Fótalaust risaverkefni stjórnmálamanna

Þegar stjórnmálamenn taka upp á arma sér risavaxin gæluverkefni, þá er hætta á ferðum fyrir samfélagsþróunina og pyngju skattborgaranna.  Þetta var til umfjöllunar í Staksteinum Morgunblaðsins 11.07.2023 í tilefni af því, að hinn vel heppnaði einkaframtaksmaður og frumkvöðull um nýsköpunarstarfsemi á Ísafirði, sem hefur skyndilega breytzt í eitt verðmætasta fyrirtæki landsins, mörgum fjárfestum til furðu, tjáði sig um mesta fíflagang seinni tíma á höfuðborgarsvæðinu, Borgarlínuna.

Fyrirsögn Staksteina var:

"Borgarlínan missir af vagninum".

"Hugvit, dugnaður og útsjónarsemi Kerecis hafa búið til gríðarleg verðmæti úr næstum engu [fiskroði]. Til hægri og vinstri, góða fólkið og hitt, ybbar sem þybbar, allir lofuðu það og frumkvöðulinn, Guðmund Fertram Sigurjónsson."

Ólíkt ýmsum öðrum frumkvöðlum kann þessi til verka bakgrunns síns vegna, og hann er einkaframtaksmaður, sem hefur hugsað vel um starfsfólk og veitt því hvata til að bæta árangur sinn.  Það uppsker nú ríkulega, eins og aðrir hluthafar fyrirtækisins.  Ekki kunnu allir fjárfestar að meta þessa stefnu, t.d. lífeyissjóðirnir.  Sá allra óheppnasti í þeim hópi varðandi vænlega fjárfestingakosti í atvinnulífinu virðist vera Lífsverk, sem seldi hluti sína í Kerecis í apríl 2023 af því, er skilja má, að stefna fyrirtækisins væri of rausnarleg gagnvart starfsmönnum og ekki nógu gegnsæ.  Slík varkárni getur átt við í fjármálageiranum, þar sem óljós tengsl eru á milli hagnaðar fjármálastofnana og frammistöðu starfsmanna.  Í þróunar- og framleiðslufyrirtæki er auðvelt að rekja gengi fyrirtækja til frammistöðu starfsmanna.  Hjá lífeyrissjóðunum eru þannig teknar "skrifborðsákvarðanir" án tengsla við raunveruleikann í sumum tilvikum.

"Í viðtali við Kristján Kristjánsson á Bylgjunni lýsti hann [Guðmundur] ánægju með nýsköpunarumhverfið og aðstæður á Ísafirði, nema lélegar samgöngur.  Tengja þyrfti Vestfirði suður með láglendisvegi, sem væri ódýrt m.v. útflutningstekjur fyrir vestan, hvað þá annað: "Svo er verið að setja mrdISK 250 í Borgarlínu, sem er bara gömul tækni.  Tími almenningssamgangna er búinn." Við þetta fór kurr um góða fólkið á félagsmiðlum, hann væri kannski ekki svo góður eftir allt saman !" 

"Góða fólkið á félagsmiðlunum" og stjórnmálamennirnir þeirra hjá ríki og borg hafa tekið kolrangan pól í hæðina varðandi samgöngumálin á höfuðborgarsvæðinu, af því að þau eru alls ekkert með á nótunum í þeim efnum.  Þau horfa til baka, en ekki fram á við og eru að auki með böggum hildar vegna úreltra fordóma (mengun, sjálfbærni o.s.frv.) í garð einkabílsins.  Þau hafa ekki hugmynd um, hvað gæluverkefnið þeirra, Borgarlínan, mun kosta skattborgarana og sérstaklega bíleigendur, sem verða fyrir auknum töfum í umferðinni á höfuðborgarsvæðinu vegna botnlausrar sérvizkunnar, sem knýr fíflaganginn áfram. Rakkarnir fóru strax að gelta, þegar Guðmundur Fertram nefndi mrdISK 250, en þeir vita ekkert um góða verkefnastjórnun.  Þar er nefnilega fjármagnskostnaður á verktíma reiknaður inn í vekefniskostnaðinn, og verktíminn er í þessu tilviki óvenju langur eða a.m.k. 20 ár. Hið versta er þó, að þjóðhagslegur sparnaður af Borgarlínu verður aldrei neinn af þeim ástæðum, sem Guðmundur nefnir (úrelt þing), og þar af leiðandi verður bruðl fákunnandi góðs fólks með skattfé enn þungbærara en ella.  Ofan á verkefniskostnaðinn er óhjákvæmilegt að bæta fórnarkostnaði bíleigenda vegna rangra fjárfestinga í umferðarmannvirkjum á höfuðborgarsvæðinu, en hann mun senn nema um 100 mrdISK/ár.  Er ekki rétt að fleygja sökudólgunum á dyr með lýðræðislegum hætti ?

"Davíð Þorláksson hjá Betri samgöngum æmti og kvaðst ekki kannast við mrdISK 250, en það er nú meinið !  Síðasta áætlun frá 2021 miðaði í mikilli bjartsýni við mrdISK 53.  Allt hefur tafizt síðan og kostnaður verðbólgnað, en allir þekkja útgjaldaáætlanir hins opinbera.  Kostnaður við vagnana er þarna ekki með; það er ekki einu sinni vitað, hvaða orkugjafa á að nota.  Og þá er allur rekstrarkostnaður eftir, en Betri samgöngur hafa ekki viljað sýna neina rekstraráætlun.  

Guðmundur Fertram kann bæði uppbyggingu og rekstur.  Mrd250 eru trúlega ekki fjarri lagi, en Betri samgöngur eiga a.m.k. engar betri tölur."

Sá er grundvallarmunur á viðfangsefnum Kerecis og Betri samgangna, að Guðmundur Fertram vissi þegar frá upphafi sinnar vegferðar með sáraumbúðirnar, að gríðarleg þörf og eftirspurn yrði eftir þeim, ef vel tækist til.  Þessu er alveg öfugt farið með Borgarlínana.  Það er engin þörf fyrir hana og eftir henni verður miklu minni spurn en nauðsynleg er, til að hún geti staðið undir sér, þ.e. fjárfestingunni ásamt rekstrarkostnaði.  Það er út af því, sem Guðmundur segir, að hún er reist á úreltri tækni nú þegar, hvað þá árið 2050.  Þetta gæluverkefni stjórnmálamannanna er ættað úr draumóraveröld þeirra, og í ljósi bráðra hagsmuna skattborgaranna og afar takmarkaðs framkvæmdafjár til góðra samgönguverkefna, er nauðsynlegt að hætta strax við þetta Borgarlínuverkefni og snúa sér að verkfræðilegum og hagkvæmum lausnum til að leysa bráðan umferðarvanda á höfuðborgarsvæðinu.  

Ævintýri á Ísafirði

Kaupin á Kerecis fyrir tæplega mrdISK 180 eru ekki ævintýri líkust, eins og Morgunblaðið orðaði það í forystugrein sinni mánudaginn 10. júlí 2023.  Þau eru ævintýri í viðskiptaheimi nútímans.  15 ára sproti, sem í fyrra mun í fyrsta skipti hafa skilað rekstrarlegum hagnaði, er seldur fyrir upphæð, sem nemur um 60 faldri ársveltu fyrirtækisins.  Þetta er líklega einsdæmi á seinni tímum, en tíðkaðist e.t.v. í stafrænu bólunni, sem sprakk með hvelli um aldamótin. 

Hér er þó ekki bóla á ferð á meðal taugaveiklaðra kauphallarmanna, heldur vafalítið "ískalt" mat Dananna í Coloplast, sem keyptu Kerecis.  Hér eru stórtíðindi á ferð, sem sýna í hnotskurn, hvernig alþjóðleg tenging Íslands við fjármálamarkaði og vörumarkaði heimsins styrkir hag almennings í landinu, dreifbýlisins og alls íslenzka hagkerfisins (ISK hækkaði um 3 %, þegar tíðindin tóku að leka út, áður en EUR 1 birtist á nokkrum reikningi hér).

Það er ljóst, að Coloplast veðjar á bjarta framtíð og mikla spurn eftir vörum Kerecis frá hátt borgandi viðskiptavinum.  Verðmæti þorsks, hvers roð fer í framleiðsluferli Kerecis, tífaldast, og þannig er bundið um hnútana, að markaðsleyfi Kerecis á bezt borgandi markaðinum, Bandaríkjunum, er bundið við þorsk af Vestfjarðamiðum, og grundvöllurinn er vottun Hafrannsóknarstofnunar um heilnæmi hafsins við Ísland og sjálfbærar veiðar í lögsögu Íslands. 

