er úr lausu lofti gripinn.  Það þarf ekki annað en að hlýða á góða tölfræðinga, sem kunna að beita tölfræðilegri greiningu á langar tímaraðir gagna, til að sannfærast um, að óvenjuleg hlýnun er ekki í gangi, heldur frávik, sem oft hefur orðið áður frá lokum síðustu ísaldar fyrir um 10 k árum.  Ísaldarskeið virðist vera hið venjulega ástand jarðar, svo að rétt er oss á breiddargráðum nærri pólunum "að njóta á meðan á nefinu stendur". 

Trúðarnir á stóra fundinum í Dubai, bæði þeir á náttfötunum og í jakkafötunum, hétu því þar að hafa aukið við uppsett afl virkjana orku endurnýjanlegra orkulinda upp í 11,0 TW (terawött) árið 2030 úr núverandi 3,4 TW eða nálægt 1,1 TW/ár.  Til samanburðar er allt uppsett afl í Bandaríkjunum (BNA) 1,3 TW.  Spyrja má á hverju trúðar eru, sem lofa öðru eins og þessu ? 

Þrátt fyrir metfjárfestingar í búnaði til að framleiða rafmagn úr endurnýjanlegum orkulindum á fyrri hluta árs 2023 á sá iðnaður erfitt uppdráttar um þessar mundir þrátt fyrir gósentíma í lágvaxtaskeiðinu).  Undirbirgjar íhluta vindknúinna rafala hafa átt í vandræðum vegna aukningar á afköstum rafalanna, sem ákveðin hefur verið af sölufyrirtækjunum.  Í nóvember 2023 var Siemens Energy, sem er móðurfélag hönnunar- og samsetningarfélags fyrir vindorkubúnað, bjargað með láni, sem þýzka ríkið gekk í ábyrgð fyrir.  Kostnaðarhækkanir, sumpart vegna hærri vaxta, hafa knúið fyrirtæki á sviði virkjanaframkvæmda fyrir hreinorku til að hætta við verkefni, sem áður voru arðsöm.  Fimm vindrafalaverkefni undan ströndum Bandaríkjanna (BNA) hefur verið hætt við á árinu 2023 vegna 20 % kostnaðarhækkunar.  

Meðaltalsarðsemi vind- og sólarverkefna hefur numið aðeins 6 %/ár á undanförnum árum.  Þetta er ekki nægt aðdráttarafl fyrir þær TriUSD 8, sem þarf til að uppfylla loforð trúðanna á loftslagsráðstefnunni í Dubai í nóvember-desember 2023 um, að uppsett afl hreinorku verði 11 TW árið 2030.  Erlendis er hæggengt samþykktarferli verkefna hindrun, þótt agaleysi embættismanna sé ekki jafnalvarlegt og hérlendis.

  Evrópuþingið reyndi síðari hluta árs 2023 að berja í brestina með þingsályktun um, að virkjanir endurnýjanlegra orkulinda væru "forgangsalmannahagsmunir" ("overriding public interest").  Þetta er þó ekki talið líklegt til árangurs, og Evrópusambandið hefur þegar í gildi kröfu um, að leyfisveitingaferlið taki að hámarki 2 ár.  Vita værukærir og/eða öfugsnúnir íslenzkir embættismenn af þessu ? Tillaga hefur komið um umbætur á leyfisveitingaferli alríkisins í BNA, en samþykkt hennar hefði takmarkaðar afleiðingar, nema ríkin 50 fylgi slíkum umbótum eftir.  Þótt afturhaldið sé óvíða jafnsvæsið og á Íslandi, er víða pottur brotinn, og hægri höndin veit ekki, hvað sú vinstri gerir á sviði orkuskiptanna.  Þau ganga þess vegna á afturfótunum, og stjórnmálamenn þvælast bara fyrir með kjánalegum vinnubrögðum. 

Morgunblaðið hefur fylgzt náið með þróun orkumálanna heima og erlendis og hefur líklega frá stofnun sinni stutt hugmyndir um virkjanir fallvatna og jarðhita, sem til heilla horfðu í landinu.  Blaðið hefur á stundum staðið í mikilli orrahríð við úrtölumenn framfara, t.d. vegna Búrfellsvirkjunar.  Núverandi ritstjórn veit nákvæmlega, hvar skórinn kreppir pólitískt og í embættismannakerfinu.  Um þetta vitnaði forystugrein blaðsins 8. desember 2023 undir fyrirsögninni:

 "Raforkumálin þarf að hugsa út fyrir rammann".

Hún hófst þannig:

"Viðvarandi raforkuskortur hefur verið á Íslandi undanfarin ár, en nú blasir við neyðarástand í orkumálum, og stjórnvöld leggja í fáti á ráðin um orkuskömmtun.  

Það er í flestra huga óskiljanlegt, að í okkar orkuríka landi sé skollin á orkukreppa.  Hitt er þó ekki með minni ólíkindum, að ríkisstjórninni hugkvæmist engin önnur bjargráð en skömmtunarstefna með gamla laginu."

Í hálfa öld frá upphafi umtalsverðrar rafvæðingar á Íslandi var viðvarandi raforkuskortur á Íslandi, sem skrifa mátti á reikning fátæktar og umkomuleysis landsmanna.  Í þessum efnum varð fyrst róttæk breyting með tilkomu Viðreisnarstjórnarinnar, en fyrsti dómsmála- og iðnaðarráðherra hennar var hinn stórhuga og víðsýni stjórnmálamaður dr Bjarni Benediktsson, sem síðar varð formaður Sjálfstæðisflokksins og forsætisráðherra.  Á hans könnu voru líka raforkumálin, og hann beitti sér strax fyrir undirbúningi samninga um mikil raforkukaup, sem mundu gera fjárhagslega kleift að ráðast í fyrstu stórvirkjun landsins í jökulfljótinu Þjórsá við Búrfell.  Í ljósi þessarar framsýnu stefnumörkunar  sjálfstæðismanna á sinni tíð er það þyngra en tárum taki, að á vakt Sjálfstæðisflokksins hefur undanfarið  verið flotið sofandi að feigðarósi í orkumálum landsins. Núverandi orkuráðherra flokksins nær botninum með því að fela embættismönnum skömmtunarvald til að fela vandamálið fyrir almenningi. Sá tilgangur er undirstrikaður með orðaleppinum "umframeftirspurn" í stað orku- og aflskorts. 

Umframeftirspurnin er auðvitað miðuð við stöðnun, sem eru ær og kýr afturhaldsins, en helber vitleysa í landi öflugs hagvaxtar og mikillar fólksfjölgunar.  Hagvöxturinn væri reyndar talsvert meiri, ef hægt hefði verið að verða við áhugaverðri og arðsamri spurn eftir raforku.  Þar liggur hundurinn grafinn: afturhaldið með VG í broddi fylkingar vill hagvöxtinn feigan af nostalgíu og sérvizku einni saman.

"Það er því einkennilegt að lesa í greinargerð frumvarpsins, að Orkustofnun, sem gleggsta yfirsýn á að hafa á orkumál, hafi fyrst orðið áskynja um ástandið, þegar Landsvirkjun sendi henni bréf í október [2023].  Í ljósi annarrar embættisfærslu þar kemur það því miður ekki á óvart." 

