Þvættingur aðildarsinna

Ekki ríður nú heimatrúboð ESB feitum hesti frá viðureigninni við þá, sem aldrei hafa fundið eða hafa þegar losað sig við "kraftbirtingarhljóm" inngöngu Íslands í Evrópusambandið. 

Einn þvættingurinn úr heimatrúboðinu er, að þeir, sem ekki finna "kraftbirtingarhljóminn" séu einangrunarsinnar, og hinir ofstækisfyllstu halda því fram, að Ísland sé einangrað.  Ekkert er fjær sanni, því að við viljum, að landið hafi frelsi til samninga og samskipta við þær þjóðir, sem við höfum hug á að efla tengsli við, en séum ekki bundin á klafa Berlaymont innan viðskiptamúra ESB.  Það hefur að vísu komið í ljós í utanríkissamskiptum landsins, að ekki eru allir viðhlæjendur vinir, en hvernig það á að breytast við inngöngu í ESB er óútskýrt.   

Damanaki og aðrir, sem mótuðu samningsafstöðu ESB um nýtingu á makríl í Edinborg í marz 2014, opinberuðu hentistefnu sína og skilningsleysi á hagsmunamálum Íslendinga.  Jafnframt sýndu þeir í verki, hvers vegna 80 % nytjastofna í lögsögu ESB eru ofnýttir og sumum liggur við útrýmingu.  Það er vegna þess, að sjálfbær nýting auðlinda er einvörðungu í nösunum á þeim, og ætíð er látið undan þrýstingi hagsmunaaðila, þó að slíkt stríði algerlega gegn ráðleggingum vísindamanna.  Hvernig halda menn nú, að málum yrði skipað, ef Berlaymont yrði hleypt að ákvarðanatöku um nytjar íslenzku lögsögunnar ?  Það eru ótrúlegir einfeldningar, sem enn trúa því, að innganga í ESB geti átt sér stað á forsendum Íslendinga og að allt verði nánast óbreytt varðandi fiskveiðistjórnun og eignarhald á sjávarútveginum.  Sjá menn ekki skriftina á veggnum í Edínaborg ?

Það hefur verið sýnt fram á, að umsóknin um aðild Íslands sigldi í strand í marz 2011, fyrir þremur árum, þegar Frakkar, Spánverjar og Portúgalir komu í veg fyrir birtingu rýniskýrslu ESB á sjávarútvegskafla aðlögunarferlisins á þeim forsendum, að skilyrði meirihlutans í utanríkismálanefnd Alþingis væru ósamrýmanleg sjávarútvegsstefnu ESB.  Þetta fóru Össur og Þorsteinn með sem mannsmorð, og ríkisstjórn Jóhönnu heimtaði trúnað um upplýsingar, sem fram komu í utanríkismálanefnd um þetta.  Þess vegna var þjóðin leynd sannleikanum, og Össur hélt því blákalt fram gegn betri vitund, að vel gengi. 

Að kröfu Jóhönnu rak Steingrímur Jón Bjarnason úr stóli sjávarútvegsráðherra og tók sjálfur við embættinu 31. desember 2011.  Það gat hins vegar engu breytt um viðræðurnar, því að vandamálið lá í utanríkismálanefnd Alþingis, sem Össur fékk ekki haggað.  Steingrímur hélt utan til Brüssel í ársbyrjun 2012 og ætlaði að binda endi á viðræðurnar með því að þröngva Füle til að birta rýniskýrsluna.  Við slíka birtingu hefði orðið stjórnmálaleg sprenging á Íslandi, umsóknin orðið sjálfdauð og Steingrímur verið skorinn úr snörunni.  Í stað þess veslaðist hann upp, pólitískt, og missti formannsembættið í flokkinum sínum, VG. 

Þvættingurinn nú um, að kjósa verði úm framhald inngönguferlisins, sem Össur frestaði fram yfir kosningar 2013 og Gunnar Bragi stöðvaði strax eftir stjórnarmyndun, er algerlega úr lausu lofti gripinn, og frá bæjardyrum Berlaymont hlýtur hann að virka sem út úr kú, því að hvað svo ?  ESB birtir ekki rýniskýrslu sína, nema utanríkismálanefnd Alþingis lagi skilyrði sín að hinni sameiginlegu sjávarútvegsstefnu ESB.  Á því eru hins vegar engar líkur.  Þjóðaratkvæðagreiðsla um framhald viðræðna er þess vegna fíflagangur, þar sem kjósendur yrðu hafðir að erkifíflum, því að niðurstaðan mundi engu breyta.  Sá skrípaleikur yrði auðvitað í boði Samfylkingar og Bjartrar framtíðar, og því miður hefur Vinstri hreyfingin grænt framboð misstigið sig illilega og klofið samstöðu andstæðinga aðildar að ESB með því að boða þingsályktunartillögu um að leggja umsóknina á ís og kjósa um framhaldið í lok kjörtímabilsins.  Katrín gerir sig seka um að draga kjósendur á asnaeyrunum með ákvarðanafælni sinni.  Að kjósa um steindautt mál, fortíð, sem enginn fær breytt, er fáránlegt og viðbjóðsleg blekkingarstarfsemi, svo að ekki sé nú minnzt á sóunina.   

 

  Við stöndum nú frammi fyrir nauðsyn kalds hagsmunamats í utanríkismálum og verðum að hafna tilfinningaþrungnum þvættingi um, að við eigum heima í ríkjasambandi Evrópumanna.  Þar eru þau vatnaskil að verða núna, að til að vegna vel þar, verður að ganga í takti við Berlínarbændur.  Gæsagangur er hefðbundið göngulag Prússa og alls ekki bundið við Þriðja ríkið, en ekki er víst, að það henti eyjarskeggjum norður í Atlantshafi alls kostar, þó að sumir kunni því vel.

Íslendingar hafa frá fornu fari átt góð og oftast vinsamleg samskipti við Þjóðverja, þó að verulegan skugga bæri á í heimsstyrjöldinni síðari, er við lögðum okkur í framkróka við að þjóna brezka heimsveldinu, fóðra Breta með fiski, enda hernumin þjóð af Bretum, og urðum fyrir miklum mannskaða á hafinu af völdum þýzka flotans, sem reyndi að vinna upp, það sem Luftwaffe tapaði óvænt sumarið og haustið 1940 í orrustunni um Bretland, þar sem ný tækni Bretanna reið baggamuninn. 

Enn á ný horfa Þjóðverjar til austurs.  Það hafa þeir gert, frá því að þeir réttu úr kútnum eftir 30 ára stríðið, 1618-1648, sem fór mjög illa með þá, og raunar löngu áður með Junkerum á 15. öld.  Þangað hafa þeir sótt "Lebensraum" fyrir vaxandi mannfjölda.  Nú er slíkri þörf ekki lengur til að dreifa, af því að þeim fækkar, og hið sama gildir um Rússa, sem hafa verið meðspilarar Þjóðverja frá því á tíma Gorbatsjoffs, sem leyfði járnkrumlu kommúnista utan um Austur-Þýzkaland að leysast upp árið 1989.  Í kjölfarið unnu Þjóðverjar afrek við sameiningu hernámssvæðis Rússa við Vestur-Þýzkaland og bera nú um stundir ægishjálm yfir önnur ríki Evrópu vestan Rússlands vegna dugnaðar síns, skipulagningar, iðni og nákvæmni.   

Nú mun reyna gríðarlega á ríkisstjórnina í Berlín og viðskiptajöfra Þýzkalands við að sigla á milli skers og báru, nú þegar rússneski björninn lyftir hrömmunum og gerir sig líklegan til landvinninga í vesturátt.  Af þeim atburðum í Úkraínu, sem þegar hafa orðið, svo og auknum hernaðarumsvifum í Rússlandi, má ráða, að í Evrópu sé aftur að myndast mikil spenna á milli þjóða.  

Lykilatriði um þróun mála verður afstaða ríkisstjórnarinnar í Berlín.  Þýzkaland er auðvitað mjög tengt hagsmunaböndum til vesturs, en einnig til austurs, og Rússar geta í einu vetfangi lamað hið öfluga hagkerfi Þýzkalands með því að orkusvelta það.  Svo að segja með einu handtaki geta þeir skrúfað fyrir lífæð hagkerfisins, gaslagnir um Úkraínu og á botni Eystrasalts.Til lengdar mun það vopn hins vegar snúast í höndum Rússa, því að Þjóðverjar munu afla sér eldsneytisgass eftir öðrum leiðum, en það tekur fáein ár.  

Í kjölfar aðgerða af þessu tagi yrði Rússland einangrað, eins og var á ráðstjórnartímanum, og veldi Pútíns mun þá hrynja.  Þá munu Þjóðverjar stíga inn á sviðið sem hjálparhellur, því að markmið þeirra er og hefur lengi verið lýðræðislegt réttarríki í Rússlandi, þar sem þeir geta fjárfest í auðlindum og markaðssett sínar vörur og tækniþekkingu.  Það er alls ekki ólíklegt, að Evrópu verði á fyrri hluta 21. aldarinnar stjórnað af öxlinum Berlín-Moskva, en öxullinn Berlín-París muni tærast í sundur, enda þegar orðinn feyskinn.  

Við þessar aðstæður munu ekki öll aðildarlönd ESB telja sér vært þar, svo að núverandi ESB mun klofna.  Hvaða utanríkispólitísku greiningar lágu eiginlega að baki þeirri hugmynd, að Ísland ætti heima í ESB ?  Engar.  Hugmyndin var reist á tilfinningalífi nokkurra jafnaðarmanna og peningamanna á Íslandi.  Hvílíkur Jón í Hvammi, var sagt, þegar mönnum blöskraði.  Álpast var út í forarvilpuna algerlega hugsunarlaust.     

Hvar liggja þá meginhagsmunir Íslands ?  Það getur hugsazt, að Washington fái meiri áhuga fyrir Evrópu og vilji endurnýja fótfestu sína þar, að breyttu breytanda, þegar viðsjár fara þar vaxandi, eins og nú eru horfur á.  Í Moskvu ríkir forseti, sem er umhugað að reisa við stolt Rússa, sem beið hnekki við upplausn Ráðstjórnarríkjanna, og að víkka út landamæri ríkisns til að fleiri Rússar fái notið dásemda Kremlarstjórnvaldsins.  Slíkt fellur í kramið heima fyrir. 

Þetta minnir á það, þegar austurríski áhugaarkitektinn frá Linz, sem lét kjósa sig arftaka Hindenburgs 1934 og varð þar með bæði kanzlari og forseti Þýzkalands, der Führer Deutschlands, sópaði þýzkumælandi fólki undir sinn verndarvæng með myndun Stór-Þýzkalands. 

Það er gríðarlega eldfimt að breyta landamærum einhliða í Evrópu, og ESB og NATO verða strax að brýna klærnar.  Fyrstu viðbrögð að neita nokkrum rússneskum pótintátum um vegabréfsáritun eru hláleg, og betur má, ef duga skal.  Rússlandsforseti er kominn með "blod på tanden", nákvæmlega eins og Þýzkalandsforsetinn 1936, skömmu eftir vel heppnaða Olympíuleika í Berlín, er hann sendi lítt búna Wehrmacht-liða og endursameinaði Rínarlönd Þýzkalandi.  Þar hefði verið útlátalítið að veita karli viðnám og hrekja hann úr valdasessi.  Tannlaust og klóalaust tígrisdýr getur hins vegar ekki stöðvað Rússlandsforseta.  Eins og Kasparov, fyrrverandi heimsmeistari í skák, hefur bent á, eru til viðskiptalegar aðferðir, sem duga gegn þeim karli.  Nú er spurningin, hvort silkihanzkar forseta íslenzka lýðveldisins í Bodö og ofanígjöf við norskan ráðuneytisstjóra þar eru rétta aðferð okkar Íslendinga gagnvart yfirgangi Kremlverja.   

Eins og fyrir 100 árum, árið 1914, getur lítill neisti fljótt orðið að miklu báli árið 2014.  Það er erfitt að finna rök fyrir því, að við þessar aðstæður sé Íslendingum hollast að binda trúss sitt enn traustari böndum við ESB, sem er gerandi í átökunum við Rússa. Skynsamlegra er fyrir okkur, sem erum á jaðri Evrópu, að horfa nú til vesturs en austurs og suðurs í stjórnmálalegu og viðskiptalegu tilliti, þó að við reynum að halda í horfinu þar í viðskiptalegu tilliti.  

Ef svo fer fram sem horfir með verðhjöðnun í Evrópu, þá mun markaðsverð fyrir afurðir okkar fara lækkandi, svo að markaður fyrir vörur frá Íslandi verður þar ófýsilegur.  Þá er ekki ráð, nema í tíma sé tekið, að horfa til annarra átta. 

Hið ískyggilega við þessa þróun mála í Evrópu er, að á sama tíma aukast viðsjár með þjóðum Austur-Asíu, t.d. á milli Kínverja og Japana.  Þar er á yfirborðinu um að ræða deilur um yfirráð yfir ákveðnum eyjaklasa, en deilurnar snúast í raun um forystuhlutverk í þessum heimshluta.  Báðar þjóðirnar efla nú mjög vígbúnað sinn, einkum flotann. 

Þessi neikvæða þróun heimsmálanna er slæm fyrir Íslendinga, sem þrífast bezt með jákvæðum samskiptum og frjálsum viðskiptum. Heimurinn mun þó afram hafa þörf fyrir aðalafurðir okkar, heilnæmar sjávarafurðir og gæðaál.  Ástand af þessu tagi er líklegt til að gera orkulindirnar enn verðmætari en áður.  Það er bráðnauðsynlegt fyrir hagkerfið og lífskjörin í landinu að auka enn nýtingu þeirra með gerð nýrra miðlunarlóna og vatnsaflsvirkjana.  Að standa gegn slíku er að leggjast þversum gegn framförum, sem eru forsendur bættrar afkomu almennings, sem sterkt ákall er eftir.

Ákvarðanafælni hefur einkennt orkumálin hérlendis undanfarin ár með þeim afleiðingum, að alvarlegur raforkuskortur vofir nú yfir landsmönnum, enda hefur miðlunargetan ekkert aukizt frá tilkomu Hálslóns og landshlutatenging raforkukerfis landsins er til vanza, og stendur þróun atvinnulífsins fyrir þrifum.  Fyrirhyggjuleysi þeirra, sem hér hafa um vélað, er nú aldeilis að koma landsmönnum í koll með margmilljarða króna tjóni af völdum vatnsskorts. Einkennileg gæluverkefni hafa drepið orkumálaumræðunni á dreif, og tímabært er að fást við gagnleg verkefni í stað sýndarmennsku og hégómaskapar.  Eru vonir bundnar við, að ný stjórn Landsvirkjunar, sem væntanleg er í næsta mánuði, brjóti blað í þessum efnum, t.d. með því að landa samningum, sem eitthvað kveður að, og kalla á umtalsverðar beinar erlendar fjárfestingar í landinu. 

Neyðarástand verður í landinu, ef miðlunarlón á borð við Þórisvatn tæmist í vor, en á því er hætta.  Það verður strax að bregðast við með markvissum aðgerðum.  Bent hefur verið á breytt tíðarfar, og þá er að bregðast við því, en ekki bara sitja prúð(ur) með hendur í skauti.  Eitt ráðið er að bæta vatnsnýtinguna með því að fjölga virkjunum í Þjórsá.  Annað er að virkja stórt fyrir norðan, t.d. í Jökulsá á Fjöllum.  Þriðja að auka miðlunargetu sunnan heiða, t.d. með Hágöngumiðlun, og fjórða að auðvelda miðlunargetu á milli landshluta með öflugri Sprengisandslínu.  Það er hægt að milda umhverfisáhrif af henni með nýrri gerð stólpa og axla (brúa), sem lítið ber á, og grafa hana í jörðu á 25 km kafla, sem gerir hana ósýnilega frá um 70 % af veginum, sem þarna kemur.    