Þetta gulltryggir Ísfirðinga.  Þeir eru með gullgæs í höndunum, og gulleggin munu ekki koma eftir dúk og disk, heldur hefur mörgum verið orpið í hreiðrið með þessum ótrúlegu viðskiptum.  Sagt er, að um mrdISK 60 eða rúmlega þriðjungur kaupverðsins muni lenda í vasa vestfirzkra fjárfesta með eignarhlut í Kerecis.  Í mörgum tilvikum er þar um að ræða starfsmenn fyrirtækisins, sem stóðu með því í blíðu og stríðu. Því miður bar lífeyrissjóður pistilhöfundar ekki gæfu til að græða á þessu ævintýri, heldur varð á það axarskapt að selja hluti sína í Kerecis á grundvelli kolrangs stöðumats og fordildar í garð framleiðslufyrirtækisins.  Þetta er einhver seinheppnasta eignastýring seinni tíma og ætti að rata í kennslubækur sem víti til varnaðar.

Kerecis er auðmagnsævintýri hins vinnandi manns hugar og handa, sem marxisminn eða afsprengi hans jafnaðarstefnan hefði aldrei getað framkallað og skrifstofumenn í Reykjavík bera ekki skynbragð á.  Hér er það afrakstur einkaframtaksins, raunvísindamannsins Guðmundar Fertrams Sigurjónssonar, sem starfsmennirnir og almenningur á Ísafirði og víðar nýtur góðs af.  Sem sagt Adam Smith í hnotskurn. 

Í forystugrein Morgunblaðsins 10.07.2023: 

"Ævintýri líkast",

sagði m.a. þetta:

"Kaupandinn danski hefur vitaskuld horft til þessara þátta [þarfarinnar fyrir vöruna] og sömuleiðis þess að geta nýtt umfangsmikið sölukerfi sitt til að selja vörurnar úr ísfirzka þorskroðinu, sem reynzt hafa svo árangursríkar.  Um leið er ljóst, að fyrirhugaður vöxtur fyrirtækisins mun snerta íslenzkt atvinnulíf með öðrum hætti en, ef það hefði áfram verið að stórum hluta áfram í íslenzkri eigu."

Sala fyrirtækisins til útlanda mun hafa margfeldisáhrif til góðs fyrir íslenzka hagkerfið.  Það mun losa um féð, sem áður var bundið í fyrirtækinu, og viðbótarféð mun geta ávaxtast í öðrum fyrirtækjum og verkefnum hérlendis.  Guðmundur Fertram fær nú væntanlega meiri tíma til að einbeita sér að vöruþróun.  Ef rétt var tekið eftir, býst hann við áframhaldandi 10 % vexti framleiðslunnar árlega á næstu árum. Þessi gullgæs verður þannig bráðlega feitasta gæsin á Ísafirði, og þótt víðar væri leitað.  Ævintýrin gerast enn, en tökum eftir, hér er ekki ómenntaður strákur úr koti karls og kerlingar á ferð, heldur vel menntaður raunvísindamaður, efnafræðingur og verkfræðingur, sem gerir garðinn frægan.   

"Fyrir íslenzkt atvinnulíf eru þetta engu að síður mikil og góð tíðindi - og hvatning til að halda áfram að styðja við nýjungar og vöxt í atvinnulífinu.  Þá minnir þetta á mikilvægi þess, sem unnið hefur verið að, sem er að fullvinna þann afla, sem íslenzk skip landa. Íslenzkar útgerðir hafa sýnt þessu mikinn áhuga, sem m.a. má sjá hjá Kerecis, og telja má víst, að frekari árangur muni nást á því sviði, en hér á landi er þegar miklum mun hærra hlutfall sjávarafurða unnið en í öðrum löndum." 

 Til að auka verðmætasköpun sína hefur íslenzkur sjávarútvegur fjárfest töluvert í þróun bættrar nýtni og fullrar nýtingar hráefnisins.  Sáraumbúðir úr þorskroði eru aðeins eitt dæmi af mörum, þótt það sé hið langglæsilegasta.  Fyrirtæki í íslenzkum sjávarútvegi hafa sameinazt, hagrætt og aukið framleiðni og fjárfest í nýrri tækni.  Þetta er þeirra leið, því að íslenzka kvótakerfið setur þeim miklar magnhömlur.  M.a. þess vegna hefur fé leitað úr sjávarútvegi í laxeldi bæði úti fyrir strönd og á landi. Þetta er hiklaust vaxtarbroddur íslenzks atvinnulífs um þessar mundir. 

"Þessi kaflaskil í sögu Kerecis voru kynnt á Ísafirði, en þar eru upphaf fyrirtækisins og höfuðstöðvar.  Þar tekur við ákveðin óvissa, enda nýir eigendur hvorki Ísfirðingar né Íslendingar líkt og stofnandinn.  Það þýðir þó ekki, að starfsemin sé á förum frá Ísafirði, ef marka má orð stofnandans í samtali við Morgunblaðið.  Fram kom, að leyfi fyrirtækisins fyrir Bandaríkjamarkað byggðust á verksmiðjunum á Ísafirði, sem væru 2 og sú 3. í smíðum.  Þar er gott að vera með framleiðsluna benti stofnandinn á og taldi, að þar væri framundan áframhaldandi vöxtur." 

Líklega er óvissa ekki rétta lýsingin á þessum tímamótum á Ísafirði, heldur tilhlökkun að taka þátt í mesta viðskiptaævintýri samtímans á Íslandi. Fjármagn spyr ekki um þjóðerni.  Fjármagnseigendur spyrja um samkeppnishæfni staðar fyrir gerðar fjárfestingar og nýjar.  Enginn skákar Ísfirðingum með framleiðslu á sáraumbúðum úr þorskroði.  Þar er valinn maður í hverju rúmi og skilvirkni mikil, og þorskmið Ísfirðinga eru á meðal hinna hreinustu á jörðunni og hafa um það alþjóðlega vottun.  Hér er þess vegna traustur grundvöllur að byggja aukna gramleiðslu á og fjölga störfum.  Ísfirðingar standa með pálmann í höndunum, en eins og í öðrum góðum ævintýrum er hægt að falla í gryfjur og glutra niður gylltum tækifærum. Með góðu skipulagi og heilbrigðu samstarfi margra aðila mun það ekki gerast. 

 

Suðurnesjalína 2 - hryggilegur aðdragandi

Fagna ber þeim tíðindum, að samkomulag skuli loksins vera í höfn á milli Landsnets og sveitarfélagsins Voga á Vatnsleysuströnd um lagningu viðbótar flutningslínu, 220 kV, frá stofnraforkukerfinu og til Suðurnesja. Svo er að sjá, að hvati að samkomulaginu hafi verið fyrirspurnir til sveitarstjórnarinnar um aðstöðu fyrir starfsemi fyrirtækja, sem þurfa meiri raforku en gamla Suðurnesjalína 1 getur bætt á sig. Það er sorglegt, ef eigingirnin gengur svo langt, að reynt er að hindra uppbyggingu annars staðar á Suðurnesjum, þar sem vitað var af eftirspurn umfram flutningsgetu gömlu línunnar. Þetta vekur spurningar um réttmæti þess að leyfa einstökum sveitarfélögum að komast upp með aðrar eins tafir og hér hafa orðið, enda tíðkast slíkt yfirleitt ekki á hinum Norðurlöndunum. 

Nú er þó komin farsæl lausn, sem veitir Vogum og öðrum sveitarfélögum á Suðurnesjum, fyrirtækjum og stofnunum (Isavia) möguleika til eflingar og viðgangs og fjölgar ekki flutningslínum til Suðurnesja, því að gamla 132 kV línan verður grafin niður, þótt Landsnet telji slíkt draga úr rekstraröryggi þessarar flutningsleiðar. 

Morgunblaðið greindi frá þessu 1. júlí 2023 undir fyrirsögninni:

 "Vogar samþykkja Suðurnesjalínu 2".

Fréttin hófst þannig:

"Bæjarstjórn Voga samþykkti samhljóða í gær lagningu Suðurnesjalínu 2 um land sveitarfélagsins á bæjarstjórnarfundi.  Landsnet og sveitarfélagið hafa um árabil deilt um, hvernig eigi að leggja línuna.  Landsnet vildi gera Suðurnesjalínu 2 að loftlínu, en sveitarfélagið vildi breyta leiðinni og hafa línu í jörð.  Samkomulagið, sem samþykkt var í gær [30.06.2023], felur í sér, að Suðurnesjalína 2 verði loftlína, en Suðurnesjalína 1 verði tekin niður og lögð í jörðu."

Það eru raffræðileg og kostnaðarleg rök fyrir þeirri afstöðu Landsnets að miða frá upphafi við 220 kV loftlínu.  Sveitarfélagið hafði ekki næga sérfræðiþekkingu á sínum snærum til að leggja mat á þessi rök, heldur tefldi fram tilfinningum um breytta ásýnd, sem samt var ekki svo mjög breytt vegna Suðurnesjalínu 1, sem uppi hefur verið í áratugi.  220 kV jarðstrengur tekur mikið rými í jörðu vegna öryggislegs  helgunarsvæðis yfir og til beggja handa og talsvert rask verður á yfirborði vegna graftrar og umferðar vinnuvéla.  Strengur af þessu tagi framleiðir sjálfur mikið launafl, rýmdarafl, sem veldur spennuhækkun hans, sem verður að vega á móti með spanafli frá spanspólum, sem þyrfti að raðtengja við strenginn í aðveitustöðvum á báðum endum og líklega á einum stað á leiðinni.