Undir núverandi forystu er Orkustofnun afar gagnslítill ráðgjafi um heillavænlega og raunhæfa stefnumörkun , eins og varað var við á þessu vefsetri við ráðningu núverandi Orkumálastjóra.  Það tekur þó steininn úr, að nokkurra ára raforkuskortur í landinu skyldi hafa farið fram hjá henni og hún ekki áttað sig á grafalvarlegri stöðu fyrr en Hörður Arnarson, forstjóri Landsvirkjunar, bar sig illa yfir að verða að hafna góðum viðskiptum með raforku. Nú hefur verið ákveðið að sameina Orkustofnun og Umhverfisstofnun, og verður þá niðurlægingin fullkomnuð. 

"Enn skrýtnara er því, að það sé einmitt orkumálastjóri, yfirmaður Orkustofnunar, sem færa á þessi fáheyrðu völd og gera að skömmtunarstjóra orkunnar í landinu.  Enn frekar í ljósi vanhæfis hans vegna margvíslegra umræðna, sem  Samtök iðnaðarins benda á í ítarlegri umsögn sinni. 

Með frumvarpinu á að taka markaðslögmálin úr sambandi, andstætt EES-samninginum, en til þess að fara í kringum það er látið sem lögin eigi að vera tímabundin til tveggja ára. 

 

En ástandið verður engu skárra þá; það verður verra: orkuþörfin mun meiri, en tiltæk orka engu meiri."

 Hingað til hefur Stjórnstöð Landsnets annazt framkvæmd forgangsorkuskömmtunar í neyð.  Það hefur verið gert samkvæmt reglum, sem ekki hefur verið ágreiningur um og njörvaðar eru niður í langtímasamningum stærstu orkunotenda landsins. Ef ríkisvaldið ætlar nú að ganga í bág við þessa samninga, sem sumir eru 55 ára gamlir og hafa staðizt tímans tönn, mun það jafngilda hruni á trausti þessara fjárfesta og annarra svipaðra í garð íslenzka ríkisins og ríkisfyrirtækja á borð við Landsvirkjun.  Það má búast við lögsóknum fyrir samningssvik og jafnvel krröfu um ógildingu þeirra.  Þarna er um að ræða frumhlaup viðvaninga í fílabeinsturni embættismennsku, sem getur orðið þjóðinni dýrkeypt.  Allt er þetta vegna óhæfni Orkumálastjóra við að lesa í aðstæður áður en allt er komið í óefni.  

Hlutur orkuráðherrans er slæmur.  Hann átti að hotta á eftir Orkustofnun um útgáfu virkjunarleyfis fyrir Hvammsvirkjun, strax eftir að lögboðinn frestur var liðinn (í ESB má allt umsóknarferlið með umhverfismati taka mest 2 ár), og þegar fyrri ógilding virkjunarleyfisins kom á grundvelli ófullnægjandi umfjöllunar um "vatnshlot", sem er furðuorð og fáir skilja, að blása til sóknar með sérlögum um Hvammsvirkjun.  Hann skorti þrekið, þótt sjálfhælinn sé.  

    

Tvískinnungur í forsætisráðuneytinu

Sjaldan hefur jafnótrúverðugur einstaklingur gegnt starfi forsætisráðherra og Katrín Jakobsdóttir.  Hún virðist hafa 2 öndverðar skoðanir á mörgum meginmálum, en flíkar aðeins annarri í einu, þar sem hún á við.  Tvískinnungur er þess vegna í raun einkunnarorð ráðherrans.  

Flokkur hennar, Vinstri hreyfingin - grænt framboð, er andvígur veru Íslands í NATO.  Á vettvangi NATO fagnaði hún hins vegar aðild Finnlands og taldi öryggi landsins betur borgið innan vébanda NATO en utan, svo og NATO-landanna, sem fyrir voru.  Hvað veldur því, að önnur sjónarmið eiga við um Ísland en Finnland að mati VG, eða eiga sömu sjónarmið e.t.v. við, en einhver önnur vega þyngra varðandi Ísland ?  Hér virðist himinhrópandi tvískinnungur einkenna stefnumörkun VG og formannsins, Katrínar Jakobsdóttur.

Annað stórmál, sem gerir Katrínu algerlega ótrúverðuga og flokk hennar óstjórntækan, eru loftslagsmálin og virkjunarmálin sett í samhengi.  Katrín, forsætisráðherra, hefur farið til fundar erlendis á vettvangi EES (Evrópska efnahagssvæðisins) til að guma af nýsettum markmiðum sínum fyrir Íslands hönd um 55 % samdrátt losunar koltvíildis, sem var algerlega út í hött, eins og hverju barni mátti þá þegar ljóst vera, en hún og flokkurinn ásamt útibúinu Landvernd innsigla síðan dauðadóm yfir nokkrum nýjum markverðum árangri Íslands með því að tefja allar virkjanir yfir 10 MW og 220 kV línuuppsetningu von úr viti með kærum. Þetta er ósvífinn tvískinnungur. 

Hinum óþreytandi þjóðfélagsrýni Arnari Þór Jónssyni, sjálfstætt starfandi lögmanni, verður þetta að "yrkisefni" í Morgunblaðinu 14. desember 2023.  Arnar Þór er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins fyrir Kragann.  Hann á mikinn heiður skilinn fyrir að upplýsa landsmenn um váboða fyrir raunverulegt lýðræði í líki sýndarlýðræðis, vegna innleiðingar umfangsmikillar löggjafar Evrópusambandsins án möuleika þingmanna á ítarlegri umfjöllun, aðlögun og breytingum, nema eiga á hættu að fá athugasemd frá Eftirlitsstofnun EFTA, ESA, fyrir að breyta innihaldi, sem embættismenn voru búnir að samþykkja í Sameiginlegu EES-nefndinni.  Þetta er angi af embættismannaræði, sem Arnar Þór hefur gagnrýnt mjög og varað þjóðina við, að leysi í raun af hólmi það hefðbundna almannaræði, sem landsmenn hafa kosið sér til handa. 

Grein Arnars Þórs, sem hér verður vitnað til, bar fyrirsögnina:

"Skömmtunarstjórn Katrínar Jakobsdóttur".

     Tilefnið var Morgunblaðsgrein Katrínar 11.12.2023, sem bar heitið: "Baráttan fyrir mannréttindum í 75 ár".

"Enginn forsætisráðherra í lýðveldissögunni hefur brotið gegn mannréttindum í sama mæli og Katrín Jakobsdóttir, sem í anda stjórnlyndis innleiddi ólýðræðislegt stjórnarfar hérlendis á árunum 2020-2022, þar sem sérfræðingum ríkisstjórnarinnar var afhent stefnumörkun, sem Katrín studdi í einu og öllu með þeim afleiðingum, að íslenzkur almenningur var í framkvæmd sviptur stjórnarskrárvörðum rétti. Í þessu ljósi er holur hljómur í yfirlýsingum Katrínar um nauðsyn þess, að staðinn sé stöðugur vörður um mannréttindi.

Enginn forsætisráðherra í lýðveldissögunni hefur beitt sér gegn tjáningarfrelsinu af viðlíka hörku og Katrín Jakobsdótir, sem ítrekað hefur mælt með skerðingum á þessu undirstöðufrelsi undir merkjum "hatursorðræðu".  Í því samhengi er falskur tónn í tali Katrínar, þegar hún talar um "bakslag á undanförnum árum", hvað viðvíkur réttinum til lýðræðislegrar þátttöku og skoðana- og tjáningarfrelsi"." 

