Af hlerunum og fleiri óyndisúrræðum

Engir atburðir hafa haft verri áhrif á samskipti forystumanna Vesturveldanna og reyndar um heimsbyggð alla um áratuga skeið en uppljóstranir Bandaríkjamannsins Edwards Snowdens.  Edward vann hjá verktaka á mála hjá NSA, National Security Agency, sem mun hafa verið stofnað til eftir 9/11 2001, en þá losnaði djöfullinn úr grindum.

Uppljóstranir ES bera vott um væskilsleg viðhorf í Washington DC, þar sem svikizt er aftan að nánustu bandamönnum, hvað þá öðrum, með vægðarlausum hlerunum frá kanzlara og niður úr.  Þeir, sem njósnað er um, eru auðvitað ekki allir hvítþvegnir englar, og stunda vafalítið margir hverjir svipaða iðju sjálfir, þó að líklega ekki í svo miklu umfangi sem bandarísk stjórnvöld. 

Hvar er keppnisandinn og íþróttamennskan að gera sig sekan um slíka lágkúru ?  Siðleysið og tvískinnungurinn í Guðs eigin landi ríður ekki við einteyming.  Sízt skal þó halda því fram hér, að aðrir séu með englavængi.  Sé svo, eru þeir a.m.k. anzi sviðnir orðnir.  Í Lundúnum hafa menn t.d. löngum ærið kræfir verið á sviði njósna og afkóðunar dulmáls, eins og frægt er frá viðureigninni við Þriðja ríkið, en radarinn, leyniþjónustan og ráðning á dulkóða Wehrmacht áttu drjúgan þátt í að snúa taflinu við í hildarleik Síðari heimsstyrjaldarinnar.  

Edward Snowden virðist nú vera orðinn óvinur Bandaríkjanna nr 1 og var fyrir vikið um tíma eins og hundeltur héri, og forkólfur Pírata hérlendis lét um tíma sem hún ynni að því að útvega honum landvistarleyfi á Íslandi.  Hvers konar stjórnmálaástand hefði þá myndazt á milli BNA og Íslands ?  Frá því að Bandaríkjaher hvarf af Miðnesheiði, hefur vinskapurinn ekki verið upp á marga fiska, og engu var líkara en Íslendingar væru í ónáð hjá Seðlabanka Bandaríkjanna árið 2008, þegar hæst átti að hóa og landið var skilið eftir á flæðiskeri statt á meðan aðrar Norðurlandaþjóðir, sem um það báðu, fengu opna lánalínu frá "Federal Reserve" og til seðlabanka sinna. 

Framkoma Engilsaxa í Whitehall, í Englandsbanka, í Hvíta húsinu og Seðlabanka BNA gagnvart íslenzku ríkisstjórninni og Seðlabanka Íslands í október 2008 var fyrir neðan allar hellur og hefur enn ekki verið skýrð að neinu marki fyrir íslenzku þjóðinni. 

Það verður ennfremur að fást útskýring á því, hvers vegna brezka Verkamannaflokksstjórnin gerði sér far um að gera Íslendingum allt til miska, sem hún gat, og magna þann vanda, sem að fjármálakerfi Íslands steðjaði.  Brezka ríkisstjórnin lagði lykkju á leið sína með virkjun hryðjuverkalaga til að koma Íslandi á kné, á sama tíma og hún bjargaði öllum öðrum bönkum á brezkri grundu.  Þetta er almenningi enn ráðgáta.  Bretar verða að gera hreint fyrir sínum dyrum í þessum efnum til að um heilt geti gróið á milli þjóðanna.  Hafði brezka leyniþjónustan upplýsingar, sem mönnum eru ekki haldbærar á Íslandi enn þann dag í dag ?  Það er ekki allt sem sýnist og ekki unnt að útiloka neitt í þessum efnum.     

Bandaríkjastjórn reyndi mikið til að hafa hendur í hári téðs Snowdens, en án árangurs, og leikur kattarins að músinni endaði með því, að sjálfur Vladimir Putin skaut yfir Snowden tímabundnu skjólshúsi.  Niðurlæging hins hnignandi vesturheimska stórveldis varð enn sárari fyrir vikið. 

Það þarf enga mannvitsbrekku til að geta sér til um fyrirætlun Rússa.  Hún er að reka fleyg í samstöðu Vesturveldanna.  Þjóðverjar eru mjög sárir vegna þess vantrausts og jafnvel tortryggni, sem njósnir NSA og MI5 sýna, að ríkir í garð endursameinaðs Þýzkalands á meðal Engilsaxa, þrátt fyrir fagurgala þeirra.  Þeir íhuga þess vegna að skjóta yfir Snowden skjólshúsi, þegar tími hans hjá Rússum verður á enda runninn.  Það yrði óneitanlega sterkur leikur í þeirri refskák, sem uppljóstranir Snowdens hafa fram kallað, en yrði fleinn í holdi vestrænnar samvinnu, sem leitt gæti til upplausnar NATO.  Slíkur gjörningur þjónar varla langtíma hagsmunum Þýzkalands. 

Nú er komið í ljós, hverju þessi ákafi við að handsama þrjótinn Snowden sætti.  Það er svo mikið í húfi, að nauðsynlegt er að koma þeim boðskapi greinilega til skila, að þeir, sem íhuga að leka viðkvæmum upplýsingum út um hegðun bandarískra stjórnvalda, skuli hundeltir, ofsóttir og handteknir og Guð má vita hvað, hvar sem til þeirra næst. Þetta er ófélegt viðhorf forystumanna forysturíkis lýðræðisríkjanna í heiminum, ef satt er.

Um mánaðamótin nóvember-desember 2013 kynntust Íslendingar því á eigin skinni, hvað það getur þýtt, að persónulegar upplýsingar um fólk verði fyrir hunda og manna fótum.  Ábyrgðarlaus varzla persónulegra gagna er hneyksli, en hvað má þá segja um tilraun til að breiða yfir ósómann, sem virtist vera á ferðinni í upphafi ?  Allt verður þetta mál mun ömurlegra, þegar fréttir berast af því 3. desember 2013, að tvisvar - þrisvar sinnum á tveggja ára tímabili hafi með nokkrum árangri verið ráðizt til atlögu við tölvukerfi viðkomandi símafyrirtækis án þess að gripið væri til teljandi varna í kjölfarið.  Slíkt andvaraleysi er vítavert og verður að draga hæfni stjórnenda, sem slíkt láta henda sig, til að bera ábyrgð á tæknilegri starfsemi og umsýslu viðkvæmra gagna fyrir fjölda fólks, í efa. Enn og aftur opinbera opinberir eftirlitsaðilar algert haldleysi sitt.  Vissi Póst-og fjarskiptastofnun ekkert um fyrri árásirnar ?  Póst- og fjar virðist ekki hafa rennt grun í slælega frammistöðu undir sínum verndarvæng.  Svarið á ekki að vera að ausa fé í eftirlitið.  Þvert á móti.  Það á að draga úr fjárveitingum þangað, en auka kröfur um innra eftirlit og herða viðurlög við brotum leyfishafa.  Lagarammi starfsemi símafyrirtækjanna ber vott um veiklyndi.  Fyrir vanrækslu af þessu tagi eiga að liggja viðurlög um háar fébætur til viðskiptavina og heimild til sviptingar rekstrarleyfis, ef allt keyrir um þverbak.  Markaðurinn mun reyndar vafalaust refsa viðkomandi grimmilega fyrir amlóðaháttinn.   

Bandaríkjamenn hafa bakað grundvelli vestræns lýðræðis, frelsi einstaklingsins til athafna án þess yfirvöldin horfi beinlínis yfir öxlina á honum, ómælanlegt tjón.  Stóri bróðir Orson Wells frá 1984 er á meðal vor í öllum sínum ömurleika.  Hvílík niðurlæging og siðleysi. 

Leyniþjónustur hafa stundað þennan óskunda að hlera símtöl frá því, að nýting á gagnmerkri uppfinningu Bells hófst.  Margir fleiri hafa gerzt sekir um hleranir og einnig sá, er hér knýr lyklaborð.  Það var fyrir hálfri öld, þegar stráksi af einhverjum ástæðum var inni í bæ og ekki sást til.  Þá var lyft upp tóli og hlustað á samtöl, einkum ef hringt var á vissa bæi þar í Vatnsdalnum, og förum ekki nánar út í það, að hætti Kristjáns Ólafssonar.

Hérlendis þarf að sýna dómara fram á, að ríkir hagsmunir séu í húfi við rannsókn sakamáls og að líklegt sé, að hlerun símtala einstaklinga geti auðveldað rannsókn og/eða sönnunarfærslu.  Ef rök eru tilfærð um, að ríkir almannahagsmunir séu í húfi, er líklegt, að dómari hlusti á það og taki tillit til í dómsúrskurði. 

Það gefur auga leið, að hlerun hins opinbera á símtölum og samtölum innan veggja heimila með upptökutækjum, er alvarleg árás á friðhelgi einkalífs.  Persónuvernd er á yfirborðinu með strangar kröfur um lögmæti símtalaupptöku og myndatöku hvers konar, en þegar til kastanna kemur, er einkalíf almennings berskjaldað og nánast ekkert einkalíf, ef einhverjum þursum dettur í hug, að það kunni að vera áhugavert fyrir hið opinbera að komast að, hvers kyns er.  Þursar misnota hér tæknina skefjalaust, og hérlendis hafa ýmsir á tilfinningunni, að dómarar séu nokkuð lausbeizlaðir, þegar saksóknarar standa andspænis þeim með beiðni um rof á friðhelgi einkalífs.  Hér eru menn komnir út á hættulega braut, og ekki sér fyrir endann á þessari öfugþróun.   

Þjóðverjar eru mörgum öðrum viðkvæmari í þessum efnum, þó að þeir láti sér ekki allt fyrir brjósti brenna.  Það stafar af fortíð þýzku þjóðarinnar á 20. öldinni, sem var rysjótt og stormasöm undir heimsveldissinnuðum keisara, foringja og þýlyndra alræðissinnaðra stjórnmálaflokka, enda lénsskipulagið þá að líða undir lok, og hinar vinnandi stéttir borgara og verkamanna að taka við valdataumunum.  Miðstéttin var að brjótast til valda og ýta aðlinum til hliðar.  Það kostaði blóð, svita og tár. 

GESTAPO (Leyniþjónusta ríkislögreglunnar) hélt uppi öflugri upplýsingaöflun og persónunjósnum í Þriðja ríkinu og hernumdum löndum Wehrmacht undir stjórn Heinrichs Himmlers, Ríkislögreglustjóra og æðsta stjórnanda SS-varnarsveitanna (Schutzstaffel).  Með þessum hrikalegu valdatækjum Þriðja ríkisins var megnið af Evrópu tekin hreðjataki á stríðsárunum og þjóðernishreinsanir framkvæmdar.  Það eimir enn eftir af hugarfari þjóðernishreinsana í Evrópu, sbr Balkanstríðið, hræðilega, í lok 20. aldarinnar, og meðferðina á Sígaunum (Rómafólki) víða um Evrópu í upphafi 21. aldarinnar.     

STASI (Öryggislögregla ríkisina) í leppríki Ráðstjórnarríkjanna á hernámssvæði Rússa í Þýzkalandi var með nefið ofan í hvers manns koppi í DDR og hélt uppi miklu snuðri vestan megin einnig.  Almenningur fór ekki varhluta af þessu og var ákaflega var um sig og varkár í orðavali.  Að búa í einræðisríki er þrúgandi, af því að engum er að treysta, og Stóri bróðir gat leynzt alls staðar, og það hefur verið gríðarlegur léttir fyrir þýzku þjóðarsálina að losna við þessa andlegu kúgun.  Allt var það framferði valdhafanna fyrirlitlegt.  

Þess vegna hefur það verið reiðarslag fyrir Þjóðverja nútímans að frétta af hlerunum Bandaríkjastjórnar á einkasíma kanzlara Þýzkalands, hvað þá öðrum, öflugasta og einum nánasta bandamanni sínum.  Hvað mega kaþólikkar heimsins segja núna, þegar komið hefur í ljós, að páfinn í Róm er einnig fórnarlamb þessara dæmalausu hlerana ?  Hvað á þetta eiginlega að þýða ?  Er þetta fíflagangur óvita, sem kunna ekki með öfluga tækni að fara, svo að siðlegt sé ? 

Allt spratt þetta upp eftir hryðjuverk ofstækisfullra hatursmanna vestræns frelsis og lýðræðis, en viðbrögðin, hnýsnin, sem nú hefur verið flett ofan af, grefur undan grunngildum hins vestræna heims.  Það eru grunngildin, sem hryðjuverkamenn vilja feig.  Sjálfir eru þeir andlega á steinaldarstigi.  Það mun reynast skammgóður vermir að hafa yfirburði í tækni, vísindum og hergögnum, ef sálarlífið er morkið og andinn vesæll.  

Umfang hlerana Bandaríkjamanna er með ólíkindum og opinberar siðlausa embættismenn í Guðs eigin landi.  Þetta framferði vitnar um rotnun og heigulshátt í forysturíki hins vestræna heims.  Málið er þess vegna grafalvarlegt, vegna þess að engrar iðrunar og yfirbótar sér merki, eins og Þjóðverjar þó höfðu manndóm til að sýna, eftir að þeir stofnuðu sitt Sambandslýðveldi árið 1949, Bundesrepublik Deutschland.  Forystumenn Þjóðverja með Dr Konrad Adenauer, kanzlara og fyrrverandi borgarstjóra í Köln, tóku af skarið og lýstu óbeit og andúð á gjörðum fyrirrennara sinna, og þjóðin tók undir með þeim.  Engrar iðrunar verður á hinn bóginn vart í Hvíta húsinu.  Slíkt er ills viti.  Forseti BNA varð sér og þjóð sinni til minnkunar, þegar hann sagðist vera hættur í bili að hlera síma Angelu Merkel, en ekki sýndi hann iðrun, þó að hann léti sem hann mundi ekki taka upp sömu háttsemi á ný.  Það er vel skiljanlegt, að Þjóðverjar kunni ekki að meta þessa framkomu.      

Heimurinn allur er nú í hlutverki indíánanna, frumbyggja Norður-Ameríku, sem áttu sér stórmerkilega menningu, en kúrekarnir léku hörmulega og kúguðu illilega.  Í þetta sinn er þó líklegast, að hin svívirðilega árás á einkalíf bandamanna Bandaríkjamanna verði að bjúgverpli, sem hitti þá sjálfa illa fyrir.  Hver þarfnast óvina, sem á slíka vini ?  Siðbótar er þörf.  Hvar er Marteinn Lúther nútímans ?  Er hann á róandi lyfjum og mun þess vegna aldrei hafa sig neitt í frammi ?  Gerilsneyðing, andleysi og flatneskja rétttrúnaðarins tröllríður húsum.

Nú á vel við Heimsósómakvæði Skáld-Sveins frá 1614 með þessu erindi:

"Vesöl og snauð er veröld af þessu klandri,

völdin efla flokkadrátt í landi,

harkamálin hyljast mold og sandi,

hamingjan bannar, að þetta óhóf standi."