"Guðmundur [Ingi Ásmundsson, forstjóri Landsnets] bendir á, að gífurlega mikil eftirspurn sé frá atvinnurekendum, sem vilja hefja uppbyggingu á ýmiss konar rekstri á Reykjanesinu.  Um þriðjungur fyrirspurna, sem Landsneti berast, séu frá fyrirtækjum, sem vilja hefja starfsemi á Reykjanesinu, en slíkt hafi þurft að takmarka vegna rafmagnsöryggis og takmarkana á flutningsgetu án Suðurnesjalínu 2.  Hann segir, að t.d. verði landeldi á svæðinu aukið verulega á næstu árum, eftir að Suðurnesjalína 2 er komin í gagnið.  

"Hér eru aðstæður mjög ákjósanlegar fyrir ýmsa starfsemi.  Landeldi sem dæmi.  Það er lífefnaiðnaður hérna, sem er að þróast, gagnaver og ýmislegt annað, s.s. hleðslustöðvar fyrir rafmagnsbíla."  

Óhætt er að fullyrða, að tafirnar á Suðurnesjalínu 2 hafa valdið tugmilljarða ISK tekjutapi undanfarin 10 ár.  Mikil atvinnutækifæri og þróunarmöguleikar atvinnulífs hafa farið forgörðum vegna veiks stjórnkerfis, sem er berskjaldað gagnvart kærugleði afturhaldssinna og sérvitringa, sem vita í raun lítið, hvað þeir eru að gera, en þykjast vera verndarar náttúrunnar.  Eðli náttúrunnar hérlendis er þó ekki stöðugleiki og varðveizla þess, sem er, heldur stöðugar breytingar, ekki sízt á eldbrunnu Reykjanesinu.  "Náttúruverndarar" eru margir hverjir án jarðsambands. Eiga þeir endalaust að komast upp með að þvælast fyrir sjálfsögðum framförum ?

"Gunnar Axel [bæjarstjóri sveitarfélagsins Voga] segir, að ekki sé um fullnaðarsigur að ræða, en tekur þó fram, að niðurstaða hafi náðst, sem komi til móts við sjónarmið beggja aðila.  Hann fagnar því, að tekizt hafi að verja ásýnd svæðisins."

Hvernig á að verja "ásýnd svæðisins", ef hraun tekur að renna til norðurs í átt að Reykjanesbraut ?  Má þá ekki ryðja upp varnargörðum til að stýra rennslinu ?  Er grundvallarmunur á "ásýnd svæðisins" með eina 220 kV línu um það, en eina 220 kV línu og gamla 132 kV línu, sem er miklu minni en hin.  Þessi málflutningur heldur ekki vatni í ljósi alls herkostnaðarins. Baráttan var glórulaus. 

"Þetta er kjarni samkomulagsins.  Í stað þess, að það verði hér 2 loftlínur, verður aðeins ein, sem kemur til móts við meginsjónarmið bæjaryfirvalda, sem er að draga sem mest úr ásýnd þessa verkefnis.  Þetta er auðvitað svæði, sem er gátt allra erlendra ferðamanna í landið."

Þarna er vitleysan kórónuð.  Milljarðatugir ISK hafa farið í súginn vegna erlendra ferðamanna, sem bæjarstjórnin í Vogum ímyndar sér, að láti sig einhverju skipta, hvort álengdar frá Reykjanesbraut sést ein stór háspennulína eða ein stór og ein lítil.  Þetta fólk, sem kemur til eins dýrasta ákvörðunarstaðar ferðamanna í heiminum, kemur úr umhverfi, þar sem eru ekki 2 háspennulínur inn að þéttbýli, heldur skógur af risastórum 400 kV og þaðan af stærri loftlínum.  Heimóttarskapurinn ríður ekki við einteyming.  

Búrfellslundi frestað í áratug

Barátta sveitarfélaga með orkuvinnslu og flutningslínur innan sinna sveitarmarka fyrir hlutdeild í söluandvirði orkunnar, sem til verður í viðkomandi sveitarfélagi við nýtingu náttúrulegra orkulinda þar, er eðlileg og er tíðkuð við sambærilegar aðstæður erlendis.  Þótt ávinningur s.k. orkusveitarfélaga af virkjunum hafi verið ótvíræður, t.d. vegna vegagerðar og brúunar vatnsfalla, þá gildir hið fornkveðna, að allt orkar tvímælis, þá gert er. 

Sveitarfélögin hefðu e.t.v. lagt áherzlu á önnur atriði til tekjuöflunar og atvinnusköpunar, ef ekki hefði verið virkjað og ekkert virkjunarleyfi í augsýn.  Það er líka skiljanleg óþæginda tilfinning að horfa á eftir orkunni annað, þar sem hún skapar gull og græna skóga, en orkusveitarfélagið hafi takmarkaðar beinar tekjur af verkefninu. 

Nú hefur það borið til tíðinda, að Skeiða- og Gnúpverjahreppur hefur nýtt sér heimild í lögum um frestun á þeirri ákvörðun Alþingis um 10 ár að setja Búrfellslund í nýtingarflokk Rammaáætlunar um verndun og nýtingu orkulinda.  Þar með blæs ekki byrlega fyrir stórfelldri nýtingu vinds til raforkuvinnslu á Íslandi fyrr en Alþingi hefur með lagasetningu komið til móts við hlutdeildarkröfur orkusveitarfélaganna.  Um þetta skrifaði Haraldur Þór Jónsson, oddviti og sveitarstjóri Skeiða- og Gnúpverjahrepps, grein í Morgunblaðið 19. júní 2023 undir fyrirsögninni:

"Frestun Búrfellslundar var fyrirséð".

"Búrfellslundur átti að verða fyrsta vindorkuverið á Íslandi með 120 MW uppsett[u] afl[i].  Tekjur Skeiða- og Gnúpverjahrepps af virkjuninni yrðu engar, en áhrifin á nærumhverfið gríðarleg.  

Sveitarfélög taka ákvörðun um uppbyggingu í sínu nærumhverfi á forsendum þess að skapa atvinnu og tekjur fyrir nærsamfélagið.  Búrfellslundur skilar hvorugu fyrir okkar sveitarfélag.  Það ætti því ekki að koma neinum á óvart, að á fundi sveitarstjórnar Skeiða- og Gnúpverjahrepps þann 7. júní [2023] hafi sveitarstjórnin ákveðið að nýta sér í fyrsta sinn á Íslandi þessa heimild í 7. gr. laga um rammaáætlun og fara fram á frestun á innleiðingu [í) skipulag sitt. 

Við getum einfaldlega ekki metið, hvort þetta sé áhugavert fyrir sveitarfélagið fyrr en ný lög liggja fyrir.  Í núverandi lagaumgjörð verður Búrfellslundur ekki byggður."

Oddviti og sveitarstjóri hreppsins metur það svo, að á rekstrartíma s.k. Búrfellslundar muni hreppurinn engra tekna njóta af þessu vindrafalafargani, sem ætlunin var að hola niður í allfjölförnum víðernum landsins, enda verða burðarsúlurnar staðsettar í nágrannasveitarfélagin, Rangárþingi ytra.  Þótt svæðið sé talið þegar raskað af öðrum virkjunum og flutningslínum, fellur sú "röskun" svo vel að umhverfinu, að ósambærilegt er því að leggja flæmi undir allt að 200 m há mannvirki (súla+spaðar), sem framleiða eiga raforku með þeim óskilvirkasta hætti, sem hugsazt getur. 

Uppsetning vindknúinna rafala í íslenzkri náttúru, sem nýtur sérstöðu á heimsmælikvarða, er meinloka, sem peningapungar vilja knýja fram hér, eins og annars staðar.  Slíkar meinlokur þrífast auðvitað ekki síður innan ríkisfyrirtækisins, sem hér hefur ríkjandi stöðu á raforkumarkaði.  Það er ríkur vilji á meðal landsmanna að jarðsetja þessa meinloku.  Við eigum að einbeita okkur að nýtingu okkar hefðbundnu orkulinda, þótt afturhaldið í landinu leggist þar þversum fyrir af fádæma þrjózku og skammsýni. 