Þessi forsætisráðherra framkvæmir eitt og nokkru seinna segir hún allt annað og þveröfugt.  Það er meira en ómerkileg hegðun; það er siðleysi, þegar öll atvikin eru lögð saman.  Þess konar hegðun er óþolandi og ótraustvekjandi.  Í augum kjósenda, sem gera sér grein fyrir þessu, er Katrín Jakobsdóttir rúin trausti.  Hversu lengi skyldi henni takast að hanga á völdunum ?

"Sérstaka athygli ber að vekja á því, hvernig Katrín Jakobsdóttir staðhæfir, að "stærsta áskorun okkar kynslóðar" sé "loftslagsbreytingar og áhrif þeirra á mannréttindi".  Þessi orð hennar ber að taka alvarlega, því [að] Katrín Jakobsdóttir aðhyllist sameignarstefnu, eins og raunar aðrir róttækir aðilar til hægri og vinsti, sem sumir líta svo á, að yfirvöld úthluti réttindum og hafi samsvarandi vald til að svipta fólk þeim réttindum. Þessi afstaða er í beinni andstöðu við anda klassískar, frjálslyndrar lýðræðishefðar, sem byggist á því, að mannréttindi séu meðfædd, ásköpuð og verði ekki frá mönnum tekin.  Með þetta í huga er afhjúpandi og blátt áfram hrollvekjandi að sjá forsætisráðherra vísa í greininni til þess, að unnt sé með samvinnu að "áorka einhverju, sem stuðlar að betra lífi fjöldans".  Í þessu kristallast sú hætta, að afstaða af þessu tagi geti stuðlað að því að takmarka mannréttindi einstaklinga og jafnvel afnema þau með lögum, ef það er talið "stuðla að betra lífi fjöldans" (e. the greater good)." Þetta er umhugsunarvert. Stjórnmálamenn forræðishyggjunnar eru hættulegir mannréttindum og einstaklingsfrelsi.  Þess vegna predikar Katrín umhyggju sína fyrir mannréttindum, en, eins og Arnar Þór skrifar, hefur enginn forsætisráðherra hérlendur brotið jafnmikið og oft gegn þeim.Það er líka athyglivert, að íbúi í Grindavík kærði, að sér væri meinað af yfirvöldum að búa í húsnæði sínu í Grindavík. Hann fékk lögmannsstofu Jóns Steinars Gunnlaugssonar til að reka mál sitt fyrir dómi á þeim forsendum, að sú meingjörð við sig væri brot gegn stjórnarskrárvörðum réttindum sínum og mannréttindum.  Athygli vakti, að skömmu fyrir jól heimilaði Lögreglustjórinn á Suðurnesjum Grindvíkingum að snúa aftur til síns heima á eigin ábyrgð, þótt landris væri enn í gangi og óvissa um stefnu næsta kvikuinnskots.  Ekki er ólíklegt, að Lögreglustjórinn hafi haft persónufrelsisákvæði stjórnarskrárinnar í huga við þessa leyfisveitingu.  Hitt er svo annað mál, hvernig tryggingarfélög munu taka á því, ef þeir, sem aftur snúa, verða fyrir slysi eða tjóni af náttúrunnar völdum, á meðan á slíkri dvöl "á eigin ábyrgð" stendur.  Sannleikurinn er sá, að fólk leggur sig iðulega í hættu, og það er ekki bannað.                                 

 

                        

 

Leki eða ekki leki ?

Hörður Arnarson fékk 27.12.2023 birta í Morgunblaðinu grein eftir sig, sem greinilega er ætlað að hræða fleiri Alþingismenn til fylgilags við haftastefnu Orkumálastjóra og orkuráðherra í raforkumálunum. Orkuráðherra skilur líklega ekki, hvað hann er að gera.

Það er mjög mikil hætta á misnotkun valds skömmtunarstjóra raforku.  Hver vill t.d. færa Herði Arnarsyni þau völd að neita viðskiptavini um afhendingu á grunnorku (ársorku) og þvinga hann til að kaupa breytilega orku, sem er 40 % dýrari en hin fyrr nefnda ?  Haftalöggjöf í anda Harðar Arnarsonar breytir jafnvæginu á milli kaupenda og seljenda svo mikið að kalla má eyðileggingu á markaðinum.  Fyrirkomulagið verður eins og hjá Ráðstjórninni í Rússlandi á sinni tíð: ef þú vilt ekki, það sem er á boðstólum, getur þú étið, það sem úti frýs.  Hjá okkur er ekkert val.  Hverjum halda menn, að ráðstjórnarfyrirkomulagið henti ?  Örugglega ekki neytendum, sem í þessu tilviki eru heimili og fyrirtæki án langtímasamninga um afhendingu á forgangsorku. Hentar sennilega fílnum í postulínsbúðinni bezt.  

Það er nauðsynlegt að vekja athygli á krúsídúllunni, sem Hörður heldur, að dugi sem röksemd fyrir höftunum, sem fer fjarri.  Hún var í téðri Morgunblaðsgrein undir fyrirsögn, sem átti að fá hárin til að rísa á Alþingismönnum:

"Rándýr leki fyrir (næstum) alla":

 

"Við [Landsvirkjun] tilkynntum Orkustofnun í október síðast liðnum, að pantanir á orku fyrir heildsölumarkaðinn, þ.e. fyrir heimili og smærri fyrirtæki á næsta ári [2024] hefðu verið 25 % meiri en sem nemur almennum vexti í samfélaginu.  Það eitt staðfestir málflutning okkar um, að orkan, sem þangað fer og er ætluð heimilum og smærri fyrirtækjum, hlýtur að einhverju leyti að vera á leið eitthvað annað.  Það er þess vegna aðkallandi að lögfesta forgangsröðun í þágu heimila og smærri fyrirtækja og um leið, hvaða stjórnvald eða stofnun beri ábyrgð á því að tryggja, að orkan rati til þessa forgangshóps."

Landsvirkjun hefur undanfarið afhent um helming orkunnar, sem inn á þennan heildsölumarkað fer.  Upplýsingar um, að eftirspurnin hjá Landsvirkjun hafi vaxið um 25 % 2024 m.v. 2023 er engan veginn jafngild því, að heildareftirspurnin hafi vaxið um 25 %, heldur gæti Landsvirkjun verið að auka við markaðshlutdeild sína.  Vísbendingar um það koma einmitt fram í viðtali við Tómas Má Sigurðsson í Morgunblaðinu 28.12.2023 undir fyrirsögninni:

"Enginn leki á raforkumörkuðum".

"Meintan leka á milli raforkumarkaða er ekki að sjá í neinum gögnum, segir Tómas Már Sigurðsson, forstjóri HS Orku, í samtali við Morgunblaðið.  Hörður Arnarson, forstjóri Landsvirkjunar, ýjaði að því í skrifum sínum í Morgunblaðið í gær, að raforka, ætluð heimilum og smærri fyrirtækjum (almennur markaður), rynni til stórnotenda raforku.  Óvenjumiklar pantanir á grunnorku [á heildsölumarkaðinum] staðfestu það.

Tómas segir, að útskýringuna á því, að pantanir á grunnorku [á heildsölumarkaðinum] séu 25 % meiri en sem nemur almennum vexti í samfélaginu, megi m.a. finna í því, að verðið á breytilegri orku til afhendingar árið 2024 er 40 % hærra en verð á grunnorku [ársorku].  [Spurn] eftir ódýrari raforku sé því að aukast.  Þar að auki hafi afhending á orku af hálfu HS orku og Orku náttúrunnar (ON) til stórnotenda minnkað á árunum 2019-2022 um sem nemi 200-300 GWh/ár.  Á sama tíma hafi afhending á orku af hálfu Landsvirkjunar til stórnotenda aukizt um u.þ.b. 800 GWh/ár, ef marka megi tölur Orkustofnunar og Landsvirkjunar."