 

  

 

 

 

Heljarstökk

Um þessar mundir undirbýr Evrópusambandið, ESB, mesta heljarstökk sitt frá því, að evrunni var hleypt af stokkunum.  Um er að ræða bankabandalag evru-landanna, þar sem löndum innan ESB án evru verður hleypt inn.  Spurning er, hvort EES ríkjunum verður hleypt í þetta samstarf, eða hvort Svisslendingar, sem sópar að í bankaheiminum, kæra sig um aðild að bankabandalaginu, sem hleypa af stokkunum að ári. 

Með þessu er ætlunin að flytja eftirlit, upplausnarvald og styrkingarheimildir fyrir fjármálafyrirtæki frá einstökum ríkjum og til seðlabankans í Frankfurt.  Með á að fylgja þangað Evrópusjóðurinn til að ausa úr til þrautavara til að koma í veg fyrir fjármálalegan óstöðugleika og fall banka. 

Hér er auðveldara um að ræða en í að komast.  Þjóðverjar drógu lengi lappirnar og vildu ekki, að þýzkir sparisjóðir þyrftu að lúta þessu sameiginlega eftirliti, líklega af því að þar er maðkur í mysunni.  Fyrir kosningarnar í september 2013 var hamrað á því í Þýzkalandi, að Þjóðverjar yrðu látnir standa sem fjárhagslegir bakhjarlar fyrir evrópskt bankakerfi á brauðfótum, en nú virðast þeir sjá sér hag í að raungera þennan væna áfanga á leiðinni að sambandsríki Evrópu, þó að það geti óneitanlega kostað þýzka skattgreiðendur útlát.  Ekki verða því þó gerðir skórnir hér, að þessi stefnumörkun endurspegli stórveldisdrauma.  Miklu líklegra er, að Berlín meti það svo, að bankabandalag Evrópu muni styrkja evruna í sessi, og er ekki talið af veita, eins og í pottinn er búið í mörgum evru-löndum nú um stundir, þar sem hagkerfi þeirra er hreinlega of veikburða til að búa við sterkan gjaldmiðil á borð við evru.  Það hefur reynzt ríkjum bjarnargreiði að hleypa þeim inn vanbúnum.  Það er annaðhvort fals eða vanþekking að baki fullyrðingum hérlandsmanna um, að það yrði landsmönnum hin mesta kjarabót að stökkva á evruna.  Það er þó hverju orði sannara og mikið keppikefli, að sterkur gjaldmiðill lækkar innflutningsvörur í verði og eykur kaupmátt Íslendinga erlendis, en ef undirstaða gjaldmiðilsins er ekki réttlig fundin, þá verður mikið atvinnuleysi í landinu og erfitt að selja vörur og þjónustu á erlendum mörkuðum.  Við þurfum að feta svipaða braut og Þjóðverjar að ná verðstöðugleika og samkeppnihæfni með mikilli framleiðni og háum gæðum.  Þá getum við tekið upp hvaða gjaldmiðil sem er að því tilskildu, að yfirvöld viðkomandi gjaldmiðils samþykki slíkt og að viðkomandi seðlabanki virki til þrautavara fyrir íslenzkt peningakerfi.       

Bankabandalagsverkefni ESB var hleypt af stokkunum í júní 2012, þegar spænskir bankar stóðu hvað tæpast.  Hlutverk bankabandalagsins er að rjúfa tengslin á milli ríkisstjórna og fjármálafyrirtækjanna, þannig að atburðir á borð við írska slysið þurfi ekki að endurtaka sig.  Írski ríkissjóðurinn var að kröfu ESB látinn axla skuldir írskra banka í fjármálakreppunni haustið 2008 til að bjarga írskum bönkum úr lausafjárvanda, þegar fall írska bankakerfisins var talið geta haft keðjuverkandi áhrif í Evrópu og víðar.  Til þess fengu Írar mjög há og dýr lán hjá EB og AGS, sem þeir verða lengi að bíta úr nálinni með.  Írska leiðin er nú mönnum víti til varnaðar.     

Eins og kunnugt er, lagði ríkisstjórn Geirs Hilmars Haarde fyrir Alþingi að láta skipta föllnu bönkunum upp, flytja íslenzkar skuldir bankanna, innistæður og útlán með afföllum inn í nýja íslenzka banka og láta erlendar skuldir róa með lánadrottnunum.  Þetta var íslenzka leiðin.  Ríkisstjórn Geirs og Alþingi sigldu gegn mjög miklu alþjóðlegu andstreymi við þessar aðgerðir, ekki sízt frá ESB, af því að allar erlendar ríkisstjórnir og fjármálastofnanir töldu, að þetta gæti haft slæmar afleiðingar á fjármálakerfi Evrópu og veitt slæmt fordæmi.  

Nú er komið í ljós, að þjóðhagslega var þetta bezta lausnin og andstætt svartagallsrausi vinstri flokkanna á Íslandi, Samfylkingar og Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, sem lögðu sig í framkróka við að smeygja ríkisábyrgð á skuldir föllnu bankanna og buktuðu sig þannig og beygðu fyrir erlendum ríkisstjórnum og kommissörum ESB af fádæma undirgefni, sem sennilega má kenna við landráð.  Hvernig væri að leyfa Steingrími Jóhanni og Jóhönnu Sigurðardóttur að bera glóandi járn fyrir Landsdómi og bergja þannig á eigin miði ? 

Aðgerðir Alþingis haustið 2008 voru dæmdar löglegar að alþjóðarétti af EFTA-dómstólinum í janúar 2013.  Öll var þessi furðulega hegðun ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur til þess fallin að ganga í augun á búrókrötunum í Brüssel til að auðvelda aðildarviðræðurnar, sem hvorki gekk né rak með, og þessar óheillakrákur, Jóhanna, Steingrímur, Katrín Jakobsdóttir og Össur reyndust algerlega ófær um að leiða til lykta fremur en annað, sem þau tóku sér fyrir hendur.  Óþarft er að minnast á garminn Ketil skræk í þessu sambandi, fyrrverandi ráðgjafa hins hroðalega illa rekna Íbúðalánasjóðs, en stjórnarandstaða hans er ekki burðugri en ráðherradómurinn, og var þá ekki úr háum söðli að detta.   

Núna eru mun hærri vextir á Norður-Ítalíu, sem og á Ítalíu allri, en norðan landamæranna í Ölpunum, Austurríkismegin, svo að dæmi sé tekið.  Þetta og margt fleira veldur núningi á milli norður- og suðurhluta evrusvæðisins, sem er svo svæsinn, að á öllu evrusvæðinu er umræða um upplausn þess.  Með bankabandalaginu er ætlunin að draga úr þessum vaxtamuni og helzt að eyða honum.

Bankabandalag ESB krefst þess af Þjóðverjum og öðrum lánadrottnararíkjum innan ESB, að þau gangi í ábyrgð fyrir skuldararíkin og að þau hætti að hygla eigin bönkum.  Þetta hefur lengi staðið í Þjóðverjum, en þeir hafa nú kokgleypt þessar skuldbindingar gegn því, að evrubankinn í Frankfurt hafi eftirlitsskyldum að gegna og fái upplausnarvald yfir 130 stærstu bönkunum og geti hlutazt til um rekstur allra annarra banka á evrusvæðinu, sem eru nokkur þúsund talsins.  

Það er önnur saga, að Þjóðverjar eru alls ekki einráðir um stjórnun evrubankans, heldur sitja í æðsta ráði bankans seðlabankastjórar allra evrulandanna og 6 manna framkvæmdastjórn hans.  Þjóðverjar hafa að vísu nú fengið því framgengt, að atkvæðavægið verður ekki jafnt, heldur nokkru nær stærðarhlutföllum hagkerfanna.   Sem dæmi að taka er hagkerfi Þýzkalands um 100 sinnum stærra en Lettlands, sem taka mun upp evru nú um áramótin, en Þjóðverjar munu hafa minna en tvöfalt atkvæðavægi á við Letta.  Margir Þjóðverjar hafa áhyggjur af því að verða ofurliði bornir í mikilvægum atkvæðagreiðslum í æðsta ráði bankans.  

Á vegum bankabandalagsins verður gagnkvæm innistæðutrygging allra evrulandanna.  Bankar evrulandanna munu að þessu leyti búa við svipað kerfi og bankar í Bandaríkjunum.  

Þjóðverjar hafa hingað til barizt fyrir því, að völdin yfir þýzkum peningum væru í þýzkum höndum.  Wolfgang Schäuble, fjármálaráðherra Þýzkalands, hefur sagt, að bankabandalagið ætti að vera úr timbri, en að hafa það úr stáli mundi útheimta breytingar á sáttmálum ESB.  Nú hefur hann samþykkt, að gagnkvæm ábyrgð myndist smám saman á 10 árum með EUR 55 milljarða sjóði að bakhjarli.  Hann hefur þó ekki samþykkt, að þetta fé komi frá skattgreiðendum, heldur bönkunum sjálfum.  Ef banki fer á hausinn, mun þó ofangreindur bakhjarl aðeins tryggja innistæðurnar, en hvorki hluthafa bankans né lánadrottna hans.  Ekki verður annað séð en þetta sé keimlíkt íslenzku leiðinni frá 2008, sem allt ætlaði vitlaust að verða út af á sinni tíð.

Í fersku minni er meðferð Breta á Íslendingum haustið 2008, en þá hljóp brezki ríkissjóðurinn undir bagga með öllum illa stöddum bönkum á Bretlandi, en lét útibú íslenzku bankanna sigla sinn sjó.  Mörgum hefur verið þessi hegðun hrein ráðgáta, því að gott samband hefur alla tíð verið á milli Englandsbanka og íslenzkra bankayfirvalda, þ.e. Seðlabanka Íslands eftir stofnun hans.  Er skemmst að minnast, að Ísland var í myntbandalagi við Bretland á 3. áratugi 20. aldarinnar.  Að tengjast sterlingspundinu kann að verða bæði fýsilegt og raunhæft eftir afnám gjaldeyrishaftanna, ef stöðugleiki næst í íslenzka hagkerfinu, eins og grunnur hefur nú verið lagður að, hvað sem verður.

Það er kunnara en frá þurfi að segja, að Bretar reka öfluga leyniþjónustu innanlands og utan, MI5 og MI6.  Nú hefur sú getgáta verið viðruð opinberlega, að brezku ríkisstjórninni hafi borizt um það upplýsingar, að stundað væri stórfellt peningaþvætti í íslenzkum bönkum, þar sem fé frá Rússlandi ætti í hlut.  Háð umfangi þessarar starfsemi gæti þessi vitneskja skýrt beitingu hryðjuverkalaga gegn íslenzku bönkunum og gegn Íslandi, þar sem Bretar torvelduðu greiðslumiðlun til og frá Íslandi eftir megni.  Hvers vegna hefur sannleikurinn í þessu máli ekki verið opinberaður ?  Til náinnar gjaldeyrissamvinnu við Breta getur ekki komið fyrr en fullnægjandi skýring hefur á framferði Breta fengizt, og sýnt hefur verið fram á, að ríkisstjórn Verkamannaflokksins, Samfylkingar Bretanna, hafi haft málefnalegar ástæður fyrir gjörðum sínum; ella verður opinber afsökunarbeiðni að koma seint og um síðir, því að fruntaháttur og meiðandi aðgerðir brezka fjármálaráðherrans urðu Íslendingum þungar í skauti.

Bankabandalagið mun styrkja evruna, en ekki leysa evrukreppuna, sem enn er á alvarlegu stigi.  Upptaka evru á Íslandi verður ögn fýsilegri, en engan veginn nógu fýsileg, þegar á allt er litið, til að mæla með upptöku hennar.  Á evrusvæðinu gæti orðið mikið öldurót á komandi ári, og samkvæmt reglum ESB-sjálfs er full aðild að Evrópusambandinu skilyrði þess að evrubankinn verði fjárhagslegur bakhjarl að bankakerfi lands, sem gerir evru að lögeyri sínum.  Fyrrverandi ríkisstjórn, Jóhönnustjórninni, varð ekkert ágengt í aðildarviðræðunum við ESB, og núverandi ríkisstjórn, Laugarvatnsstjórnin, hefur allt aðra forgangsröðun með réttu.  Það er auðvitað með öllu ótækt að ætla að fara inn í ESB á hækjum.  Enn fullnægjum við engu Maastricht-skilyrðanna, en það ætti að setja það á dagskrá að fullnægja þeim öllum fyrir árið 2020.  Skipulega er nú hvert skrefið á fætur öðru tekið í þá átt.  Þá verður líka mikið vatn runnið til sjávar í Evrópu, og valdahlutföll á milli Þjóðverja, Breta, Frakka og Rússa tekin að skýrast ásamt framtíðarfyrirkomulagi ESB.   

      

 

               

    

Söguleg átök

Í Asíu minnir vopnaskak Kínverja og Japana út af óbyggðum eyjaklasa suðurundan Japan á argvítug stríð á milli þessara þjóða á öldum áður.  Nú hafa Suður-Kóreumenn blandað sér í þessa stöðubaráttu, og í Norður-Kóreu hafa upp hafizt hjaðningavíg, sem kunna að verða upphafið að falli illræmdustu kommúnistastjórnar heimsins nú á tímum. Í forgrunni glittir í baráttu um auðlindir, þar sem eldsneyti er talið vera undir hafsbotni Kínahafs.  

Í Evrópu fer einnig fram hörð stöðubarátta, þó að ekki sé sjáanlega um aftökur eða vopnaskak að ræða, nema á austurjaðri ESB, í Úkraínu, sem nú er aðalátakasvæðið í Evrópu og hefur svo áður áður verið.  Eftirfarandi tilvitnun í fyrstu ræðu nýskipaðs utanríkisráðherra Þýzkalands, 17. desember 2013, er til vitnis um átök Rússlands og Þýzkalands um Úkraínu:

"„Það er hneykslanlegt hvernig Rússar nýta sér efnahagsþrengingar Úkraínumanna til að koma í veg fyrir að þeir skrifi undir samstarfssamning við Evrópusambandið. Framkoma úkraínskra öryggissveita gagnvart friðsömum mótmælendum er þó ekki síður hneykslanleg,“ sagði Steinmeier. Hann viðurkenndi jafnframt að „boð ESB um fjárhagslegan og efnahagslegan stuðning dygði ekki til að tryggja samkeppnishæfni Úkraínu og tengja þjóðina efnahagslega við Evrópu“."

Í Evrópu er stunduð umfangsmikil njósnastarfsemi, hleranir og myndatökur, til að komast að fyrirætlunum jafnt bandamanna sem annarra.  Sannast þar hið fornkveðna, að enginn er annars bróðir í leik.  Er líklegt, að ormétið innbyrðis traust Vesturveldanna grafi undan nánu samstarfi þeirra, eins og við höfum kynnzt því hingað til.  Menn hlera ekki og standa á gægjum um vini sína án þess að slettist upp á vinskapinn.  Að ræna einstaklinga á Vesturlöndum einkalífi sínu mun hafa alvarlegar afleiðingar fyrir lýðræðisþróunina, hvort sem málstaðurinn er göfugur eður ei.

Það er ekki einleikið, hvernig stríð fortíðarinnar endurspeglast í atburðum samtímans.  Enn einu sinni er Úkraína bitbeinið og aðalleikararnir eru hinir sömu, Svíar og Rússar, með Þjóðverja í bakgrunni.  Í júní 1709 var háður örlagaríkur bardagi á milli herja Péturs mikla, Rússakeisara, og Karls 12, Svíakonungs, við Poltava, sem er í Úkraínu.  Úkraínumenn börðust með báðum aðilum, alveg eins og nú, er þeir skipa sér í sveit með Rússum eða Evrópusambandinu, ESB, hvar Svíar og Þjóðverjar eru öflugir.