Íbúar hreppsins og nágrannahreppsins og hreppssjóður Rangárþings ytra munu væntanlega njóta fjárhagslegs ávinnings á framkvæmdatíma Búrfellslundar, en hann verður dýru verði keyptur með allsherjar róti á framkvæmdasvæðinu og gríðarlegum flutningum um sveitarfélögin.  Það þarf t.d. að hella gríðarlegu magni af steypu ofan í jörðina fyrir undirstöður súlnanna, sem halda m.a. uppi spöðum og rafölum.  Hreppsnefndin á hrós skilið fyrir að nýta sér lagalegan rétt sinn til að fresta skipulagsvinnu vegna Búrfellslundar, þar til lagarammi tekjuskiptingar og þessarar gerðar raforkuvera hefur séð dagsins ljós.  Flumbrugangur einkennir framgöngu Landsvirkjunar í þessu máli.  Það er þó þyngra en tárum taki, hversu illa fyrirtækinu gengur að koma vitrænum áformum sínum á rekspöl.  Vegna orkuskorts er það þegar orðið að þjóðhagslegu vandamáli.  Skipstjóri, sem ekkert veiðir af viti, þarf ekki að íhuga stöðu sína.  Honum er gert að taka pokann sinn.   

Hrikaleg stjórnsýsla heilbrigðismála í tíð Svandísar

Það er alveg sama, hvar Svandís Svavarsdóttir drepur niður fæti í stjórnsýslunni.  Hún skilur alls staðar eftir sig sviðna jörð sökum vanræktrar rannsóknarskyldu, ofstækis og dómgreindarleysis.  Þetta leiðir yfirleitt til deilna í réttarsölum, og hefur Hæstiréttur dæmt hana fyrir að níðast á sveitarfélagi á Suðurlandi sem ráðherra skipulagsmála.  Í fersku minni eru ofsóknir hennar sem umhverfisráðherra gegn lúpínunni. Hernaður hennar gegn einstaklingsfrelsi og atvinnufrelsi ásamt ofstækisfullum bólusetningarherferðum gegn hættulítilli pest með rándýrum, gagnslausum og hættulegum bóluefnum voru reistar á múgsefjun, sem Alþjóða heilbrigðismálastofnunin spilaði undir og lygum lyfjafyrirtækjanna, sem stórgræddu á þessum sirkus.  Nú blasir við, að þessi sama Svandís verður dæmd fyrir margvísleg brot í starfi sem matvælaráðherra, ef höfðað verður mál gegn ríkinu, og hún hefur vísast gert það skaðabótaskylt um nokkra milljarða ISK.  Hvenær fá þingmenn nóg af að styðja þennan misheppnaða stjórnmálamann til valdamikilla embætta ?  Manneklan hjá vinstri grænum verður þjóðinni dýrkeypt áður en lýkur. 

Guðmundur Karl Snæbjörnsson, læknir, skrifaði stórmerkilega grein um afglöp ráðherra og aðra stjórnendur heilbrigðismála á Íslandi í Kófinu, sem birtist í Morgunblaðinu 14. júlí 2023.  Læknirinn afhjúpar þar fúsk þeirra, sem gæta áttu að almannaheill á tíma kórónuveirufaraldurs, þóttust  gera það með vísindalegum ráðum, en þverbrutu vísindalegar reglur og reyndust leiksoppar Alþjóða heilbrigðisráðsins og áróðurs lyfjafyrirtækjanna.  Grein læknisins nefndist:

"Hví var bólusett gegn covid-19 ?"

og hófst þannig:

"Af hverju skal bólusetja gegn covid-19, ef áhættan af sjálfum sjúkdóminum var hverfandi og bóluefnin ekki bara gagnslaus, heldur stórskaðleg ?

Þeirri spurningu er enn ósvarað af yfirvöldum með upplýstum hætti.  Niðurstöður Pfizer frá nóvember 2020 voru skýrar og óumdeilanlegar.  Skoðum það nánar."

Þessi inngangur læknisins er ekki gripinn úr lausu lofti, heldur reistur á opinberum staðreyndum.  Lyfjaiðnaðurinn dró heilbrigðisyfirvöld margra landa, þ.á.m. á Evrópska efnahagssvæðinu, á asnaeyrunum og makaði krókinn á misheppnuðu sulli, sem fengið hafði allsendis ófullnægjandi reynslu og vísindalega rýni, þegar því var hleypt inn í almenning á bráðabirgða leyfi með voveiflegum afleiðingum. Þetta er hneyksli aldarinnar fram að þessu.  Yfirvöldin bregðast fullkomlega í verndarhlutverki sínu gagnvart almenningi, sem verður fórnarlamb áróðurs, sem veldur múgsefjun á grundvelli frumstæðrar óttatilfinningar.  Yfirvöldin spiluðu á fólk.  Sú tilraun heppnaðist, en eiga þau að komast upp með það refsilaust, nú þegar spilin eru lögð á borðið af sérfróðum mönnum á þessu sviði á borð við Guðmund Karl Snæbjörnsson ?

"Opinber gögn tuga landa með hundruð milljóna íbúa (Ioannidis, okt. 2020) sýndu hverfandi eða enga áhættu í öllum aldurshópum.  Áhætta á aldursbilinu 0-69 ára var 590 ppm [hlutar úr milljón] og á meðal ungs fólks 0-19 ára 3 ppm. Um var að ræða bæði heilbrigða og veika einstaklinga.  

Aðrar rannsóknir stórra og fjölmennra þjóðfélaga sýndu, að heilbrigðum börnum var engin hætta búin af covid-1 og ekkert heilbrigt barn hafði látizt.  

Ábyrg heilbrigðisyfirvöld á Íslandi hefðu gefið gaum að þessum staðreyndum, sinnt rannsóknarskyldu sinni og greiningu staðreynda, sem voru fyrir hendi haustið 2020, í stað þess að fara í móðursýkislega meðvirkni með erlendri múgsefjun, sem alla tíð var stórhætta á, að stýrt (manipulated) væri með þann vafasama ásetning að græða á leiðitömum og hræddum yfirvöldum.  Með ofangreindar upplýsingar í höndunum hefðu yfirvöld átt að aflétta öllum fjöldatakmörkum og hömlum á starfsemi manna og lifnaðarháttum.  Hættan var ekki fyrir hendi og vitað er, að veirur þessarar gerðar stökkbreytast yfirleitt í átt til meiri smithættu og vægari einkenna (afleiðinga).  Það var engin glóra í aðgerðum stjórnvalda hér gegn frelsi einstaklinga og atvinnufrelsi.  Á þessu bar heilbrigðisráðherrann meginábyrgð. 

"Niðurstöður 2 mánaða rannsóknarhluta Pfizer í nóvember 2020 með 44 k þátttakendum tala skýru máli.  Bóluefnin komu ekki í veg fyrir smit, hindruðu ekki sjúkdóma, og dánartíðnin var hærri en hjá óbólusettum.  Þetta var ljóst áður en ráðizt var í að bólusetja fólk um allan heim, nú yfir mrd 5,3.  Bóluefnin hindruðu ekki smit, heldur fjölgaði þeim ásamt því, að fólk fékk fjölda aukaverkana og fleiri dóu."

Þetta er hrikaleg lýsing á stöðu, sem ábyrg stjórnvöld hefðu ígrundað vandlega.  Á grundvelli þeirrar rannsóknar hefðu ábyrg stjórnvöld á Íslandi og annars staðar tekið sjálfstæða ákvörðun um, að nýju bóluefnin gegn C-19 væru ónothæf.  Það gerðu þau ekki, heldur létu hagsmunaaðila draga sig á asnaeyrunum og sýndu þannig fram á óhæfni sína til að gera nauðsynlegar ráðstafanir í þágu öryggis og heilsufars þjóða sinna.  Þetta er svakalegur áfellisdómur yfir Svandísi Svavarsdóttur, þáverandi heilbrigðisráðherra, og ráðgjöfum hennar, landlækninum og sóttvarnarlækninum.  Ekkert þeirra hafði vitsmuni eða þrek til að standa í ístaðinu, og lítið lagðist fyrir sósíalistann í ráðherrastóli, sem gerðist handbendi ofurgróðapunga án þess að blikna.  Hvar eru hinar miklu hugsjónir öreigabyltingarinnar ?  Þær hafa aldrei verið annað en skálkaskjól í sókn til valda. 

 "Vísindin sýndu hvorki þörf né, að ráðlegt væri að bólusetja fólk, því [að] verndin var engin, en skaðinn mikill.  Hví fóru yfirvöld þvert á niðurstöður vísinda ? 

Hví neituðu þau að gefa lyf, sem virka vel og hefðu getað kveðið niður heimsfaraldurinn ? 

Um leið og þessar niðurstöður lágu fyrir í nóvember 2020, og hvað þá [í) febrúar 2021, hefði átt að hætta við allar bólusetningar."