Þetta eru athyglisverðar upplýsingar.  Hvers vegna hefur Landsvirkjun aukið afhendingu sína á raforku um 800 GWh/ár til stórnotenda í orkuskortsástandi, á meðan afhending hinna tveggja meginvirkjunarfyrirtækjanna hefur minnkað um u.þ.b. 250 GWh/ár ?  Væntanlega hefur Landsvirkjun hlaupið í skarðið fyrir hin fyrirtækin með u.þ.b. 250 GWh/ár, en þá er nettóaukning um 550 GWh/ár þangað óútskýrð.  Núna blasir við, að blóraböggullinn, sem stendur að vaxandi orkuafhendingu af almenna markaðinum og til stórnotenda, sé fyrirtækið, sem nú hrópar úlfur, úlfur í eyru Alþingis.  Færið okkur tól til að stöðva leka annarra af almenna markaðinum yfir til þeirra, sem eru með langtíma samninga.  

Það er maðkur í mysu þessa dæmalausa upphlaups forstjóra Landsvirkjunar, og öll kurl virðast enn ekki komin til grafar.  Hér skal vara við því að setja á laggirnar haftakerfi á raforkumarkaðinum.  Slíkt getur snúizt algerlega í höndum Alþingis, orðið til að skekkja samkeppnisstöðu og markaðshlutdeild enn meir en nú er og hækka verð til almennings. Þeir, sem nú skera upp herör í nafni hagsmuna almennings, ættu að kynna sér örlítið, hvernig viðskiptahöft hafa virkað á Íslandi, t.d. á 20. öldinni fram að því, er Viðreisnarstjórnin afnam mörg viðskiptahöft.  Alltaf skulu það vera stjórnmálamennirnir lengst til vinstri úr forræðishyggjuflokkunum, sem berjast með oddi og egg fyrir viðskiptahöftum, og Famsókn er veik fyrir vitleysunni.    

Hemja verður ríkisvald og ríkisrekstur

Ríkisvald og ríkisrekstur hefur innbyggða sterka tilhneigingu til að þenjast út með hverju árinu.  Þetta er jafnvel meira áberandi hérlendis en annars staðar í lýðræðisríkjum Evrópu, enda eru ríkisumsvifin sem hlutfall af þjóðarbúskapinum með því mesta, sem þekkist.  Stærsti þáttur þessara umsvifa er s.k. heilbrigðisgeiri. Hann fæst við sjúklinga í misömurlegu ástandi. Sameining sjúkrahúsa undir hatt Landsspítalans - Háskólasjúkrahúss hefur væntanlega leitt til nokkurrar hagræðingar, en svona stór stofnun er eðlilega þung í vöfum. 

Hratt vaxandi kostnaður ríkissjóðs við rekstur heilbrigðisgeirans er erfitt viðfangsefni, þegar glímt er við að koma böndum á heildarútgjöldin til að stöðva hallarekstur ríkissjóðs, sem í þensluástandi efnahagslífsins er verðbólguhvetjandi. Heilbrigðisráðherra og fjármála- og efnahagsráðherra eiga þann kost í stöðunni að stokka upp verkaskiptinguna á milli ríkisspítalanna í landinu og einkageirans.  Það hefur komið í ljós, sem margir töldu sig hafa vissu fyrir, að spara má ríkissjóði háar fjárhæðir með því að fela einkageiranum mun fleiri verkefni.  Í verkaskiptingunni verður lausnin fundin. 

Sviðsljósgrein Morgunblaðsins 12. desember 2023 kastaði birtu yfir þetta málefni.  Hún hafði lýsandi fyrirsögn:

"Þjónusta einkaaðila mun hagkvæmari".

  Hún hófst þannig:

"Kostnaður við liðskiptaaðgerðir er töluvert minni hjá einkareknum heilbrigðisfyrirtækjum en hjá Landspítalanum.  Verðmunurinn er á bilinu kISK 700 - kISK 845.  Tæplega 2 k manns eru á biðlista eftir liðskiptaaðgerð."

Þessar upplýsingar benda eindregið til, að skynsamleg verkaskipting felist í því, að fela einkageiranum alfarið að annast liðskiptaaðgerðir á hné og mjöðm.  Beinn sparnaður ríkissjóðs við það eitt að bjóða út afgreiðslu á þessum biðlista, gæti numið mrdISK 1,6.  Mjór er mikils vísir, og kerfisbundið ætti að leita uppi fleiri svið í heilbrigðisgeiranum  til að spara ríkissjóði fé og stytta biðlista.  Líklega mætti fljótlega spara um 20 mrdISK/ár með skynsamlegri verkaskiptingu, og Háskólasjúkrahúsið gæti þá sinnt hlutverki sínu enn betur.  Setja má í útboðsskilmála kvöð um að taka við tilteknum fjölda læknanema á ári í starfsþjálfun. 

"Verðlagningin byggist á niðurstöðu útboðs, sem fram fór í marz [2023] og var undanfari samninga við þjónustuveitendur um framkvæmd liðskiptaaðgerða í ár.  Kostnaður við aðgerð er mismunandi [á] milli sjúklinga hjá öllum þjónustuveitendum.  Í samningum um liðskiptaaðgerðir er því samið um ákveðið meðaltalsverð, sem ætlað er að endurspegla kostnaðinn, sem liggur að baki hjá hverjum og einum." 

Þegar reynsla kemst á þetta fyrirkomulag og samningar stækka, mun einkageirinn finna leiðir til hagræðingar án þess að slá af gæðakröfum.  Við þetta mun sparnaður ríkissjóðs vaxa og arðsemi starfsemi verktakanna líka, og allt er það hið bezta mál.  Fyrrverandi heilbrigðisráðherra (SS), forstokkaður kommúnisti, talaði um arðsemi í þessari grein sem glæp gegn ríkinu.  Þar með opinberaði hún fullkomna vanþekkingu sína á fyrirtækjarekstri.  Það er mikið fé bundið í skurðstofum og allri hliðarstarfsemi við þær.  Til að einhver vilji fjárfesta í slíkri starfsemi, þarf hún að vera arðbær.  Með því að blása arðsemi í þessari grein út af borðinu sem sé hún af hinu vonda, reynir þessi ofstækismanneskja að kæfa þessa starfsemi í fæðingunni. 

"Í svari heilbrigðisráðherra segir, að verðmunurinn skýrist fyrst og fremst [óþarflega dönskulegt orðalag - BJo] af því, að Landspítali sé þriðja stigs faggreinasjúkrahús með uppsett afl til að standa undir fjölbeyttri þjónustu á nóttu sem degi allan ársins hring. Rekstrarkostnaður aðgerðarstofu, sem sinnir afmarkaðri þjónustu á dagvinnutíma á virkum dögum, sé því töluvert lægri en á sjúkrahúsi.  Almennt séð séu það því veikari sjúklingar með meiri sjúkdómsbyrði, sem veljist til aðgerða á Landspítala frekar en á aðgerðarstofu." 