 

  

 

    

      

 

Spurning um Kínverja

Um aldaraðir, og jafnvel enn, var nokkuð merkikertislega tekið svo til orða í Evrópu, að ræða þyrfti "þýzku spurninguna".  Undantekningarlaust stóð þeim ógn af vaxandi mætti Habsborgara, Prússa, keisaraveldi Ottos von Bismarcks, Þriðja ríkinu og nú í seinni tíð af mætti útflutningsvélar endursameinaðs Þýzkalands, sem þannig tóku og taka til orða.  Á bak við sakleysislega spurninguna leynist ósk um samtök um að stemma stigu við veldi Þjóðverja.  Þetta er hvorki sanngjörn né málefnaleg afstaða í garð evrópskrar lýðræðisþjóðar, sem rænd hefur verið stórum landflæmum, einkum í austri, og er til fyrirmyndar á flestum sviðum nú um stundir. 

Nú tíðkast "kínverska spurningin", sem er keimlík þeirri þýzku að því leyti, að menn undrast og óttast ótrúlega hraðan vöxt kínverska hagkerfisins og þá auðvitað um leið kínverska heraflans.  Auðvitað er sá grundvallarmunur á Kína og Þýzkalandi, að í Kína eru stjórnartaumarnir í höndum eins stjórnmálaflokks, flokks með slæma fortíð, en í Þýzkalandi er fjölflokkakerfi og þingbundin ríkisstjórn.  Það er þess vegna flóknara úrlausnarefni að fjalla um kínversku spurninguna, en Kínverjarar eiga kröfu á því, að um þá sé fjallað á grundvelli staðreynda, en ekki á grundvelli tilfinninga og afstöðu til stjórnkerfis þeirra.  Að vilja eiga viðskipti við Kínverja jafngildir ekki að leggja blessun sína yfir eins flokks stjórnarfyrirkomulag.  Mikil viðskipti auka friðarhorfur og ýta fremur undir frjálsræðisþróun en lítil viðskipti mundu gera.

Kínverjar hafa sýnt Íslandi áhuga og vinsemd um árabil.  Þegar stóð í stappi hjá AGS um lánveitingar til Íslands eftir Hrunið, munu Kínverjar hafa lagt sitt lóð á vogarskálarnar Íslandsmegin og munar um minna.  Þá gerðu þeir nýlega einstæðan viðskiptasamning við íslenzku ríkisstjórnina, og þeir virðast ætla að leggja fé í rannsóknarborholur á Drekasvæðinu.  Minnisstæður er Huang Nubo, kattavinur, skáld og frumkvöðull m.m., sem ekki hefur lagt árar í bát varðandi fjárfestingar á Íslandi.  Nú hefur frétzt, að Kínverjar geti hugsað sér að kaupa hlut þrotabús Glitnis í Íslandsbanka á "góðu" verði í gjaldeyri.  Það er keppikefli að fá erlent fjármagn inn í íslenzka bankakerfið.  Slíkt hjálpar til við losun um gjaldeyrishöftin og stuðlar að samkeppni í íslenzka bankakerfinu, sem yrði að líkindum neytendum í vil. 

Þá vaknar spurningin, hvort leyfa eigi Kínverjum að bjóða í bankann.  Það er líklegt, að opið útboðsferli, þar sem öllum, sem uppfylla gefna viðskiptaskilmála án tillits til þjóðernis eða stjórnarfars í heimalandi, muni leiða til hagstæðari tilboða, sem getur haft mikla þýðingu fyrir gengi krónunnar, lánshæfismat ríkissjóðs o.fl., fremur en lokað útboð að undangenginni einhvers konar forsíun. 

Heyrzt hafa efasemdir erlendis frá um, að Kínverjar kunni að reka banka með nútímalegum hætti.  Í ljósi þess, að Hong Kong, ein öflugusta fjármála- og viðskiptamiðstöð í heiminum, er hluti af Kínverska alþýðulýðveldinu, þá er ótrúlegt, að fullyrðing um téða vanþekkingu eigi við rök að styðjast, en í útboðsskilmálum hlýtur að verða "inntökupróf", þar sem áskilin er sönnun á getu og þekkingu.  Þetta er þess vegna frekar barnalegur málflutningur að vestan, sem ekki ætti að vega þungt.

Hver getur í versta tilviki orðið afleiðing þess, að Kínverjar eignist ráðandi hlut í Íslandsbanka ?  Slíka áhættugreiningu þarf að gera með kerfisbundnum hætti og jafnframt að vega og meta, hvort sú áhætta sé þess eðlis, að óverjandi sé að taka hana.  Ef við gefum okkur, að versta afleiðingin verði sú, að fulltrúar Kommúnistaflokks Kína nái tangarhaldi á íslenzka hagkerfinu, þá virðist höfundi þessa pistils líkurnar á því vera svo litlar, reyndar hverfandi, að áhættuna sé verjandi að taka. 

Kínverjar standa nú um stundir frammi fyrir úrlausn geigvænlegra vandamála heima fyrir, þar sem mengunarvandamál og vatnsskortur eru mest áberandi.  Beint heilsufarstjón er þegar komið í ljós. Í norðurhluta Kína er mengun talin stytta meðalævina um 5,5 ár.  Mengun er tekin að valda óróa á meðal almennings, sem stjórnvöld óttast.  Í janúar 2013 gerðist atburður í Beijing, sem breytti viðhorfum kínverskra valdhafa til mengunar.  Þá fóru eiturefni í andrúmslofti 40 sinnum yfir hættumörk WHO (Alþjóða heilbrigðismálastofnunin), þ.e. styrkur agna 2,5 míkron og minni fór yfir 900 ppm.  Í kjölfarið var gerð úrbótaáætlun til 5 ára, þar sem verja á USD 275 milljörðum til að draga úr mengun.  Hvergi í heiminum er sett annað eins afl í mengunarvarnir, enda er þörfin brýn. 

Mikil mengun stafar af rafmagnsvinnslu kolakyntra orkuvera.  Stjórnvöld hafa sett stærstu fyrirtækjum landsins fyrir að bæta orkunýtni sína.  Þá eru stórfelldar fjárfestingar hafnar í kjarnorkuverum, vindorkustöðvum og sólarrafölum. Það er meira í húfi fyrir Kínverja en nokkra aðra að halda styrk koltvíildis í andrúmsloftinu undir 450 ppm, svo að gróðurhúsaáhrifin verði hamin.  Árið 1990 nam hlutdeild Kína í losun gróðurhúsalofttegunda 10 %, en árið 2012 um 30 %, og frá árinu 2000 hefur hlutdeild Kínverja í aukningunni numið 2/3.

  Það búa fleiri á svæðum í Kína, sem orðið geta fórnarlömb hækkunar sjávarmáls, en nokkurs staðar annars staðar, eða um 80 milljón manns.  Ríkisstjórn Kína er með álagningu kolefnisgjalds í undirbúningi.  Allt þetta mun stemma stigu við hagvexti í Kína, sem þegar er farinn að minnka, enda hefur hann verið ósjálfbær, eins og framangreindar lýsingar bera með sér.  Of nærri náttúrunni hefur verið gengið, ef svo má að orði komast.  

Það er ekki nóg með þetta.  Kínverski landbúnaðurinn stríðir við grafalvarlega mengun. Um 10 % ræktarlands er mengað þungmálmum, t.d. cadmium, en slíkir safnast fyrir í vefjum dýra og manna og geta valdið banvænum sjúkdómum.  Um 40 % af spendýrum Kína eru á válista, og takist stjórnvöldum ekki að snúa válegri þróun við, mun "homo sapiens" lenda þar líka.

Allra verstur er þó vatnsskorturinn.  Vatnshörgull er venjulega miðaður við aðgengi að minna er 1000 t af vatni á ári per mann.  Aðgengið er 450 t á ári á mann í Kína.  80 % vatnsins er í Suður-Kína.  Helmingur fólksfjöldans og megnið af ræktuðu landi er hins vegar í norðurhlutanum.  Í Beijing eru aðeins 100 t á ári á mann til ráðstöfunar eða 1/10 viðmiðsins.  Wen Jiabo, fyrrverandi forsætisráðherra Kína, kvað vatnsskortinn ógna tilverugrundvelli kínversku þjóðarinnar.  Mengunin magnar vatnsskortinn.  T.d. var þriðjungur Gulár ónothæfur til landbúnaðar, og aðeins helmingur vatnsbóla borganna er nothæfur til drykkjar. 

Alþjóðabankinn hefur áætlað tjónið vegna mengunar 9 % af VLF á ári.  Þetta er svo feiknarlegur kostnaður, að hann mun standa Kínverjum fyrir þrifum.  Af þessum ástæðum má álykta sem svo, að Kína sé pappírstígrisdýr, eins og Mao mun hafa kallað Bandaríkin einhvern tímann.  Bandaríkin munu að öllum líkindum halda sessi sínum sem langvoldugasta ríki heims um langa hríð enn.

Kínverjar reyna að bjarga sér með miklum auði frá útflutningsvél sinni, sem var dýrkeyptur.  Koltvíildislosun þeirra vex nú aðeins um helming af hagvextinum, sem er betri árangur en heimsmeðaltalið.  Með endurnýjanlegum orkugjöfum og bættri nýtni hefur koltvíildislosun sem hlutfall af VLF minnkað um helming síðan 1990, úr 800 jafngildiskolatonnum/MUSD í 400, og þeir ætla niður í 200 árið 2020.  Það er alveg ljóst, að Kínverjum er full alvara í mengunarvarnarmálum, og þeir virðast vilja fara að alþjóðalögum, þó að þeir vissulega hafi svín á skóginum, t.d. í Tíbet.  Það væri rétt hérlendis að láta Kínverjana njóta vafans, þannig að þeir standi jafnfætis öðrum fjárfestum, en ekki verði að óreyndu gripið til sértækra varúðarráðstafana, sem lögfræðilega orka tvímælis.            

       

    

Hnignandi olíuveldi

Orkumál heimsins eru nú í deiglunni, og þróun orkumála mun senn breyta valdahlutföllum í heiminum.  Vesturlönd eru að losna úr klóm OPEC-ríkjanna við Persaflóann og víðar.  Olíuútflutningslönd sjá sína sæng út breidda, nema þau söðli strax um og efli samkeppnihæfni sína á öðrum sviðum án tilstyrks olíufjár.

Veruleg raunverðlækkun eldsneytis er í vændum, og sú staða hefur að sjálfsögðu áhrif á þjóðarbúskap Íslendinga.  Verðlækkun á mörkuðum gæti numið 40 % innan 5 ára m.v. meðalverð árið 2012, sem svarar til gjaldeyrissparnaðar upp á MUSD 738 x 0,4 = MUSD 295 eða miaISK 35 (35 milljarðar kr) m.v. árið 2012. Hér ræðir um orkubyltingu.   

Íslenzkar orkulindir munu halda raunverulegu verðgildi sínu, af því að þær eru taldar vera endurnýjanlegar, virkjanir afturkræfar og án mengunar, þ.e. sjálfbærar, þó að það orki tvímælis.  Það verður áfram hægt að gera langtímasamninga með verulegri kaupskyldu, háum nýtingartíma og aflstuðli, við stórnotendur raforku á Íslandi á verði, sem dugar til að greiða niður öll virkjana-, aðveitustöðva- og línumannvirki á 20-25 árum, en tæknilegur endingartími þessara mannvirkja er 40-100 ár eftir því, hvað um ræðir. 

Það er líklegt, að orkusæknir notendur vilji á næstu 10 árum skuldbinda sig til kaupa á slíkri sjálfbærri raforku á verði á bilinu 30 USD/MWh - 40 USD/MWh, og það nægir eigendum vatnsaflsvirkjana til arðsamra viðskipta, en meiri áhöld eru um jarðvarmavirkjanir.  Slíkar virkjanir henta ekki stóriðjuálagi vegna smæðar og nauðsynlegrar áfangskiptingar, og raforkuvinnsla ein og sér í jarðvarmavirkjunum er í raun óverjandi vegna lágrar orkunýtni (undir 15 %).  Þar verður jafnframt að fara fram vinnsla á heitu vatni, og þá þarf að skilja skilmerkilega að kostnað þessara vinnsluþátta vegna samkeppnisjónarmiða. Orkunýtnin fer þá yfir 50 %, en í vatnsaflsvirkjunum er hún yfir 90 %.  Þá ber að hafa í huga, að ýmis tækniatriði jarðvarmaorkuvera hefur verið hlaupið yfir á hundavaði, og alvarleg mengunarvandamál eru enn óleyst.   

Vinnsla á olíu sem eldsneyti hófst árið 1859 í Bandaríkjunum (BNA).  Fyrstu tunnurnar kostuðu þá USD 18, þ.e. USD 450 að núvirði.  Skömmu síðar var frumgerð sprengihreyfilsins hönnuð, og þá komst skriður á olíuvinnsluna vegna aukinnar eftirspurnar, en eldneytisverðið lækkaði hins vegar hratt með aukinni umsetningu og tækniframförum við leit og vinnslu. 

60 % unninnar eldsneytisolíu endar í tönkum ökutækja nú um stundir. Vegna væntanlegrar gríðarlegrar fjölgunar ökutækja í heiminum, t.d. í Kína og á Indlandi, reiknar brezka BP með aukinni eftirspurn alls á markaðinum úr 89 Mtu/d árið 2013 í 104 Mtu/d árið 2030 (Mtu/d:milljónir tunna á sólarhring).  Af ýmsum ástæðum væri óæskilegt, að þessi spá gengi eftir, og svo mun vart verða af ástæðum, sem nú verða tíundaðar:

Tvennar tækniframfarir munu að líkindum gera þessa spá að engu, og líklegra, að eftirspurnin hafi þegar náð hámarki.  Fyrri framfarirnar eru fólgnar í uppgötvun Texasbúans George Mitchell á setsundrun (fracking) til að vinna jarðgas úr djúpseti, en aðstæður eru til slíks víða á jörðunni.  Sundrun setlaga, sem sumir nefna bergbrot eða leirsteinsbrot, og fjölbreytilegar endurbætur við hefðbundna vinnslu gass, hafa lengt endingartíma þekkts gasforða á jörðunni úr hálfri öld í tvær aldir, þ.e. nýja tæknin hefur haft í för með sér fjórföldun þekkts forða.  Gas á vökvaformi (kælt og undir þrýstingi) knýr nú þegar vörubíla, strætisvagna og rútur og sendibíla sums staðar.  Gas getur líka leyst olíu af hólmi í skipum, virkjunum og við staðbundna húsahitun og hitaveitur.  Þar með mun olíuþörfin til fartækja hvers konar verða um 4 Mtu/d minni en ella árið 2020, þ.e. um 8 % olíusparnaður m.v. núverandi notkun fartækja. 

Áhugavert er fyrir íslenzkar útgerðir að kynna sér hagkvæmustu leiðina að þessu marki og að gera hagkvæmniathugun, þó að gasvinnsla á Íslandi eða á íslenzku landgrunni verði tæpast nokkurn tíma arðbær. Varðandi nýlegar vélar er rétt að hafa í huga, að olíuverðið mun lækka, en við vélaendurnýjun og í nýjum skipum kann að vera hagkvæmara að miða þegar við gaseldsneyti.  Auðvitað verður jafnframt að huga að örygginu, þegar rannsókn er gerð á arðsemi gassins, eins og hrikalegar gassprengingar nýlega eru áminning um.  