Yfirvöldin bættu gráu ofan á svart með því að bera fyrir sig vísindin, en það voru gervivísindi, sem þau annaðhvort áttuðu sig ekki á, eins og hverjir aðrir flautaþyrlar, eða beittu fyrir sig gegn betri vitund til að knýja sína stefnu fram.  Það er alveg stórfurðulegt, að enn skulu sami landlæknir og ráðherra gegna trúnaðarstörfum fyrir þjóðina.  Þær brugðust kolrangt við, þegar þeim mátti ljóst vera, að eina ábyrga leiðin væri að snúa af villu síns vegar.  Enn virðast þær ekki skilja ábyrgðarhlut sinn.  Við næstu vegamót, næsta faraldur, munu landlæknir og pólitíkin varpa allri sjálfstæðri hugsun fyrir róða og láta stjórnast af hagsmunaaðilum og Alþjóða heilbrigðismálastofnuninni.  

"Ásetningur yfirvalda er ljós.  Skaðinn var allan tímann ljós, og yfirvöld hundsuðu vísindaleg varúðarmerki, en sungu þess í stað hástöfum falsettuna sína "árangursrík og örugg og allir saman nú".  

Bólusetning þessi er því ekki neitt annað en misbeiting valds, gerð af einbeittum ásetningi og er skýlaust brot samkvæmt skilgreiningu 2. greinar OSAPG (Office of the UN Special Adviser on the Prevention of Genocide), samnings um forvarnir og refsingu fyrir glæp  þjóðarmorðs frá 1948."

Hvílík vanræksla heilbrigðisráðherra, landlæknis,  sóttvarnarlæknis og lyfjaeftirlitsins er það að sleppa lyfjaiðnaðinum lausum á þjóðina með nýtt og að mestu óreynt sull, sem síðan reyndist bæði gagnslaust og hættulegt ?  Vanrækslan var fólgin í að láta hjá líða að leggja hlutlægt mat á áhættuna af faraldrinum á móti kostnaði, gagni og hættu af aukaverkunum. Næg gögn voru fyrir hendi í tæka tíð til að gera þetta.  Til hvers í ósköpunum eru allar þessar silkihúfur í heilbrigðisgeiranum, ef bara er fylgt í blindni hverju því, sem rekur á fjörur þeirra að utan ?  

 

 

 

Hvalreki fyrir Vestfirðinga

Mannlíf og atvinnulíf hefur tekið stakkaskiptum til hins betra á Vestfjörðum með miklum fjárfestingum í laxeldi, sjóeldiskvíum, fóðurprömmum, sláturhúsum og tilreiðslu þessarar próteinríku matvælaframleiðslu fyrir kröfuharðan og velborgandi markað.  Einnig vex seiðaeldi fiskur um hrygg.  Helgi Bjarnason birti afar fróðlega frétt um athafnir Háafells í Ísafjarðardjúpi, en þar er laxeldi nú að fara myndarlega af stað.  Burðarþol Ísafjarðardjúps mun nú vera metið 30 kt lífmassi samtímis í kvíum þar.  Hafrannsóknarstofnun fylgist með þróun lífríkisins á botninum og í ám, sem í Djúpið falla. Með þróun í hönnun sjókvía og stöðugu myndavélaeftirliti með þeim ásamt þróun rekstrarins í enn umhverfisvænni átt, er líklegt, að hægt verði að lyfta burðarþolsmatinu yfir 30 kt. 

Nú fjölgar íbúum Vestfjarða, ekki sízt börnunum, og fólk með fjölþætta og í mörgum tilvikum sérhæfða þekkingu og reynslu kaupir sér eða byggir yfir sig hús, enda eru laxeldisfyrirtækin góðir vinnuveitendur.  Þetta setur þrýsting á innviði Vestfjarða, sem ekki hafa haldið í við þessa þróun, þótt þetta sé sjálfbærasta byggðaþróun, sem hugsazt getur.  Hún er ekki baggi á opinberum sjóðum, heldur þvert á móti stórfelld tekjulind fyrir sveitasjóði og ríkissjóð.  Á þessu sviði, eins og á virkjanasviðinu, er þó óánægja á meðal sveitarstjórnarfólks með skiptingu opinberra tekna.  Ríkisvaldið þarf að laga þetta til að greiða fyrir staðbundinni innviðauppbyggingu.  Þar með mun heildar verðmætasköpun enn vaxa og samkeppnishæfni landsins batna, því að hér er að verða til ein stærsta gjaldeyrislind landsins. 

Téð Morgunblaðsfrétt bar eftirfarandi fyrirsögn: 

 "Laxinn dafnar vel í Djúpinu".

Hún hófst þannig:

"Lax, sem Háafell elur í Ísafjarðardjúpi, dafnar afar vel.  Fiskurinn var settur út í kvíar í Vigurál á síðasta ári, og hefst slátrun í haust. Í vor var annað kvíabólið tekið í notkun, Kofradýpi.  Háafell stendur í miklum fjárfestingum við uppbyggingu mannvirkja og tækjabúnaðar vegna eldisins auk lífmassans.  Framkvæmdir eru hafnar við stækkun seiðastöðvarinnar á Nauteyri, og nýr fóðurprammi og vinnubátur til nota í Kofradýpi koma í sumar."

Af þessu má ráða, að Ísafjarðardjúp henti vel til laxeldis og að miklu sé kostað til við að efla það.  Það eru afar jákvæð teikn fyrir fólkið, sem býr eða hyggst búa á þessu atvinnusvæði, því að miklar fjárfestingar tryggja viðvarandi atvinnu og vaxandi atvinnu, eftir því sem Umhverfisstofnun og Matvælastofnun gefa leyfi fyrir meiri lífmassa í kvíunum í Djúpinu, nema einhver stjórnenda Matvælastofnunar fái allt í einu þá flugu í höfuðið að kalla fagráð saman til skrafs og ráðagerða með siðfræðing eða heimsspeking sem talsmann þess, en fagráð stofnunarinnar setti ráðherra matvæla úr jafnvægi, svo að hún ók út í skurð og var þar, þegar síðast fréttist. Öll afskipti téðs ráðherra af atvinnulífinu eru til bölvunar, og skyldi engan undra. 

Háafell rekur framsækna stefnu við eldið, tilreiðslu og markaðssetningu, í því augnamiði að hámarka verðmætasköpun.  Er það allt til fyrirmyndar:

 "Háafell er í úttektarferli hjá Whole Foods Market verzlanakeðjunni í Bandaríkjunum.  Gauti [Geirsson, framkvæmdastjóri] segir, að þótt endanleg niðurstaða sé ekki komin, sé ljóst, að Háafell uppfylli öll helztu skilyrði eins kröfuharðasta kaupanda í heimi og starfsfólk Háafells sé stollt af því.  Hann fagnar nýjum möguleika, sem felst í strandsiglingum. Með þeim sé hægt að koma afurðunum fyrir skip Eimskips, sem siglir einu sinni í viku frá Reykjavík til Bandaríkjanna.  Laxinn komi ferskur inn á Bandaríkjamarkað, og þetta sé auk þess umhverfisvæn leið og ódýr flutningsmáti." 

Fyrirtækið gerir sér far um að lágmarka neikvæð áhrif sín á lífríki Djúpsins og að lágmarka kolefnissporið.  Aukin umsvif laxeldis við og á Íslandi ásamt strandsiglingum gera mögulegt að hætta innflutningi á laxafóðri, en framleiða það allt á Íslandi og flytja til notenda með strandferðaskipi.  Það fer að verða grundvöllur til slíkrar þróunar, sem efla mun atvinnustig í dreifbýli landsins og spara gjaldeyri.  Strandsiglingar þessar eru mikil búbót, og munu létta á illa förnum þjóðvegum landsins. 

"Mikilvægt er að hafa sögu til að segja um uppruna afurðanna, þegar farið er inn á heimsmarkað og reynt að ná betra verði en aðrir fá.  Gauti segir, að Háafell hafi sérstöðu í umhverfismálum.  Það noti ekki kopar í ásætuvarnir á kvíunum, það tengi fóðurpramma sína við rafmagn í landi, noti hrognkelsi sem náttúrulega leið til að fyrirbyggja lús og vakti vel umhverfi kvíanna.  Þá nefnir hann, að nýi fóðurpramminn, sem er væntanlegur, hafi möguleika á að taka sjó og blanda fóðrinu við hann áður en því er dælt út í kvíar og gefið neðansjávar.  Það komi í veg fyrir plastmengun, sem hætta sé á, þegar fóðrinu er blásið með lofti í gegnum leiðslur, minnki orkunotkun og geti dregið úr lús." 

Þetta er athyglisvert.  Þarna er um að ræða örplast, sem kvarnast úr plastlögnum, sem fóðrið slítur við blástur.  Það er merkilegt, að þessi aðferð skuli spara orku og kann að stafa af því, að orkufrekt er að framleiða þrýstiloft. 

Að lokum kom eins konar "manifesto" fyrir þennan fyrirmyndarrekstur:

""Okkur er annt um lífríkið í Ísafjarðardjúpi og stundum okkar eldi þannig, að það hafi ekki óafturkræf áhrif á umhverfið.  HG hefur stundað þar fiskeldi í 20 ár og veitt rækju í áratugi, og þar eru uppeldisstöðvar þorsks.  Okkar starfsemi á ekki að vera á kostnað umhverfisins", segir Gauti."