Höfundur er ekki í neinum færum til að meta, hvort sú verkaskipting er réttmæt og sú hagkvæmasta, sem ráðherrann ýjar að, að sé við lýði.  Hins vegar er áreiðanlegt, að verði umsvif einkageirans á þessu sviði aukin, verður líklega grundvöllur fyrir tvískiptum vöktum 5-6 daga vikunnar.  Þar með a.m.k. tvöfaldast nýting fjárfestinganna á aðgerðarstofunni, sem eykur svigrúm til að bjóða ríkisvaldinu hagstæðari einingarverð.  Sérhæfing er önnur aðferð til verðlækkana, og henni verður auðveldlegar við komið með vaxandi aðgerðarfjölda. Heilbrigðisráðherra þarf að gæta að því, að í hinu opinbera kerfi er tregða og fyrirstaða gegn því að láta verkefni frá ríkisstofnun til einkageirans án nokkurs tillits til sparnaðar fyrir skattgreiðendur.  Ríkissjóður á sér fáa vini í ríkisgeiranum sjálfum.  Ráðherrar þessa málaflokks og annarra, sem eru á þessum buxunum, verða því að vera tilbúnir í hlutverk brimbrjótsins.  Því munu þeir ekki nenna, nema þeir séu hugsjónamenn réttrar gerðar.  

"Berglind Harpa [Svavarsdóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokksins] segir tölurnar ekki koma sér á óvart. Hún telur einboðið að gera samninga við einkarekin heilbrigðisfyrirtæki um veitingu annarrar heilbrigðisþjónustu.

"Ég er ánægð með þessi svör, því [að] þau sýna, hversu mikilvægt það er að gera samninga við einkarekin heilbrigðisfyrirtæki", segir Berglind Harpa í samtali við Morgunblaðið.

Hún segir óásættanlegt, hversu langir biðlistar fyrir hina ýmsu heilbrigðisþjónustu hér á landi séu.  

"Það á ekki að líðast, að við séum með þúsundir manna á biðlistum árum saman, þegar við erum með öflug heilbrigðisfyrirtæki á einkamarkaði, sem hægt er að semja við, og vinna þannig á listunum", segir hún og bætir við:

"Ríkið eitt getur ekki staðið undir öflugri heilbrigðisþjónustu.  Við erum eina Norðurlandaþjóðin, sem þráast við að gera samninga við einkarekin heilbrigðisfyrirtæki."

Fylgifiskur ríkiseinokunar eru biðraðir.  Tregðan við að virkja einkaframtskið á þessu sviði er líka á Alþingi.  Alræmd er framganga fyrrverandi heilbrigðisráðherra, Svandísar Svavarsdóttur, sem í forstokkuðum sósíalisma sínum lét Sjúkratryggingar Íslands fremur fljúga með sjúklingana til Svíþjóðar í aðgerð á Karolínska eða öðru sambærilegu sjúkrahúsi en að semja við lækna einkarekinna innlendra heilbrigðisfyrirtækja.  Þessi hegðun ráðherrans er óskiljanleg, óafsakanleg og hefði átt að leiða til ákæru fyrir afglöp í starfi.                    

 

"Þetta frumvarp boðar ekki lausn neins vanda"

Málsgreinina í fyrirsögn þessa pistils hefur Morgunblaðið (Ólafur E. Jóhannsson) eftir Heiðrúnu Lind Marteinsdóttur, framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS).  Á hún við frumvarp matvælaráðherra, Svandísar Svavarsdóttur, um opinber afskipti af sjávarútveginum, sem enginn hefur beðið hana um, en það er árátta hennar sem ráðherra að reyna að setja klóför sín og hins óstjórntæka flokks hennar, Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, VG, á þá málaflokka, sem henni hefur illu heilli hverju sinni verið falin ráðsmennska yfir í ráðuneyti. 

Þessi sósíalistíski stjórnmálamaður hefur um árabil baknagað þessa atvinnugrein og með aumkvunarverðum hætti reynt að níða skóinn ofan af þessari myndarlegu grundvallar atvinnugrein landsmanna, og nú heldur hún því ranglega fram, að óánægja landsmanna sé orðin svo mikil með sjávarútveginn, að hún sem ráðherra sjái sig knúna í nafni þjóðarinnar til að hefjast handa gegn honum.  Þetta er dæmigert fleipur sósíalistísks loddara.  Stjórnlyndir stjórnmálamenn nota þessa sjúklegu aðferð, þegar réttlæta þarf skemmdarverk ríkisvaldsins á atveinnugreinum, innviðum og jafnvel lýðræðislegum grunnstoðum samfélagsins.

Loddarinn Svandís Svavarsdóttir hóf þessa vegferð sína með því að beita Samkeppniseftirlitinu fyrir vagn ráðuneytisins við umfangsmikla upplýsingasöfnun um hluthafa sjávarútvegsfyrirtækja, samþykktir hluthafafunda, og hvernig hluthafar vörðu atkvæði sínu á hluthafafundum.  Þetta var fáheyrð hnýsni ríkisvaldsins í málefni, sem því kemur ekki við, enda var þessi dæmalausa yfirtroðsla kærð og sósíalistinn gerð afturreka með ólögmætan gjörning sinn.  Þessi ráðherra virðir ekki sjálfsögð valdmörk sín og opinberar sig þannig sem dómgeindarlausa.

Ráðherrann skipaði fjölmennar nefndir til undirbúnings frumvarpssmíði og þóttist vera að efna til víðtæks samráðs, en þetta var hrein sýndarmennska af hálfu sósíalistans til að ljá óþörfum og skaðlegum fyrirætlunum sínum réttmætisstimpil.  Frumvarpinu má líkja við ljótar umbúðir utan um skattahækkanir, sem hvergi sér stað í stjórnarsáttmálanum.  Óheilindi þessa sósíalista eru legíó.

Ólafur E. Jóhannsson setti þetta ógæfuspor ríkisvaldsins í sviðsljós Morgunblaðsins 5. desember 2023 undir fyrirsögninni:

"Treystir hvorki sátt né samkeppnishæfni".

Umfjöllunin hófst þannig:

""Ef markmið ráðherra og stjórnvalda var það að teysta samkeppnishæfni sjávarútvegs og stuðla að aukinni sátt um atvinnugreinina, þá held ég, að það frumvarp, sem nú er fram komið, treysti hvorugt".

Þetta segir Heiðrún Lind Marteinsdóttir, framkvæmdastjóri SFS, í samtali við Morgunblaðið, en hún var spurð álits á fram komnu frumvarpi matvælaráðherra um sjávarútveg.  Þar er safnað saman í einn bálk þeim lögum, sem gilda um sjávarútveg og ýmsar breytingar lagðar til frá gildandi regluverki." 

Þetta er einn af fjölmörgum göllum við að hleypa forræðishyggjufólki inn í stjórnarráðið.  Það vill stöðugt vera að fikta í atvinnuvegunum, þótt það hafi ekki gripsvit á því, sem þar fer fram.  Sósíalistar líta reyndar á atvinnuvegi sem mjólkurkýr fyrir hið opinbera.  Aðgerðir þeirra draga óhjákvæmilega kraftinn úr atvinnulífinu til fjárfestinga, til að laða til sín fjármagn,  til að borga laun og til að stunda markaðssetningu.  Undantekningarlaust leitast Svandís Svavarsdóttir við að kasta sandi í tannhjólin í algjörum skorti á yfirsýn um afleiðingarnar. Það er hið versta mál fyrir þjóðina, sem vonandi hleypir þingmannsefnum VG ekki oftar inn á þing. 