Hinar tækniframfarirnar, sem ráða framvindu minni olíueftirspurnar, eru á sviði bílaframleiðslu, en eins og áður kom fram fara 60 % allrar olíu til að knýja bifreiðar.  Hröð þróun vélahönnunar og bílskrokkshönnunar draga spón úr aski olíurisanna.  Mest munar um bætta nýtni sprengihreyfilsins, bæði bensín- og dísilhreyfils, aðallega með bættri stýritækni.  Til eldsneytissparnaðar horfir líka vaxandi notkun raf-, gas- eða vetnisknúinna bíla.  Bílar hafa einnig orðið eðlisléttari með hverju árinu vegna aukinnar ál- og plastnotkunar á kostnað stáls, en einnig vegna nýrra stálmelma og þynnra stáls en áður.

  Allt hefur þetta leitt til 2,5 % minni eldsneytisnotkunar per km á hverju ári undanfarin 10 ár, sem er gríðarlegt, og framhaldi á þeirri þróun næstu 20 árin er spáð, sem sparar eldsneytisnotkun um 4 Mtu/d árið 2020 og gerir þannig meir en að vega upp á móti bílafjölguninni.  

Þetta er stórkostlegur árangur tækninnar til að draga úr umhverfisvá og til að leggja sitt lóð á vogarskálarnar við að draga úr rekstrarkostnaði og þar með að bæta lífskjörin. 

Framleiðni bílaiðnaðarins vex líka stöðugt, og eldneytissparnaður vegna tækniþróunar á öðrum sviðum er talinn munu nema 3 Mtu/d árið 2020. 

Alls er þetta olíusparnaður upp á 11 Mtu/d árið 2020 eða um 12 % m.v. núverandi heildarolíunotkun, þrátt fyrir mikla lífskjarabót almennings í Kína, Indlandi, Brazilíu og víðar, sem búizt er við.  Þetta mun vega upp á móti aukningunni, sem spáð var, svo að fyrst um sinn mun eftirspurnin sennilega standa í stað við um 90 Mtu/d (milljón tunnur á sólarhring). 

Ef notkun Íslendinga á olíuvörum minnkar hlutfallslega jafnmikið og hér hefur verið rakið, verður hún ekki 984 kt árið 2020, eins og að óbreyttu mætti búast við, heldur 884 kt.  Í staðinn mun koma nokkur aukinn gasinnflutningur árið 2020, en gjaldeyrissparnað vegna eldsneytisinnflutnings má áætla um 50 % m.v. núverandi verðlag eða a.m.k. MUSD 400, sem jafngildir u.þ.b. ISK 50 mia, aðallega vegna lækkunar eldsneytisverðs á markaði.  Þetta eru svo háar tölur, að ljóst er, að þessi þróun hefur veruleg þjóðhagsáhrif til hins betra, sem vonandi mun auka stöðugleika íslenzka hagkerfisins, enda aukast þá líkur á jákvæðum viðskiptajöfnuði við útlönd, sem er eitt af skilyrðum nauðsynlegs efnahagsstöðugleika. 

Af öllu þessu má einnig ráða, að vinnsla olíu eða gass norður af Íslandi er fjárhagslega vonlaus, af því að hún kostar a.m.k. 100 USD/tu með núverandi tækni.  Jafnframt steindrepur þessi jákvæða þróun alla draumóra um hagkvæmni aflsæstrengs frá Íslandi, því að raforkuverð mun lækka um þriðjung í Evrópu frá núverandi verði, þegar frá líður, ef svipuð þróun verður þar og í BNA.  Sæstrengsáform ganga ekki upp með olíuverði undir 140 USD/tu.  Orku verður hins vegar áfram hagkvæmt að selja frá Íslandi á formi orkusækinna framleiðsluvara, t.d. áls.  Vöxtur slíks útflutnings er nauðsynlegur fyrir vöxt hagkerfisins, sem er skilyrði fyrir jafnvægi í þjóðarbúskapinum, því að niðurskurði í opinberum rekstri, einkarekstri og einkaneyzlu, eru takmörk sett.  Með því að ná jafnaðarhagvexti yfir 3,0 % á ári, og með hagsýni og stjórnvizku, mun stöðugleika hagkerfisins verða náð.  

Þeim breytingum, sem hér hefur verið lýst, má jafna til nýrrar orkubyltingar.  Hér er um heimsbyltingu að ræða.  Bandaríkjamenn stóðu að olíubyltingunni árið 1859 og hafa verið leiðandi í heiminum í notkun hennar síðan.  Mikil orkunotkun hefur verið undirstaða góðra lífskjara í BNA, og hagkerfi þeirra hefur verið eldsneytisknúið í meira mæli en flestra eða allra annarra. 

Hálfri annarri öld síðar standa Bandaríkjamenn fyrir annarri orkubyltingu, gasbyltingunni, og eru komnir lengst allra í notkun eldsneytisgassins.  Kanadamenn fylgja þó fast á hæla þeirra með setsundrunaraðferðinni í Alberta, olíuvinnslu úr tjörusandi þar og lagningu gríðarlegra gasleiðsla og olíuleiðsla suður fyrir landamærin og austur og vestur um Kanada.  Einkaframtakið leiðir þessa þróun með hvötum frá hinu opinbera vestanhafs, og hefur þessi þróun örvað hagkerfi beggja ríkjanna og styrkt gjaldmiðla þeirra ásamt því að leiða til minnkandi losunar koltvíildis út í andrúmsloftið í Bandaríkjunum. 

Í Evrópusambandinu er þessum málum skipað með allt öðrum hætti.  Hvert ríki stundar miðstýringu orkumálanna, og setsundrunaraðferðin er þar ekkert komin áleiðis, e.t.v. vegna þess, að einkaeignarrétturinn nái ekki nógu langt undir yfirborðið.  Þýzka orkustefnan getur endað með ósköpum fyrir þýzka hagkerfið, þó að Þjóðverjar nái fyrir vikið forskoti á vissum sviðum orkuvinnslu og orkunýtingar, og hefur enn sem komið er aðeins leitt til aukningar á losun koltvíildis út í andrúmsloftið frá Þýzkalandi og methækkunar á raforkuverði, sem hvergi í Evrópu er hærra en þar. 

Gasbyltingin mun hafa áhrif á hagkerfi flestra landa, jafnvel allra.  Áhrifin verða jákvæð á olíuinnflutningslönd, en neikvæð á olíuútflutningslönd.  Neikvæðu áhrifin verða í sumum tilvikum mjög alvarleg.  Prinsarnir í Sádi-Arabíu munu ekki lengur hafa ráð á friðkaupum við ungu kynslóðina, svo að "arabíska vorið" mun blossa upp í Sádi-Arabíu og verða illvígara en nokkurs staðar annars staðar, því að þarna eru þjóðfélagsandstæður og öfgar mestar. 

Ef við lítum til austurs héðan, verða fyrir okkur tvær þjóðir, Norðmenn og Rússar, sem báðar munu verða hart leiknar af gasbyltingunni.  Jafnvel kunna Putin og hans menn að missa völdin fyrir vikið, en auður af uppsprengdu verði á útfluttri olíu og gasi hefur verið hryggjarstykkið í völdum þeirra, og virðist óánægja og reiði grafa um sig á meðal Rússa vegna spillingar og skorts á lýðræði. 

Norska ríkið hefur tekið gríðarlega áhættu með olíu- og gasvinnslu sinni á hafi úti, sem teygir sig æ lengra til norðurs í óþökk norskra sjómanna og útgerðarmanna.  Norska ríkisfyrirtækið Statoil er umsvifamesti leikarinn á norska eldsneytissviðinu.  Þá munu reglur vera þannig, að norski olíusjóðurinn fær hluta af ávinningi allra olíufélaganna á sviðinu og bætir þeim upp tap, ef það verður.  Á móti leggur norska ríkið hátt vinnslugjald á olíufélögin, svo að vinnslukostnaður hráolíu með opinberum gjöldum getur orðið allt að 115 USD/tu, hærri en nokkurs staðar annars staðar.  Nú horfa málin þannig, að markaðsverðið mun lækka langt niður fyrir kostnaðarverð olíuvinnslu á norsku hafsvæði.  Með öðrum orðum mun verða tap á norskri olíu-og gasvinnslu innan skamms, sem mun skerða skatttekjur norska ríkissjóðsins og ganga á norska olíusjóðinn, sem tapaði stórfé í Hruninu 2008.  Framtíðarhagsmunir norsku þjóðarinnar eru í uppnámi vegna afskipta og þátttöku norska ríkisins í norska eldsneytisævintýrinu.    

Gengi norsku krónunnar er þegar tekið að gefa eftir, t.d. gagnvart sænsku krónunni, og það mun hrynja, norski ríkissjóðurinn verður rekinn með miklum halla og fjöldagjaldþrot verða í Noregi.  Atvinnuþátttakan er nú lítil og fjórðungur fólks á vinnumarkaðsaldri er á bótum frá hinu opinbera. Framleiðslukostnaðarstigið er almennt hærra í Noregi en víðast hvar og framleiðnin er ekki sérlega há, þ.e.a.s. samkeppnihæfni fyrirtækja án ríkisstuðnings er frekar léleg.  Olíuiðnaðurinn hefur spennt upp verðlagið, og skattar hafa verið háir, en á móti hafa komið alls kyns styrkir og uppbætur.  Haft er á orði, að helmingur þjóðarinnar þiggi bætur frá hinu opinbera, en slíkt mun vera draumaveröld jafnaðarmannsins.  Þó að þetta sé vafalaust orðum aukið, gefur það til kynna, að langvarandi óstjórn jafnaðarmanna hefur grafið undan undirstöðum norsks samfélags.  Hagkerfið er á sterum, sem kostaðir eru af olíu- og gasvinnslunni.  Hvað gerist, þegar sterarnir verða skyndilega ófáanlegir ?  Þá hrynur líkaminn.

Norska þjóðfélagið lítur vel út á yfirborðinu, en þar er þjóðfélagsspenna, sem gæti brotizt út á ofbeldisfullan hátt.  Í sumum hverfum í Ósló og bæjum Noregs eru Norðmenn komnir í minnihluta, og norska heyrist vart töluð í sumum skólum.  Innflytjendur frá framandi menningarsvæðum eru mjög margir, og á meðal þeirra er útbreitt atvinnuleysi, enda skortir þá vestræna menntun og lifa mikið í eigin heimi, sem býður hættunni heim.  Menningarleg aðlögun þeirra að norska samfélaginu hefur alls ekki tekizt, og það játa Norðmenn sjálfir, og eru sjálfsagt fleiri en ein ástæða fyrir því.

Það er hætt við, að gasbyltingin komi alveg sérlega hart niður á norsku þjóðinni, af því að eldsneytisiðnaðurinn er svo snar þáttur í norskum þjóðarbúskapi, og af því að kostnaður þar við vinnslu hverrar tunnu er líklega sá hæsti, sem um getur.  Norðmenn tóku mikla áhættu, en geta úr þessu ekkert annað gert en að stöðva olíu- og gasleit og þróun nýrra vinnslusvæða.  Ekkert slíkt virðist samt á döfinni, þrátt fyrir hörð mótmæli norskra sjómanna og útgerðarmanna við nýjum borunum í norðri.  Sígandi lukka er bezt.    

     

            

 

Færeyjar, Grænland og Ísland

Óhætt er að segja, að Laugarvatnsstjórnin fer hægt af stað.  Það er ekki að öllu leyti gagnrýnivert, þar sem tíminn er notaður til gagnaöflunar og aðgerðaundirbúnings.  Stjórnin verður hins vegar að bregðast við atburðum, og sumt þolir enga bið. 

Evrópusambandið (ESB) hefur átt hlut að atburðum í sumar, þar sem viðbrögð Laugarvatnsstjórnarinnar eru ófullnægjandi að margra mati.  Flögrar að manni, að utanríkisráðuneytið sé enn á sjálfstýringunni, sem Össur Skarphéðinsson skildi við það í.  Sé svo, verður hinn snaggaralegi nýi utanríkisráðherra þegar í stað að rífa í stýrið og setja nýjan kúrs og skipa málum með þeim hætti, að gamli undirlægjuhátturinn sé ekki í öndvegi í ráðuneytinu, þegar hann lítur í aðra átt. 

Færeyingar eiga nú talsvert á brattann að sækja.  Olíuleit á færeysku landgrunni hefur lítinn árangur borið, og finnist þar olía eða gas, er líklegt, að kostnaður við vinnsluna verði svo hár, að hún borgi sig ekki.  Spurn eftir olíu hefur þegar náð hámarki á heimsmarkaði, og var það árið 2005.  Heimsmarkaðsverð á olíu hefur farið lækkandi síðustu misserin vegna aukins framboðs á gasi, sem unnið er með nýrri tækni, og verðið er að síga undir 100 USD/tunnu.  Verð á sjávarafurðum hefur einnig lækkað vegna tímabundins aukins framboðs og minni kaupmáttar í Evrópu og víðar.  Matvörur munu þó hækka í verði til lengdar litið.

Það er kunnara en frá þurfi að segja, að Færeyingar eiga nú undir högg ESB að sækja vegna ákvörðunar sinnar um síldarafla í færeyskri lögsögu.  Færeyingar höfðu 5,16 % af heildarkvóta norsk-íslenzku síldarinnar samkvæmt samningum strandríkja við Norður-Atlantshaf, sem jafngildir 32 þúsund tonnum í ár.  Þetta hlutfall virðist vera óeðlilega lágt m.v. síldarmagn í lögsögu Færeyinga.  Þeir undu þessu lága hlutfalli ekki lengur, heldur rúmlega þrefölduðu hlutdeildina upp í 17 % eða 105 þúsund tonn, sem er 73 þúsund tonna aukning.  Þar er um að ræða lögmæta ákvörðun strandríkis, sem þeir hafa fært fiskifræðileg rök fyrir.  ESB vill hins vegar deila og drottna og hefur þess vegna þvingað Dani til að taka þátt í löndunarbanni í öllum höfnum ESB á síld og makríl frá Færeyjum.  Hér er um fáheyrðan atburð að ræða, sem íslenzka ríkisstjórnin hefur ekki fordæmt með nægilega öflugum hætti.  Það hefur heyrzt tíst, ef lagðar eru við hlustir, en það verður að sýna í verki, að hugur fylgi máli. 

Þessi kvótaaukning getur aukið tekjur Færeyinga um ÍSK 7,3 mia m.v., að þeir fái 105 ISK/kg, þar sem þeim tekst að afsetja afurðirnar.  Íslenzki utanríkisráðherrann á þegar í stað að stofna til bandalags við Færeyinga og Grænlendinga í ágreiningsmálum við ESB og Noreg og bjóða fram þá aðstoð, sem unnt er, í stað þess að sitja á gerðinu og bíða þess, sem verða vill.  Það er full ástæða til þess vegna hagsmuna Íslands, því að takist ESB og vinstri stjórninni í Noregi, sem er reyndar á hverfanda hveli, að brjóta Færeyinga á bak aftur, mun röðin næst koma að Íslandi.  Íslenzk stjórnvöld eiga þess vegna að efla varnirnar með því að sækja fram og vinna að framgangi ákvörðunar Færeyinga, en þar skiptir markaðssetning afurðanna höfuðmáli. 