  Ívan Mazepa, úkraínskur kósakkahöfðingi, hafði tekið afstöðu með Svíum til að berjast fyrir sjálfstæði Úkraínu frá Rússum árið 1709.  Hið sama gerist nú með allan vesturhluta Úkraínu, sem Janukovych ræður í raun ekki yfir lengur.  Lögreglan þar neitar að berja á mótmælendum.  Bardaganum fyrir rúmum þremur öldum lauk með ósigri Svía, þó að þeir legðu hart að sér.  Rússar héldu í kjölfarið til vesturs, lögðu undir sig Eystrasaltslöndin og gerðu Pólland að hjálendu.  Þessi sigur Rússa varð afdrifaríkur fyrir þróun Evrópu.  Sagan má ekki endurtaka sig nú.  Pútin má ekki takast ætlunarverk sitt að kaupa gjaldþrota Úkraínu og hrifsa hana þannig undan vestrænum áhrifum beint fyrir framan nefið á ESB, þó að tilburðir ESB séu með eindæmum vesældarlegir og seint á ferðinni.  Lafðin, brezka, utanríkismálastjóri ESB, virðist vera úti á þekju.

Síðan 1709 hefur gengið á ýmsu, en í stórum dráttum hafa átökin í Austur-Evrópu einkennzt af því, að hún hefur ýmist verið á áhrifasvæði Berlínar/Vínar eða Moskvu/Pétursborgar.  Þau einkennilegu úrslit urðu í hildarleiknum fyrir einni öld, í Heimsstyrjöldinni fyrri, 1914-1918, að bæði Þjóðverjar og Rússar máttu lúta í gras.  Báðir hugðu á landvinninga, þegar þeir fóru í stríðið eftir dráp austurríska erkihertogans í Sarajevo.  Ástæða uppgjafar keisarans í Berlín og höfuðs Habsborgara í Vín var, að árið 1917 blandaði Norður-Ameríka sér í styrjöldina til stuðnings Bretum og bandamönnum þeirra.  Þennan liðsstyrk réðu hersveitir Germana ekki við á Vesturvígstöðvunum.  Í Rússlandi var gerð blóðug bylting og aðlinum steypt af stóli haustið 1917.  Byltingarforingin Vladimir Lenin gerði friðarsamning við þýzka keisarann í kjölfarið, enda gerður út og fluttur til Rússlands af kaffihúsum í Sviss af Berlín gagngert til að valda usla, og síðan brauzt út borgarastyrjöld í Rússlandi, þar sem Hvítliðar börðust við Rauðliða, svo að Rússland var lamað þar til kommúnistaflokkur Rússlands hóf að byggja upp þungaiðnað, sem ásamt hergagnasendingum Bandaríkjamanna reið baggamuninn í stríðinu mikla á milli Þjóðverja og Rússa 1941-1945.   

Habsborgaraveldið leið undir lok og var bútað í sundur við uppgjöfina í nóvember 1918, þó að afkomendur Habsborgarháaðalsins séu enn sterkefnaðir og hafi ítök í fjármálaheiminum.  Á rústunum reis fjöldi nýrra ríkja með stuðningi Bandaríkjaforsetans, Woodrow Wilsons.  Berlín var niðurlægð, lönd tekin af Þýzkalandi og landið sett í skuldafjötra stríðsskaðabóta til Vesturveldanna, sem hvíldu eins og mara á hagkerfinu og framkölluðu óðaverðbólgu og stjórnmálalegan óstöðugleika í Weimar lýðveldinu.  Hinn sjálfmenntaði, tilfinninganæmi og sjálfumglaði listamaður frá Linz í Austurríki, Adolf Hitler, hellti salti í sár Þjóðverja og kynti undir kraumandi óánægju þeirra með hlutskipti sitt.   

Þjóðverjar voru í áfalli eftir uppgjöfina 10. nóvember 1918, steyptu aðlinum af stóli og stofnuðu Weimar-lýðveldið.  Það var stjórnskipulega og efnahagslega veikt og vék fyrir Þriðja ríkinu, þegar Adolf Hitler var skipaður kanzlari eftir þingkosningar, þar sem flokkur hans, NSDAP, fékk um þriðjung atkvæða, í janúarlok 1933.  Rúmu ári síðar lézt Hindenburg, forseti og fyrrverandi hershöfðingi keisarahersins, og eftir það varð Foringinn alvaldur í Þýzkalandi.  Hann stefndi á heimsveldi, Imperium des deutschen Volkes, en Luftwaffe mistókst atlagan gegn Englandi sumarið 1940 og framsókn Wehrmacht var stöðvuð í Norður-Afríku og í Rússlandi árið 1942.  Eftir það tók við mikil varnarbarátta, sem grundvallaðist á ótrúlegri framleiðslugetu hergagnaiðnaðarins undir forystu ríkisarkitektsins, Albert Speer.  Sá samdi afar fróðlega og lipurlega ritaða sjálfsævisögu í fangelsinu í Spandau/Berlín.  Talið er, að hann hafi vonazt til svipaðrar meðhöndlunar Bandaríkjamanna og yfirmaður eldflaugarannsókna Þriðja ríkisins, Werner von Braun, en Bandaríkjamenn eyðilögðu öll gögn um aðild hans að NSDAP og gerðu hann að yfirmanni eldflaugarannsókna sinna.      

Finnland, Eystrasaltslöndin, Pólland, Tékkland, Slóvakía, Slóvenía og Króatía eru nú gengin í Evrópusambandið.  Það þýðir, að austurmörk áhrifasvæðis Þýzkalands eru komin að Hvíta-Rússlandi og Úkraínu, og nú standa átök yfir í Úkraínu um framtíð landsins.  Janukovych, forseti landsins, sem hallur er undir Putin, Rússlandsforseta, stöðvaði síðbúið ferli nánari tengsla Úkraínu við ESB, Evrópusambandið, og sigaði lögreglunni á mótmælendur athæfis síns, sem safnazt hafa saman á Maidan-torgi, eða Frelsistorginu í Kænugarði.  Óeirðalögreglan sýndi mikla harðýðgi gegn æskulýðnum, sem fjölmennti á stærsta torg Kænugarðs.  Æska Úkraínu kærir sig ekki um að búa í leppríki Rússa.   Stjórnkerfi Úkraínu er gegnumrotið, og meirihluti íbúanna, með unga fólkið í broddi fylkingar, þráir ekkert heitar en röð og reglu réttarríkisins, þar sem mannréttindi eru virt, og virðing er borin fyrir samborgurunum.   

Á fyrrnefndu aðaltorgi í Kænugarði er nú hrópað: "Út með þjófana".  Vestur-Úkraína lýtur ekki lengur boðvaldi Janukovych, forseta, og landið er á gjaldþrotsbarmi.  Af tvennu illu er nú skárra fyrir almenning í Úkraínu að halla sér til vesturs en austurs, því að ríki Pútíns er óstöðugt, og lýðræðið stendur þar enn höllum fæti.   Rússar hafa leikið mótleik með því að bjóða Úkraínu jarðgas á vildarkjörum og boðizt til að kaupa af þeim ríkisskuldabréf, sem AGS (Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn) hafði hafnað kaupum á. Janukovych hefur tekið þá ákvörðun að leggjast á bakið og tifa upp tánum fyrir framan rússneska björninn.  Úkraínska þjóðin hefur tekið aðra og gagnstæða ákvörðun.  Hún er sú, að Úkraína skuli verða sjálfstætt ríki.  Önnur ákvörðunin verður að víkja fyrir hinni, og þó að frelsisandi þjóðarinnar eigi erfitt uppdráttar um sinn, þá er hann sigurstranglegri til lengdar.

Það gæti þess vegna farið að styttast í að áhrifasvæði Þjóðverja teygi sig meðfram endilöngum vesturlandamærum Rússlands, og það er nokkuð, sem valdhafarnir í Pétursborg og Moskvu hafa alltaf barizt gegn.  Berlín gæti þess vegna virzt standa uppi með pálmann í höndunum nú um stundir, en það eru váboðar framundan fyrir Berlín, þó að þeir séu öðru vísi en forðum.  

 

 

 

 

 

 

 

Af hlerunum og fleiri óyndisúrræðum

Engir atburðir hafa haft verri áhrif á samskipti forystumanna Vesturveldanna og reyndar um heimsbyggð alla um áratuga skeið en uppljóstranir Bandaríkjamannsins Edwards Snowdens.  Edward vann hjá verktaka á mála hjá NSA, National Security Agency, sem mun hafa verið stofnað til eftir 9/11 2001, en þá losnaði djöfullinn úr grindum.

Uppljóstranir ES bera vott um væskilsleg viðhorf í Washington DC, þar sem svikizt er aftan að nánustu bandamönnum, hvað þá öðrum, með vægðarlausum hlerunum frá kanzlara og niður úr.  Þeir, sem njósnað er um, eru auðvitað ekki allir hvítþvegnir englar, og stunda vafalítið margir hverjir svipaða iðju sjálfir, þó að líklega ekki í svo miklu umfangi sem bandarísk stjórnvöld. 

Hvar er keppnisandinn og íþróttamennskan að gera sig sekan um slíka lágkúru ?  Siðleysið og tvískinnungurinn í Guðs eigin landi ríður ekki við einteyming.  Sízt skal þó halda því fram hér, að aðrir séu með englavængi.  Sé svo, eru þeir a.m.k. anzi sviðnir orðnir.  Í Lundúnum hafa menn t.d. löngum ærið kræfir verið á sviði njósna og afkóðunar dulmáls, eins og frægt er frá viðureigninni við Þriðja ríkið, en radarinn, leyniþjónustan og ráðning á dulkóða Wehrmacht áttu drjúgan þátt í að snúa taflinu við í hildarleik Síðari heimsstyrjaldarinnar.  

Edward Snowden virðist nú vera orðinn óvinur Bandaríkjanna nr 1 og var fyrir vikið um tíma eins og hundeltur héri, og forkólfur Pírata hérlendis lét um tíma sem hún ynni að því að útvega honum landvistarleyfi á Íslandi.  Hvers konar stjórnmálaástand hefði þá myndazt á milli BNA og Íslands ?  Frá því að Bandaríkjaher hvarf af Miðnesheiði, hefur vinskapurinn ekki verið upp á marga fiska, og engu var líkara en Íslendingar væru í ónáð hjá Seðlabanka Bandaríkjanna árið 2008, þegar hæst átti að hóa og landið var skilið eftir á flæðiskeri statt á meðan aðrar Norðurlandaþjóðir, sem um það báðu, fengu opna lánalínu frá "Federal Reserve" og til seðlabanka sinna. 

Framkoma Engilsaxa í Whitehall, í Englandsbanka, í Hvíta húsinu og Seðlabanka BNA gagnvart íslenzku ríkisstjórninni og Seðlabanka Íslands í október 2008 var fyrir neðan allar hellur og hefur enn ekki verið skýrð að neinu marki fyrir íslenzku þjóðinni. 

Það verður ennfremur að fást útskýring á því, hvers vegna brezka Verkamannaflokksstjórnin gerði sér far um að gera Íslendingum allt til miska, sem hún gat, og magna þann vanda, sem að fjármálakerfi Íslands steðjaði.  Brezka ríkisstjórnin lagði lykkju á leið sína með virkjun hryðjuverkalaga til að koma Íslandi á kné, á sama tíma og hún bjargaði öllum öðrum bönkum á brezkri grundu.  Þetta er almenningi enn ráðgáta.  Bretar verða að gera hreint fyrir sínum dyrum í þessum efnum til að um heilt geti gróið á milli þjóðanna.  Hafði brezka leyniþjónustan upplýsingar, sem mönnum eru ekki haldbærar á Íslandi enn þann dag í dag ?  Það er ekki allt sem sýnist og ekki unnt að útiloka neitt í þessum efnum.     

Bandaríkjastjórn reyndi mikið til að hafa hendur í hári téðs Snowdens, en án árangurs, og leikur kattarins að músinni endaði með því, að sjálfur Vladimir Putin skaut yfir Snowden tímabundnu skjólshúsi.  Niðurlæging hins hnignandi vesturheimska stórveldis varð enn sárari fyrir vikið. 

Það þarf enga mannvitsbrekku til að geta sér til um fyrirætlun Rússa.  Hún er að reka fleyg í samstöðu Vesturveldanna.  Þjóðverjar eru mjög sárir vegna þess vantrausts og jafnvel tortryggni, sem njósnir NSA og MI5 sýna, að ríkir í garð endursameinaðs Þýzkalands á meðal Engilsaxa, þrátt fyrir fagurgala þeirra.  Þeir íhuga þess vegna að skjóta yfir Snowden skjólshúsi, þegar tími hans hjá Rússum verður á enda runninn.  Það yrði óneitanlega sterkur leikur í þeirri refskák, sem uppljóstranir Snowdens hafa fram kallað, en yrði fleinn í holdi vestrænnar samvinnu, sem leitt gæti til upplausnar NATO.  Slíkur gjörningur þjónar varla langtíma hagsmunum Þýzkalands. 

Nú er komið í ljós, hverju þessi ákafi við að handsama þrjótinn Snowden sætti.  Það er svo mikið í húfi, að nauðsynlegt er að koma þeim boðskapi greinilega til skila, að þeir, sem íhuga að leka viðkvæmum upplýsingum út um hegðun bandarískra stjórnvalda, skuli hundeltir, ofsóttir og handteknir og Guð má vita hvað, hvar sem til þeirra næst. Þetta er ófélegt viðhorf forystumanna forysturíkis lýðræðisríkjanna í heiminum, ef satt er.

Um mánaðamótin nóvember-desember 2013 kynntust Íslendingar því á eigin skinni, hvað það getur þýtt, að persónulegar upplýsingar um fólk verði fyrir hunda og manna fótum.  Ábyrgðarlaus varzla persónulegra gagna er hneyksli, en hvað má þá segja um tilraun til að breiða yfir ósómann, sem virtist vera á ferðinni í upphafi ?  Allt verður þetta mál mun ömurlegra, þegar fréttir berast af því 3. desember 2013, að tvisvar - þrisvar sinnum á tveggja ára tímabili hafi með nokkrum árangri verið ráðizt til atlögu við tölvukerfi viðkomandi símafyrirtækis án þess að gripið væri til teljandi varna í kjölfarið.  Slíkt andvaraleysi er vítavert og verður að draga hæfni stjórnenda, sem slíkt láta henda sig, til að bera ábyrgð á tæknilegri starfsemi og umsýslu viðkvæmra gagna fyrir fjölda fólks, í efa. Enn og aftur opinbera opinberir eftirlitsaðilar algert haldleysi sitt.  Vissi Póst-og fjarskiptastofnun ekkert um fyrri árásirnar ?  Póst- og fjar virðist ekki hafa rennt grun í slælega frammistöðu undir sínum verndarvæng.  Svarið á ekki að vera að ausa fé í eftirlitið.  Þvert á móti.  Það á að draga úr fjárveitingum þangað, en auka kröfur um innra eftirlit og herða viðurlög við brotum leyfishafa.  Lagarammi starfsemi símafyrirtækjanna ber vott um veiklyndi.  Fyrir vanrækslu af þessu tagi eiga að liggja viðurlög um háar fébætur til viðskiptavina og heimild til sviptingar rekstrarleyfis, ef allt keyrir um þverbak.  Markaðurinn mun reyndar vafalaust refsa viðkomandi grimmilega fyrir amlóðaháttinn.   

Bandaríkjamenn hafa bakað grundvelli vestræns lýðræðis, frelsi einstaklingsins til athafna án þess yfirvöldin horfi beinlínis yfir öxlina á honum, ómælanlegt tjón.  Stóri bróðir Orson Wells frá 1984 er á meðal vor í öllum sínum ömurleika.  Hvílík niðurlæging og siðleysi. 