 "Ástæður þess eru fyrst og síðast þær, að fæstar þeirra tillagna, sem gerðar eru til breytinga á lagaumhverfi sjávarútvegs, eru til þess fallnar að treysta samkeppnishæfni eða ná fram varanlegum útflutningsvexti, sem hlýtur að vera grundvöllur sjálfbærs hagvaxtar og lífskjarabóta til ábata fyrir alla landsmenn.  Frumvarpið leggur fátt til þar, og síðan liggur nú þegar fyrir, að öll samtök hagsmunaaðila í sjávarútvegi ásamt öllum stéttarfélögum félagsmanna, sem starfa í greininni, hafa lýst yfir vonbrigðum með þá vinnu, sem unnin var í aðdraganda þessa frumvarps. Því vænti ég þess, að allir þeir aðilar hafi efasemdir um þær tillögur, sem fram eru komnar", segir Heiðrún Lind."

  Brambolt matvælaráðherra er ekki í þágu lands og þjóðar, og útgerðirnar lenda í ofsköttunarkrumlu sósíalismans, jafnvel tvísköttun, ef frumvarp giftusnauðs sósíalistans verður að lögum.  Hún siglir undir fölsku flaggi, eins og eru ær og kýr þessa öfgahóps.  Það á að heita, að efnt sé til víðtæks samráðs, en á endanum er bara um að ræða atlögu sósíalistans að vel rekinni atvinnugrein, sem gengið hefur vel, síðan hún losnaði úr klóm ríkisins.  Sósíalistinn ætlar að koma henni á kné.  Það má heita hneyksli, ef þetta er ríkisstjórnarfrumvarp.  

""Það var farið af stað með mikið og stórt verkefni og miklar yfirlýsingar gefnar um að leggja af stað í mikla vinnu, mikið samráð og samtal í aðdraganda þess að smíða heildarfrumvarp um sjávarútveg, og allir þessir aðilar eru sammála um, að þar hafi ekki vel tekizt til, því [að] samráðið var lítið sem ekkert", segir Heiðrún Lind.

Spurð um, hvaða atriði það séu í frumvarpinu, sem samtökin finni helzt að, segir hún, að mestu efasemdirnar lúti að 4 þáttum:

Þannig hafi verið niðurstaða vinnuhópsins, sem starfaði undir formerkjunum "Auðlindin okkar", að aflamarkskerfið væri það kerfi, sem styðjast ætti við, enda hefði almennt farnazt vel í því kerfi.  Eigi að síður sé í frumvarpinu farin sú leið að leggja ýmsar lykkjur í því kerfi undir yfirskini einhvers konar umhverfisverndarsjónarmiða." .... 

Það er alvarlegt mál, að við völd á Íslandi skuli vera ráðherra með slíka persónuleikabresti, að hún ástundar fullkomin óheilindi og blekkingahjúp í störfum sínum og er að róta í lagaumgjörð atvinnugreinar, sem stendur sig vel á heimsmælikvarða og hún þekkir hvorki haus né sporð á. 

Að beita fyrir sig umhverfissjónarmiðum til að valda tjóni á grein, sem er þekkt af góðri umgengni við fiskveiðiauðlindina (með fáum undantekningum) sýnir svikult eðlið, þegar efla á sósíalismann í sessi. 

""Sjálfbær nýting auðlindarinnar er því ekki lengur í forgrunni, en verið að þvæla inn í frumvarpið meiri verndarsjónarmiðum, sem hafa má áhyggjur af.  Það er ekki útskýrt, hvaða efnislegu þýðingu það hefur, og hvort það hafi einhver áhrif á sjávarútveginn, eins og hann er í dag", segir Heiðrún Lind."  

Þetta er alveg dæmigerð lýsing á afleitum og óskynsamlegum vinnubrögðum stjórnlyndra stjórnmálamanna við lagasetningu.  Að þvæla inn einhverjum hugðarefnum þekkingarlauss fólks á viðkomandi atvinnugrein, sem eru aðeins til þess fallin að flækja lögin og gera þeim, sem við greinina  starfa, lífið leitt.  Það er engin vitglóra í vinnubrögðum Svandísar Svavarsdóttur og hafa aldrei verið.  Áfram heldur hún þó við að draga lífskjörin í landinu niður.  

 

                                     

 

    

 

Heiðarlega stunduð tölfræði andspænis gífuryrðum SÞ

Tölfræðin er fallegt fag, og vaxandi minnis- og reiknigeta tölvubúnaðar hefur eflt hana í sessi sem notadrjúga grein til að sanna eða afsanna kenningar um efni, þar sem langar raðir mæligagna eru fyrir hendi.  Þetta á t.d. við um hitastig á jörðunni. Helgi Tómasson, prófessor í hagrannsóknum og tölfræði, ritaði þungavigtar grein um meinta hlýnun jarðar, sem birtist í Morgunblaðinu 12.12.2023.  Tölfræðileg greining á hitamæligögnum sýnir, að núverandi skammvint hlýskeið er aðeins eðlilegur breytileiki í hitafari jarðarinnar og að engin fylgni er á milli hækkandi styrks koltvíildis í andrúmslofti og núverandi hlýnunar.  Um þetta síðasta skrifar Helgi í greininni "COP28":

"Aukning koltvísýrings í andrúmslofti, sem sést frá 1960 í röð frá Havaí, getur ekki verið mikilvæg stýribreyta." 

Brezkur stjórnmálamaður sagði um miðbik síðustu aldar, að til væru 3 gerðir lyga: lygar, bölvaðar lygar og tölfræði.  Enginn þarf að draga heilindi og fagmennsku Helga Tómassonar í efa, þegar hann kynnir tölfræðilegar niðurstöður sínar á hvaða vettvangi sem er, enda eru kollegar hans, t.d. norskir, sem hann tilgreinir í téðri grein, á sömu skoðun og hann.  Heiðarlega og kunnáttusamlega stunduð tölfræði lýgur aldrei.  Hún gefur óyggjandi niðurstöður, en áróður Sameinuðu þjóðanna, SÞ, og ráðgjafarhóps þeirra, IPCC (International Panel on Climate Change heldur fram flokki 2 í hópi lyga, sem vitnað var í hjá brezka þingmanninum.  Margir stjórnmálamenn í heiminum hafa látið glepjast af hræðsluáróðri SÞ, þar sem framkvæmdastjóri þeirra hefur gengið svo langt, að mannkyns bíði stiknun í helvíti á þessari jörð, en ekki hinum megin vegna syndanna, eins og í gamla daga. Fer vel á því, að páfi nútíma ofsatrúar hræði fólk til fylgilags með sams konar hræðsluáróðri og páfar fyrri alda.  Munur á staðsetning óskapanna er bitamunur, en ekki fjár.

Það, sem lygalaupar túlka sem upphaf ískyggilegrar þróunar, er aðeins ein af fjölmörgum uppsveiflum frá nánast föstu gildi (meðalgildi), sem menn geta séð í tímaröðum hitastigsmælinga andrúmslofts eða árhringjum langlífra trjáa eða með öðru móti (borkjarnar). 

Athyglisverða og þakkarverða grein sína hóf prófessor Helgi þannig:

 "Olíufursti Sameinuðu arabísku furstadæmanna hefur verið með varkárar yfirlýsingar um hlýnun jarðar.  Varfærni furstans á fullan rétt á sér.  Skoðun á tímaröðum á veðurstofugögnum síðustu 200-300 ár sýnir, að ekki er grundvöllur fyrir yfirlýsingum á borð við hamfarahlýnun allrar plánetunnar."