Jafnaðarmannaflokkur Noregs, Arbeiderpartiet, leiðir enn ríkisstjórn Noregs og er í samstarfi við vinstri-græna Noregs.  Forysta Arbeiderpartiets er höll undir ESB, þó að flokkurinn sé illilega klofinn í afstöðunni, einkum á milli norðurs og suðurs.  Sjávarútvegsráðherra þessarar örmu ríkisstjórnar, Lisbeth Berg-Hansen, hefur þegar orðið Noregi til skammar með yfirlýsingu um, að Norðmenn muni gera sitt til að aðgerðir ESB gegn Færeyingum hafi tilætluð áhrif.  Gripið verði til viðeigandi ráðstafana til að koma í veg fyrir, að færeyskar síldarafurðir verði fluttar um Noreg til annarra landa.  Eftirfarandi yfirlýsing vinstri mannsins Lisbeth Berg-Hansen er hneykslanleg:

"Ég fagna því, að ESB hafi lagt bann við innflutningi á síldar- og makrílafurðum frá Færeyjum, og ég styð aðgerðir ESB heilshugar."

Þetta hefði getað komið úr barka Össurar Skarphéðinssonar, en neðar verður ekki komizt í samlíkingu við stjórnmálamann.  Samband Danmerkur og Færeyja er við frostmark vegna téðs löndunarbanns, en Norðmenn og Danir hafa verið áhrifavaldar í Færeyjum fram að þessu.  Nú skapast tækifæri fyrir Ísland að efna til hagsmunabandalags við Færeyinga, og verður slíkt augljóslega í óþökk Dana, Norðmanna og ESB, en þessar þjóðir hafa ekki sýnt Íslendingum marktækt vinarþel á undanförnum árum, og er skemmst að minnast löndunarbanns beggja á makríl frá Íslandi. Hagsmunir Íslendinga og Færeyinga í baráttunni við ofureflið fara saman, en það yrði íslenzkum hagsmunum engan veginn til framdráttar, að Færeyingar verði brotnir á bak aftur.  Það er í anda stjórnarsáttmálans, að ríkisstjórnin taki snöfurmannlegt frumkvæði í þessu máli, og líklegt er, að meirihluti hérlandsmanna kynni að meta slíkt. Slitni nú upp úr ríkjasambandi Færeyja við Danmörk, kann formlegt hagsmunabandalag við Ísland að þróast með áhugaverðum hætti.     

Engum vafa er þó undirorpið, að téð bandalag við Færeyinga stæði mun sterkara að vígi með Grænlendinga innanborðs.  Lögsaga þeirra er stór og auðug, og þeir þurfa aðstoð við að nýta hana.  Samstarf Grænlendinga og Íslendinga er þegar fyrir hendi á sviði flugs, verklegra framkvæmda og fiskveiða, en allt þetta þarf að efla enn frekar, báðum þjóðunum til hagsbóta.  Íslenzk stjórnvöld eiga að hætta að leggja stein í götu Grænlendinga við nýtingu fiskimiða þeirra og eiga þannig að afnema takmarkanir á löndun grænlenzkra fiskiskipa í íslenzkum höfnum, sem virðast nú vera til að þóknast ESB með einhverjum dularfullum hætti í anda Össurar Skarphéðinssonar.  Svífur andi ÖS enn yfir vötnunum í ráðuneytisbyggingunni við Rauðarárstíginn ? 

Hér komið gullið tækifæri fyrir Laugarvatnsstjórnina til að láta til sín taka í hagsmunagæzlu fyrir Ísland, eins og stjórnarsáttmálinn gaf fyrirheit um.   

       

 

Slæleg hagsmunagæzla á löngum

Árið 2012 nam heildarveiði á makríl að hálfu Evrópusambandsríkja, ESB, Noregs, Færeyja, Rússlands og Íslands, 920 kt samkvæmt uppgefnum veiðitölum, sem ástæða er til að ætla samkvæmt reynslu af ýmsum þessara þjóða, að séu of lágar.  Árið 2012 nam afli Íslendinga 16 % af þessum skráða afla og hlutfallið er þá líklega lægra í raun.  Um er að ræða innan við 10 % af makrílmassanum, sem áætlað er, að verið hafi í lögsögu Íslendinga téð ár.  Ef miðað er við mjög varfærinn sjálfbærninýtingarstuðul, 20 % af stofni, veiddu Íslendingar aðeins um helming þess makríls, sem ráðlegt hefði verið að teknu tilliti til sjálfbærni stofnsins.

Þann 3. febrúar 2013 tilkynnti atvinnuvega-og nýsköpunarráðherrann, Steingrímur Jóhann Sigfússon, ákvörðun um 15 % samdrátt í þessum veiðum 2013, eða 123,2 kt kvóta, sem er ótrúleg lítilþægni og undirgefni við slettirekuhátt ESB og Norðmanna í þessu makrílmáli m.v. stöðu stofnsins.  Það er ástæða til að líta almennt á nýtingu flökkustofna, sem eru mjög mikilvægir fyrir íslenzka hagkerfið, og á hvaða grundvelli fyrri deilumál um flökkustofna voru leyst.

1. Hvar hrygnir fiskurinn og klekst út ?
2. Hvar elzt hann upp ?
3. Hvar eru fæðuslóðir hans ?
4. Hverjir hafa veitt hann og í hvaða mæli ?
5. Hverjir hafa staðið að rannsóknum á stofninum ?
6. Hversu háð eru ríkin nýtingu hans og/eða fiskveiðum almennt ?

Hversu þungt einstakir liðir hér að ofan vega er umræðuefni í samningaviðræðum.  Makríllinn hrygnir aðallega vestan Írlands, en einnig úti fyrir strönd Noregs og nú á seinni árum einnig undan suður- og jafnvel vesturströnd Íslands. Íslendingar standa sterkt að vígi í lið 3, því að vor, sumar og haust er makríllinn hér að tvöfalda þyngd sína og étur við það a.m.k. 3 milljónir tonna af átu og öðru æti, sem hefðbundnir íslenzkir stofnar þá ekki geta nýtt sér.  Ef stofninn þyngist hér um 800 þúsund tonn (800 kt), þá er lágmark, að við fáum að nýta 1/4 af þeirri þyngdaraukningu eða 200 kt.  Að setja markið svo lágt sem ráðherrann gerir, skaðar framtíðarhagsmuni okkar, því að einhvern tímann verður samið eða kveðinn upp gerðardómur, og þá telur veiðireynsla okkar, sbr lið 4 hér að ofan.  Þessi lélegi ráðherra, sem var ekki lengur sætt sem formaður VG, veldur samningsstöðu Íslendinga tjóni með þessari slæmu ákvörðun.  Nýr matvælaráðherra mundi vinna þarft verk, ef hann endurskoðar þessa ákvörðun til hækkunar í vor.  Að sjálfsögðu á hann þá að beita fyrir sig vísindalegum rökum, sem vonandi verður unnt að gera á grundvelli umfangsmikilla rannsókna Hafrannsóknunarstofnunar nú um stundir á vexti og viðgangi  makríls í íslenzkri lögsögu.   

Íslendingar standa að sjálfsögðu sterkt að vígi varðandi 6. liðinn hér að ofan, því að engin makrílþjóðanna, nema Færeyingar, geta sýnt fram á, að andvirði makrílveiðanna hafi numið allt að 2 % af vergri landsframleiðslu 2012. 

Flökkustofnarnir eru í megindráttum fjórir: 

1. Norsk-íslenzka síldin.  Um aflahlutdeild var síðast samið árið 2007, og höfðu Norðmenn þá gengið fram með fádæma frekju og teflt ESB-ríkjunum fram til höfuðs Íslendingum, þó að ESB-þjóðirnar hefðu enga veiðireynslu.  Hlutur Íslendinga varð enda óeðlilega lítill eða aðeins 14,5 %, en hlutur Norðmanna 61 %.  Þarna tefldu Norðmenn hagsmunaskák gagnvart ESB, og fórnarlambið urðu Íslendingar.  Eitt af verkefnum utanríkisþjónustunnar á að verða að auka hlut Íslands á kostnað Norðmanna, sem fóru fram með yfirgangi.  Auðvitað er algerlega borin von, að nokkur raunhæf utanríkispólitík verði rekin af íslenzka Stjórnarráðinu með liðleskjur á borð við Össur Skarphéðinsson sem æðsta strump í utanríkisráðuneytinu, mann, sem purkunarlaust hefur gert sig sekan um að draga taum ESB í alvarlegasta deilumáli Íslands við umheiminn frá lýðveldisstofnun.
2. Árið 2005 var gert samkomulag á milli Íslands, Noregs, Færeyja og ESB um aflahlutdeild kolmunna eftir stjórnlausar veiðar.  Varð hlutur Íslendinga minnstur þessara þjóða, eða 17,5 %, enda gekk kolmunninn að mestu út úr lögsögunni árið 2006.  Veiða Íslendingar nú kolmunna aðallega í færeyskri lögsögu, sem fengu 26,1 % í sinn hlut, Norðmenn 25,7 % og ESB 30,5 %. 
3. Loðnuna má telja að mestu íslenzkan stofn, enda er veiðihlutdeild okkar 81 % samkvæmt samkomulagi.  Loðnan er íslenzka hagkerfinu mjög mikilvæg.  Nú er veiðibrestur í ansjósunni hjá Perúmönnum.  Ansjósukvótinn var skorinn niður um 67 % árið 2012.  Perúmenn hafa verið að veiða um 5 milljónir tonna á ári af ansjósu, svo að þessi niðurskurður hefur mikil og jákvæð áhrif á verð loðnuafurða.  Verð á loðnulýsi og loðnumjöli nú er um 2400 USD/t, sem er hærra en álverðið, svo að nærri má geta, að vinnslan sé arðbær.
4. Úthafskarfi er 4. flökkustofninn, sem verulegu máli skiptir fyrir Íslendinga. Nýlega var gengið frá viðunandi samningi um skiptingu þessa stofns (eru reyndar tveir stofnar), og fá Íslendingar 31,0 % hlutdeild.  Rússar sætta sig ekki við hlutdeild sína, 20,7 %.  ESB fær 15,5 %, Færeyingar 7,3 % og Norðmenn 3,9 %.

Makríllinn er verri afræningi en kolmunninn í íslenzkri lögsögu, af því að hann gengur vestar, og er að þvælast á hrygningarslóðum og uppeldisslóðum mikilvægustu nytjastofna við Íslandsstrendur.  Hann étur ungviðið og er í samkeppni við það um fæðuna.  Það er þess vegna óþolandi linkind að hálfu atvinnuvega -og nýsköpunarráðherra að minnka veiðiheimildir á makríl í íslenzkri lögsögu um 15 %.  Það eru engin vistfræðileg rök fyrir þessari ákvörðun.  Ráðherrann lyppast, eins og fyrri daginn, niður, þegar hagsmunir ESB rekast á hagsmuni Íslendinga.  Þessi kjaftgleiði ráðherra gengur í skrokk á íslenzkum sjávarútvegi með ofurskattlagningu og fer ránshendi um kvóta útgerðarfyrirtækjanna til að ráðstafa honum að eigin geðþótta.  Hann fær hins vegar í hnén, þegar Maria Damanaki fýlar grön.

Síðasta aðför ólánsstjórnmálamannsins, Steingríms Jóhanns Sigfússonar, á hendur sjávarútveginum er frumvarp um kvótaþing.  Hugmyndafræðin á bak við þetta örverpi er dæmigerð fyrir sameignarstefnuna.  Farið er ránshendi um eignir útgerðarinnar, og á ársgrunni er hún rænd u.þ.b. 100.000 tonnum af 1.440.000 tonnum eða 7,0 % í þessum áfanga.  Þessi kvóti er þjóðnýttur, og ríkið ætlar síðan að leigja hann.  Þessi gjörningur er sönn sameignarstefna, því að hún miðar að því að gera útgerðarmenn að leiguliðum ríkisins.  Þá eiga viðskipti með kvóta á milli útgerða að fara um hendur ríkisins.  Hvers konar forræðishyggja er þetta eiginlega ?  Verið er að koma upp algerlega óþörfum millilið og draga þannig stórlega úr skilvirkni sjávarútvegsins.  Þessi gjörningur mun draga úr framlegð og framleiðni sjávarútvegsins, íslenzka, og verða vatn á myllu samkeppniaðila hans, erlendra. Nú sjá menn í hendi sér til hvers stefna stjórnarflokkanna leiðir sjávarútveginn.  Útgerðarmenn verða leiguliðar ríkisins.  Það er þetta, sem sameignarsinnar eiga við, þegar þeir japla á lagatexta um, að fiskimiðin séu eign þjóðarinnar.  Það er alveg áreiðanlegt, að þjóðin er því betur sett með þessa eign sína þeim mun meiri arði, sem sjávarútvegurinn skilar.  Sá arður verður aðeins til fyrir tilstilli einkaframtaks.  Annað hefur verið margreynt af stjórnmálalegum "hugsjónamönnum" og ætíð með hörmulegum afleiðingum.

Steingrímur er samur við sig að skera kökuna í minni sneiðar og heldur, að með svo heimskulegri ráðstöfun auki hann tekjur ríkissjóðs.  Með því að fjölga þeim, sem draga bein úr sjó, dregur hann úr hagræðingu og hagkvæmum rekstri sjávarútvegsins, og þar með minnkar kakan a.m.k. hlutfallslega, og tekjur hins opinbera munu dragast saman vegna þessarar þjóðnýtingar til lengri tíma.  

Reynslan hefur sýnt, að enginn rekstrargrundvöllur er fyrir útgerð, sem er reist á leigukvóta, enda ríkir alger óvissa um, hvort leiguliðar fái leigukvóta næst og á hvaða verði.  Umgengnin við auðlindina versnar með auknu brottkasti, þegar menn eiga ekki kvótann.  Hér er enn höggvið í knérunn dreifbýlisins með því að sjúga fé út úr útgerðunum og flytja féð til höfuðborgarsvæðisins.  Stefna ríkisstjórnarinnar miðar að því að auka miðstýringuna í landinu og veikja hinar dreifðu byggðir landsins.  Landsbyggðarmenn munu gjalda svartan belg fyrir gráan í komandi Alþingiskosningum, ef allt er með felldu.

Til að viðreisn Íslands takist og landið komist klakklaust út úr kreppunni, þrátt fyrir 4 ár hinna glötuðu tækifæra, 2009-2013, þá verða stjórnvöld að veita sjávarútveginum fullt athafnarými.  Sjávarútveginn verður að reka með hámarks afköstum og hámarks framleiðni.  Það þýðir, að skila verður honum ránsfeng ríkisstjórnar SF/VG.  Engin þjóð hefur mátt sæta jafnlangvinnri alvarlegri kreppu og Íslendingar.  Það er vegna kolrangrar stjórnarstefnu.  

Alvarlegasta birtingarmyndin er skuldasöfnunin.  Hún sýnir, að viðvaranir Alibers og Perssons voru á rökum reistar.  Íslenzka ríkisstjórnin hefur frestað að taka á skuldavandanum, en þess í stað veðsett tekjur og eignir komandi kynslóða, og öll er gullgerðarlist stjórnvalda í anda útrásarvíkinganna, þ.e. ósjálfbær skuldasöfnun.  Hérlendis hefur langverst verið haldið á opinberum fjármálum í kjölfar tvíburakreppu af öllum samanburðarlöndum.  Á næsta kjörtímabili verður barizt upp á líf og dauða.  Es dreht sich um Leben oder Tot.  Þá er betra að geta státað af skipulagshæfni, áræðni og þrautseigju, eins og hetjan hér að neðan, Vilborg Arna Gissurardóttir.     