Leyniþjónustur hafa stundað þennan óskunda að hlera símtöl frá því, að nýting á gagnmerkri uppfinningu Bells hófst.  Margir fleiri hafa gerzt sekir um hleranir og einnig sá, er hér knýr lyklaborð.  Það var fyrir hálfri öld, þegar stráksi af einhverjum ástæðum var inni í bæ og ekki sást til.  Þá var lyft upp tóli og hlustað á samtöl, einkum ef hringt var á vissa bæi þar í Vatnsdalnum, og förum ekki nánar út í það, að hætti Kristjáns Ólafssonar.

Hérlendis þarf að sýna dómara fram á, að ríkir hagsmunir séu í húfi við rannsókn sakamáls og að líklegt sé, að hlerun símtala einstaklinga geti auðveldað rannsókn og/eða sönnunarfærslu.  Ef rök eru tilfærð um, að ríkir almannahagsmunir séu í húfi, er líklegt, að dómari hlusti á það og taki tillit til í dómsúrskurði. 

Það gefur auga leið, að hlerun hins opinbera á símtölum og samtölum innan veggja heimila með upptökutækjum, er alvarleg árás á friðhelgi einkalífs.  Persónuvernd er á yfirborðinu með strangar kröfur um lögmæti símtalaupptöku og myndatöku hvers konar, en þegar til kastanna kemur, er einkalíf almennings berskjaldað og nánast ekkert einkalíf, ef einhverjum þursum dettur í hug, að það kunni að vera áhugavert fyrir hið opinbera að komast að, hvers kyns er.  Þursar misnota hér tæknina skefjalaust, og hérlendis hafa ýmsir á tilfinningunni, að dómarar séu nokkuð lausbeizlaðir, þegar saksóknarar standa andspænis þeim með beiðni um rof á friðhelgi einkalífs.  Hér eru menn komnir út á hættulega braut, og ekki sér fyrir endann á þessari öfugþróun.   

Þjóðverjar eru mörgum öðrum viðkvæmari í þessum efnum, þó að þeir láti sér ekki allt fyrir brjósti brenna.  Það stafar af fortíð þýzku þjóðarinnar á 20. öldinni, sem var rysjótt og stormasöm undir heimsveldissinnuðum keisara, foringja og þýlyndra alræðissinnaðra stjórnmálaflokka, enda lénsskipulagið þá að líða undir lok, og hinar vinnandi stéttir borgara og verkamanna að taka við valdataumunum.  Miðstéttin var að brjótast til valda og ýta aðlinum til hliðar.  Það kostaði blóð, svita og tár. 

GESTAPO (Leyniþjónusta ríkislögreglunnar) hélt uppi öflugri upplýsingaöflun og persónunjósnum í Þriðja ríkinu og hernumdum löndum Wehrmacht undir stjórn Heinrichs Himmlers, Ríkislögreglustjóra og æðsta stjórnanda SS-varnarsveitanna (Schutzstaffel).  Með þessum hrikalegu valdatækjum Þriðja ríkisins var megnið af Evrópu tekin hreðjataki á stríðsárunum og þjóðernishreinsanir framkvæmdar.  Það eimir enn eftir af hugarfari þjóðernishreinsana í Evrópu, sbr Balkanstríðið, hræðilega, í lok 20. aldarinnar, og meðferðina á Sígaunum (Rómafólki) víða um Evrópu í upphafi 21. aldarinnar.     

STASI (Öryggislögregla ríkisina) í leppríki Ráðstjórnarríkjanna á hernámssvæði Rússa í Þýzkalandi var með nefið ofan í hvers manns koppi í DDR og hélt uppi miklu snuðri vestan megin einnig.  Almenningur fór ekki varhluta af þessu og var ákaflega var um sig og varkár í orðavali.  Að búa í einræðisríki er þrúgandi, af því að engum er að treysta, og Stóri bróðir gat leynzt alls staðar, og það hefur verið gríðarlegur léttir fyrir þýzku þjóðarsálina að losna við þessa andlegu kúgun.  Allt var það framferði valdhafanna fyrirlitlegt.  

Þess vegna hefur það verið reiðarslag fyrir Þjóðverja nútímans að frétta af hlerunum Bandaríkjastjórnar á einkasíma kanzlara Þýzkalands, hvað þá öðrum, öflugasta og einum nánasta bandamanni sínum.  Hvað mega kaþólikkar heimsins segja núna, þegar komið hefur í ljós, að páfinn í Róm er einnig fórnarlamb þessara dæmalausu hlerana ?  Hvað á þetta eiginlega að þýða ?  Er þetta fíflagangur óvita, sem kunna ekki með öfluga tækni að fara, svo að siðlegt sé ? 

Allt spratt þetta upp eftir hryðjuverk ofstækisfullra hatursmanna vestræns frelsis og lýðræðis, en viðbrögðin, hnýsnin, sem nú hefur verið flett ofan af, grefur undan grunngildum hins vestræna heims.  Það eru grunngildin, sem hryðjuverkamenn vilja feig.  Sjálfir eru þeir andlega á steinaldarstigi.  Það mun reynast skammgóður vermir að hafa yfirburði í tækni, vísindum og hergögnum, ef sálarlífið er morkið og andinn vesæll.  

Umfang hlerana Bandaríkjamanna er með ólíkindum og opinberar siðlausa embættismenn í Guðs eigin landi.  Þetta framferði vitnar um rotnun og heigulshátt í forysturíki hins vestræna heims.  Málið er þess vegna grafalvarlegt, vegna þess að engrar iðrunar og yfirbótar sér merki, eins og Þjóðverjar þó höfðu manndóm til að sýna, eftir að þeir stofnuðu sitt Sambandslýðveldi árið 1949, Bundesrepublik Deutschland.  Forystumenn Þjóðverja með Dr Konrad Adenauer, kanzlara og fyrrverandi borgarstjóra í Köln, tóku af skarið og lýstu óbeit og andúð á gjörðum fyrirrennara sinna, og þjóðin tók undir með þeim.  Engrar iðrunar verður á hinn bóginn vart í Hvíta húsinu.  Slíkt er ills viti.  Forseti BNA varð sér og þjóð sinni til minnkunar, þegar hann sagðist vera hættur í bili að hlera síma Angelu Merkel, en ekki sýndi hann iðrun, þó að hann léti sem hann mundi ekki taka upp sömu háttsemi á ný.  Það er vel skiljanlegt, að Þjóðverjar kunni ekki að meta þessa framkomu.      

Heimurinn allur er nú í hlutverki indíánanna, frumbyggja Norður-Ameríku, sem áttu sér stórmerkilega menningu, en kúrekarnir léku hörmulega og kúguðu illilega.  Í þetta sinn er þó líklegast, að hin svívirðilega árás á einkalíf bandamanna Bandaríkjamanna verði að bjúgverpli, sem hitti þá sjálfa illa fyrir.  Hver þarfnast óvina, sem á slíka vini ?  Siðbótar er þörf.  Hvar er Marteinn Lúther nútímans ?  Er hann á róandi lyfjum og mun þess vegna aldrei hafa sig neitt í frammi ?  Gerilsneyðing, andleysi og flatneskja rétttrúnaðarins tröllríður húsum.

Nú á vel við Heimsósómakvæði Skáld-Sveins frá 1614 með þessu erindi:

"Vesöl og snauð er veröld af þessu klandri,

völdin efla flokkadrátt í landi,

harkamálin hyljast mold og sandi,

hamingjan bannar, að þetta óhóf standi."

 

  

 

    

      

 

Spurning um Kínverja

Um aldaraðir, og jafnvel enn, var nokkuð merkikertislega tekið svo til orða í Evrópu, að ræða þyrfti "þýzku spurninguna".  Undantekningarlaust stóð þeim ógn af vaxandi mætti Habsborgara, Prússa, keisaraveldi Ottos von Bismarcks, Þriðja ríkinu og nú í seinni tíð af mætti útflutningsvélar endursameinaðs Þýzkalands, sem þannig tóku og taka til orða.  Á bak við sakleysislega spurninguna leynist ósk um samtök um að stemma stigu við veldi Þjóðverja.  Þetta er hvorki sanngjörn né málefnaleg afstaða í garð evrópskrar lýðræðisþjóðar, sem rænd hefur verið stórum landflæmum, einkum í austri, og er til fyrirmyndar á flestum sviðum nú um stundir. 

Nú tíðkast "kínverska spurningin", sem er keimlík þeirri þýzku að því leyti, að menn undrast og óttast ótrúlega hraðan vöxt kínverska hagkerfisins og þá auðvitað um leið kínverska heraflans.  Auðvitað er sá grundvallarmunur á Kína og Þýzkalandi, að í Kína eru stjórnartaumarnir í höndum eins stjórnmálaflokks, flokks með slæma fortíð, en í Þýzkalandi er fjölflokkakerfi og þingbundin ríkisstjórn.  Það er þess vegna flóknara úrlausnarefni að fjalla um kínversku spurninguna, en Kínverjarar eiga kröfu á því, að um þá sé fjallað á grundvelli staðreynda, en ekki á grundvelli tilfinninga og afstöðu til stjórnkerfis þeirra.  Að vilja eiga viðskipti við Kínverja jafngildir ekki að leggja blessun sína yfir eins flokks stjórnarfyrirkomulag.  Mikil viðskipti auka friðarhorfur og ýta fremur undir frjálsræðisþróun en lítil viðskipti mundu gera.

Kínverjar hafa sýnt Íslandi áhuga og vinsemd um árabil.  Þegar stóð í stappi hjá AGS um lánveitingar til Íslands eftir Hrunið, munu Kínverjar hafa lagt sitt lóð á vogarskálarnar Íslandsmegin og munar um minna.  Þá gerðu þeir nýlega einstæðan viðskiptasamning við íslenzku ríkisstjórnina, og þeir virðast ætla að leggja fé í rannsóknarborholur á Drekasvæðinu.  Minnisstæður er Huang Nubo, kattavinur, skáld og frumkvöðull m.m., sem ekki hefur lagt árar í bát varðandi fjárfestingar á Íslandi.  Nú hefur frétzt, að Kínverjar geti hugsað sér að kaupa hlut þrotabús Glitnis í Íslandsbanka á "góðu" verði í gjaldeyri.  Það er keppikefli að fá erlent fjármagn inn í íslenzka bankakerfið.  Slíkt hjálpar til við losun um gjaldeyrishöftin og stuðlar að samkeppni í íslenzka bankakerfinu, sem yrði að líkindum neytendum í vil. 

Þá vaknar spurningin, hvort leyfa eigi Kínverjum að bjóða í bankann.  Það er líklegt, að opið útboðsferli, þar sem öllum, sem uppfylla gefna viðskiptaskilmála án tillits til þjóðernis eða stjórnarfars í heimalandi, muni leiða til hagstæðari tilboða, sem getur haft mikla þýðingu fyrir gengi krónunnar, lánshæfismat ríkissjóðs o.fl., fremur en lokað útboð að undangenginni einhvers konar forsíun. 

Heyrzt hafa efasemdir erlendis frá um, að Kínverjar kunni að reka banka með nútímalegum hætti.  Í ljósi þess, að Hong Kong, ein öflugusta fjármála- og viðskiptamiðstöð í heiminum, er hluti af Kínverska alþýðulýðveldinu, þá er ótrúlegt, að fullyrðing um téða vanþekkingu eigi við rök að styðjast, en í útboðsskilmálum hlýtur að verða "inntökupróf", þar sem áskilin er sönnun á getu og þekkingu.  Þetta er þess vegna frekar barnalegur málflutningur að vestan, sem ekki ætti að vega þungt.

Hver getur í versta tilviki orðið afleiðing þess, að Kínverjar eignist ráðandi hlut í Íslandsbanka ?  Slíka áhættugreiningu þarf að gera með kerfisbundnum hætti og jafnframt að vega og meta, hvort sú áhætta sé þess eðlis, að óverjandi sé að taka hana.  Ef við gefum okkur, að versta afleiðingin verði sú, að fulltrúar Kommúnistaflokks Kína nái tangarhaldi á íslenzka hagkerfinu, þá virðist höfundi þessa pistils líkurnar á því vera svo litlar, reyndar hverfandi, að áhættuna sé verjandi að taka. 

Kínverjar standa nú um stundir frammi fyrir úrlausn geigvænlegra vandamála heima fyrir, þar sem mengunarvandamál og vatnsskortur eru mest áberandi.  Beint heilsufarstjón er þegar komið í ljós. Í norðurhluta Kína er mengun talin stytta meðalævina um 5,5 ár.  Mengun er tekin að valda óróa á meðal almennings, sem stjórnvöld óttast.  Í janúar 2013 gerðist atburður í Beijing, sem breytti viðhorfum kínverskra valdhafa til mengunar.  Þá fóru eiturefni í andrúmslofti 40 sinnum yfir hættumörk WHO (Alþjóða heilbrigðismálastofnunin), þ.e. styrkur agna 2,5 míkron og minni fór yfir 900 ppm.  Í kjölfarið var gerð úrbótaáætlun til 5 ára, þar sem verja á USD 275 milljörðum til að draga úr mengun.  Hvergi í heiminum er sett annað eins afl í mengunarvarnir, enda er þörfin brýn. 

Mikil mengun stafar af rafmagnsvinnslu kolakyntra orkuvera.  Stjórnvöld hafa sett stærstu fyrirtækjum landsins fyrir að bæta orkunýtni sína.  Þá eru stórfelldar fjárfestingar hafnar í kjarnorkuverum, vindorkustöðvum og sólarrafölum. Það er meira í húfi fyrir Kínverja en nokkra aðra að halda styrk koltvíildis í andrúmsloftinu undir 450 ppm, svo að gróðurhúsaáhrifin verði hamin.  Árið 1990 nam hlutdeild Kína í losun gróðurhúsalofttegunda 10 %, en árið 2012 um 30 %, og frá árinu 2000 hefur hlutdeild Kínverja í aukningunni numið 2/3.

  Það búa fleiri á svæðum í Kína, sem orðið geta fórnarlömb hækkunar sjávarmáls, en nokkurs staðar annars staðar, eða um 80 milljón manns.  Ríkisstjórn Kína er með álagningu kolefnisgjalds í undirbúningi.  Allt þetta mun stemma stigu við hagvexti í Kína, sem þegar er farinn að minnka, enda hefur hann verið ósjálfbær, eins og framangreindar lýsingar bera með sér.  Of nærri náttúrunni hefur verið gengið, ef svo má að orði komast.  

Það er ekki nóg með þetta.  Kínverski landbúnaðurinn stríðir við grafalvarlega mengun. Um 10 % ræktarlands er mengað þungmálmum, t.d. cadmium, en slíkir safnast fyrir í vefjum dýra og manna og geta valdið banvænum sjúkdómum.  Um 40 % af spendýrum Kína eru á válista, og takist stjórnvöldum ekki að snúa válegri þróun við, mun "homo sapiens" lenda þar líka.

Allra verstur er þó vatnsskorturinn.  Vatnshörgull er venjulega miðaður við aðgengi að minna er 1000 t af vatni á ári per mann.  Aðgengið er 450 t á ári á mann í Kína.  80 % vatnsins er í Suður-Kína.  Helmingur fólksfjöldans og megnið af ræktuðu landi er hins vegar í norðurhlutanum.  Í Beijing eru aðeins 100 t á ári á mann til ráðstöfunar eða 1/10 viðmiðsins.  Wen Jiabo, fyrrverandi forsætisráðherra Kína, kvað vatnsskortinn ógna tilverugrundvelli kínversku þjóðarinnar.  Mengunin magnar vatnsskortinn.  T.d. var þriðjungur Gulár ónothæfur til landbúnaðar, og aðeins helmingur vatnsbóla borganna er nothæfur til drykkjar. 

