22.1.2015 | 17:23
Afl- eša orkuskortur ?
Undarleg var fréttin į forsķšu Morgunblašsins žann 12. janśar 2015 undir fyrirsögninni, "Raforkan er aš verša uppseld".
Žessi fullyršing kom eins og skrattinn śr saušarleggnum, af žvķ aš ķ fyrra var aš fullu tekin ķ gagniš nżjasta virkjun Landsvirkjunar, Bśšarhįlsvirkjun meš uppsett afl 95 MW og forgangsorkuvinnslugetu 585 GWh/a. Virkjunin var reist ķ tengslum viš nżjan langtķma orkusölusamning viš įlveriš ķ Straumsvķk um endurskošaša fjįrhagslega og tęknilega skilmįla, sem m.a. fólu ķ sér višbótar afl 75 MW. Töku 20 MW var frestaš um nokkur įr af tęknilegum og fjįrhagslegum įstęšum, svo aš 40 MW ęttu aš standa nś ónotuš af virkjuninni. Hvernig ķ ósköpunum vęri nś stašan ķ orkumįlum landsins, ef įlveriš hefši nżtt sér rétt sinn um a.m.k. 75 MW ? Ešlilegast er, aš umframafliš og -orkan gangi til aukningar į almennri raforkunotkun ķ landinu, og mundi duga ķ nokkur įr. Žvķ viršist ekki vera aš heilsa.
Žaš eru fleiri gįttašir en höfundur žessa pistils. Daginn eftir, 13. janśar 2015, birtist stutt og laggóš forystugrein ķ Morgunblašinu, sem hét: "Orkan uppseld".
Eftir aš hafa vitnaš ķ fréttina meš oršalaginu:"Nś styttist ķ, aš raforkan ķ landinu verši uppseld", af žvķ aš "Hęg, en stöšug aukning hefur veriš į orkunotkun ķ landinu, og hafa orkukaupendur fengiš aš finna fyrir minnkandi samkeppni af hendi seljenda."
Hér leikur sumt į tveimur tungum, en annaš er grafalvarlegt fyrir heilbrigši raforkumarkašarins, og veršur hvort tveggja gert aš umfjöllunarefni sķšar ķ žessum pistli, en leišarahöfundurinn heldur hins vegar įfram meš hįrrétta įbendingu ķ garš rķkisfyrirtękisins Landsvirkjunar og išnašarrįšuneytisins:
"Landsvirkjun hefur beitt sér mjög fyrir žvķ, aš unniš verši aš undirbśningi aš lagningu rafstrengs til Bretlands, og żmsir ašrir hafa sżnt žvķ nokkurn įhuga. Ķ žvķ efni hefur įherzla veriš lögš į, aš nęg umframorka sé ķ landinu og aš ekki žurfi aš fara śt ķ stórfelldar virkjanir til aš standa undir sęstrengnum."
Žetta er nįkvęmlega sami skilningur og höfundur žessa pistils hefur lagt ķ mįlflutning Landsvirkjunar undanfarin misseri og véfengt meš vķsun ķ framleišslugetu orkukerfisins og įlagsins, sem er jafnara į Ķslandi en annars stašar vegna mikillar hlutdeildar stórišju, 77 % įriš 2013, og nżting uppsetts afls er hér betri en vķšast hvar.
Landsvirkjun varpaši žį ķ tķmaritinu Žjóšmįlum fram nżrri hugmynd, sem var į žį leiš aš flytja brezka raforku um sęstrenginn til Ķslands aš nęturželi og draga į sama tķma nišur ķ ķslenzkum vatnsaflsvirkjunum aš sama skapi og spara žannig vatn ķ mišlunarlónum į nóttunni, sem notaš yrši daginn eftir til aš framleiša raforku til sölu į brezkum reglunarmarkaši fyrir hįtt verš aš mati höfundar téšrar Žjóšmįlagreinar.
Höfundur žessa pistils hér sį hins vegar marga meinbugi į žessari hugmynd og fékk birta gagnrżni sķna ķ hausthefti tķmaritsins Žjóšmįla 2014. Nśverandi mįlflutningur Landsvirkjunar um yfirvofandi orkuskort, žó aš oršum aukinn sé, stašfestir, aš fulltrśar hennar eru hęttir aš halda žvķ fram, aš ķ kerfinu leynist umframorka, sem sęstreng til śtlanda žurfi til aš afsetja. Ķ tilefni žessa hringlanda segir ķ lok tilvitnašrar forystugreinar Morgunblašsins:
"Mikilvęgt er ķ umręšu um mögulega raforkusölu um sęstreng, lķkt og önnur mįl af žeirri stęršargrįšu, aš forsendur séu réttar. Naušsynlegt er įšur en lengra er haldiš ķ žeirri umręšu og undirbśningi žess mįls aš gera grein fyrir žvķ, hvaš slķkur strengur myndi žżša ķ nżjum virkjanaframkvęmdum."
Framlag Landsvirkjunar til umręšunnar um hagkvęmni sęstrengs į milli Ķslands og Skotlands hefur einkennzt af fullyršingum um ónżtta orku ķ ķslenzka vatnsorkukerfinu, sem ekki fį stašizt, enda hefur veriš hörfaš śr žvķ vķgi, og getgįtum um gróša af slķkri samtengingu tveggja orkukerfa, sem eru algerlega śt ķ hött vegna mikils flutningskostnašar og lękkandi orkuveršs ķ Evrópu.