          

 

     

 

   

Aumkvunarverðir umsækjendur

Nú hefur komið á daginn, að áhyggjur og varnaðarorð andstæðinga umsóknar um aðild Íslands að Evrópusambandinu (ESB) voru á rökum reistar.  Óskhyggjan réð för í stað vandaðrar rannsóknarvinnu og þreifinga í höfuðstöðvum ESB, Berlaymont, um það, sem í boði væri.  Farið var á flot með þessa afdæmingarlegu umsókn án tilskilins undirbúnings með hefðbundnum gösslarahætti ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur í þeirri barnalegu trú, að aðildarviðræður mundu aðeins taka tvö ár og að landið yrði komið í "náðarfaðm" risaríkisins áður en árið 2011 yrði á enda runnið. 

Þess vegna lá þessi ósköp á að fá Alþingi til að samþykkja aðildarumsókn 16. júlí 2009 til að Svíar, sem þá gegndu formennsku í ráðherraráði ESB, gætu sett Ísland á hraðferð ("fast track") inn í ESB.  Alþingi var blekkt, og umsóknin var samþykkt á fölskum forsendum. Allt reyndist talið um flýtimeðferð gaspur eitt, eintómt orðagjálfur  utanríkisráðherra, Össurar Skarphéðinssonar, og annarra ráðherra fátæktarstjórnar norrænnar helferðar. 

Það verður að halda því til haga hér, að ráðherrar Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, að Jóni Bjarnasyni undanskildum, bera fulla ábyrgð á þessari umsókn og afleiðingum hennar.  Þeir gátu stöðvað feigðarflanið, en voru áður búnir að fara í hrossakaup við Samfylkinguna um þetta feigðarflan gegn slagbrandi á virkjanir og iðnvæðingu.  Aðförin að sjávarútveginum er svo sérkapítuli, þar sem óvitar villta vinstrisins sameinast um aðgerðir, sem nú valda litlum og meðalstórum fyrirtækjum fjörtjóni og draga máttinn úr sjávarbyggðum.

Samkvæmt íslenzkri stjórnskipan verður enginn samningur  lagður fyrir þjóðina án samþykkis ríkisstjórnar og Alþingis á honum fyrst.  Hálmstrá vinstri grænna um þjóðaratkvæðagreiðslu fyrst var tilbúningur Samfylkingarinnar, þar sem aldrei er hugsað áður en túðrað er.  Vinstri grænir á Alþingi verða að hrökkva eða stökkva í atkvæðagreiðslu undir smásjá kjósenda.  Verður ömurlegt að fylgjast með því, hvort þessi lítilmenni beiti þá svipaðri hundalógik og við samþykkt umsóknarinnar 16. júlí 2009.    

Úr því sem komið er, ber að leggja fram þingsályktunartillögu um stöðvun aðlögunar þar til þjóðin hefur tjáð vilja sinn um framhaldið af eða á.  Ástæðan er sú, að "samningaviðræðurnar" hafa tekið lúalega stefnu og virðast alger tímasóun við samningaborðið, minna á atvinnuþvinganir (Makrílmálið) og féburð á útvalda landsmenn (Evrópustofa).  Allur fer þessi ósómi fram á ábyrgð vinstri grænna.  Þá mun þjóðin geta tekið afstöðu til flokka, manna og málefnis, í komandi Alþingiskosningum.  Mun þá mörg heybrókin við Austurvöll glúpna.  

Téð umsókn hefur steytt á skeri.  Það gengur hvorki né rekur, og aðildarviðræðurnar eru orðnar óeðlilega langvinnar miðað við það, að Ísland er EES-land, þ.e. á Evrópska efnahagssvæðinu.  Árangurinn fram að þessu er enginn, en kostnaðurinn ærinn.  Aðeins hefur verið "samið" um atriði, þar sem Ísland hafði þegar, með illu eða góðu, aðlagað sig ESB vegna EES-aðildarinnar.  Eftir er "að semja" m.a. um sjávarútvegsmálin og landbúnaðarmálin.  Varðandi sjávarútvegsmálin er síðasta útspil kommissars Damanakis, grísku, að Íslendingar verði að átta sig á því, að ætli þeir sér að nýta auðlindir ESB-ríkjanna, verði þeir að hlíta reglum ESB.  Mun hér hafa verið skírskotað til makríldeilunnar.  Hvers konar fíflagangur er þetta eiginlega ?  Sjá menn ekki, hver herfræði ESB er ?  Sjá menn ekki í hendi sér mótleikinn við slíkri herfræði ?  Hvers konar stjórnvöld sitja Íslendingar eiginlega uppi með ?

Þá er eftir að semja um landvarnirnar, en ESB stefnir á sameiginleg her með herskyldu í öllum aðildarlöndunum.  Herskyldan er, eins og alls staðar, hugsuð sem uppeldi og innræting æskunnar á þeim hugsjónum, sem valdhafarnir hafa velþóknun á.  Verður herskylda Íslendinga á meginlandi Evrópu í boði Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs ?  Allir vita, að Samfylkingin kærir sig kollótta.  Engan þarf að undra á því, að fylgi Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs stefni nú á 5 % og hins stjórnarflokksins á 15 %.

Aðlögunarferlið hefur tekið á sig þessa viðurstyggilegu mynd, sem hér er dregin upp.  Sannleikanum um aðildarviðræðurnar er haldið leyndum, en tangarsókn er hafin að hálfu ESB að Íslendingum.  Annars vegar er borið fé á útvalda landsmenn samkvæmt kenningunni um, að enginn veggur sé svo hár, að asni klyfjaður gulli komist ekki yfir hann.  Hins vegar er reynt að kúga Íslendinga til eftirgjafar á rétti, sem þeir hafa öðlazt með ærinni baráttu samkvæmt Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna sem strandríki til að nýta nytjastofna innan lögsögu sinnar.  Það þarf ekki að orðlengja það, að væri Ísland aðildarríki ESB, mundi ráðherraráð ESB að tillögu framkvæmdastjórnarinnar ákvarða Íslandi veiðikvóta, t.d. á makrílnum.  Kvóti Íslendinga á makríl væri þá ekki 150´000 t, eins og árið 2012, heldur e.t.v. 10 % af þeim kvóta.

Þótt undarlegt sé, var gulrótin fyrir þingmenn, á báðum áttum um umsóknina, fyrirbærið "að kíkja í pakkann".  Hverjum datt sú vitleysa í hug ? Sennilega trúðu áróðursmenn umsóknarinnar þeirri dæmalusu dellu, að um eitthvað raunverulegt væri að semja fyrir Íslands hönd í aðildarviðræðum.  Slíkt lýsti þá þegar dæmalausum barnaskap og alvarlegu dómgreindarleysi, eins og andstæðingar aðlögunarinnar gerðu skýra grein fyrir með vísun til nýlegra aðildarsamninga og með vísun til yfirlýsinga málsvara ESB, þ.á.m. stækkunarstjóranna, fyrrum stækkunarstjóra, Ollis Rehns, og núverandi, Stefans Fühles.  Þeir hafa komið hreinlega fram að þessu leyti og lýst því yfir, að engan afslátt væri unnt að gefa frá sáttmálum né lagabálkum ESB.  Er það í samræmi við nýlega yfirlýsingu Hermans Van Rompuy, forseta leiðtogaráðsins,sem minnzt verður á síðar í þessari grein.

Hvers vegna halda menn, að svo illa hafi gengið í "samningaviðræðunum", sem íslenzka ríkisstjórnin ætlaði að skreyta sig með í komandi kosningabaráttu, en verða þess í stað síðustu naglarnir í líkkistu hennar ?  Það er vegna þess, að íslenzka samninganefndin hefur engu fengið áorkað í Brüssel af því, sem Skarphéðinsson var búinn að fela henni.  Þess vegna bíður Össurar nú það eitt að verða að gjalti frammi fyrir þjóðinni.

Nú sjáum við óljósar útlínur af framtíðarþróun ESB.  Þær eru ókræsilegar.  Evran mun enn eiga í langvinnum vandræðum vegna þess, að enn þá hafa engar raunhæfar aðgerðir farið fram, er dragi úr gengisspennunni á milli norðurs og suðurs.  Ósætti Frakka og Þjóðverja um úrlausnir er með þeim stigmagnaða hætti, að kanzlari Þýzkalands, Angela Merkel, lýsir því yfir, samkvæmt þýzka Speglinum (dem Spiegel), að forseti Frakklands, Francois Hollande, mæli gegn öllum hugmyndum, sem hún varpi fram, og að hann (Frakkland) hafi safnað fleiri bandamönnum en hún (Þýzkaland)innan ESB.  Þetta er ákaflega evrópskt stef, sögulega séð.  Ekki er að efa, að Ísland mundi lenda innan áhrifasviðs Þýzkalands, eins og hin Norðurlöndin, yrði af aðild. 

Íslendingum er mikið í mun að varðveita vináttuna við Þýzkaland, en þá vináttu verður unnt að rækta með mun áhrifaríkari hætti utan ESB en innan, af því að staða Íslands í alþjóðlegri samvinnu verður mun öflugri sem sjálfstætt og fullvalda strandríki með svigrúm til samninga á báða bóga en rígbundið á klafa ESB án réttinda strandríkis og án réttinda til samninga við önnur ríki um mikilvæg hagsmunamál.  Norðmenn segja, að á morgun, 4. janúar 2013, verði fyrsti dagur olíuríkisins Íslands.  Verður ekki vænlegra fyrir Íslendinga að hafa frjálsar hendur um nýtingu og markaðssetningu þessarar auðlindar en að eiga slíkt undir blýantsnögurum í Brüssel ?

Samband Stóra-Bretlands við ESB varpar nú ljósi á afstöðu ESB til fullveldis ríkja.  Málið var umfjöllunarefni höfundar forystugreinar Morgunblaðsins 29. desember 2012.  Skoðanakannanir sýna, að meirihluti Breta vill ganga úr ESB.  Brezka ríkisstjórnin vill það ekki og reynir þess vegna að fitja upp á sérlausnum við Berlaymont.  Nú hefur forseti leiðtogaráðs ESB svarað tillögum Davids Camerons:

"Ef hvert aðildarríki færi að velja þá hluta gildandi stefnu, sem því líkaði bezt við, og draga sig út úr þeim, sem því líkaði minnst, myndi sambandið í heild, og sérstaklega Innri markaðurinn, bráðlega liðast í sundur".

Síðan segir í forystugreininni:

"Þessi kýtingur á milli yfirvalda í Bretlandi og Brüssel hefur töluverða þýðingu hér á landi.  Bretar eru að biðja um að fá að losa sig undan ýmsum af reglum Evrópusambandsins, sem er það sama og íslenzkir áhugamenn um að "kíkja í pakkann" telja, að okkur verði heimilað að gera."

Síðan er dregin sú rökrétta ályktun, að íslenzka "kíkja-í-pakkann" viðhorfið gagnvart ESB hafi steytt á skeri, úr því að Bretum verður ekki ágengt.  Í raun er líklegra, að "Ísland" sé í pakkanum og framkvæmdastjórn ESB sé að gaumgæfa, hvaða gagn ESB geti haft af Íslandi en öfugt.  Þar gegnir staða Íslands sem strandríkis og útvarðar í norðri lykilhlutverki.

Ef kastast mun alvarlega í kekki á milli ESB og Stóra-Bretlands, mun landið segja sig úr ESB að aflokinni samþykkt þess efnis í þjóðaratkvæðagreiðslu.  Þá er komin upp spáný staða í Evrópu, sem Íslendingar þurfa að færa sér í nyt.  Annaðhvort munu Bretar þá semja við ESB um aðild að EES, eða þeir munu gera tvíhliða viðskiptasamning við ESB í líkingu við Svisslendinga.  Verði fyrri kosturinn ofan á, mun EES styrkjast í sessi, en verði seinni kosturinn ofan, geta Íslendingar dregið dám af þeim tvíhliða samningi og sagt sig úr EES.  Það yrði mörgum að skapi og mundi leysa úr lögfræðilegum þrætueplum og losa Alþingi undan skafli af lagabálkum ár hvert.  Nú lítur sem sagt út fyrir, að ESB þróist í þrjár áttir, og þarf engan að undra það m.v. spennuna, sem fer stöðugt vaxandi á milli ríkja í ESB, t.d. á evrusvæðinu.  Verður hér á síðunni síðar velt vöngum yfir líklegri þróun ESB í ljósi sögunnar.  Um aðild að hvers konar Evrópusambandi sóttu glóparnir á Alþingi 16. júlí 2009.  Þeir hafa ekki minnstu hugmynd um það sjálfir.  Verður ekki að binda endi á slíka forystu einnar þjóðar hið fyrsta ?     

Landvarnir:

Í vetrarhefti Þjóðmála 2012 birtist fróðleg og á köflum þokkalega samin grein eftir Einar Benediktsson, fyrrverandi sendiherra, "Varnarmál-ný viðhorf": 

"Í dauflegri umræðu um öryggis-og varnarmál kemur lítið fram um, að greinilegir ávinningar (svo !) í öryggislegu tilliti eru, ef samið verður um ESB-aðild, sem tekur tillit til séraðstæðna okkar og þing og þjóð samþykkja."

Hér er sannarlega um að ræða "nýtt viðhorf" til öryggismála Íslands, ef það á að telja til bóta fyrir landvarnir Íslands að ganga í ESB.  Þetta átti við um Finnland, Eystrasaltslöndin og austur-evrópsku löndin, af því að þau voru á áhrifasvæði Rússlands, þar sem þau undu sér illa.  Þess vegna fluttu þau Járntjaldið, gamla, að vesturlandamærum Hvíta-Rússlands, Úkraínu og Rússlands með inngöngu í ESB, við lítinn fögnuð í Moskvu, svo að vægt sé til orða tekið.  

Þetta á ekki við um Ísland.  Á 4. áratuginum mistókst Þriðja ríkinu að færa Ísland undir áhrifasvæði Stór-Þýzkalands, en Ísland var þá hlutlaust land.  Árið 1940 komst Ísland undir áhrifasvæði Stóra-Bretlands við hernám Breta, svo að ekki varð um villzt, og árið 1941 tóku Bandaríkjamenn við landvörnum Íslands, og hefur Ísland síðan verið á áhrifasvæði Bandaríkjanna (BNA).  Þetta var innsiglað árið 1951 með varnarsamninginum við BNA.  Þar að auki er Ísland stofnaðili að varnarsamtökum vestrænna ríkja, Atlantshafsbandalaginu, NATO.  NATO er hryggjarstykkið í landvörnum Evrópu, og herir ESB-ríkjanna eru máttvana án hernaðarsamvinnunnar, sem á sér stað á vettvangi NATO.  Það er þess vegna ómögulegt að viðurkenna það, sem góða og gilda hugmynd, að öryggismál Íslands muni komast í betra horf við inngöngu í ESB.  Það er raunar fráleit hugmynd frá hernaðarlegu sjónarmiði ekki sízt, ef Bretar segja sig af skútunni.

Það er hins vegar góð hugmynd að þróa varnarsamninginn við BNA á vettvangi öryggismála norðurslóða.  BNA og Ísland eru í Norður-heimskautsráðinu, en ESB er þar ekki.  Einboðið er að þróa öryggis-og mengunarvarnaviðbúnað norður af Íslandi í samvinnu við BNA með bækistöðvum á Norðurlandi.  Svandís Svavarsdóttir er reyndar ekki hrifin af því, en hún verður senn sett út af sakramentinu.  Á myndinni hér að neðan má sjá tvo stjórnmálaforingja, sem eigast við, og niðurstaða viðureignar þeirra mun skipta töluverðu máli fyrir hagsmuni Íslendinga.     