 

Lítið lagðist fyrir drottninguna af Kviku

Hvar gerist það í raunhagkerfinu, að MISK 3 verði að MISK 104 á um 2 árum.  Það þarf líklega annaðhvort að fara í undirheimana eða á slóðir þess vafasama pappírs Samfylkingarinnar til að finna aðra eins ávöxtun.  Núverandi formaður Samfylkingarinnar gegndi áður stöðu aðalhagfræðings Kviku-banka og naut þá þessara vildarkjara þar.  Hún fór á flot með það í skattframtali sínu, að MISK 101, sem hún var allt í einu með í höndunum, væri ávöxtun og bæri þá 22 % skattheimtu.  Þessu trúði Skatturinn ekki, því að slíkt gerist ekki í raunheimum ofan jarðar.  Skatturinn taldi þetta einfaldlega launaumbun (bónus) til aðalhagfræðingsins frá Kviku og ætti því að bera jaðarskattheimtuna um 46 %. 

Þarna munar hárri upphæð, sem núverandi formaður Samfylkingarinnar ætlaði í græðgi sinni að sleppa við að borga til samfélagsþarfanna.  Það er nauðsynlegt fyrir kjósendur að gera sér grein fyrir innræti og gerð formanns Samfylkingarinnar áður en þeir ljá henni atkvæði.  Hún talar beint og óbeint fyrir vaxandi skattheimtu á fyrirtæki og almenning, en hún virðist nota hvert tækifæri, sem hún telur sig fá, til að að lækka skattheimtu af eigin ofurtekjum.  Þetta er sérlega skammarlegt fyrir hana og Samfylkinguna, sem verður tíðrætt um "að láta breiðu bökin borga".

Morgunblaðið gerði málinu skil 30. júní 2023 undir ósköp sakleysislegri fyrirsögn, þótt sú, sem í hlut á, sé ekki sakleysingi:

"Hagnaðurinn metinn sem laun".

Sú frétt hófst þannig:

"Kristrún Frostadóttir, formaður Samfylkingarinnar og fyrrverandi aðalhagfræðingur Kviku banka, greiddi Skattinum tæpar MISK 25 í vor vegna hagnaðar af áskriftarréttindum bankans, sem hún hafði fjárfest í.  Kristrún sagði í samtali við mbl.is í gær, að málinu væri lokið af sinni hálfu, en þetta væri ekki endilega endanleg niðurstaða, þar sem fara má með mál af þessu tagi fyrir yfirskattanefnd."

 Ekki er víst, að allir átti sig á skattalagabroti formannsins af þessu orðalagi.  Nær er að segja hverja sögu, eins og hún er.  Formaður Samfylkingar gerðist brotleg við skattalög með því að vantelja fram launatekjur sínar og hugðist þannig halda MISK 25 í eigin vasa sínum í stað þess að láta þessa fjárhæð greiðlega af hendi rakna til samfélagsþarfanna. Þetta er hrikalegur vitnisburður um siðleysið og hræsnina, sem lekur af þessum nýja formanni Samfylkingarinnar, sem sótt var í fjármálaheiminn.  Það segir meira en mörg orð um það, hvar hjarta Samfylkingarinnar slær, og hvaða hagsmuni hún kann að setja á oddinn.  Hvort það samræmist hagsmunum alþýðunnar, sem Samfylkingin ber í orði kveðnu fyrir brjósti, er umdeilanlegt, en það er óumdeilanlega óheiðarlegt að koma ekki til dyranna, eins og maður er klæddur. 

Kristrún læðist með veggjum í þessu máli og er greinilega í vondum málum.  Hún rembist við að láta líta út fyrir, að hún hafi lagt fram MISK 3 sem áhættufé, sem hún hefði getað tapað.  Eru fordæmi fyrir því í sambærilegum málum ?  Ekki er svo, ef afstaða Skattsins er skoðuð, því að hann telur skýlaust um launaumbun til Kristrúnar að ræða:

 "Það fór þó ekki svo, því [að] hlutabréf Kviku hækkuðu mikið [eins og búizt var við - innsk. BJo] frá þeim tíma, sem Kristrún hóf þar störf.  Kristrún gat innleyst fjárfestinguna á 3 mismunandi dagsetningum fram í tímann, og var endanlegur hagnaður hennar um MISK 101."

Þarna lýsa blaðamenn Morgunblaðsins leikriti, sem Kvika setti á svið fyrir drottninguna af Kviku o.fl. starfsmenn fyrirtækisins til þess að fara í kringum orðið "bónus", sem hefði óhjákvæmilega þurft að fara í hæsta tekjuskattsþrepið. Með því að lýsa þessum vildargerningi sem "fjárfestingu", gátu óprúttnir spreytt sig á að reyna að borga ríflega helmingi lægri skatt, en Skatturinn sá við þeim, og var það vel.  Allt lyktar þetta ákaflega illa. 

Staksteinar Morgunblaðsins 30.06.2023 vitnuðu í pistilinn "Tilfallandi athugasemdir", sem ekki var gerð nánari grein fyrir:

""Kristrún Frostadóttir, formaður Samfylkingar, segir fátt um Íslandsbankamálið, ólíkt formönnum allra annarra stjórnmálaflokka.  Ástæðan er Kvika, fjárfestingarbanki, sem hyggst ná eignarhlut ríkisins í Íslandsbanka með samruna.

Kristrún var, þar til fyrir skemmstu, aðalhagfræðingur Kviku.  Hún hagnaðist um MISK 100 á kaupréttarsamningum.  Hún var lengi í vandræðum með að gefa skiljanlegar skýringar á því.""

   Það er út af því, að téð Kristrún er tvöföld í roðinu.  Hún ætlaði að komast upp með að telja Skattinum trú um, að ofangreind upphæð væri ávöxtun MISK 3 hennar, en Skatturinn sá við blekkingarstarfseminni.  Nú segir hún, að málinu sé lokið af sinni hálfu.  Það er út af því, að hún veit, að málstaður hennar er óverjandi gagnvart Yfirskattanefnd og að sú kynni að úrskurða 25 % sektarálag á skattstofninn.  Hitt er svo allt annað mál, hvort kjósendur, sem einnig eru skattborgarar í þessu landi, gera sér þessar "trakteringar" drottningarinnar af Kviku að góðu.  Þeir hafa enga ástæðu til þess.  Nú hafa þeir séð inn í kviku formanns Samfylkingarinnar, og ef allt er með felldu, munu þeir forðast að lyfta litla fingri til að lyfta drottningunni af Kviku til valda á Íslandi.  Hún er einskis trausts verð, og bezt fer á því að refsa henni með því að leiða Samfylkinguna á eyðimerkurgöngu hennar.

""En kom svo með þessa hagfræðilegu skýringu: "Ég datt í lukkupottinn", sagði Kristrún.  Íslandsbankamálið, sem nú er til umræðu, er aðeins undanfari að yfirtöku Kviku á Íslandsbanka.""

 Í þessu samhengi er vert að hafa í huga hið fornkveðna: "æ sér gjöf til gjalda".  MISK 100 eru ekkert annað en gjöf til Kristrúnar frá Kviku.  Með þetta veganesti fer hún í pólitíkina, og í fjármálageiranum hlýtur að vera ætlazt til, að þetta fé ávaxtist með afstöðu formanns Samfylkingarinnar.  Það er löngu þekkt, að ógerlegt er að þjóna tveimur herrum.  Aðeins þeir kjósendur Samfylkingarinnar, sem telja hagsmuni sína og Kviku-fjárfestingarbanka fara saman, geta með góðri samvizku kosið þennan stórundarlega stjórnmálaflokk. 

""Galdurinn, sem nú er í gangi, er oft nefndur: "Glitnir, taka tvö".  Samfylkingin hefur frá stofnun verið fimmta herdeild auðmanna.  Með formennsku Kristrúnar er innvígð og smurð auðkona í kjörstöðu til að hjálpa baklandi sínu að "detta í lukkupottinn".""

 Mun samsærið ganga upp ?

 

 

Öfugsnúin náttúruvernd

Það tók Orkustofnun 19 mánuði að rýna umsókn Landsvirkjunar um virkjunarleyfi fyrir Hvammsvirkjun.  Þetta er meira en eitt ár umfram hefðbundinn afgreiðslutíma.  Orkumálastýran var góð með sig og bar fyrir sig, að vönduð vinnubrögð tækju langan tíma.  Það er þó alls ekki algilt, og nægilega vönduð vinnubrögð reyndust í þessu tilviki alls ekki hafa verið viðhöfð.  Það kom í ljós 15.06.2023, þegar virkjunarleyfi Orkustofnunar var í fyrsta skipti í sögunni fellt úr gildi.  Þetta er líka í fyrsta skipti í sögunni, sem raunvísindalega menntaður maður veitir stofnuninni ekki forstöðu.  Þar hafa verkfræðingar yfirleitt veitt forstöðu og farizt það vel úr hendi.  Það er því óskiljanlegt að taka nú þá áhættu að velja stjórnmálafræðing (með einhver orkumálanámskeið í farteskinu) til að leiða þessa stóru og mikilvægu stofnun. Það kann að koma niður á afköstum og gæðum í starfsemi stofnunar, sem fæst við flókin viðfangsefni. 