Alþjóðabankinn hefur áætlað tjónið vegna mengunar 9 % af VLF á ári.  Þetta er svo feiknarlegur kostnaður, að hann mun standa Kínverjum fyrir þrifum.  Af þessum ástæðum má álykta sem svo, að Kína sé pappírstígrisdýr, eins og Mao mun hafa kallað Bandaríkin einhvern tímann.  Bandaríkin munu að öllum líkindum halda sessi sínum sem langvoldugasta ríki heims um langa hríð enn.

Kínverjar reyna að bjarga sér með miklum auði frá útflutningsvél sinni, sem var dýrkeyptur.  Koltvíildislosun þeirra vex nú aðeins um helming af hagvextinum, sem er betri árangur en heimsmeðaltalið.  Með endurnýjanlegum orkugjöfum og bættri nýtni hefur koltvíildislosun sem hlutfall af VLF minnkað um helming síðan 1990, úr 800 jafngildiskolatonnum/MUSD í 400, og þeir ætla niður í 200 árið 2020.  Það er alveg ljóst, að Kínverjum er full alvara í mengunarvarnarmálum, og þeir virðast vilja fara að alþjóðalögum, þó að þeir vissulega hafi svín á skóginum, t.d. í Tíbet.  Það væri rétt hérlendis að láta Kínverjana njóta vafans, þannig að þeir standi jafnfætis öðrum fjárfestum, en ekki verði að óreyndu gripið til sértækra varúðarráðstafana, sem lögfræðilega orka tvímælis.            

       

    

Hnignandi olíuveldi

Orkumál heimsins eru nú í deiglunni, og þróun orkumála mun senn breyta valdahlutföllum í heiminum.  Vesturlönd eru að losna úr klóm OPEC-ríkjanna við Persaflóann og víðar.  Olíuútflutningslönd sjá sína sæng út breidda, nema þau söðli strax um og efli samkeppnihæfni sína á öðrum sviðum án tilstyrks olíufjár.

Veruleg raunverðlækkun eldsneytis er í vændum, og sú staða hefur að sjálfsögðu áhrif á þjóðarbúskap Íslendinga.  Verðlækkun á mörkuðum gæti numið 40 % innan 5 ára m.v. meðalverð árið 2012, sem svarar til gjaldeyrissparnaðar upp á MUSD 738 x 0,4 = MUSD 295 eða miaISK 35 (35 milljarðar kr) m.v. árið 2012. Hér ræðir um orkubyltingu.   

Íslenzkar orkulindir munu halda raunverulegu verðgildi sínu, af því að þær eru taldar vera endurnýjanlegar, virkjanir afturkræfar og án mengunar, þ.e. sjálfbærar, þó að það orki tvímælis.  Það verður áfram hægt að gera langtímasamninga með verulegri kaupskyldu, háum nýtingartíma og aflstuðli, við stórnotendur raforku á Íslandi á verði, sem dugar til að greiða niður öll virkjana-, aðveitustöðva- og línumannvirki á 20-25 árum, en tæknilegur endingartími þessara mannvirkja er 40-100 ár eftir því, hvað um ræðir. 

Það er líklegt, að orkusæknir notendur vilji á næstu 10 árum skuldbinda sig til kaupa á slíkri sjálfbærri raforku á verði á bilinu 30 USD/MWh - 40 USD/MWh, og það nægir eigendum vatnsaflsvirkjana til arðsamra viðskipta, en meiri áhöld eru um jarðvarmavirkjanir.  Slíkar virkjanir henta ekki stóriðjuálagi vegna smæðar og nauðsynlegrar áfangskiptingar, og raforkuvinnsla ein og sér í jarðvarmavirkjunum er í raun óverjandi vegna lágrar orkunýtni (undir 15 %).  Þar verður jafnframt að fara fram vinnsla á heitu vatni, og þá þarf að skilja skilmerkilega að kostnað þessara vinnsluþátta vegna samkeppnisjónarmiða. Orkunýtnin fer þá yfir 50 %, en í vatnsaflsvirkjunum er hún yfir 90 %.  Þá ber að hafa í huga, að ýmis tækniatriði jarðvarmaorkuvera hefur verið hlaupið yfir á hundavaði, og alvarleg mengunarvandamál eru enn óleyst.   

Vinnsla á olíu sem eldsneyti hófst árið 1859 í Bandaríkjunum (BNA).  Fyrstu tunnurnar kostuðu þá USD 18, þ.e. USD 450 að núvirði.  Skömmu síðar var frumgerð sprengihreyfilsins hönnuð, og þá komst skriður á olíuvinnsluna vegna aukinnar eftirspurnar, en eldneytisverðið lækkaði hins vegar hratt með aukinni umsetningu og tækniframförum við leit og vinnslu. 

60 % unninnar eldsneytisolíu endar í tönkum ökutækja nú um stundir. Vegna væntanlegrar gríðarlegrar fjölgunar ökutækja í heiminum, t.d. í Kína og á Indlandi, reiknar brezka BP með aukinni eftirspurn alls á markaðinum úr 89 Mtu/d árið 2013 í 104 Mtu/d árið 2030 (Mtu/d:milljónir tunna á sólarhring).  Af ýmsum ástæðum væri óæskilegt, að þessi spá gengi eftir, og svo mun vart verða af ástæðum, sem nú verða tíundaðar:

Tvennar tækniframfarir munu að líkindum gera þessa spá að engu, og líklegra, að eftirspurnin hafi þegar náð hámarki.  Fyrri framfarirnar eru fólgnar í uppgötvun Texasbúans George Mitchell á setsundrun (fracking) til að vinna jarðgas úr djúpseti, en aðstæður eru til slíks víða á jörðunni.  Sundrun setlaga, sem sumir nefna bergbrot eða leirsteinsbrot, og fjölbreytilegar endurbætur við hefðbundna vinnslu gass, hafa lengt endingartíma þekkts gasforða á jörðunni úr hálfri öld í tvær aldir, þ.e. nýja tæknin hefur haft í för með sér fjórföldun þekkts forða.  Gas á vökvaformi (kælt og undir þrýstingi) knýr nú þegar vörubíla, strætisvagna og rútur og sendibíla sums staðar.  Gas getur líka leyst olíu af hólmi í skipum, virkjunum og við staðbundna húsahitun og hitaveitur.  Þar með mun olíuþörfin til fartækja hvers konar verða um 4 Mtu/d minni en ella árið 2020, þ.e. um 8 % olíusparnaður m.v. núverandi notkun fartækja. 

Áhugavert er fyrir íslenzkar útgerðir að kynna sér hagkvæmustu leiðina að þessu marki og að gera hagkvæmniathugun, þó að gasvinnsla á Íslandi eða á íslenzku landgrunni verði tæpast nokkurn tíma arðbær. Varðandi nýlegar vélar er rétt að hafa í huga, að olíuverðið mun lækka, en við vélaendurnýjun og í nýjum skipum kann að vera hagkvæmara að miða þegar við gaseldsneyti.  Auðvitað verður jafnframt að huga að örygginu, þegar rannsókn er gerð á arðsemi gassins, eins og hrikalegar gassprengingar nýlega eru áminning um.  

Hinar tækniframfarirnar, sem ráða framvindu minni olíueftirspurnar, eru á sviði bílaframleiðslu, en eins og áður kom fram fara 60 % allrar olíu til að knýja bifreiðar.  Hröð þróun vélahönnunar og bílskrokkshönnunar draga spón úr aski olíurisanna.  Mest munar um bætta nýtni sprengihreyfilsins, bæði bensín- og dísilhreyfils, aðallega með bættri stýritækni.  Til eldsneytissparnaðar horfir líka vaxandi notkun raf-, gas- eða vetnisknúinna bíla.  Bílar hafa einnig orðið eðlisléttari með hverju árinu vegna aukinnar ál- og plastnotkunar á kostnað stáls, en einnig vegna nýrra stálmelma og þynnra stáls en áður.

  Allt hefur þetta leitt til 2,5 % minni eldsneytisnotkunar per km á hverju ári undanfarin 10 ár, sem er gríðarlegt, og framhaldi á þeirri þróun næstu 20 árin er spáð, sem sparar eldsneytisnotkun um 4 Mtu/d árið 2020 og gerir þannig meir en að vega upp á móti bílafjölguninni.  

Þetta er stórkostlegur árangur tækninnar til að draga úr umhverfisvá og til að leggja sitt lóð á vogarskálarnar við að draga úr rekstrarkostnaði og þar með að bæta lífskjörin. 

Framleiðni bílaiðnaðarins vex líka stöðugt, og eldneytissparnaður vegna tækniþróunar á öðrum sviðum er talinn munu nema 3 Mtu/d árið 2020. 

Alls er þetta olíusparnaður upp á 11 Mtu/d árið 2020 eða um 12 % m.v. núverandi heildarolíunotkun, þrátt fyrir mikla lífskjarabót almennings í Kína, Indlandi, Brazilíu og víðar, sem búizt er við.  Þetta mun vega upp á móti aukningunni, sem spáð var, svo að fyrst um sinn mun eftirspurnin sennilega standa í stað við um 90 Mtu/d (milljón tunnur á sólarhring). 

Ef notkun Íslendinga á olíuvörum minnkar hlutfallslega jafnmikið og hér hefur verið rakið, verður hún ekki 984 kt árið 2020, eins og að óbreyttu mætti búast við, heldur 884 kt.  Í staðinn mun koma nokkur aukinn gasinnflutningur árið 2020, en gjaldeyrissparnað vegna eldsneytisinnflutnings má áætla um 50 % m.v. núverandi verðlag eða a.m.k. MUSD 400, sem jafngildir u.þ.b. ISK 50 mia, aðallega vegna lækkunar eldsneytisverðs á markaði.  Þetta eru svo háar tölur, að ljóst er, að þessi þróun hefur veruleg þjóðhagsáhrif til hins betra, sem vonandi mun auka stöðugleika íslenzka hagkerfisins, enda aukast þá líkur á jákvæðum viðskiptajöfnuði við útlönd, sem er eitt af skilyrðum nauðsynlegs efnahagsstöðugleika. 

Af öllu þessu má einnig ráða, að vinnsla olíu eða gass norður af Íslandi er fjárhagslega vonlaus, af því að hún kostar a.m.k. 100 USD/tu með núverandi tækni.  Jafnframt steindrepur þessi jákvæða þróun alla draumóra um hagkvæmni aflsæstrengs frá Íslandi, því að raforkuverð mun lækka um þriðjung í Evrópu frá núverandi verði, þegar frá líður, ef svipuð þróun verður þar og í BNA.  Sæstrengsáform ganga ekki upp með olíuverði undir 140 USD/tu.  Orku verður hins vegar áfram hagkvæmt að selja frá Íslandi á formi orkusækinna framleiðsluvara, t.d. áls.  Vöxtur slíks útflutnings er nauðsynlegur fyrir vöxt hagkerfisins, sem er skilyrði fyrir jafnvægi í þjóðarbúskapinum, því að niðurskurði í opinberum rekstri, einkarekstri og einkaneyzlu, eru takmörk sett.  Með því að ná jafnaðarhagvexti yfir 3,0 % á ári, og með hagsýni og stjórnvizku, mun stöðugleika hagkerfisins verða náð.  

Þeim breytingum, sem hér hefur verið lýst, má jafna til nýrrar orkubyltingar.  Hér er um heimsbyltingu að ræða.  Bandaríkjamenn stóðu að olíubyltingunni árið 1859 og hafa verið leiðandi í heiminum í notkun hennar síðan.  Mikil orkunotkun hefur verið undirstaða góðra lífskjara í BNA, og hagkerfi þeirra hefur verið eldsneytisknúið í meira mæli en flestra eða allra annarra. 

Hálfri annarri öld síðar standa Bandaríkjamenn fyrir annarri orkubyltingu, gasbyltingunni, og eru komnir lengst allra í notkun eldsneytisgassins.  Kanadamenn fylgja þó fast á hæla þeirra með setsundrunaraðferðinni í Alberta, olíuvinnslu úr tjörusandi þar og lagningu gríðarlegra gasleiðsla og olíuleiðsla suður fyrir landamærin og austur og vestur um Kanada.  Einkaframtakið leiðir þessa þróun með hvötum frá hinu opinbera vestanhafs, og hefur þessi þróun örvað hagkerfi beggja ríkjanna og styrkt gjaldmiðla þeirra ásamt því að leiða til minnkandi losunar koltvíildis út í andrúmsloftið í Bandaríkjunum. 

Í Evrópusambandinu er þessum málum skipað með allt öðrum hætti.  Hvert ríki stundar miðstýringu orkumálanna, og setsundrunaraðferðin er þar ekkert komin áleiðis, e.t.v. vegna þess, að einkaeignarrétturinn nái ekki nógu langt undir yfirborðið.  Þýzka orkustefnan getur endað með ósköpum fyrir þýzka hagkerfið, þó að Þjóðverjar nái fyrir vikið forskoti á vissum sviðum orkuvinnslu og orkunýtingar, og hefur enn sem komið er aðeins leitt til aukningar á losun koltvíildis út í andrúmsloftið frá Þýzkalandi og methækkunar á raforkuverði, sem hvergi í Evrópu er hærra en þar. 

Gasbyltingin mun hafa áhrif á hagkerfi flestra landa, jafnvel allra.  Áhrifin verða jákvæð á olíuinnflutningslönd, en neikvæð á olíuútflutningslönd.  Neikvæðu áhrifin verða í sumum tilvikum mjög alvarleg.  Prinsarnir í Sádi-Arabíu munu ekki lengur hafa ráð á friðkaupum við ungu kynslóðina, svo að "arabíska vorið" mun blossa upp í Sádi-Arabíu og verða illvígara en nokkurs staðar annars staðar, því að þarna eru þjóðfélagsandstæður og öfgar mestar. 

Ef við lítum til austurs héðan, verða fyrir okkur tvær þjóðir, Norðmenn og Rússar, sem báðar munu verða hart leiknar af gasbyltingunni.  Jafnvel kunna Putin og hans menn að missa völdin fyrir vikið, en auður af uppsprengdu verði á útfluttri olíu og gasi hefur verið hryggjarstykkið í völdum þeirra, og virðist óánægja og reiði grafa um sig á meðal Rússa vegna spillingar og skorts á lýðræði. 

Norska ríkið hefur tekið gríðarlega áhættu með olíu- og gasvinnslu sinni á hafi úti, sem teygir sig æ lengra til norðurs í óþökk norskra sjómanna og útgerðarmanna.  Norska ríkisfyrirtækið Statoil er umsvifamesti leikarinn á norska eldsneytissviðinu.  Þá munu reglur vera þannig, að norski olíusjóðurinn fær hluta af ávinningi allra olíufélaganna á sviðinu og bætir þeim upp tap, ef það verður.  Á móti leggur norska ríkið hátt vinnslugjald á olíufélögin, svo að vinnslukostnaður hráolíu með opinberum gjöldum getur orðið allt að 115 USD/tu, hærri en nokkurs staðar annars staðar.  Nú horfa málin þannig, að markaðsverðið mun lækka langt niður fyrir kostnaðarverð olíuvinnslu á norsku hafsvæði.  Með öðrum orðum mun verða tap á norskri olíu-og gasvinnslu innan skamms, sem mun skerða skatttekjur norska ríkissjóðsins og ganga á norska olíusjóðinn, sem tapaði stórfé í Hruninu 2008.  Framtíðarhagsmunir norsku þjóðarinnar eru í uppnámi vegna afskipta og þátttöku norska ríkisins í norska eldsneytisævintýrinu.    