 

 

   

   

   

  

 

Tekizt á um Evrópu

Nokkrum sinnum hafa geisað heiftúðlegir bardagar um yfirráðin í Evrópu. Nú fara fram harðvítug átök á bak við luktar dyr í Brüssel, Berlín, París, Róm og Madrid.  Þetta má ráða af yfirlýsingum, sem frá þessum stöðum berast bæði fyrir og eftir fundi leiðtoga stærstu ríkjanna, evruríkjanna og ESB-ríkjanna. Síðasta lota átakanna hófst árið 2010, er skuldavandi evruríkjanna tók að ógna evrunni.  Þá óttuðust menn, að gjaldþrot Grikklands mundi leiða til hruns evrunnar.  Það óttast menn vart lengur, og flestir búast við þjóðargjaldþroti þar nú árið 2012.  Svo illa hefur evran leikið Grikkina.  Nú vekur hrun Spánar ESB-mönnum mestan ugg í brjósti.  Það gæti orðið árið 2013 eftir öllum sólarmerkjum að dæma. Gjaldþrot Spánar mun valda svo djúpri efnahagskreppu í Evrópu, að líklega mun verða evrunni um megn.  Björgunarkostnaður er miaEUR 650, og svo mikið fé er ekki í handraðanum.  Af þessum sökum er Evrópa nú þegar í úlfakreppu, peningalegri, ríkisfjármálalegri og stjórnmálalegri.  Upp frá sviðinni jörð evrunnar munu rísa gömlu myntirnar og þjóðirnar munu endurheimta fullveldi sitt frá ESB. Það er öllum til háðungar, að íslenzk stjórnvöld skuli við þessar aðstæður halda áfram aðlögunarviðræðum með ærnum tilkostnaði.  Það hlýtur að vera aðhlátursefni búrókratanna í Brüssel á góðum stundum, sem nú fer fækkandi.     

Vatnaskil urðu í viku 30/2012, er Moody´s tilkynnti um biðleik að lækkun lánshæfismats Þýzkalands, Hollands og Lúxemborgar.  Athyglivert var, að Finnland var ekki í þeim hópi og mun þess vegna standa innan tíðar eitt uppi með hæstu lánshæfiseinkunn innan evrulands.  Það er eðlileg skýring á því.  Finnar hafa ekki sætt sig við þær tryggingar til greiðslu lánanna til Suður-Evrópu og Írlands, sem í boði hafa verið, og fengið betri veð en hinir. Þessir atburðir hafa þegar leitt til þess, að meirihluti Þjóðverja telur hag Þýzkalands betur borgið án evru en með.  Það styttist í endurkomu Deutsche Mark, sem Þjóðverjar syrgðu á sinni tíð. Vegna komandi Sambandsþingskosninga haustið 2013 munu leiðtogar Þýzkalands ekki þora að ganga í berhögg við þjóðarviljann.

Bandaríska matsfyrirtækið, og ýmsir aðrir, er tekið að reikna með, að lunginn úr lánveitingunum til Suður-Evrópu, sem hleypur á hundruðum milljarða, þegar saman fara greiðslur úr björgunarsjóði evrunnar og bankalán, fáist aldrei endurgreidd.  Suður-Evrópa er botnlaus hít, sem rís ekki undir kvöðum myntsamstarfsins. Það er sumpart vegna veikari þjóðfélagslegra innviða suðurfrá en norðurfrá og sumpart vegna of hás gengis evrunnar fyrir hagkerfi Suður-Evrópu, jafnvel enn, þó að gengi evrunnar hafi hrapað.  

Bilið á milli leiðtoga evruríkjanna jókst með kosningu Francois Hollandes, Frakklandsforseta.  Hann stóð fyrir samsæri á leiðtogafundi í lok júní 2012 á milli Frakklands, Ítalíu og Spánar gegn Angelu Merkel, Þýzkalandskanzlara, sem á eftir að hafa alvarlegar afleiðingar fyrir rómönsku leiðtogana og lönd þeirra í þessu bandalagi germanskra, rómanskra, slavneskra og keltneskra þjóða.  Þetta varð Þjóðverjanum Joschka Fischer tilefni til vangaveltna, og er úrdráttur úr blaðagrein hans birtur hér að neðan.  Það er líklegt, að dagar evrunnar og jafnvel Evrópusambandsins séu nú þegar taldir.     

   

Grein Joschka Fischers, fyrrverandi utanríkisráðherra Þýzkalands, í Morgunblaðinu 19. júlí 2012, varpar ljósi á þetta.  Hann skrifar þetta um land sitt, Þýzkaland:

"Landið var orðið að táknmynd hroka og afneitunar í bæði knattspyrnu og stjórnmálum og taldi sig allra manna maka bæði í Evrópumeistaramótinu og í Evrópusambandinu". ...."Stefna Þýzkalands síðan evrukreppan hófst fyrir tveimur árum hafði skilið landið eftir einangrað og það átti sér ekki viðreisnar von gegn bandalagi Ítalíu, Spánar og Frakklands." 

Hér á Fischer við leiðtogafundinn í lok júní 2012, þar sem Angela Merkel var ofurliði borin og mátti lúta í gras fyrir rómanska bandalaginu.  Þar með kom brestur í öxulinn Berlín-París í fyrsta sinn.  Sá verður örlagaríkur og dregur langan dilk á eftir sér.  Almenningur í Þýzkalandi er vel meðvitaður um, hvað gerðist, og hvað það boðar. ESB mun ekki bera sitt barr eftir þetta.  

Vandi Evrópu hófst með bankakreppunni 2007 og þróaðist svo yfir í skuldakreppu ríkjanna vegna þess, hvernig tekið var á bankakreppunni.  Það hefur lítið sem ekkert verið tekið á vandamálum bankanna; aðeins dælt í þá fé skattborgaranna.  Bandaríkjamenn fóru öðru vísi að.  Þeir voru að sjálfsögðu með bankavandamál, enda á bankakreppan upptök sín þar með eitruðum vafningum og vafasömum uppfinningum fjármálasérfræðinga úr virtum háskólum.  Þar voru afskrifaðir miaUSD 800 af slæmum eignum bankanna.  Síðan stefnir allt upp á við hjá þeim, þó að hægt hafi á batanum undanfarið.  Í Evrópu hefur ekkert slíkt uppgjör farið fram, og þess vegna hjakkar Evrópa enn áfram í sama farinu.  Það vantar trausta yfirstjórn til að fást við vanda ESB, af því að fyrir henni er enginn grundvöllur, þar sem íbúar Evrópu kæra sig fæstir um að búa í einu sambandsríki. Draumurinn um Sambandsríki Evrópu, sem sumir af kaldhæðni nefna Fjórða ríkið, á sér aðallega samastað á meðal forstokkaðra búrókrata, sem sumir voru aldir upp í kommúnistaflokkum Austur-Evrópu og á meðal peningafursta Evrópu. 

Í ESB er engin samstaða um nein róttæk úrræði, af því að hagsmunir landanna eru ólíkir.  Hægt og sígandi er verið að þröngva Þjóðverjum til að taka ábyrgð á skuldum ESB-landanna. Slík er talin forsenda þess, að bjarga megi evrunni og veikum ríkjum ESB frá þjóðargjaldþroti. Kosningar eru til Sambandsþingsins haustið 2013, og þessi þróun verður æ ver þokkuð af almenningi í Þýzkalandi.  Ráðamenn Þýzkalands eru þess vegna á milli steins og sleggju. Almenningur þar kann þess vegna að flykkja sér um flokka, sem ekki taka í mál, að Þýzkaland gangi í ábyrgð fyrir skuldir óreiðuríkja. Þetta kann að valda stjórnmálalegri skálmöld í Berlín, sem einnig gerðist í Weimar-lýðveldinu.  Þetta er ósanngjarn samanburður, en sporin hræða.

Fischer skrifar eftirfarandi um samkomulag leiðtoganna í lok júní 2012:

"Samkomulagið í Brüssel var, sem lausn á fjárhagsvanda evrusvæðisins, allt annað en framþróun, því að það náði aldrei að hefja sig ofar þröngri áfallastjórnun.  Það býður ekki upp á neina áætlun til þess að sigrast á kreppunni í Suður-Evrópu, sem þýðir, að ógnin við evrusvæðið er enn fyrir hendi."

Þetta er mergurinn málsins.  Það er ekki tekið nógu róttækt á málum, eins og t.d. í BNA, og þess vegna hefur kreppan versnað stöðugt frá því, að hennar varð vart, og hún er að verða óviðráðanleg.  Hún getur þess vegna riðið Evrópusambandinu að fullu vegna innanmeina, sem líklega eru banvæn.

Fischer:

"Ef öxullinn á milli Frakklands og Þýzkalands virkar ekki, getur samrunaferli Evrópu ekki náð árangri.  Báðir aðilar verða að ákveða sig, hvort þeir vilji Evrópu, þ.e.a.s. fullan efnahagslegan og pólitískan samruna."

Þarna stendur hnífurinn í kúnni.  Þjóðir Evrópu eru ekki fúsar til að sameinast í eitt ríki.  Það verður þess vegna ekkert af því að sinni.  Afleiðing þessa verður sú, að skuldavandinn og evruvandinn verður ekki leystur.  Þjóðargjaldþrot sumra ríkja ESB og upplausn evrunnar blasir við.  Það ætti ekki að ríkja Þórðargleði neins staðar yfir þeirri grafalvarlegu stöðu mála, að stjórnmálamönnum Evrópu hefur rétt einu sinni tekizt að klúðra málum með slæmum afleiðingum fyrir alla heimsbyggðina. Það er hins vegar efni í sjálfstæða hugleiðingu, hvað tekur við í Evrópu.

Hér að neðan er mynd af aðalleikaranum í evrudramanu 2012 og til hægri af þeim manni, sem líklegastur er til að binda endi á dramað.  

    

   

 

 

Hið vonlausa verk

Kunn er skáldsagan af riddaranum sjónumhrygga, Don Kíkóta, sem alræmdur varð fyrir baráttu sína við vindmyllur á hásléttu Kastilíu.  Ríkisstjórn Íslands líkist mjög þessari hryggilegu persónu skáldskaparins, enda sannleikurinn jafnan lygilegri en skáldsagan, því að mestur tími stjórnarinnar virðist fara í að berjast við vindmyllur.  Starf ríkisstjórnarinnar er álíka mikils virði nú um stundir. 

Ríkisstjórn Samfylkingar og Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, sem kennd er við Jóhönnu Sigurðardóttur, stendur í linnulausum illindum við athafnalífið í landinu.  Hún hefur reynzt fullkominn starfaeyðir. Nú hefur óvitum ríkisstjórnarinnar áskotnazt gjöreyðingarvopn gegn athafnalífinu og störfum í landinu, sem kolefnisgjald nefnist. Iðnaðarráðherra, sem verja á hagsmuni iðnaðarins innan ríkisstjórnarinnar, er jafnmikið utan gátta í þessu máli og hún er vön, og virðist ekki taka til varna, þó að lagt sé til iðnaðarins í hjartastað.   

Í anda riddarans sjónumhrygga þykjast félagshyggjuflokkarnir með þetta stórhættulega vopn í hendi vera að berjast fyrir umhverfisvernd.  Þetta er kolrangt.  Vinstri hreyfingin grænt framboð, VG, er með þessu tiltæki þvert á móti að stuðla að aukinni mengun á heimsvísu. Fyrirtækin, sem hrökklast munu héðan vegna kolefnisgjalds og losunarskatts, munu leita annað, þar sem orkan er engan vegin jafnumhverfisvæn og hér og ekki endurnýjanleg.  Líklegast er, að þar sé raforkan fengin með brennslu kola eða jarðgass. 

Hér má geta þess, að skortur er á kísli í heiminum, svo að verð á honum hefur snarhækkað.  Hann er t.d. notaður í hálfleiðara, díóður, týristora og smára, en skorturinn stafar af mikilli eftirspurn kísils til framleiðslu sólarrafala.  Framleiðsla kísils er þess vegna fallin til að draga úr myndun gróðurhúsalofttegunda.  Afleiðingin af beitingu ríkisstjórnarinnar á þessu gjöreyðingarvopni verður þess vegna aukin mengun andrúmsloftsins á heimsvísu og hraðari hlýnun andrúmsloftsins ásamt glötuðum atvinnutækifærum og glötuðum tækifærum til nýrrar tækniþekkingar og gjaldeyrisöflunar.

Þetta er algerlega óviðunandi framferði ríkisvalds á Íslandi.  Því er misbeitt herfilega í hernaði gegn fólkinu í landinu í nafni umhverfisverndar, þar sem blekkingum er beitt eða bein vanþekking stjórnar gerðum þröngsýnna sérvizkupúka.    

Í íslenzku samhengi er auðvitað nærtækasti samanburðurinn við Bakkabræður.  Þegar þrautpíndir skattstofnarnir standa ekki undir væntingum við sífellt illskeyttari skattheimtu, svo að skatttekjurnar standa í stað eða minnka, þá svara yfirvöldin með því að herða skattheimtuna.  Síðan hreykir þetta vesalings fólk, sem ekkert skynbragð ber á einföldustu lögmál hagfræðinnar, en heldur enn, að kenningar Karls Marx virki, sér af því á flokksþingum sínum að hafa nú aukið réttlætið í þjóðfélaginu. 

Ekki tekur betra við á dómssviðinu.  Úrelt dómsvald, Landsdómur, var vakinn upp af dvala og settur til höfuðs fyrrverandi forsætisráðherra, Geir Hilmari Haarde, manninum, sem bjargaði því, sem bjargað varð, í Hruninu, með ærnum tilkostnaði.  Mikilvægara þótti hinu siðblinda vinstra fólki á þingi að reyna að koma andstæðingi sínum í svartholið en að halda uppi mannsæmandi þjónustu á heilbrigðissviðinu.  Aðgerðir ríkisvaldsins eru allar afleiðingar forgangsröðunar, og hún getur varla orðið verri en hjá núverandi ríkisstjórn.  Þessi sviðsetning lögfræðilegs draugagangs er dæmd til að mistakast, því að samkvæmt nútímaskilningi hefur ákæruvaldið engin haldbær ákæruatriði, og þá liggur sýkna beint við, ef málinu er ekki vísað frá.  

Ákæruatriðin væru hins vegar handföst í máli Landsdóms gegn Steingrími J. Sigfússyni, t.d. í Icesave-málinu eða einkavæðingarmáli bankanna í hendur vogunarsjóða að meira en helmingshluta.  Landsdómsmálið hefur öll einkenni bjúgverpils frumbyggja Ástralíu.

Aðförin að atvinnuvegunum er skelfileg.  Verktakar helltast úr lestinni hver um annan þveran vegna verkefnaleysis, sem er meira en þekkzt hefur á lýðveldistímanum. Það er afkvæmi ríkisstjórnarinnar. Ríkisstjórnin þverbrýtur samkomulag við "aðila vinnumarkaðarins" um að koma hjólum atvinnulífsins af stað, en Jóhanna, greyið, geipar um sjö þúsund ný störf, sem enginn skilur, hvernig geta orðið til undir núverandi stjórnvöldum. Svívirðileg framkoma ráðherra VG gagnvart atvinnulífinu hefur rúið íslenzk stjórnvöld trausti innlendra sem erlendra fjárfesta, og er kolefnisgjaldið nýjasta dæmið um moldvörpustarfsemi vinstri flokkanna.  Moldvörpur eiga ekkert erindi inn í Stjórnarráð Íslands.   