Morgunblaðið sagði frá þessum válegu tíðindum fyrir jafnvægið í framboði og eftirspurn raforku í landinu, sem hefur nú þegar verið raskað, strax daginn eftir, 16.06.2023, undir fyrirsögninni:

""Sigur náttúruverndar á Íslandi"".

Fréttin hófst þannig:

"Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála felldi úr gildi virkjunarleyfi Landsvirkjunar fyrir Hvammsvirkjun samkvæmt nýjum úrskurði, sem birtist síðdegis í gær.  Orkustofnun gaf út virkjunarleyfi til Landsvirkjunar í efri hluta Þjórsár [Þetta er rangt orðalag.  Átt er við efri hluta Neðri Þjórsár.] í desember á síðasta ári [2022], sem telst nú ógilt.

Í úrskurðinum eru m.a. gerðar athugasemdir við, að Orkustofnun hafi ekki leitað til rétts stjórnvalds, Umhverfisstofnunar, til að fá frekari leiðbeiningar áður en leyfið var gefið út."

Þetta er alveg dæmalaust sleifarlag af hálfu Orkustofnunar.  Þegar nýr Orkumálastjóri var á sínum tíma gagnrýnd fyrir hangsið yfir þessari leyfisumsókn, bar hún því m.a. við, að leita þyrfti svo margra umsagnaraðila.  Nú kemur í ljós, að stofnunin kunni ekki að spyrja réttu spurninganna.  Þetta hefur aldrei gerzt áður og segir margt um faglega þyngd stofnarinnar núna eða kannski óendanlegan léttleika tilverunnar.  Það er engin afsökun, þótt um sé að ræða innleiðingu á reglu Evrópusambandsins (ESB) um verndun á gæðum vatnsfalla.  Sú regla hefur með góðu eða illu lagagildi á Íslandi, og Landsvirkjun var kunnugt um það, en hefur ekki með fullnægjandi hætti tekizt að sýna fram á, að gæði árinnar verði óröskuð með virkjuninni.  Það getur ekki hafa verið ætlun ESB að koma í veg fyrir nýjar vatnsaflsvirkjanir í EES-löndunum.  Slíkt sjónarmið, ef það er fyrir hendi, verður að víkja fyrir þörfinni á raforku úr endurnýjanlegri orkulind. 

"Í úrskurðinum var tekin afstaða til fjölda kæra. Ein þeirra var borin fram af samtökunum Náttúrugrið, Náttúruverndarsamtökum Íslands og Verndarsjóði villtra laxastofna.  Snæbjörn Guðmundsson er formaður Náttúrugriða og var hæstánægður eftir fyrsta lestur úrskurðarins.  Hann telur þetta vera stærsta sigur náttúruverndar á Íslandi í langan tíma.  Honum þykir úrskurðurinn slá á þær raddir, sem segja, að flýta eigi leyfisferlinu og fækka kæruleiðum.  Meira ríði á að gera bragarbót á stjórnsýslunni í kringum leyfisveitingar.  Úrskurðurinn sýni, að hún sé í miklum ólestri." 

Það eru engin hlutlæg, aðeins huglæg, rök fyrir því, að téður úrskurður, sem er reyndar falleinkunn á vinnubrögð Orkustofnunar, sem nýr forstjóri hennar ber ábyrgð á, eigi nokkuð skylt við náttúruvernd.  Það er kolröng skilgreining á náttúruvernd, að hún skili þá aðeins árangri, ef hún kemur í veg fyrir alla nýtingu auðlinda landsins, t.d. orkulindanna.  Slíkt er útúrsnúningur afturhaldssinna á hugtakinu náttúruvernd. Inngrip í náttúruna við gerð Hvammsvirkjunar verða í algeru lágmarki, þar sem rennsli árinnar breytist aðeins á stuttum kafla, og ekki er þörf á miðlunarlóni, því að Þórisvatn þjónar því hlutverki.  Inntakslónið verður í árfarveginum, svo að umhverfisvænni öflun 95 MW inn á landskerfið fyrirfinnst varla á landinu og þótt víðar væri leitað. 

Úrskurðurinn breytir þannig engu fyrir náttúruna á staðnum, en mun seinka orkuskiptunum í landinu og framlengja orkuskortstímabil, sem leiðir til samdráttar í atvinnustarfsemi, minnkunar útflutningstekna og aukinnar olíunotkunar, m.a. hjá hitaveitum og fiskimjölsverksmiðjuna.  Þegar þessar afleiðingar eru hafðar í huga, sést bezt, hversu öfugsnúin og reyndar glórulaus þau viðhorf eru, að téður úrskurður tákni sigur fyrir vernd íslenzkrar náttúru.  Því er þveröfugt farið. 

Úrskurðurinn er skriffinnskuúrskurður, þar sem aðallega er fundið að því, að ekki hafi verið sýnt fram á, að kröfugerð Evrópusambandsins um framkvæmdir í árfarvegum hafi verið fullnægt, og afturhaldið hefur jafnvel kært leyfisveitinguna til ESA-Eftirlitsstofnunar EFTA með framfylgd EES-samningsins.  Það verður fróðlegt að sjá úrskurð ESA.  Allt er þetta leikur blýantsnagara að formsatriðum, og þessi leikur verður þjóðarbúinu dýr og mun valda aukinni mengun í nærumhverfi aukinnar olíubrennslu.  Sigur afturhaldsins er ósigur náttúrunnar. Nánast allir "sigrar" þessa afturhalds hafa orðið bjúgverpill fyrir hagsmuni hins vinnandi manns og viðleitnina að draga úr mengun á Íslandi og að auka hreinleika náttúrunnar. 

"Ísland er bundið af vatnatilskipun Evrópusambandsins, sem hafi lagagildi hérlendis.  Þar er kveðið skýrt á um, að ásýnd straumvatns megi ekki raska.  "Orkustofnun rannsakaði ekki þann þátt af neinu viti áður en hún gaf út leyfið.  Landsvirkjun sótti um undanþágu frá þessari meginreglu, en hún er ófrávíkjanleg samkvæmt dómafordæmum erlendis frá.  Leitað er svo til Umhverfisstofnunar löngu síðar um það mál.  Þetta er stjórnsýsla, sem gengur ekki upp.  Á þessu er málið fellt", segir Snæbjörn."  

Það skortir ekki dómhörkuna hjá græningjanum.  Málið er, að umrædd úrskurðarnefnd hefur hér gerzt kaþólskari en páfinn við túlkun ESB-tilskipunar. Bakgrunnur þessarar tilskipunar ESB er skortur á neyzluhæfu gæða ferkvatni í Evrópu vegna súrs regns og mengaðs frárennslis út í ár og stöðuvötn.  Súra regnið er ekki fyrir hendi á Íslandi, en mengun af völdum lítt hreinsaðs eða óhreinsaðs frárennslis er fyrir hendi, en ógnar þó ekki vatnsbólum landsmanna alvarlega.  Um þessa mengunarhættu verður alls ekki að ræða frá Hvammsvirkjun, því að þar verða ýtrustu mengunarvarnir viðhafðar.  Það væri saga til næsta bæjar, ef ESB væri að setja upp girðingar til að koma í veg fyrir gerð sjálfbærra virkjana á Evrópska efnahagssvæðinu. Ásýndarbreyting Þjórsár vegna Hvammsvirkjunar verður í algjöru lágmarki og að mestu til bóta, enda kemur bílvegur á stífluna, svo að ákjósanlegt verður að njóta fegurðar umhverfisins eftir gangsetningu virkjunarinnar. Téð úrskurðarnefnd hefur ekki séð skóginn fyrir trjánum, og rétt yfirvöld ,orkuráðherra og/eða dómstólar, verða að leiðrétta þennan búrókratíska misskilning strax.  

"Snæbjörn segir, að kæra þeirra hefði líka byggzt á því, að virkjunarleyfið hefði verið byggt á 20 ára gömlu umhverfismati, sem teldist samkvæmt almennri skynsemi vera úrelt plagg.  Náttúrugrið og fleiri samtök hafa lagt fram kæru fyrir Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) um virkjunarleyfið.  Ekki hefur enn verið úrskurðað í því máli.  Snæbjörn þorði ekki að fullyrða, hvaða áhrif úrskurðurinn í gær hefði á þann málarekstur.  Hefði leyfið staðið óbreytt, væri Ísland brotlegt við vatnatilskipun Evrópusambandsins að sögn Snæbjarnar."