Gengi norsku krónunnar er þegar tekið að gefa eftir, t.d. gagnvart sænsku krónunni, og það mun hrynja, norski ríkissjóðurinn verður rekinn með miklum halla og fjöldagjaldþrot verða í Noregi.  Atvinnuþátttakan er nú lítil og fjórðungur fólks á vinnumarkaðsaldri er á bótum frá hinu opinbera. Framleiðslukostnaðarstigið er almennt hærra í Noregi en víðast hvar og framleiðnin er ekki sérlega há, þ.e.a.s. samkeppnihæfni fyrirtækja án ríkisstuðnings er frekar léleg.  Olíuiðnaðurinn hefur spennt upp verðlagið, og skattar hafa verið háir, en á móti hafa komið alls kyns styrkir og uppbætur.  Haft er á orði, að helmingur þjóðarinnar þiggi bætur frá hinu opinbera, en slíkt mun vera draumaveröld jafnaðarmannsins.  Þó að þetta sé vafalaust orðum aukið, gefur það til kynna, að langvarandi óstjórn jafnaðarmanna hefur grafið undan undirstöðum norsks samfélags.  Hagkerfið er á sterum, sem kostaðir eru af olíu- og gasvinnslunni.  Hvað gerist, þegar sterarnir verða skyndilega ófáanlegir ?  Þá hrynur líkaminn.

Norska þjóðfélagið lítur vel út á yfirborðinu, en þar er þjóðfélagsspenna, sem gæti brotizt út á ofbeldisfullan hátt.  Í sumum hverfum í Ósló og bæjum Noregs eru Norðmenn komnir í minnihluta, og norska heyrist vart töluð í sumum skólum.  Innflytjendur frá framandi menningarsvæðum eru mjög margir, og á meðal þeirra er útbreitt atvinnuleysi, enda skortir þá vestræna menntun og lifa mikið í eigin heimi, sem býður hættunni heim.  Menningarleg aðlögun þeirra að norska samfélaginu hefur alls ekki tekizt, og það játa Norðmenn sjálfir, og eru sjálfsagt fleiri en ein ástæða fyrir því.

Það er hætt við, að gasbyltingin komi alveg sérlega hart niður á norsku þjóðinni, af því að eldsneytisiðnaðurinn er svo snar þáttur í norskum þjóðarbúskapi, og af því að kostnaður þar við vinnslu hverrar tunnu er líklega sá hæsti, sem um getur.  Norðmenn tóku mikla áhættu, en geta úr þessu ekkert annað gert en að stöðva olíu- og gasleit og þróun nýrra vinnslusvæða.  Ekkert slíkt virðist samt á döfinni, þrátt fyrir hörð mótmæli norskra sjómanna og útgerðarmanna við nýjum borunum í norðri.  Sígandi lukka er bezt.    

     

            

 

Færeyjar, Grænland og Ísland

Óhætt er að segja, að Laugarvatnsstjórnin fer hægt af stað.  Það er ekki að öllu leyti gagnrýnivert, þar sem tíminn er notaður til gagnaöflunar og aðgerðaundirbúnings.  Stjórnin verður hins vegar að bregðast við atburðum, og sumt þolir enga bið. 

Evrópusambandið (ESB) hefur átt hlut að atburðum í sumar, þar sem viðbrögð Laugarvatnsstjórnarinnar eru ófullnægjandi að margra mati.  Flögrar að manni, að utanríkisráðuneytið sé enn á sjálfstýringunni, sem Össur Skarphéðinsson skildi við það í.  Sé svo, verður hinn snaggaralegi nýi utanríkisráðherra þegar í stað að rífa í stýrið og setja nýjan kúrs og skipa málum með þeim hætti, að gamli undirlægjuhátturinn sé ekki í öndvegi í ráðuneytinu, þegar hann lítur í aðra átt. 

Færeyingar eiga nú talsvert á brattann að sækja.  Olíuleit á færeysku landgrunni hefur lítinn árangur borið, og finnist þar olía eða gas, er líklegt, að kostnaður við vinnsluna verði svo hár, að hún borgi sig ekki.  Spurn eftir olíu hefur þegar náð hámarki á heimsmarkaði, og var það árið 2005.  Heimsmarkaðsverð á olíu hefur farið lækkandi síðustu misserin vegna aukins framboðs á gasi, sem unnið er með nýrri tækni, og verðið er að síga undir 100 USD/tunnu.  Verð á sjávarafurðum hefur einnig lækkað vegna tímabundins aukins framboðs og minni kaupmáttar í Evrópu og víðar.  Matvörur munu þó hækka í verði til lengdar litið.

Það er kunnara en frá þurfi að segja, að Færeyingar eiga nú undir högg ESB að sækja vegna ákvörðunar sinnar um síldarafla í færeyskri lögsögu.  Færeyingar höfðu 5,16 % af heildarkvóta norsk-íslenzku síldarinnar samkvæmt samningum strandríkja við Norður-Atlantshaf, sem jafngildir 32 þúsund tonnum í ár.  Þetta hlutfall virðist vera óeðlilega lágt m.v. síldarmagn í lögsögu Færeyinga.  Þeir undu þessu lága hlutfalli ekki lengur, heldur rúmlega þrefölduðu hlutdeildina upp í 17 % eða 105 þúsund tonn, sem er 73 þúsund tonna aukning.  Þar er um að ræða lögmæta ákvörðun strandríkis, sem þeir hafa fært fiskifræðileg rök fyrir.  ESB vill hins vegar deila og drottna og hefur þess vegna þvingað Dani til að taka þátt í löndunarbanni í öllum höfnum ESB á síld og makríl frá Færeyjum.  Hér er um fáheyrðan atburð að ræða, sem íslenzka ríkisstjórnin hefur ekki fordæmt með nægilega öflugum hætti.  Það hefur heyrzt tíst, ef lagðar eru við hlustir, en það verður að sýna í verki, að hugur fylgi máli. 

Þessi kvótaaukning getur aukið tekjur Færeyinga um ÍSK 7,3 mia m.v., að þeir fái 105 ISK/kg, þar sem þeim tekst að afsetja afurðirnar.  Íslenzki utanríkisráðherrann á þegar í stað að stofna til bandalags við Færeyinga og Grænlendinga í ágreiningsmálum við ESB og Noreg og bjóða fram þá aðstoð, sem unnt er, í stað þess að sitja á gerðinu og bíða þess, sem verða vill.  Það er full ástæða til þess vegna hagsmuna Íslands, því að takist ESB og vinstri stjórninni í Noregi, sem er reyndar á hverfanda hveli, að brjóta Færeyinga á bak aftur, mun röðin næst koma að Íslandi.  Íslenzk stjórnvöld eiga þess vegna að efla varnirnar með því að sækja fram og vinna að framgangi ákvörðunar Færeyinga, en þar skiptir markaðssetning afurðanna höfuðmáli. 

Jafnaðarmannaflokkur Noregs, Arbeiderpartiet, leiðir enn ríkisstjórn Noregs og er í samstarfi við vinstri-græna Noregs.  Forysta Arbeiderpartiets er höll undir ESB, þó að flokkurinn sé illilega klofinn í afstöðunni, einkum á milli norðurs og suðurs.  Sjávarútvegsráðherra þessarar örmu ríkisstjórnar, Lisbeth Berg-Hansen, hefur þegar orðið Noregi til skammar með yfirlýsingu um, að Norðmenn muni gera sitt til að aðgerðir ESB gegn Færeyingum hafi tilætluð áhrif.  Gripið verði til viðeigandi ráðstafana til að koma í veg fyrir, að færeyskar síldarafurðir verði fluttar um Noreg til annarra landa.  Eftirfarandi yfirlýsing vinstri mannsins Lisbeth Berg-Hansen er hneykslanleg:

"Ég fagna því, að ESB hafi lagt bann við innflutningi á síldar- og makrílafurðum frá Færeyjum, og ég styð aðgerðir ESB heilshugar."

Þetta hefði getað komið úr barka Össurar Skarphéðinssonar, en neðar verður ekki komizt í samlíkingu við stjórnmálamann.  Samband Danmerkur og Færeyja er við frostmark vegna téðs löndunarbanns, en Norðmenn og Danir hafa verið áhrifavaldar í Færeyjum fram að þessu.  Nú skapast tækifæri fyrir Ísland að efna til hagsmunabandalags við Færeyinga, og verður slíkt augljóslega í óþökk Dana, Norðmanna og ESB, en þessar þjóðir hafa ekki sýnt Íslendingum marktækt vinarþel á undanförnum árum, og er skemmst að minnast löndunarbanns beggja á makríl frá Íslandi. Hagsmunir Íslendinga og Færeyinga í baráttunni við ofureflið fara saman, en það yrði íslenzkum hagsmunum engan veginn til framdráttar, að Færeyingar verði brotnir á bak aftur.  Það er í anda stjórnarsáttmálans, að ríkisstjórnin taki snöfurmannlegt frumkvæði í þessu máli, og líklegt er, að meirihluti hérlandsmanna kynni að meta slíkt. Slitni nú upp úr ríkjasambandi Færeyja við Danmörk, kann formlegt hagsmunabandalag við Ísland að þróast með áhugaverðum hætti.     

Engum vafa er þó undirorpið, að téð bandalag við Færeyinga stæði mun sterkara að vígi með Grænlendinga innanborðs.  Lögsaga þeirra er stór og auðug, og þeir þurfa aðstoð við að nýta hana.  Samstarf Grænlendinga og Íslendinga er þegar fyrir hendi á sviði flugs, verklegra framkvæmda og fiskveiða, en allt þetta þarf að efla enn frekar, báðum þjóðunum til hagsbóta.  Íslenzk stjórnvöld eiga að hætta að leggja stein í götu Grænlendinga við nýtingu fiskimiða þeirra og eiga þannig að afnema takmarkanir á löndun grænlenzkra fiskiskipa í íslenzkum höfnum, sem virðast nú vera til að þóknast ESB með einhverjum dularfullum hætti í anda Össurar Skarphéðinssonar.  Svífur andi ÖS enn yfir vötnunum í ráðuneytisbyggingunni við Rauðarárstíginn ? 

Hér komið gullið tækifæri fyrir Laugarvatnsstjórnina til að láta til sín taka í hagsmunagæzlu fyrir Ísland, eins og stjórnarsáttmálinn gaf fyrirheit um.   

       

 

Slæleg hagsmunagæzla á löngum

Árið 2012 nam heildarveiði á makríl að hálfu Evrópusambandsríkja, ESB, Noregs, Færeyja, Rússlands og Íslands, 920 kt samkvæmt uppgefnum veiðitölum, sem ástæða er til að ætla samkvæmt reynslu af ýmsum þessara þjóða, að séu of lágar.  Árið 2012 nam afli Íslendinga 16 % af þessum skráða afla og hlutfallið er þá líklega lægra í raun.  Um er að ræða innan við 10 % af makrílmassanum, sem áætlað er, að verið hafi í lögsögu Íslendinga téð ár.  Ef miðað er við mjög varfærinn sjálfbærninýtingarstuðul, 20 % af stofni, veiddu Íslendingar aðeins um helming þess makríls, sem ráðlegt hefði verið að teknu tilliti til sjálfbærni stofnsins.

Þann 3. febrúar 2013 tilkynnti atvinnuvega-og nýsköpunarráðherrann, Steingrímur Jóhann Sigfússon, ákvörðun um 15 % samdrátt í þessum veiðum 2013, eða 123,2 kt kvóta, sem er ótrúleg lítilþægni og undirgefni við slettirekuhátt ESB og Norðmanna í þessu makrílmáli m.v. stöðu stofnsins.  Það er ástæða til að líta almennt á nýtingu flökkustofna, sem eru mjög mikilvægir fyrir íslenzka hagkerfið, og á hvaða grundvelli fyrri deilumál um flökkustofna voru leyst.

1. Hvar hrygnir fiskurinn og klekst út ?
2. Hvar elzt hann upp ?
3. Hvar eru fæðuslóðir hans ?
4. Hverjir hafa veitt hann og í hvaða mæli ?
5. Hverjir hafa staðið að rannsóknum á stofninum ?
6. Hversu háð eru ríkin nýtingu hans og/eða fiskveiðum almennt ?

Hversu þungt einstakir liðir hér að ofan vega er umræðuefni í samningaviðræðum.  Makríllinn hrygnir aðallega vestan Írlands, en einnig úti fyrir strönd Noregs og nú á seinni árum einnig undan suður- og jafnvel vesturströnd Íslands. Íslendingar standa sterkt að vígi í lið 3, því að vor, sumar og haust er makríllinn hér að tvöfalda þyngd sína og étur við það a.m.k. 3 milljónir tonna af átu og öðru æti, sem hefðbundnir íslenzkir stofnar þá ekki geta nýtt sér.  Ef stofninn þyngist hér um 800 þúsund tonn (800 kt), þá er lágmark, að við fáum að nýta 1/4 af þeirri þyngdaraukningu eða 200 kt.  Að setja markið svo lágt sem ráðherrann gerir, skaðar framtíðarhagsmuni okkar, því að einhvern tímann verður samið eða kveðinn upp gerðardómur, og þá telur veiðireynsla okkar, sbr lið 4 hér að ofan.  Þessi lélegi ráðherra, sem var ekki lengur sætt sem formaður VG, veldur samningsstöðu Íslendinga tjóni með þessari slæmu ákvörðun.  Nýr matvælaráðherra mundi vinna þarft verk, ef hann endurskoðar þessa ákvörðun til hækkunar í vor.  Að sjálfsögðu á hann þá að beita fyrir sig vísindalegum rökum, sem vonandi verður unnt að gera á grundvelli umfangsmikilla rannsókna Hafrannsóknunarstofnunar nú um stundir á vexti og viðgangi  makríls í íslenzkri lögsögu.   

Íslendingar standa að sjálfsögðu sterkt að vígi varðandi 6. liðinn hér að ofan, því að engin makrílþjóðanna, nema Færeyingar, geta sýnt fram á, að andvirði makrílveiðanna hafi numið allt að 2 % af vergri landsframleiðslu 2012. 

Flökkustofnarnir eru í megindráttum fjórir: 

1. Norsk-íslenzka síldin.  Um aflahlutdeild var síðast samið árið 2007, og höfðu Norðmenn þá gengið fram með fádæma frekju og teflt ESB-ríkjunum fram til höfuðs Íslendingum, þó að ESB-þjóðirnar hefðu enga veiðireynslu.  Hlutur Íslendinga varð enda óeðlilega lítill eða aðeins 14,5 %, en hlutur Norðmanna 61 %.  Þarna tefldu Norðmenn hagsmunaskák gagnvart ESB, og fórnarlambið urðu Íslendingar.  Eitt af verkefnum utanríkisþjónustunnar á að verða að auka hlut Íslands á kostnað Norðmanna, sem fóru fram með yfirgangi.  Auðvitað er algerlega borin von, að nokkur raunhæf utanríkispólitík verði rekin af íslenzka Stjórnarráðinu með liðleskjur á borð við Össur Skarphéðinsson sem æðsta strump í utanríkisráðuneytinu, mann, sem purkunarlaust hefur gert sig sekan um að draga taum ESB í alvarlegasta deilumáli Íslands við umheiminn frá lýðveldisstofnun.
2. Árið 2005 var gert samkomulag á milli Íslands, Noregs, Færeyja og ESB um aflahlutdeild kolmunna eftir stjórnlausar veiðar.  Varð hlutur Íslendinga minnstur þessara þjóða, eða 17,5 %, enda gekk kolmunninn að mestu út úr lögsögunni árið 2006.  Veiða Íslendingar nú kolmunna aðallega í færeyskri lögsögu, sem fengu 26,1 % í sinn hlut, Norðmenn 25,7 % og ESB 30,5 %. 
3. Loðnuna má telja að mestu íslenzkan stofn, enda er veiðihlutdeild okkar 81 % samkvæmt samkomulagi.  Loðnan er íslenzka hagkerfinu mjög mikilvæg.  Nú er veiðibrestur í ansjósunni hjá Perúmönnum.  Ansjósukvótinn var skorinn niður um 67 % árið 2012.  Perúmenn hafa verið að veiða um 5 milljónir tonna á ári af ansjósu, svo að þessi niðurskurður hefur mikil og jákvæð áhrif á verð loðnuafurða.  Verð á loðnulýsi og loðnumjöli nú er um 2400 USD/t, sem er hærra en álverðið, svo að nærri má geta, að vinnslan sé arðbær.
4. Úthafskarfi er 4. flökkustofninn, sem verulegu máli skiptir fyrir Íslendinga. Nýlega var gengið frá viðunandi samningi um skiptingu þessa stofns (eru reyndar tveir stofnar), og fá Íslendingar 31,0 % hlutdeild.  Rússar sætta sig ekki við hlutdeild sína, 20,7 %.  ESB fær 15,5 %, Færeyingar 7,3 % og Norðmenn 3,9 %.