Þar höfum við það.  Það er enginn grundvöllur fyrir líkangerð með innbyggðan marktækan hitastigul, sem gefur niðurstöður í ósamræmi við tímaröð hitastigsmælinga veðurstofanna.  Þess vegna sætir furðu, að veðurfræðingar heimsins, einnig á Veðurstofu Íslands, sem eru raunvísindamenn með menntun í stærðfræði, skuli vera hallir undir hamfarahlýnunarkenningu SÞ.  Eftir höfðinu dansa limirnir var löngum sagt. 

Prófessor Helgi telur ósannað, að hækkun koltvíildis í andrúmslofti stafi af athöfnum manna, en hann telur freistandi að draga þá ályktun.  Hins vegar veldur eldsneytisbruni ekki hlýnun andrúmsloftts. Það er ekki vegna þess, að gróðurhúsaáhrif koltvíildis séu ekki fyrir hendi, heldur vegna þess, að geislun varma út í geiminn eykst að sama skapi.

"Árangur tímaraðalíkananna stóð fyrir sínu og sýndi fram á ýkjukenndar væntingar manna um nytsemi mikils gagnamagns og flókinna líkana.  Eftir 1980 fer í gang sáttaferli, sem birtist með Nóbelsverðlaunahöfum eins og Granger og Sims (hagfræðingar hafa oft fengið verðlaun fyrir tölfræðiaðferðir).  Í hagrannsóknum nútímans hefur tímaraðafræðin sjálfsagðan sess.  Hagrannsóknarmaðurinn T.C. Mills (hefur skrifað margar kennslubækur um hagrannsóknir) telur, að hugsanlega séu loftslagsvísindin á sama stað og hagfræðin var fyrir 50 árum.  Hann segir: A new climate war brewing: forecasting versus modeling.  Hann nefnir, að hagfræðingar hafi þróað með sér heilbrigðan efa um nytsemi eigin líkana."

IPCC hefur nokkuð gumað af loftslagslíkani sínu, sem mun vera samsuða úr nokkrum líkönum mismunandi landa.  Líkanið er þó ekki betra en það, að stöðugt þarf að laga það að raunhitastigi á jörðunni.  Spágildi þess er með öðrum orðum lítið.  Meginskekkjan er fólgin í því, að endurkast varmageislunar út í geiminn er í líkaninu aðeins helmingur þess, sem er í raunveruleikanum.  Þess vegna birtir IPCC allt of háa hitastigsspá.  Tímaraðir Helga Tómassonar sýna nánast enga tilhneigingu til hlýnunar, eftir að koltvíildisstyrkur andrúmslofts tók að aukast hratt.

 "Á COP 28 koma saman olíuframleiðendur og -kaupendur.  Eflaust verður þar lagður grunnur að ýmsum olíusamningum, vopnasamningum og vonandi friðarsamningum.  Þetta er [aðallega] pólitísk viðskiptaráðstefna.  Allt tal um útfösun jarðefnaeldsneytis er ótímabært, þegar stærðargráðurnar í orkunotkun eru skoðaðar.  Þó [að] ég sé sammála olíufurstanum, vildi ég síður vera honum háður í orkumálum (né Pútín, Írönum og hinum).  Núverandi olíusvæði einkennast mörg af stjórnarfarslegum óstöðugleika.  Þessi óstöðugleiki kallar á nýja valkosti, í Svíþjóð á kjarnorku, á Íslandi virkjun fallvatna, jarðhita o.fl.  Hagfræðin segir, að olíufurstar muni reyna að stýra verðinu, þannig að valkostir verði ekki hagkvæmir. Selt magn er háð verði.  Það er víða neyðarástand, t.d. styrjaldir og mengun í borgum, en það er ekki neyðarástand vegna þróunar og breytileika hitastigs.  Í bók sinni Grænu fötin keisarans rekur danski rithöfundurinn Jens Robdrup (2015), hvernig loftslagsumræða nútímans hefur á sér yfirbragð ofsatrúar með tilheyrandi rétttrúnaði og bannfæringum.  Fólk þarf að skilja stærðargráður, og þar er menntun í lestri og stærðfræði grundvallaratriði."  

Þannig lauk frábærri grein.  Höfundur þessa pistils hefur tekið eftir vaxandi notkun á orðskrípinu "útfösun".  Í málinu er fallegt orð "samfösun" notað um að stilla saman strengi.  Þegar tengja á saman 2 riðstraumskerfi, má það aðeins gerast á því andartaki, þegar kerfin "eru í fasa", þ.e. augnabliksspenna hvers fasa er jöfn.  Annars verður skammhlaup yfir samtengirofann og útleysing, ef allt er með felldu. Þessi gerð samtenginga raforkukerfa kallast "samfösun".  

Útfösun jarðefnaeldsneytis er nú notað um að stöðva notkun og framleiðslu þess á ákveðnu tímabili, m.ö.o. afnám þess í áföngum. Útfösun er óþarft orðskrípi.  Það er hárrétt hjá prófessor Helga, að afnám 80 % af orkunotkun jarðarbúa er óraunhæft í fyrirsjáanlegri framtíð.  Til að losna undan verðstýringu sjeikanna á olíuvörum með hringamyndun þeirra (kartell), sem hafa með sér samráð um framleiðslumagnið, og til að draga úr loftmengun, er góð ástæða fyrir Vesturlönd að draga úr olíuviðskiptum, þegar tækniþróun leyfir.  Að skjóta sig í fótinn með refsigjöldum á sjálfan sig, ef losun er yfir mörkum, sem ákveðin eru út í loftið, er alger óþarfi.  Nú þarf að fara að snúa ofan af vitleysunni.     

 

 

 

Hvernig var hægt að eyðileggja grunnskólann - og hvers vegna ?

Þegar höfundur gekk í grunnskóla, var öldin önnur.  Námið hófst í sjálfseignarstofnuninni Skóla Ísaks Jónssonar í Hlíðunum í Reykjavík, enda bjó fjölskylda höfundar þá í Eskihlíðinni.  Lestrarkennsluaðferðin þótti foreldrum nýstárleg og framandi.  Hún var nefnd hljóðlestur og var kveðið að og hafði hver bókstafur sitt hljóð. Af þessum sökum var aðstoð við lestrarnámið heima við takmörkuð, en það kom ekki að sök, því að mjög góður kennari í skólanum sá vel um nemendur, sem þó voru af misjöfnu sauðahúsi. 

Strax var líka hafizt handa við að kenna skrift, reikning og teikningu.  Fyrir alla vinnu var veitt umbun, hálf stjarna, heilstjarna eða 2 stjörnur, og einkunn var gefin fyrir frammistöðuna strax á fyrsta ári. Allt var þetta örvandi og efldi vilja til að standa sig vel í samanburðinum og veitti foreldrum yfirsýn.  

Íslenzka skólakerfið hefur síðan orðið fórnarlamb ábyrgðarlausrar tilraunastarfsemi, sem eftir á að hyggja virðist hafa verið hreinræktað fúsk, því að afraksturinn er miklu ófróðari nemendur en áður og nemendur, sem engan veginn standast jafnöldrum sínum á hinum Norðurlöndunum og víðar snúning í færni á mikilvægum sviðum.  Öðru vísi mér áður brá. Það er auðvitað eftir öðru, að ríkisvaldið, sem þessu stjórnar, stendur hvumsa og hefur engin raunhæf  umbótaáform á takteinum. Hvernig væri hreinlega að játa mistökin, stokka upp og leita faglegrar ráðgjafar, hvar sem hana er að finna á meðal þeirra, sem vel hafa staðið sig á PISA ? 