Einkennilegur mįlflutningur fulltrśa rķkisfyrirtękisins Landsvirkjunar heldur įfram ķ téšri forsķšufrétt Morgunblašsins žann 12. janśar 2015:
"Björgvin Skśli Siguršsson, framkvęmdastjóri markašs- og višskiptažróunar hjį Landsvirkjun, segir, aš gagnaver og annar išnašur um allt land hafi veriš aš bęta viš og almenn umsvif, svo sem ķ feršažjónustu, kalli į aukna raforkunotkun."
Aukningin ķ fjölda feršamanna til Ķslands undanfarin 5 įr hefur e.t.v. aukiš įrlega raforkunotkun ķ landinu um 100 GWh, og gagnaverin nota e.t.v. um 50 GWh. Aukning almennrar raforkunotkunar hefur veriš hęg eša um 1,0 % į įri eša um 150 GWh alls undanfarin 5 įr.
Landsvirkjun er meš um 70 % heildarraforkuvišskipta ķ landinu. Ef gert er rįš fyrir, aš hśn sé meš 50 % višskiptanna viš almenningsveiturnar, nemur aukningin hjį henni vegna ofangreinds undanfarin 5 įr:
E=0,5x100+50+0,5x150 = 175 GWh į 5 įra skeiši.
Į žessu tķmabili hefur ein virkjun Landsvirkjunar, Bśšarhįlsvirkjun, tekiš til starfa, og framleišir hśn 585 GWh/a. Af žvķ tekur stórišjan um 370 GWh/a. Žį eru eftir "ónżttir" um 215 GWh/a.
Žetta er mjög lķtil orka eša ašeins rśmlega 1,0 % af heildarraforkužörf landsins. Žaš er žess vegna alveg ljóst, aš žaš er algerlega įbyrgšarlaust af Landsvirkjun aš selja raforku til kķsilvera įn žess aš virkja sérstaklega. Žaš gerir hśn fyrir PCC viš Hśsavķk meš Žeistareykjavirkjun, en hśn hefur enn ekki gert žaš fyrir önnur kķsilver, t.d. United Silicon, ķ Helguvķk.
Eftirfarandi ķ tilvitnašri Morgunblašsfrétt bendir til, aš Landsvirkjun setji nś į Guš og gaddinn og minnki žar meš framboš ótryggšrar orku ķ landinu meš žeim afleišingum, aš hśn stórhękkar ķ verši. Raforkumarkašurinn er fįkeppnimarkašur, og rķkisfyrirtękinu Landsvirkjun ber skylda til aš sjį til žess, aš į hverjum tķma sé nęgt framboš raforku, nema aušvitaš ķ žurrkaįrum, en slķku er alls ekki til aš dreifa nśna, žvķ aš staša mišlunarlónanna er góš:
"Meš samningum viš kķsilver hefur Landsvirkjun lokiš viš aš selja žį orku, sem hśn įtti fyrirliggjandi. Björgvķn segir ekki hęgt aš fullyrša, hvenęr virkjuš orka ķ landinu verši uppseld, en fariš sé aš styttast ķ žaš."
Hér er talaš meš lošnum hętti, sem foršast ber ķ opinberri umręšu. Hvaša samningar eru žetta ? Ekki er vitaš um ašra samninga en viš PCC og United Silicon. Ef kķsilfyrirtękin fjögur, sem sżnt hafa hug į fjįrfestingum hérlendis, hafa hug į forgangsorkukaupum, er rétt aš tala skżrt um žaš, aš naušsynlegt er aš reisa nżjar virkjanir fyrir žessa nżju notendur, eins og veriš er aš gera meš Žeistareykjavirkjun, ef ekki į aš tefla hér į tępasta vaš meš afhendingaröryggi raforkunnar, og hękka orkuveršiš aš žarflausu ķ krafti fįkeppni til annarra notenda.
Žaš er rétt aš tala skżrum oršum um žaš, aš nżir, mešalstórir notendur sunnan heiša, į borš viš Silicor į Grundartanga, kalla į nżja virkjun. Virkjanakostirnir žrķr ķ Nešri-Žjórsį fengu ķ Rammaįętlun hęstu einkunn fyrir bęši lķtil umhverfisįhrif og hagkvęmni. Umhverfisįhrif žessara kosta hafa veriš metin, og verkhönnun žeirra er tilbśin. Žaš vantar einvöršungu framkvęmdaleyfi sveitarfélags.
Žaš er ešlilegast, aš žessir verši nęstu virkjanakostir Landsvirkjunar hér sunnan heiša. Į Alžingi žekkja allmargir sinn vitjunartķma um žessar mundir, og eru žess vegna byrjašir aš vinda ofan af žeim fįheyrša gjörningi Svandķsar Svavarsdóttur aš fęra žessar virkjanir śr nżtingarflokki į grundvelli eigin sérvizku og félaganna ķ VG og Saf, sem bauš henni aš gera allt, sem hśn gat og gat ekki, sbr Hęstaréttardóm yfir henni, til aš žvęlast fyrir öllum vatnsaflsvirkjunum ķ landinu fram ķ raušan daušann.
Meginflokkur: Bloggar | Aukaflokkar: Dęgurmįl, Umhverfismįl, Vķsindi og fręši | Facebook
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.