Makríllinn er verri afræningi en kolmunninn í íslenzkri lögsögu, af því að hann gengur vestar, og er að þvælast á hrygningarslóðum og uppeldisslóðum mikilvægustu nytjastofna við Íslandsstrendur.  Hann étur ungviðið og er í samkeppni við það um fæðuna.  Það er þess vegna óþolandi linkind að hálfu atvinnuvega -og nýsköpunarráðherra að minnka veiðiheimildir á makríl í íslenzkri lögsögu um 15 %.  Það eru engin vistfræðileg rök fyrir þessari ákvörðun.  Ráðherrann lyppast, eins og fyrri daginn, niður, þegar hagsmunir ESB rekast á hagsmuni Íslendinga.  Þessi kjaftgleiði ráðherra gengur í skrokk á íslenzkum sjávarútvegi með ofurskattlagningu og fer ránshendi um kvóta útgerðarfyrirtækjanna til að ráðstafa honum að eigin geðþótta.  Hann fær hins vegar í hnén, þegar Maria Damanaki fýlar grön.

Síðasta aðför ólánsstjórnmálamannsins, Steingríms Jóhanns Sigfússonar, á hendur sjávarútveginum er frumvarp um kvótaþing.  Hugmyndafræðin á bak við þetta örverpi er dæmigerð fyrir sameignarstefnuna.  Farið er ránshendi um eignir útgerðarinnar, og á ársgrunni er hún rænd u.þ.b. 100.000 tonnum af 1.440.000 tonnum eða 7,0 % í þessum áfanga.  Þessi kvóti er þjóðnýttur, og ríkið ætlar síðan að leigja hann.  Þessi gjörningur er sönn sameignarstefna, því að hún miðar að því að gera útgerðarmenn að leiguliðum ríkisins.  Þá eiga viðskipti með kvóta á milli útgerða að fara um hendur ríkisins.  Hvers konar forræðishyggja er þetta eiginlega ?  Verið er að koma upp algerlega óþörfum millilið og draga þannig stórlega úr skilvirkni sjávarútvegsins.  Þessi gjörningur mun draga úr framlegð og framleiðni sjávarútvegsins, íslenzka, og verða vatn á myllu samkeppniaðila hans, erlendra. Nú sjá menn í hendi sér til hvers stefna stjórnarflokkanna leiðir sjávarútveginn.  Útgerðarmenn verða leiguliðar ríkisins.  Það er þetta, sem sameignarsinnar eiga við, þegar þeir japla á lagatexta um, að fiskimiðin séu eign þjóðarinnar.  Það er alveg áreiðanlegt, að þjóðin er því betur sett með þessa eign sína þeim mun meiri arði, sem sjávarútvegurinn skilar.  Sá arður verður aðeins til fyrir tilstilli einkaframtaks.  Annað hefur verið margreynt af stjórnmálalegum "hugsjónamönnum" og ætíð með hörmulegum afleiðingum.

Steingrímur er samur við sig að skera kökuna í minni sneiðar og heldur, að með svo heimskulegri ráðstöfun auki hann tekjur ríkissjóðs.  Með því að fjölga þeim, sem draga bein úr sjó, dregur hann úr hagræðingu og hagkvæmum rekstri sjávarútvegsins, og þar með minnkar kakan a.m.k. hlutfallslega, og tekjur hins opinbera munu dragast saman vegna þessarar þjóðnýtingar til lengri tíma.  

Reynslan hefur sýnt, að enginn rekstrargrundvöllur er fyrir útgerð, sem er reist á leigukvóta, enda ríkir alger óvissa um, hvort leiguliðar fái leigukvóta næst og á hvaða verði.  Umgengnin við auðlindina versnar með auknu brottkasti, þegar menn eiga ekki kvótann.  Hér er enn höggvið í knérunn dreifbýlisins með því að sjúga fé út úr útgerðunum og flytja féð til höfuðborgarsvæðisins.  Stefna ríkisstjórnarinnar miðar að því að auka miðstýringuna í landinu og veikja hinar dreifðu byggðir landsins.  Landsbyggðarmenn munu gjalda svartan belg fyrir gráan í komandi Alþingiskosningum, ef allt er með felldu.

Til að viðreisn Íslands takist og landið komist klakklaust út úr kreppunni, þrátt fyrir 4 ár hinna glötuðu tækifæra, 2009-2013, þá verða stjórnvöld að veita sjávarútveginum fullt athafnarými.  Sjávarútveginn verður að reka með hámarks afköstum og hámarks framleiðni.  Það þýðir, að skila verður honum ránsfeng ríkisstjórnar SF/VG.  Engin þjóð hefur mátt sæta jafnlangvinnri alvarlegri kreppu og Íslendingar.  Það er vegna kolrangrar stjórnarstefnu.  

Alvarlegasta birtingarmyndin er skuldasöfnunin.  Hún sýnir, að viðvaranir Alibers og Perssons voru á rökum reistar.  Íslenzka ríkisstjórnin hefur frestað að taka á skuldavandanum, en þess í stað veðsett tekjur og eignir komandi kynslóða, og öll er gullgerðarlist stjórnvalda í anda útrásarvíkinganna, þ.e. ósjálfbær skuldasöfnun.  Hérlendis hefur langverst verið haldið á opinberum fjármálum í kjölfar tvíburakreppu af öllum samanburðarlöndum.  Á næsta kjörtímabili verður barizt upp á líf og dauða.  Es dreht sich um Leben oder Tot.  Þá er betra að geta státað af skipulagshæfni, áræðni og þrautseigju, eins og hetjan hér að neðan, Vilborg Arna Gissurardóttir.     

          

 

     

 

   

Aumkvunarverðir umsækjendur

Nú hefur komið á daginn, að áhyggjur og varnaðarorð andstæðinga umsóknar um aðild Íslands að Evrópusambandinu (ESB) voru á rökum reistar.  Óskhyggjan réð för í stað vandaðrar rannsóknarvinnu og þreifinga í höfuðstöðvum ESB, Berlaymont, um það, sem í boði væri.  Farið var á flot með þessa afdæmingarlegu umsókn án tilskilins undirbúnings með hefðbundnum gösslarahætti ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur í þeirri barnalegu trú, að aðildarviðræður mundu aðeins taka tvö ár og að landið yrði komið í "náðarfaðm" risaríkisins áður en árið 2011 yrði á enda runnið. 

Þess vegna lá þessi ósköp á að fá Alþingi til að samþykkja aðildarumsókn 16. júlí 2009 til að Svíar, sem þá gegndu formennsku í ráðherraráði ESB, gætu sett Ísland á hraðferð ("fast track") inn í ESB.  Alþingi var blekkt, og umsóknin var samþykkt á fölskum forsendum. Allt reyndist talið um flýtimeðferð gaspur eitt, eintómt orðagjálfur  utanríkisráðherra, Össurar Skarphéðinssonar, og annarra ráðherra fátæktarstjórnar norrænnar helferðar. 

Það verður að halda því til haga hér, að ráðherrar Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, að Jóni Bjarnasyni undanskildum, bera fulla ábyrgð á þessari umsókn og afleiðingum hennar.  Þeir gátu stöðvað feigðarflanið, en voru áður búnir að fara í hrossakaup við Samfylkinguna um þetta feigðarflan gegn slagbrandi á virkjanir og iðnvæðingu.  Aðförin að sjávarútveginum er svo sérkapítuli, þar sem óvitar villta vinstrisins sameinast um aðgerðir, sem nú valda litlum og meðalstórum fyrirtækjum fjörtjóni og draga máttinn úr sjávarbyggðum.

Samkvæmt íslenzkri stjórnskipan verður enginn samningur  lagður fyrir þjóðina án samþykkis ríkisstjórnar og Alþingis á honum fyrst.  Hálmstrá vinstri grænna um þjóðaratkvæðagreiðslu fyrst var tilbúningur Samfylkingarinnar, þar sem aldrei er hugsað áður en túðrað er.  Vinstri grænir á Alþingi verða að hrökkva eða stökkva í atkvæðagreiðslu undir smásjá kjósenda.  Verður ömurlegt að fylgjast með því, hvort þessi lítilmenni beiti þá svipaðri hundalógik og við samþykkt umsóknarinnar 16. júlí 2009.    

Úr því sem komið er, ber að leggja fram þingsályktunartillögu um stöðvun aðlögunar þar til þjóðin hefur tjáð vilja sinn um framhaldið af eða á.  Ástæðan er sú, að "samningaviðræðurnar" hafa tekið lúalega stefnu og virðast alger tímasóun við samningaborðið, minna á atvinnuþvinganir (Makrílmálið) og féburð á útvalda landsmenn (Evrópustofa).  Allur fer þessi ósómi fram á ábyrgð vinstri grænna.  Þá mun þjóðin geta tekið afstöðu til flokka, manna og málefnis, í komandi Alþingiskosningum.  Mun þá mörg heybrókin við Austurvöll glúpna.  

Téð umsókn hefur steytt á skeri.  Það gengur hvorki né rekur, og aðildarviðræðurnar eru orðnar óeðlilega langvinnar miðað við það, að Ísland er EES-land, þ.e. á Evrópska efnahagssvæðinu.  Árangurinn fram að þessu er enginn, en kostnaðurinn ærinn.  Aðeins hefur verið "samið" um atriði, þar sem Ísland hafði þegar, með illu eða góðu, aðlagað sig ESB vegna EES-aðildarinnar.  Eftir er "að semja" m.a. um sjávarútvegsmálin og landbúnaðarmálin.  Varðandi sjávarútvegsmálin er síðasta útspil kommissars Damanakis, grísku, að Íslendingar verði að átta sig á því, að ætli þeir sér að nýta auðlindir ESB-ríkjanna, verði þeir að hlíta reglum ESB.  Mun hér hafa verið skírskotað til makríldeilunnar.  Hvers konar fíflagangur er þetta eiginlega ?  Sjá menn ekki, hver herfræði ESB er ?  Sjá menn ekki í hendi sér mótleikinn við slíkri herfræði ?  Hvers konar stjórnvöld sitja Íslendingar eiginlega uppi með ?

Þá er eftir að semja um landvarnirnar, en ESB stefnir á sameiginleg her með herskyldu í öllum aðildarlöndunum.  Herskyldan er, eins og alls staðar, hugsuð sem uppeldi og innræting æskunnar á þeim hugsjónum, sem valdhafarnir hafa velþóknun á.  Verður herskylda Íslendinga á meginlandi Evrópu í boði Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs ?  Allir vita, að Samfylkingin kærir sig kollótta.  Engan þarf að undra á því, að fylgi Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs stefni nú á 5 % og hins stjórnarflokksins á 15 %.

Aðlögunarferlið hefur tekið á sig þessa viðurstyggilegu mynd, sem hér er dregin upp.  Sannleikanum um aðildarviðræðurnar er haldið leyndum, en tangarsókn er hafin að hálfu ESB að Íslendingum.  Annars vegar er borið fé á útvalda landsmenn samkvæmt kenningunni um, að enginn veggur sé svo hár, að asni klyfjaður gulli komist ekki yfir hann.  Hins vegar er reynt að kúga Íslendinga til eftirgjafar á rétti, sem þeir hafa öðlazt með ærinni baráttu samkvæmt Hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna sem strandríki til að nýta nytjastofna innan lögsögu sinnar.  Það þarf ekki að orðlengja það, að væri Ísland aðildarríki ESB, mundi ráðherraráð ESB að tillögu framkvæmdastjórnarinnar ákvarða Íslandi veiðikvóta, t.d. á makrílnum.  Kvóti Íslendinga á makríl væri þá ekki 150´000 t, eins og árið 2012, heldur e.t.v. 10 % af þeim kvóta.

Þótt undarlegt sé, var gulrótin fyrir þingmenn, á báðum áttum um umsóknina, fyrirbærið "að kíkja í pakkann".  Hverjum datt sú vitleysa í hug ? Sennilega trúðu áróðursmenn umsóknarinnar þeirri dæmalusu dellu, að um eitthvað raunverulegt væri að semja fyrir Íslands hönd í aðildarviðræðum.  Slíkt lýsti þá þegar dæmalausum barnaskap og alvarlegu dómgreindarleysi, eins og andstæðingar aðlögunarinnar gerðu skýra grein fyrir með vísun til nýlegra aðildarsamninga og með vísun til yfirlýsinga málsvara ESB, þ.á.m. stækkunarstjóranna, fyrrum stækkunarstjóra, Ollis Rehns, og núverandi, Stefans Fühles.  Þeir hafa komið hreinlega fram að þessu leyti og lýst því yfir, að engan afslátt væri unnt að gefa frá sáttmálum né lagabálkum ESB.  Er það í samræmi við nýlega yfirlýsingu Hermans Van Rompuy, forseta leiðtogaráðsins,sem minnzt verður á síðar í þessari grein.

Hvers vegna halda menn, að svo illa hafi gengið í "samningaviðræðunum", sem íslenzka ríkisstjórnin ætlaði að skreyta sig með í komandi kosningabaráttu, en verða þess í stað síðustu naglarnir í líkkistu hennar ?  Það er vegna þess, að íslenzka samninganefndin hefur engu fengið áorkað í Brüssel af því, sem Skarphéðinsson var búinn að fela henni.  Þess vegna bíður Össurar nú það eitt að verða að gjalti frammi fyrir þjóðinni.

Nú sjáum við óljósar útlínur af framtíðarþróun ESB.  Þær eru ókræsilegar.  Evran mun enn eiga í langvinnum vandræðum vegna þess, að enn þá hafa engar raunhæfar aðgerðir farið fram, er dragi úr gengisspennunni á milli norðurs og suðurs.  Ósætti Frakka og Þjóðverja um úrlausnir er með þeim stigmagnaða hætti, að kanzlari Þýzkalands, Angela Merkel, lýsir því yfir, samkvæmt þýzka Speglinum (dem Spiegel), að forseti Frakklands, Francois Hollande, mæli gegn öllum hugmyndum, sem hún varpi fram, og að hann (Frakkland) hafi safnað fleiri bandamönnum en hún (Þýzkaland)innan ESB.  Þetta er ákaflega evrópskt stef, sögulega séð.  Ekki er að efa, að Ísland mundi lenda innan áhrifasviðs Þýzkalands, eins og hin Norðurlöndin, yrði af aðild. 

Íslendingum er mikið í mun að varðveita vináttuna við Þýzkaland, en þá vináttu verður unnt að rækta með mun áhrifaríkari hætti utan ESB en innan, af því að staða Íslands í alþjóðlegri samvinnu verður mun öflugri sem sjálfstætt og fullvalda strandríki með svigrúm til samninga á báða bóga en rígbundið á klafa ESB án réttinda strandríkis og án réttinda til samninga við önnur ríki um mikilvæg hagsmunamál.  Norðmenn segja, að á morgun, 4. janúar 2013, verði fyrsti dagur olíuríkisins Íslands.  Verður ekki vænlegra fyrir Íslendinga að hafa frjálsar hendur um nýtingu og markaðssetningu þessarar auðlindar en að eiga slíkt undir blýantsnögurum í Brüssel ?