Enginn skilur sem sagt, hvernig Jóhanna Sigurðardóttir hefur komizt að niðurstöðunni um 7000 ný störf fyrir tilverknað ríkisstjórnarinnar, því að allt framferði ríkisstjórnarinnar er starfaeyðandi.  Barátta stjórnarinnar fyrir nýjum störfum hefur eytt störfum, því að "eitthvað annað" hefur engu skilað, enda engar forsendur til þess. "Eitthvað annað" er yfirvarp einskis nýtra stjórnvalda. Meira að segja kínverska skáldið fær að kenna á ótta eða hatri vinstri-grænna í garð útlendinga.

Harmsögulegt er Don Kíkóta-atferlið í utanríkismálum.  Þar var lagt af stað með brauki og bramli og flaustri miklu með umsókn um að fá áheyrn hjá ESB (Evrópusambandinu) í aðildarviðræðum.  Var því haldið fram, að mikið lægi við að komast með umsóknina undir verndarvæng Svía sumarið 2009.  Allt reyndist það tómt gaspur.  Svo mikið lá á, að ekki var hirt um að setja sér samningsmarkmið.  Mannvitsbrekkan, sem fyrir samninganefndinni fer, sagðist mundu setja nefndinni markmið jafnóðum.  Með minnihluta þings og þjóðar og klofna ríkisstjórn að baki samninganefndinni, kemst hún auðvitað hvorki lönd né strönd, og nú eru viðræðurnar við ESB, sem eru ekkert annað en aðlögunarferli, komnar í öngstræti.  ESB er að breytast og getur hæglega senn klofnað í hraðfara til ríkjasambands og hægfara til tollasambands.  Opinber ágreiningur Frakklands og Þýzkalands magnast dag frá degi.  Evran fellur daginn, sem það rennur upp fyrir Frökkum, að þeir verða að taka upp þýzka hagstjórn til að bjarga hagkerfi Frakklands.

Hvert stefnir ríkisstjórnin við þessar hvirfilkenndu aðstæður ?  Hún stefnir norður og niður með þjóðarbúið og gefur dauðann og djöfulinn í sóma landsins, enda hefur hún hvorki verið sverð þess né skjöldur. Það hafa hins vegar aðrir tekið að sér. Hún er sjálf 5. herdeildin innan borgarmúranna, Trójuhesturinn. 

Þá er galað á torgum um að leiða verði þetta aðlögunarferli til lykta og kjósa um það.  "O, Sancta Simplicitas" sögðu Rómverjar; eða heilaga einfeldni.  Þessu fólki er ekki sjálfrátt.  Annaðhvort stjórnast það af fáfræði, eða það lemur hausnum við steininn og neitar að skilja, að þetta er ekkert samningaferli, heldur aðlögunarferli Íslands að ESB, lögum þess og reglum.  Þar á meðal er landbúnaðar-og sjávarútvegsstefna ESB, sem rústað hefur þessum atvinnuvegum aðildarþjóðanna með heljargreip miðstýringar skrifræðisins í Brüssel.  Okkar landbúnaður og sjávarútvegur eru mikilvægari en svo, að við getum látið skessurnar í Brüssel kasta þessum fjöreggjum íslenzku þjóðarinnar á milli sín. 

Upp úr þessari ESB-umsókn hefst ekkert annað en feiknarlegur tilkostnaður, tímasóun, skömm og svívirða.  Með umsókninni eru ESB-þjóðirnar hafðar að fíflum, og það munu þær ekki kunna að meta.  Það á eftir að koma í ljós, hvort ný ríkisstjórn í hegningarhúsinu við Lækjartorg getur bætt skaðann.  Alveg er þó öruggt, að staðan getur ekki versnað; ný ríkisstjórn að afstöðnum kosningum getur ekki með nokkru móti orðið verri en núverandi.

Ný ríkisstjórn verður að koma sem fyrst, en þó ekki fyrr en stokkað hefur verið upp á Alþingi.  Forysta Sjálfstæðisflokksins fékk endurnýjað umboð, en formaðurinn fékk gula spjaldið fyrir ótilhlýðilega hegðun í Icesave-málinu.  Hann hefur nú lofað bót og betrun.  Landsfundur Sjálfstæðisflokksins leggur línurnar, og það er bannað að ganga þvert á þær. Þetta skilur hvert mannsbarn. Forysta flokksins verður nú að brýna kutana, spila á veikleika ríkisstjórnarinnar á Alþingi og fella hana þar hið fyrsta.  Miðjumoð og samstarf við svikahrappana gerir aðeins óvinafögnuð. 

Fylgifiskur aðildar að ESB er óhjákvæmilega evran.  Nýjar aðildarþjóðir eru strax settar í spennitreyjuna, sem heitir EMU II.  Þar mundum við fá að dúsa í 5-10 ár áður en af upptöku evru gæti orðið, ef allt væri með felldu, en það er ekki allt með felldu.  Evran er að fuðra upp í miklum reyk megnrar óánægju almennings í Evrópu.  Að taka upp evru reyndist hagfræðilega svipað og að taka upp DEM, þýzkt mark, og það hefði hvergi gengið, nema að flytja stjórn ríkisfjármálanna til Potzdamer Platz í Berlín.  Fyrir því er ekki snefill af áhuga í Evrópu. 

Þjóðverjar segja, að nú sé Evrópa farin að tala þýzku.  Það er óskhyggja.  Fæstar þjóðir Evrópu hafa getu eða hug á að stjórna ríkisfjármálum sínum með þýzkum hætti.  Þessu mun ljúka, þegar fram kemur, að ríkisfjármálum Frakklands verði ekki stjórnað, svo að vel sé, fyrr en Þjóðverjar taka París.  Þess vegna mun evran liðast í sundur, en dauðastríðið verður dýrkeypt.  Meira að segja ESB-sinnar á Íslandi, sem eru eitthvert albarnalegasta fólk, sem tjáir sig á opinberum vettvangi, eru farnir að linast í trúnni og sætta sig við "að hægja á ferðinni".

Þjóðverjar eru búnir að finna það út, að varðandi evruna "går vinningen opp i spinningen", eins og Norðmenn segja.  Það er orðið þýzka hagkerfinu dýrkeyptara að hafa evru en DEM.  Hið sama væri uppi á teninginum með Ísland, því að greiðslur Íslendinga til björgunarsjóðs evrunnar, EFSF, yrðu mjög íþyngjandi.  Það hefur enginn áhuga fyrir framhaldslífi evrunnar lengur.  Hún var mistök stjórnmálamanna, aðallega franskra, sem þvinguðu evrunni upp á Þjóðverja gegn endursameiningu Þýzkalands, "Die Wiedervereinigung Deutschlands".  

Hvers vegna í ósköpunum er þá óráðinu, sem kallað er "Aðildarviðræður Íslands við ESB", haldið áfram.  Fyrir því eru engin heilbrigð rök, og þetta ferli ber að stöðva tafarlaust, biðja Brüssel afsökunar á frumhlaupi einfeldninga, og fá staðfestingu hjá þjóðinni fyrir lokum ferlisins samhliða næstu Alþingiskosningum.  Spurningin er einföld: vilt þú binda endi á aðildarferlið að ESB, sem hófst með samþykkt Alþingis 16. júlí 2009; já eða nei ?  Samfylkinguna og háskalegan einfeldningshátt hennar á að dysja undir minningarorðunum:

"Hér hvílir flokkur, sem ætið setti hagsmuni ESB ofar hagsmunum síns eigin lands, en varð það að lokum að aldurtila".

 

   

 

  

        

 

"Að verma sitt hræ við annarra eld"

Það hefur aldrei stórmannlegt þótt að skreyta sig með annarra fjöðrum.  Það er þó í raun það, sem forysta hinnar verklausu og dæmalausu vinstri stjórnar gerir, purkunarlaust.  Meginlínur viðreisnar voru lagðar af ríkisstjórn Geirs Hilmars Haarde með neyðarlögunum, sem Hæstiréttur staðfesti í viku 43/2011, og með samningunum við AGS, Alþjóða gjaldeyrissjóðinn, en í fang hans vorum við hrakin af "vinum" okkar austan hafs og vestan.  "Maðurinn er alltaf einn", sagði höfundur tilvistarstefnunnar, Jean-Paul Sartre.  Skyldi það gilda líka um þjóðir.  

Hins vegar hefur útfærslu samkomulagsins við AGS verið mjög ábótavant að hálfu ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur, sem annaðhvort hefur ekki skilið inntak hans, eða hún hefur ákveðið að hunza þann þátt, sem hagvöxt gæti gefið, enda er það inntak efnahagsstefs Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, að hagvöxtur á Íslandi, sem og í heiminum öllum, sé ósjálfbær, og þess vegna sé hann af hinu illa, sem beri að forðast.  Er þetta ein fáránlegasta stefnumörkun stjórnmálaflokks á Íslandi frá upphafi vega og jafngildir atvinnufjandsemi, hruni innviða og fátæktarbasli alls þorra manna, er fram líða stundir. Er þetta svartasta afturhaldsstefna, sem nokkur stjórnmálastefna hefur boðað Íslendingum. 

Það er engin tilviljun, að hér hefur aðeins ein fjárfesting orðið í tíð norrænu velferðarstjórnarinnar, sem orð er á gerandi, þ.e. 80 milljarða fjárfesting í Straumsvík og við Búðarháls, enda voru þau verkefni komin á rekspöl fyrir Hrun. Nú hefur gamli Trotzkyistinn í Svörtuloftum hækkað aftur stýrivexti, öllum að óvörum, og stærir sig af.  Þessi "lækning" er eins og blóðtaka úr sjúklingi með magasár.  Hvar er þenslan í þjóðfélaginu, sem vöxtum er ætlað að slá á ?  Peningastefnunefnd Seðlabankans virðist telja sig sjá verðbólgu að ári.  Er líklegt, að tortíming evrunnar, sem Grikkir hafa nú algerlega í hendi sér, og hrun fjármálakerfis Evrópu, muni leiða til þenslu hérlendis ?  Svörtuloftamenn eru illilega úti að aka og ekki í fyrsta skipti.

Á vefmiðli Evrópuvaktar birtist í viku 43/2011 greinaflokkur um áliðnað á Íslandi og framtíð hans.  Þar eru því gerðir skórnir, að ekki verði reistar fleir álverksmiðjur hérlendis vegna stjórnmálaástandsins innanlands, hærra orkuverðs á Íslandi en álfyrirtækin geti sætt sig við og áforma um að reisa álver á Grænlandi.

Evrópuvaktin á þakkir skildar fyrir þetta framtak og hlutlæga frásögn af málefnum áliðnaðarins.  Það er meira en unnt er að segja um aðra fjölmiðla.  Þar má nefna Fréttablaðið og RÚV, en ýmsir fréttamenn þar, þó ekki allir, eru með hræðilega andiðnvæðingarlega slagsíðu, sem er torskiljanlegt, því að þjóðfélagsleg grózka er allra hagur, ekki sízt opinberra starfsmanna. 

Áliðnaðurinn leggur til fjórðung útflutningsteknanna og veitir 10-20 þúsund manns lífsviðurværi sitt, þegar allt er talið.  Íslenzki áliðnaðurinn er svo vel rekinn tæknilega og fjárhagslega, að jafnað er til hins bezta, sem gerist í heiminum.  Heilbrigðis-, öryggis- og umhverfismál eru í algerum sérflokki innan áliðnaðarins á Íslandi.  Beztu þekktu aðferðum er beitt til að ná bezta árangri á heimsvísu á þessu sviði.  T.d. hafa verið unnar yfir 5 milljónir vinnustunda í Straumsvík án slysa með fjarveru sem afleiðingu.  Geta aðrir vinnustaðir á Íslandi státað af einhverju viðlíka ?  Engin mengun hefur verið greind úti fyrir strandlengju álversins í Straumsvík.  Það er staðfest af innlendum rannsóknarstofnunum.  Það er líka frábær árangur.  Losun gróðurhúsalofttegunda á hvert tonn framleidds áls er sú minnsta, sem um getur í heiminum.  Losun flúors og brennisteins er lítil og aðeins brot af því, sem eldgos hafa leyst úr læðingi á Íslandi síðan land byggðist.  Starfsemin í Straumsvík er þess vegna bæði sjálfbær og afturkræf.  Þetta er tromp Íslands gagnvart fjárfestum álfyrirtækjanna, sem þeir geta ekki staðizt.

Súluritið hér að ofan sýnir viðskiptahalla nokkurra ríkja á tímabilinu 2000-2007.  Til að skapa hér stöðugleika er íslenzka hagkerfinu alger nauðsyn að sýna hagnað á viðskiptum við útlönd, helzt yfir 5 % á ári að jafnaði.  Þar þurfa allir atvinnuvegirnir að leggjast á eitt, en mesta aukningin getur komið frá áliðnaðinum.  Þá vaknar spurningin, hvort grundvöllur er fyrir frekari fjárfestingum í áliðnaði ?  Því er til að svara, að svo er.  Áliðnaðurinn getur og vill greiða á bilinu 30-40 mill/kWh, verðtryggt, að flutningskostnaði og rafskatti meðtöldum.  Virkjun íslenzkra fallvatna útheimtir ekki hærra verð, ef full nýting nývirkja, stöðugt álag, mjög hár aflstuðull og langtímasamningur með mikilli kaupskyldu er annars vegar, eins og álverin bjóða.  

Enn er hagkvæmt, óvirkjað vatnsafl í landinu til þessara nota, er nemur a.m.k. 13 TWh/a, sem svarar til um einnar milljónar tonna af áli.  Það svarar til ríflega tvöföldunar áformaðrar framleiðslugetu núverandi þriggja álvera í landinu eftir stækkun þeirra og mundi jafngilda um 300 milljarða aukningu útflutningsverðmæta á ári, sem er nauðsynlegt fyrir uppbyggingu samfélagsinnviða og greiðslu afborgana og vaxta af erlendum lánum. 

Í sambandi við nýjar virkjanir er rétt að benda á grein Jakobs Björnssonar, "Slæmar fréttir-Alcoa hættir við að reisa álver við Húsavík", í Morgunblaðinu á bls. 33, þann 29. október 2011.  Það er vert að benda á, að virkjun Jökulsár á Fjöllum er tæknilega framkvæmanleg í Þingeyjarsýslum án skerðingar á mikilfengleika Dettifoss og óþarfi að senda hana niður á Hérað.

Grunnur orkuöflunar til álvera á Íslandi þarf að vera vatnsaflið.  Jarðvarmasvæðin tekur of langan tíma að nýta, þau eru of mikilli óvissu undirorpin, mengunarmál þeirra eru óleyst og orkunýtni þeirra við raforkuvinnslu einvörðungu er óásættanlega lág (rúm 10 %). 

Það er alger óþarfi að vera með svartsýnistal um, að iðnvæðingartækifæri séu okkur varanlega úr greipum gengin, þó að vargar í véum hafi reynt eftir megni að eyðileggja traustið til valdastofnana og stjórnsýslu, sem verður að vera fyrir hendi, svo að miklar fjárfestingar eigi sér stað.  Núverandi ráðherrar verða senn pokaðir, enda eru þeir forpokaðir og forkastanlegir.   