Auðvitað verður að gæta þess, að menningarheimar eru ólíkir, og sinn er siður í hverju landi.  Það er þó klárt, að meiri kröfur verður að gera til nemenda um þekkingaröflun og hana verður að mæla reglubundið, bæði innan skóla og á samræmdum prófum á landsvísu. Svara verður þeirri spurningu, hvernig blöndun nemenda með ólíka frammistöðu í deildir hefur tekizt, hver er árangur hennar, og hverjar eru afleiðingarnar fyrir kennara og nemendur m.t.t. álags í starfi og námsárangurs nemenda. 

Meyvant Þórólfsson, háskólakennari á eftirlaunum, hefur skrifað af viti um íslenzka skólakerfið og PISA.  Eftir hann birtist grein í Morgunblaðinu 02.12.2023, áður en niðurstaða PISA 2022 var birt, undir fyrirsögninni:

"OECD PISA - Vísindalegt læsi".

  Hún hófst þannig:  

"Fátt bendir til, að viðsnúningur muni sjást í árangri íslenzkra unglinga, þegar niðurstöður OECD PISA munu birtast okkur hinn 5. desember n.k. Íslenzkum þátttakendum á síðasta ári skyldunáms hefur hrakað jafnt og þétt frá upphafi PISA-mælinganna árið 2000, einkum í náttúruvísindum og almennum lesskilningi.  Árið 2018 mældist Ísland neðst á Norðurlöndum og undir meðaltali OECD.  Að auki hefur íslenzkum nemum farið fjölgandi, sem lenda undir hæfniþrepi 2, og þeim fækkar, sem ná afburðahæfni á þrepum 5 eða 6.  Viðvörunarbjöllurnar hafa því ómað um nokkurt skeið, sbr skýrslur OECD (PISA og TALIS) síðustu ára, Eurodice og fleiri gögn."   

Skólakerfið íslenzka er ein rjúkandi rúst, eftir að illa gefnir sósíalistar hafa farið um það höndum, drepið þar niður allan metnað og gert foreldrum og öðrum örðugt um vik að fylgjast með námsárangri barnanna, því að próf má helzt ekki nefna lengur, og þess vegna skortir íslenzka PISA-þátttakendur það, sem kalla má próftækni, sem kemur sér vel síðar á lífsleiðinni í atvinnuviðtölum, og þegar skila þarf af sér tilteknu verkefni innan ákveðins tíma.  Sósíalistarnir halda því fram, að prófin trufli skólastarfið, en þau, þ.m.t. skyndiprófin, eru eðlilegur þáttur í náminu.  Það segir sína sögu um gæðarýrnunina, sem átt hefur sér stað í skólakerfinu, að afburðanemendum hefur fækkað hlutfallslega mest.  Þeir komu vanalega úr öllum stéttum þjóðfélagsins, og skólakerfið hefur nú svikið þá um tækifæri til að njóta sín og svikið um leið samfélagið um að njóta krafta þeirra, sem dregið geta verðmætasköpunina áfram.  Án þeirra mun einfaldlega kakan aldrei geta orðið jafnstór og ella, sem til skiptanna er.

"Því miður verður ekki sagt, að stefnumótun í menntamálum hérlendis hafi byggzt á langtíma sjónarmiðum.  Sífelldar skyndibreytingar á námsskrám, námsefni og námsmati hafa líkzt öfgahreyfingum pendúls í takti við ólíkar stefnur pólitískt kjörinna ráðherra."

Þarna lýsir Meyvant fúski og ábyrgðarleysi yfirstjórnar menntamála í tímans rás. Þetta hringl með menntastefnuna er skaðlegt, enda eru ábyggilega ýmsar ástæður fyrir hinni hrikalegu útreið, og ekki virðist núverandi yfirstjórn líkleg til að sigla skútunni gegnum skerjagarðinn klakklaust. 

""Síðasta menntastefnubreytingin kom í kjölfar efnahagshrunsins með tilkomu svo nefndra grunnþátta og andstöðu við hefðbundnar námsgreinar.  "Það er ekki hlutverk skóla að kenna námsgreinar, heldur að mennta nemendur og koma hverjum og einum til nokkurs þroska."  (Aðalnámskrá grunnskóla 2013, bls. 51.)"

Þarna var Katrín Jakobsdóttir að verki, alger fúskari með miklar hugmyndir um sjálfa sig, sem snýr einfaldlega öllu á haus í aðalnámskrá með þeim afleiðingum, að skólinn hætti að vera menntastofnun og varð geymslustaður ungviðis.  Ef það varð ekki lengur hlutverk kennaranna að kenna nemendum námsgreinar, þá var náttúrulega fokið í flest skjól og afleiðingin fyrirsjáanleg. 

 "Undirritaður [Meyvant] telur menntun reyndar óhugsandi án námsgreina á borð við náttúruvísindi, sem eru reyndar án nokkurs vafa lykilnámsgrein til að mennta nemendur, koma þeim til þroska og búa þá undir líf og starf í nútímaþjóðfélagi.  Þetta hafa fjölmargir sérfræðingar bent á með gildum rökum.  Þrátt fyrir það hafa náttúruvísindi átt undir högg að sækja í íslenzku skólakerfi alla síðustu öld og fram á okkar daga í samanburði við húmanískar greinar.  Samkvæmt úttekt OECD fyrir tæpum 40 árum þótti íslenzka námskráin skera sig úr vegna mikils tíma, sem hér væri varið í kennslu móðurmáls á kostnað náttúruvísinda (OECD, 1987, bls. 23).  Sú staða hefur ekki breytzt."

Það sýnir, hversu lítið aðhald er að mistækum ráðherrum, að Katrín Jakobsdóttir, menntamálaráðherra, skyldi komast upp með að snúa öllu á haus í aðalnámskrá grunnskóla án þess að hafa hugmynd um, hvað hún var að gera, og eyðileggja þar með þetta skólastig.  Ríkisvald lýðveldisins er því hættulegt.  Það er rétt hjá Meyvant, að steingelt húmanistískt stagl tók of langan tíma á kostnað t.d. eðlisfræði og efnafræði í grunnskóla í gamla daga. 

"Í nýlegum gögnum OECD (2018) og Eurydice (2022) kemur fram, að hlutfall náttúruvísinda á unglingastigi er lægst hér [á] meðal Evrópulanda.  Menntastefnu stjórnvalda til ársins 2030 fylgdi tillaga um að auka þetta hlutfall á unglingastigi úr 8 % í 11 %, og færa þannig vægi þessa mikilvæga námssviðs nær því, sem þekkist hjá nágrannaþjóðum okkar.  Viðvarandi slakt gengi í PISA var jafnframt nefnt sem rök með breytingunni. Þegar tillagan birtist í samráðsgátt, reyndust mótbárur svo ákafar, að tillagan missti óðara flugið; síðan hefur ekki til hennar spurzt." 

Þarna sést, hvað við er að eiga.  Sósíalistar og jafnaðarmenn eru búnir að draga námsgæðin niður fyrir það, sem þekkist í nágrannalöndunum, og þegar á að reyna einhverjar mótvægisaðgerðir, er því borið við, að ekki sé til nóg af menntuðum kennurum á raungreinasviði.  Það er nóg til af raunvísindamönnum, sem geta hlaupið undir bagga, á meðan kennarar afla sér nauðsynlegrar menntunar.  Nú dugir enginn bútasaumur, heldur róttækar endurbætur í átt að fyrirkomulagi hinna Norðurlandanna, en ekki róttækni út í loftið, eins og hjá tækifærissinnanum Katrínu Jakobsdóttur.