Samband Stóra-Bretlands við ESB varpar nú ljósi á afstöðu ESB til fullveldis ríkja.  Málið var umfjöllunarefni höfundar forystugreinar Morgunblaðsins 29. desember 2012.  Skoðanakannanir sýna, að meirihluti Breta vill ganga úr ESB.  Brezka ríkisstjórnin vill það ekki og reynir þess vegna að fitja upp á sérlausnum við Berlaymont.  Nú hefur forseti leiðtogaráðs ESB svarað tillögum Davids Camerons:

"Ef hvert aðildarríki færi að velja þá hluta gildandi stefnu, sem því líkaði bezt við, og draga sig út úr þeim, sem því líkaði minnst, myndi sambandið í heild, og sérstaklega Innri markaðurinn, bráðlega liðast í sundur".

Síðan segir í forystugreininni:

"Þessi kýtingur á milli yfirvalda í Bretlandi og Brüssel hefur töluverða þýðingu hér á landi.  Bretar eru að biðja um að fá að losa sig undan ýmsum af reglum Evrópusambandsins, sem er það sama og íslenzkir áhugamenn um að "kíkja í pakkann" telja, að okkur verði heimilað að gera."

Síðan er dregin sú rökrétta ályktun, að íslenzka "kíkja-í-pakkann" viðhorfið gagnvart ESB hafi steytt á skeri, úr því að Bretum verður ekki ágengt.  Í raun er líklegra, að "Ísland" sé í pakkanum og framkvæmdastjórn ESB sé að gaumgæfa, hvaða gagn ESB geti haft af Íslandi en öfugt.  Þar gegnir staða Íslands sem strandríkis og útvarðar í norðri lykilhlutverki.

Ef kastast mun alvarlega í kekki á milli ESB og Stóra-Bretlands, mun landið segja sig úr ESB að aflokinni samþykkt þess efnis í þjóðaratkvæðagreiðslu.  Þá er komin upp spáný staða í Evrópu, sem Íslendingar þurfa að færa sér í nyt.  Annaðhvort munu Bretar þá semja við ESB um aðild að EES, eða þeir munu gera tvíhliða viðskiptasamning við ESB í líkingu við Svisslendinga.  Verði fyrri kosturinn ofan á, mun EES styrkjast í sessi, en verði seinni kosturinn ofan, geta Íslendingar dregið dám af þeim tvíhliða samningi og sagt sig úr EES.  Það yrði mörgum að skapi og mundi leysa úr lögfræðilegum þrætueplum og losa Alþingi undan skafli af lagabálkum ár hvert.  Nú lítur sem sagt út fyrir, að ESB þróist í þrjár áttir, og þarf engan að undra það m.v. spennuna, sem fer stöðugt vaxandi á milli ríkja í ESB, t.d. á evrusvæðinu.  Verður hér á síðunni síðar velt vöngum yfir líklegri þróun ESB í ljósi sögunnar.  Um aðild að hvers konar Evrópusambandi sóttu glóparnir á Alþingi 16. júlí 2009.  Þeir hafa ekki minnstu hugmynd um það sjálfir.  Verður ekki að binda endi á slíka forystu einnar þjóðar hið fyrsta ?     

Landvarnir:

Í vetrarhefti Þjóðmála 2012 birtist fróðleg og á köflum þokkalega samin grein eftir Einar Benediktsson, fyrrverandi sendiherra, "Varnarmál-ný viðhorf": 

"Í dauflegri umræðu um öryggis-og varnarmál kemur lítið fram um, að greinilegir ávinningar (svo !) í öryggislegu tilliti eru, ef samið verður um ESB-aðild, sem tekur tillit til séraðstæðna okkar og þing og þjóð samþykkja."

Hér er sannarlega um að ræða "nýtt viðhorf" til öryggismála Íslands, ef það á að telja til bóta fyrir landvarnir Íslands að ganga í ESB.  Þetta átti við um Finnland, Eystrasaltslöndin og austur-evrópsku löndin, af því að þau voru á áhrifasvæði Rússlands, þar sem þau undu sér illa.  Þess vegna fluttu þau Járntjaldið, gamla, að vesturlandamærum Hvíta-Rússlands, Úkraínu og Rússlands með inngöngu í ESB, við lítinn fögnuð í Moskvu, svo að vægt sé til orða tekið.  

Þetta á ekki við um Ísland.  Á 4. áratuginum mistókst Þriðja ríkinu að færa Ísland undir áhrifasvæði Stór-Þýzkalands, en Ísland var þá hlutlaust land.  Árið 1940 komst Ísland undir áhrifasvæði Stóra-Bretlands við hernám Breta, svo að ekki varð um villzt, og árið 1941 tóku Bandaríkjamenn við landvörnum Íslands, og hefur Ísland síðan verið á áhrifasvæði Bandaríkjanna (BNA).  Þetta var innsiglað árið 1951 með varnarsamninginum við BNA.  Þar að auki er Ísland stofnaðili að varnarsamtökum vestrænna ríkja, Atlantshafsbandalaginu, NATO.  NATO er hryggjarstykkið í landvörnum Evrópu, og herir ESB-ríkjanna eru máttvana án hernaðarsamvinnunnar, sem á sér stað á vettvangi NATO.  Það er þess vegna ómögulegt að viðurkenna það, sem góða og gilda hugmynd, að öryggismál Íslands muni komast í betra horf við inngöngu í ESB.  Það er raunar fráleit hugmynd frá hernaðarlegu sjónarmiði ekki sízt, ef Bretar segja sig af skútunni.

Það er hins vegar góð hugmynd að þróa varnarsamninginn við BNA á vettvangi öryggismála norðurslóða.  BNA og Ísland eru í Norður-heimskautsráðinu, en ESB er þar ekki.  Einboðið er að þróa öryggis-og mengunarvarnaviðbúnað norður af Íslandi í samvinnu við BNA með bækistöðvum á Norðurlandi.  Svandís Svavarsdóttir er reyndar ekki hrifin af því, en hún verður senn sett út af sakramentinu.  Á myndinni hér að neðan má sjá tvo stjórnmálaforingja, sem eigast við, og niðurstaða viðureignar þeirra mun skipta töluverðu máli fyrir hagsmuni Íslendinga.     

 

 

   

   

   

  

 

Tekizt á um Evrópu

Nokkrum sinnum hafa geisað heiftúðlegir bardagar um yfirráðin í Evrópu. Nú fara fram harðvítug átök á bak við luktar dyr í Brüssel, Berlín, París, Róm og Madrid.  Þetta má ráða af yfirlýsingum, sem frá þessum stöðum berast bæði fyrir og eftir fundi leiðtoga stærstu ríkjanna, evruríkjanna og ESB-ríkjanna. Síðasta lota átakanna hófst árið 2010, er skuldavandi evruríkjanna tók að ógna evrunni.  Þá óttuðust menn, að gjaldþrot Grikklands mundi leiða til hruns evrunnar.  Það óttast menn vart lengur, og flestir búast við þjóðargjaldþroti þar nú árið 2012.  Svo illa hefur evran leikið Grikkina.  Nú vekur hrun Spánar ESB-mönnum mestan ugg í brjósti.  Það gæti orðið árið 2013 eftir öllum sólarmerkjum að dæma. Gjaldþrot Spánar mun valda svo djúpri efnahagskreppu í Evrópu, að líklega mun verða evrunni um megn.  Björgunarkostnaður er miaEUR 650, og svo mikið fé er ekki í handraðanum.  Af þessum sökum er Evrópa nú þegar í úlfakreppu, peningalegri, ríkisfjármálalegri og stjórnmálalegri.  Upp frá sviðinni jörð evrunnar munu rísa gömlu myntirnar og þjóðirnar munu endurheimta fullveldi sitt frá ESB. Það er öllum til háðungar, að íslenzk stjórnvöld skuli við þessar aðstæður halda áfram aðlögunarviðræðum með ærnum tilkostnaði.  Það hlýtur að vera aðhlátursefni búrókratanna í Brüssel á góðum stundum, sem nú fer fækkandi.     

Vatnaskil urðu í viku 30/2012, er Moody´s tilkynnti um biðleik að lækkun lánshæfismats Þýzkalands, Hollands og Lúxemborgar.  Athyglivert var, að Finnland var ekki í þeim hópi og mun þess vegna standa innan tíðar eitt uppi með hæstu lánshæfiseinkunn innan evrulands.  Það er eðlileg skýring á því.  Finnar hafa ekki sætt sig við þær tryggingar til greiðslu lánanna til Suður-Evrópu og Írlands, sem í boði hafa verið, og fengið betri veð en hinir. Þessir atburðir hafa þegar leitt til þess, að meirihluti Þjóðverja telur hag Þýzkalands betur borgið án evru en með.  Það styttist í endurkomu Deutsche Mark, sem Þjóðverjar syrgðu á sinni tíð. Vegna komandi Sambandsþingskosninga haustið 2013 munu leiðtogar Þýzkalands ekki þora að ganga í berhögg við þjóðarviljann.

Bandaríska matsfyrirtækið, og ýmsir aðrir, er tekið að reikna með, að lunginn úr lánveitingunum til Suður-Evrópu, sem hleypur á hundruðum milljarða, þegar saman fara greiðslur úr björgunarsjóði evrunnar og bankalán, fáist aldrei endurgreidd.  Suður-Evrópa er botnlaus hít, sem rís ekki undir kvöðum myntsamstarfsins. Það er sumpart vegna veikari þjóðfélagslegra innviða suðurfrá en norðurfrá og sumpart vegna of hás gengis evrunnar fyrir hagkerfi Suður-Evrópu, jafnvel enn, þó að gengi evrunnar hafi hrapað.  

Bilið á milli leiðtoga evruríkjanna jókst með kosningu Francois Hollandes, Frakklandsforseta.  Hann stóð fyrir samsæri á leiðtogafundi í lok júní 2012 á milli Frakklands, Ítalíu og Spánar gegn Angelu Merkel, Þýzkalandskanzlara, sem á eftir að hafa alvarlegar afleiðingar fyrir rómönsku leiðtogana og lönd þeirra í þessu bandalagi germanskra, rómanskra, slavneskra og keltneskra þjóða.  Þetta varð Þjóðverjanum Joschka Fischer tilefni til vangaveltna, og er úrdráttur úr blaðagrein hans birtur hér að neðan.  Það er líklegt, að dagar evrunnar og jafnvel Evrópusambandsins séu nú þegar taldir.     

   

Grein Joschka Fischers, fyrrverandi utanríkisráðherra Þýzkalands, í Morgunblaðinu 19. júlí 2012, varpar ljósi á þetta.  Hann skrifar þetta um land sitt, Þýzkaland:

"Landið var orðið að táknmynd hroka og afneitunar í bæði knattspyrnu og stjórnmálum og taldi sig allra manna maka bæði í Evrópumeistaramótinu og í Evrópusambandinu". ...."Stefna Þýzkalands síðan evrukreppan hófst fyrir tveimur árum hafði skilið landið eftir einangrað og það átti sér ekki viðreisnar von gegn bandalagi Ítalíu, Spánar og Frakklands." 

Hér á Fischer við leiðtogafundinn í lok júní 2012, þar sem Angela Merkel var ofurliði borin og mátti lúta í gras fyrir rómanska bandalaginu.  Þar með kom brestur í öxulinn Berlín-París í fyrsta sinn.  Sá verður örlagaríkur og dregur langan dilk á eftir sér.  Almenningur í Þýzkalandi er vel meðvitaður um, hvað gerðist, og hvað það boðar. ESB mun ekki bera sitt barr eftir þetta.  

Vandi Evrópu hófst með bankakreppunni 2007 og þróaðist svo yfir í skuldakreppu ríkjanna vegna þess, hvernig tekið var á bankakreppunni.  Það hefur lítið sem ekkert verið tekið á vandamálum bankanna; aðeins dælt í þá fé skattborgaranna.  Bandaríkjamenn fóru öðru vísi að.  Þeir voru að sjálfsögðu með bankavandamál, enda á bankakreppan upptök sín þar með eitruðum vafningum og vafasömum uppfinningum fjármálasérfræðinga úr virtum háskólum.  Þar voru afskrifaðir miaUSD 800 af slæmum eignum bankanna.  Síðan stefnir allt upp á við hjá þeim, þó að hægt hafi á batanum undanfarið.  Í Evrópu hefur ekkert slíkt uppgjör farið fram, og þess vegna hjakkar Evrópa enn áfram í sama farinu.  Það vantar trausta yfirstjórn til að fást við vanda ESB, af því að fyrir henni er enginn grundvöllur, þar sem íbúar Evrópu kæra sig fæstir um að búa í einu sambandsríki. Draumurinn um Sambandsríki Evrópu, sem sumir af kaldhæðni nefna Fjórða ríkið, á sér aðallega samastað á meðal forstokkaðra búrókrata, sem sumir voru aldir upp í kommúnistaflokkum Austur-Evrópu og á meðal peningafursta Evrópu. 

Í ESB er engin samstaða um nein róttæk úrræði, af því að hagsmunir landanna eru ólíkir.  Hægt og sígandi er verið að þröngva Þjóðverjum til að taka ábyrgð á skuldum ESB-landanna. Slík er talin forsenda þess, að bjarga megi evrunni og veikum ríkjum ESB frá þjóðargjaldþroti. Kosningar eru til Sambandsþingsins haustið 2013, og þessi þróun verður æ ver þokkuð af almenningi í Þýzkalandi.  Ráðamenn Þýzkalands eru þess vegna á milli steins og sleggju. Almenningur þar kann þess vegna að flykkja sér um flokka, sem ekki taka í mál, að Þýzkaland gangi í ábyrgð fyrir skuldir óreiðuríkja. Þetta kann að valda stjórnmálalegri skálmöld í Berlín, sem einnig gerðist í Weimar-lýðveldinu.  Þetta er ósanngjarn samanburður, en sporin hræða.

Fischer skrifar eftirfarandi um samkomulag leiðtoganna í lok júní 2012:

"Samkomulagið í Brüssel var, sem lausn á fjárhagsvanda evrusvæðisins, allt annað en framþróun, því að það náði aldrei að hefja sig ofar þröngri áfallastjórnun.  Það býður ekki upp á neina áætlun til þess að sigrast á kreppunni í Suður-Evrópu, sem þýðir, að ógnin við evrusvæðið er enn fyrir hendi."

Þetta er mergurinn málsins.  Það er ekki tekið nógu róttækt á málum, eins og t.d. í BNA, og þess vegna hefur kreppan versnað stöðugt frá því, að hennar varð vart, og hún er að verða óviðráðanleg.  Hún getur þess vegna riðið Evrópusambandinu að fullu vegna innanmeina, sem líklega eru banvæn.

Fischer:

"Ef öxullinn á milli Frakklands og Þýzkalands virkar ekki, getur samrunaferli Evrópu ekki náð árangri.  Báðir aðilar verða að ákveða sig, hvort þeir vilji Evrópu, þ.e.a.s. fullan efnahagslegan og pólitískan samruna."

Þarna stendur hnífurinn í kúnni.  Þjóðir Evrópu eru ekki fúsar til að sameinast í eitt ríki.  Það verður þess vegna ekkert af því að sinni.  Afleiðing þessa verður sú, að skuldavandinn og evruvandinn verður ekki leystur.  Þjóðargjaldþrot sumra ríkja ESB og upplausn evrunnar blasir við.  Það ætti ekki að ríkja Þórðargleði neins staðar yfir þeirri grafalvarlegu stöðu mála, að stjórnmálamönnum Evrópu hefur rétt einu sinni tekizt að klúðra málum með slæmum afleiðingum fyrir alla heimsbyggðina. Það er hins vegar efni í sjálfstæða hugleiðingu, hvað tekur við í Evrópu.

Hér að neðan er mynd af aðalleikaranum í evrudramanu 2012 og til hægri af þeim manni, sem líklegastur er til að binda endi á dramað.