Eins og margoft hefur verið bent á, hefur ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms alls ekki brotið blað í stjórnsýslunni í þeim skilningi, að þau hafi fitjað upp á nýjungum, sem marka stefnuna fram á veginn.  Þvert á móti.  Þau hafa þó farið inn á 3 óvenjulegar brautir.  Búið er vinda ofan af einni vitleysunni úr þeim, þ.e. Icesave, með tilstyrk forseta lýðveldisins, en hinar tvær bíða stjórnarskipta, e.t.v. undir forsögn nýs formanns Sjálfstæðisflokksins, þ.e.a.s. mjög sligandi aukning skattheimtu og umsókn um aðild að ESB, Evrópusambandinu, með hið háleita markmið um upptöku evru, sem enn er haldið til streitu.  Það eitt segir meiri sögu um viðundrin, sem með völdin fara, en mörg orð. Verst er, að þetta lið er og verður þjóðinni til skammar.

Hér voru í viku 43/2011 miklir erlendir hagspekingar í heimsókn.  Fyrstan má þar frægan telja Martin Wolf, aðalhagfræðing Financial Times.  Martin Wolf er gagnkunnugur málefnum Evrópu, og hann hefur kynnt sér málefni Íslands ótrúlega vel.  Martin Wolf sagði:

"Hvers vegna í ósköpunum ættuð þið að ganga í samtök, sem flaskað hafa jafnillilega og ESB ?  Hafið þið alls ekki tekið eftir, hvað er að gerast þar ?  Ísland mundi að sjálfsögðu ekki hafa nein áhrif, málflutningur þess og atkvæði yrði einskis virði í ákvörðunum sambandsins, og svo gæti farið, að landið mundi glata yfirráðum mikilvægra náttúruauðlinda sinna vegna þess, að ESB-löndin vilja ólm komast í þær."  

Hér tjáir sig víðsýnn og fróður Englendingur um aðildarviðræður Íslendinga við ESB og um afleiðingar inngöngu.  Ríkisstjórnin hefur með flónshætti sínum gert Íslendinga að athlægi í augum heimsins.  Það kemur æ betur í ljós, að umsóknin um aðild að ESB var algerlega vanreifuð, og hún var feigðarflan, sem aðeins getur endað í öngstræti, eins og núverandi þingmeirihluta var bent á í upphafi.  Ósk Alþingis um aðildarviðræður þann 16. júlí 2009 lýsir fullkomnu dómgreindarleysi.  Það dettur engum í hug að hefja aðildarviðræður við ESB með þverklofna ríkisstjórn að baki beiðnarinnar.  Annar ríkisstjórnarflokkurinn hefur lýst því yfir, að hann muni berjast gegn samþykkt samningsins, þannig að samningurinn mun kolfalla á Alþingi.  Það er glórulaus sóun fjármuna að standa nú í aðlögunarviðræðum og aðlögun stjórnsýslunnar að regluverki ESB.  Allt þetta framferði er óheiðarleg framkoma gagnvart ESB og aðildarríkjum þess og er íslenzka ríkinu til stórskammar. Valdhafarnir berja samt hausnum við steininn.  

Það er mjög ósmekklegt af ESB að skipuleggja nú rándýra áróðursherferð á Íslandi fyrir sínum málstað.  Réttast væri af ESB við þessar aðstæður að fara sér hægt hérlendis, því að hættan er sú, að andrúmsloftið gagnvart ESB gæti orðið eitrað hérlendis.  Þetta eru vissulega ótilhlýðileg afskipti erlends valds af innanlandsmálum hér, sem gætu komið sem bjúgverpill í fang Berlaymontmanna. 

ESB er í algerum ógöngum með sína evru.  Björgunarsjóður evruríkjanna var í viku 43/2011 ríflega tvöfaldaður upp í 1000 milljarða evra.  Sú ákvörðun ESB-leiðtoganna er veik, því að fjórföldun er lágmark þess, sem talið er duga til að verja Ítalíu og Spán, og sennilega þarf 4000 milljarða evra til að verja evruna, því að Frakkland stendur á brauðfótum líka, eins og koma mun í ljós, þegar afskriftir lána fara að bíta á bankana.  Þar að auki hefur þessi síðasta aukning ekki verið fjármögnuð enn, og umræðan um hana á eftir að valda mikilli ólgu í Þýzkalandi, Austurríki, Hollandi og Finnlandi og víðar.

Það er verið að laumast aftan að kjósendum með því að stofna eins konar ríkissjóð ESB sem bakhjarl evrunnar án þess að um slíkt hafi farið nokkur lýðræðisleg umræða fram í Evrópu.  Samfylkingin, með samþykki Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, berst fyrir því að troða Íslandi inn í sambandsríki Evrópu, sem nú er á hverfanda hveli, þar sem við verðum eins og krækiber í helvíti, fórnum fullveldi okkar fyrir engan ávinning og verðum selstöð og handbendi auðlindanýtingar Evrópu.  Sú staða, sem vinstri stjórnin er búin að koma Íslandi í, er fáránleg, og í stefnumörkuninni að baki þessari stöðu er ekki heil brú.                   

 

Skáldið og "eitthvað annað"

Talsverð tíðindi bárust landsmönnum til eyrna í viku 35/2011, þegar spurðist út um kaup kínversks kaupsýslumanns á um 300 km2 landi Grímsstaða á Fjöllum fyrir einn milljarð króna eða jafnvel 13 milljarða kr samkvæmt Financial Times.  Með fréttinni fylgdu frásagnir af áformum um stórt glæsihótel þar á Fjöllum með starfsemi allt árið um kring ásamt byggingu höfuðstöðva þessa fyrirtækis á höfuðborgarsvæðinu.  Þessar fjárfestingar áttu að nema 20-40 milljörðum kr og verða aðeins upphafið að öðru meira.  Gjalda má varhug við raunhæfni slíkra hugmynda, t.d. rekstrar lúxushótels allt árið um kring í 400 m h.y.s., en óþarft er að fordæma fyrirfram þá, sem vilja hætta fé sínu á Íslandi, þó að til ævintýralegra verkefna sé.

Eins og eðlilegt má telja, hafa viðtökur landsmanna á þessum fréttum verið blendnar og sýnist sitt hverjum.  Af alkunnum yfirborðshætti sínum taldi forsætisráðherra strax sjálfsagt, að ríkið veitti undanþágu til staðfestingar þessara kaupa, en innanríkisráðherra brást ekki sínu þvergirðingslega eðli og lagðist eiginlega strax þversum gegn þessum áformum, þótt hann, stöðu sinnar vegna sem úrskurðaraðili um leyfisveitingu, mætti ekki tjá sig á svo opinskáan hátt á frumstigi máls án þess að verða vanhæfur.  

Forkólfar Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs eru á móti allri erlendri atvinnusköpun hérlendis, af því að þeir líta svo á, að slíkt styrki auðvaldsskipulagið á Íslandi á kostnað sameignarfyrirkomulagsins dauðadæmda.  Þessi fjandskapur við atvinnusköpun á Íslandi hefur stórskaðað samkeppnihæfni landsins á afturhaldsskeiðinu í tíð félagshyggjustjórnarinnar, svo að Ísland hefur nú hrapað í 30. sæti Alþjóða efnahagsráðsins (World Economic Forum) um samkeppnihæfni þjóða heims, en ætti að vera á meðal 5 fremstu á þann margháttaða mælikvarða, sem beitt er við þetta mat á heimsvísu.  Hvar verðum við í lok kjörtímabilsins með þeim ömurlegu og gjörsamlega úreltu stjórnarháttum, sem nú viðgangast ? Það er alveg sama á hvaða mælikvarða verk (og verkleysi) ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur eru vegin; hún fær falleinkunn alls staðar, nema hjá AGS, sem er varðhundur fjármálafyrirtækja á heimsvísu.  

Auðvitað hlýtur mat Íslendinga á þessum áformum kínverska ljóðskáldsins að litast af ástandinu, sem lýst er með fyrirsögn á forsíðu Morgunblaðsins, 2. september 2011, þar sem stóð:

"Ísland í neðsta sæti yfir fjárfestingar á EES,-Fjárfestingar á Íslandi hafa verið um 10 % af vergri landsframleiðslu".

Hér er átt við fjárfestingar einkaaðila, en sé hið opinbera með talið, er hlutfallið um 13 %.  Undanfari ákvörðunar þarf þó að vera lagarýni og áhættugreining á þessu skrefi Kínverja til eignarhalds á landi og atvinnustarfsemi á Íslandi.  Þá er rétt að reikna með því, að valdsmenn kínverska sameignarflokksins í Beijing séu með ljóðskáldinu í ráðum.  Hvað getur farið úrskeiðis fyrir Íslendinga, ef áætlanir þessar verða samþykktar ?

1.  Ríkið á um fjórðung jarðarinnar í óskiptri eign.  Þetta þýðir, að ekkert verður að svo komnu framkvæmt á jörðinni án samþykkis ríkisins.
2. Skáldið borar og finnur heitt og kalt vatn.  Tapar einhver á því ?  Nei, fjöldi manns fær vinnu við starfsemi, sem af þessum fundi leiðir.  Hér verður um sjálfbæra nýtingu að ræða, ef hið opinbera bregzt ekki við leyfisveitingu og eftirlit. 
3. Kínverjar væru líklegir til að vilja færa út kvíarnar fyrir norðan.  Þeir hafa sýnt hug á að reisa álver á Bakka og vilja hasla sér völl á Langanesi og byggja stórskipahöfn í Gunnólfsvík.  Kínverjar eygja mikil viðskiptatækifæri með skipaferðum um Íshafið, einkum norðausturleiðina með vörur sínar til Evrópu og jafnvel áfram norðvesturleiðina til Vesturheims.  Þessi þróun mála yrði vatn á myllu íslenzka hagkerfisins, sjálfstæðs efnahags og gæfi sterkari stöðu gagnvart Evrópu og Bandaríkjunum.  "Divide et impera" (deilið og drottnið) sögðu Rómverjar, og það er alltaf styrkur að fleiri stoðum en færri undir hagkerfi og stjórnmálasambandi við önnur ríki.  

Að sjálfsögðu þarf að stíga varlega til jarðar og semja um ofangreint með skilyrðum, er snúa að smæð hagkerfis landsmanna, stöðugleika þess, fámennis þjóðarinnar og sjálfbærni starfseminnar í umhverfislegu tilliti. Það verður að reisa strangar skorður við innflutningi vinnuafls frá löndum utan EES.  Meginstefið á að vera, að þessar fjárfestingar skapi Íslendingum störf og að þær smyrji íslenzka hagkerfið, sem ekki veitir af.  Að rjúfa efnahagslega stöðnun afturhaldsins er höfuðnauðsyn. 

Einnig þarf að búa svo um hnútana, að hvorki BNA né ESB snúist gegn okkur, heldur fái meiri áhuga á öflugum og vinsamlegum samskiptum en verið hefur raunin á undanfarin ár.  Við skulum líta í eigin barm og ekki kenna BNA og ESB alfarið um hornótt viðskipti á stjórnmálasviðinu.  Hitt er annað mál, að útúrboruháttur, þekkingarleysi og helber aulaháttur hefur einkennt samskipti íslenzkra stjórnvalda við erlenda ráðamenn frá 1. febrúar 2009, eins og berlega má skynja, að einnig er mat forseta lýðveldisins, sem á sama tíma hefur staðið sig stórkostlega vel í erlendum samskiptum.    

Kunnara er en tjáir að nefna, að stefna Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs í atvinnumálum hefur verið, að fremur ætti að gera eitthvað annað en að nýta náttúruauðlindirnar til iðnaðarframleiðslu.  Hér berst viðskiptaþróunartækifæri af nýrri gerð upp í hendur landsmönnum sem umhverfisvæn lúxusferðamennska.  Ætla hefði mátt, að þeir gripu það fegins hendi.  Hið þveröfuga gerist, og það sannar enn og aftur, að ekkert er að marka þokuþruglið í þeim.  Vinstri grænir leggjast þversum.  Afstaða þeirra til atvinnusköpunar er fjandsamleg. Ástæðan er sú, að tilboð berst rétt einu sinni um beina erlenda fjárfestingu til eflingar atvinnustarfsemi í stað lántaka í erlendum fjármálastofnunum, sem helzt þarf með einhverjum hætti að skuldbinda skattborgara landsins að mati vinstri grænna.  Þetta eru þess vegna ekki framkvæmdir að skapi vinstri grænna, enda geðjast þeim ekki að neinum framkvæmdum, nema á vegum ríkisins, sbr nýja Landsspítalann.  Íslendingar hafa ekki efni á Vinstri hreyfingunni grænu framboði í Stjórnarráðinu, og það er brýnt að gera þá valdalausa hið allra fyrsta og að afmá öll ummerki þeirra í stjórnkerfi og lagasetningu snarlega. Kjósendur munu ekki brenna sig á sama soðinu næsta mannsaldurinn, enda mundu þeir gjalda slíkt dýru verði að hleypa fílum inn í postulínsbúðina aftur.  

Í landinu er enginn hagvöxtur og fyrirsjáanlegt er, að hann verður enginn án beinnar erlendrar fjárfestingar, sem nemur a.m.k. 10 % af VLF á ári.  Undir núverandi ríkisstjórn eru landsmenn þess vegna dæmdir til síversnandi lífskjara, vaxandi erlendra skulda, hræðilegs atgervisflótta og að lokum hruns innviða samfélagsins og missis sjálfstæðisins.  Stefna félagshyggjuflokkanna leiðir okkur óhjákvæmilega fram af hengifluginu og til fátæktaránauðar.  

Það eru hins vegar feikilega góðir kostir í boði á mörgum vígstöðvum hérlendis með lítilli áhættu.  Heybrækur láta auðvitað öll tækifæri fram hjá sér fara, og ljóst er, að engar framfarir verða án nokkurrar áhættu.  Með því að beita skynsemi og árvekni er hægt að halda henni innan ásættanlegra marka og bregðast við með mótvægisaðgerðum, sem duga, ef þróunin ætlar að fara úr böndunum.  

Við eigum að hlýða á forseta lýðveldisins, sem á undanförnum misserum hefur sýnt, að hann er mikill baráttujaxl íslenzkra hagsmuna á erlendri grundu og hefur góðar tengingar og góða yfirsýn um hið stjórnmálalega og efnahagslega svið.  Hann tók í taumana, þegar neikvæður áróður í okkar garð erlendis frá var að kaffæra okkur og ríkisstjórnin var sem lamaðar flugur.  Nú hefur hann enn á ný blandað sér í umræðuna um skáldið á Hólsfjöllum erlendis og innanlands, af því að hann taldi ástæðu til að hefta móðursýkislegan vaðal um kínversku hættuna.  Hann hefur mikið til síns máls, þegar hann bendir á hrikalega mismunun aðila utan og innan EES varðandi fjárfestingar hér.  Þessi forgangur Evrópumanna er okkur ekki hagfelldur.  Hverjum er "Festung Europa" hagfelld hérlendis ?  Hér að neðan er nýleg framtíðarsýn úr "Der Spiegel".  Athygli vekur, að stjörnurnar (löndin) eru aðeins 12 talsins.  Hverjir telur Spegillinn, "Der Spiegel", að muni hrökkva úr skaptinu ?

Þessar hugrenningar á meginlandinu sýna betur en nokkuð annað óreiðuna, sem þar er í vændum.  Þá er ómetanlegt fyrir íslenzka hagkerfið að hafa fleiri stoðir undir útflutninginum og fjármálakerfinu en evrópskar.  Með því er ekki verið að kasta rýrð á Evrópumenn, heldur að tryggja afkomu Íslands í viðsjárverðum heimi.