Óttalega er þessi röksemdafærsla græningjans rýr í roðinu.  Almenna skynsemi er ekki hönd á festandi án afmörkunar.  Svo er vafalaust á meðal félaga Náttúrugriða, þegar það hentar þeim, en tæpast er það almennt viðhorf á Íslandi, því að mörgum ofbýður nú orðið botnlaus skriffinnskan, sem alls konar framkvæmdaleyfi útheimta.  Skriffinnskan skilar ekki árangri, sem meta má meiri en kostnaðinum nemur af henni.  Landsvirkjun hefur lögin sín megin í þessu, og það er eina gilda viðmiðið.  

Það er athyglisvert, að græningjarnir reyna að sækja rétt sinn til ESA.  Úr því sem komið er verður að telja afar æskilegt að fá fram skoðun ESA á því, hvort tilhögun Hvammsvirkjunar brjóti efnislaga í bága við téða vatnatilskipun ESB, eða hvort um hreinan tittlingaskít sé að ræða í röksemdafærslu Úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála.

  

Matvælaráðherra er heimaskítsmát

Matvælaráðherra fór svo óhönduglega að ráði sínu gagnvart löglegri atvinnustarfsemi Hvals hf og starfsmönnum fyrirtækisins, að hún varð heimaskítsmát.  Hún á engan annan kost í stöðunni en að viðurkenna afglöp sín, sem valdið hafa tjóni og afkomuáhyggjum fjölda manns, afturkalla svokallað tímabundið bann á veiðum langreyða og segja síðan af sér með skömm. Hana vantar mikilvæga eiginleika til að gegna ráðerraembætti, þar sem þjóðarhagur verður að vera í fyrirrúmi.  Að bjóða þjóðinni upp á þvætting af því tagi, að eftir lestur skýrslu fagráðs Matvælastofnunar hafi hún sem umboðsmaður hvala á vegum ríkisins orðið að fresta veiðum til haustsins, þar til endanleg ákvörðun yrði tekin um hvalveiðar, sýnir í senn ósvífni og dómgreindarleysi ofstækisfulls stjórnmálamanns, sem ekkert erindi á í Stjórnarráð Íslands. 

Ekkert bólar samt á stuðningi heildarsamtaka verkalýðsins, ASÍ, við Verkalýðsfélag Akraness og formann þess, Vilhjálm Birgisson, sem haldið hefur uppi ötulli baráttu fyrir þá, sem missa vinnuna vegna forkastanlegra vinnubragða kommúnistans í ráðherrastóli. Oft hefur forseti ASÍ geiflað sig framan í fjölmiðla af minna tilefni en því, að allt að 200 manns missi af mrdISK 1,2 í tekjur, þar sem mannskapurinn var búinn að ráða sig í vinnu.  Sofandaháttur Alþýðusambandsins á líklega rætur í pólitískri meðvirkni, en í því felst mikil blinda gagnvart þeim hagsmunum alþýðu, sem í húfi eru. 

Forhertur ráðherrann grefur gröf sína, á meðan hún er í felum og svarar engum.  Hún er ekki með neitt í höndunum til að rökstyðja gjörning sín af neinu viti.  Fagráð Matvælastofnunar með vanhæfan talsmann í líki hræsnara, sem lyftir sér ögn yfir meðbræður sína með titlinum siðfræðingi (er það ekki einhvers konar Sókrates okkar tíma ?), var ekki einu sinni aðili að málinu gagnvart ráðuneytinu, heldur bar ráðherra að sinna sjálfstæðri rannsóknarskyldu sinni og leita eftir afstöðu Matvælastofnunar o.fl., sem reyndar var fyrir hendi áður og þá andstæð tilfinningavellunni í fagráðinu. 

Morgunblaðið hefur sinnt vandaðri blaðamennsku í þessu máli sem öðrum, og þann 28. júní 2023 birtist þar viðtal við téðan Vilhjálm Birgisson undir sláandi fyrirsögn:    

"Matvælaráðherrann svarar engu"

Hún hófst þannig:

""Það hafa engin svör borizt, sem er að mínum dómi mjög ámælisvert m.v. þá miklu hagsmuni, sem starfsmennirnir eiga í þessu máli", sagði Vilhjálmur Birgisson, formaður Verkalýðsfélags Akraness, í samtali við Morgunblaðið.

Félagið sendi matvælaráðherra bréf 22. júni sl., þar sem þess var krafizt, að ákvörðun um tímabundna stöðvun hvalveiða yrði afturkölluð.  Ef ekki, krefðist félagið þess, að matvælaráðherra gripi til aðgerða til að bæta fjárhagstjón félagsmanna verkalýðsfélagsins.  Ráðherra var gefinn frestur til sl. mánudags [26.06.2023] til þess að svara framangreindum kröfum félagsins.  Erindinu hefur ekki verið svarað."

Óhæfur ráðherra Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs (VG) er í stríði við Verkalýðsfélag Akraness, sem gætir mikilla hagsmuna (1,2 mrdISK/ár) félagsmanna sinna.  Ráðherrann og flokkssystir hennar, forsætisráðherrann, skáka báðar í því skjólinu, að ekki sé um bann að ræða, heldur frestun á veiðum.  Það er einskær orðhengilsháttur, því að tjón starfsmanna og fyrirtækisins í ár verður hið sama, þar sem enn meiri hætta er á langvinnu dauðastríði dýranna við dráp við haust- og vetraraðstæður, og fyrirtækið vill vart standa þannig að málum.  Frá viðskiptavinum fyrirtækisins hafa borizt fregnir af því, að mikill hörgull sé á hvalkjöti í Japan og þarlendir muni neyðast til að leita að staðgönguvöru, ef afhending frá Íslandi bregzt.  Fyrir að líkindum ólöglegan tilverknað óhæfs ráðherra mun Hvalur hf tapa miklum tekjum í ár og gæti hæglega misst markaðsaðstöðu sína. Það er ljóst, að óhæfur ráðherra bakar hér ríkissjóði afar háa skaðabótakröfu og að líkindum skaðabótaskyldu, eftir að deilumálið hefur farið fyrir dómstóla.   

Þetta fjárhagstjón verður einvörðungu fyrir dynti í ráðherra, sem ofmetur meingallaða skýrslu fagráðs Matvælastofnunar, þar sem tekin er þröngsýn og tilfinningaþrungin afstaða til veiða á langreyði.

Það hefði verið nær fyrir ráðherra að leita eftir viðhorfum virtra fræðimanna, t.d. á Hafrannsóknarstofnun og í Landbúnaðarháskóla Íslands.  Þá hefði hún fengið víðsýnni viðhorf en sífrið í einhverjum siðfræðingi við HÍ.  

200 mílur Morgunblaðsins gerðu einmitt þetta 29. júní 2023 undir fyrirsögninni:

"Gæti leitt til ójafnvægis".

""Ég hef ekki gert neinn greinarmun á hvölum og öðrum dýrum, sem við erum að veiða; hvalir eru bara stór spendýr", sagði Guðni Þorvaldsson, prófessor við Landbúnaðarháskóla Íslands, í samtali við Morgunblaðið.  Sjálfsagt sé að stefna að því að lágmarka þjáningar villtra dýra, þegar þau eru veidd, en það sé bara lítill hluti af myndinni, þegar kemur að velferð og líðan villtra dýra.

Svo sem kunnugt er, ákvað Svandís Svavarsdóttir að stöðva veiðar á langreyðum í sumar, og gildir veiðibannið til 1. september [2023].  Meginröksemd ráðherrans fyrir stöðvun veiðanna var sú, að aflífun dýranna tæki of langan tíma út frá meginmarkmiðum laga um velferð dýra.

Guðni bendir á móti á, að ef slík dýr nái að fjölga sér óhindrað, þá geti það leitt til annarra vandamála:

"Ég tel, að þetta geti gerzt í tilviki hvala, að þeim fjölgi svo mikið, að fæðuskortur verði og ójafnræði í lífríkinu.  Ég tel, að hóflegar veiðar og takmarkanir á hinum ýmsu stofnum sé liður í því að láta dýrunum líða vel.  Ég álít, að hluti af dýravelferðinni sé, að eitthvað sé til fyrir þau að éta og [að] þau séu ekki í stöðugri baráttu við önnur dýr um takmarkaða fæðu.  Ég hef litið á hvali sem hver önnur dýr, og ef þeim fjölgar úr hófi fram, geta þeir farið að skemma mikið", sagði Guðni."

Þarna talar fræðimaður af víðsýni og í jafnvægi.  Rök hans höfða til heilbrigðrar skynsemi, en það gera hvorki rökleysur ráðherrans um hana sjálfa sem umboðsmanns hvala né einhliða tilfinningavella siðfræðingsins, talsmanns fagráðs Matvælastofnunar.  

 

Vanhæfur talsmaður

Talsmaður fagráðs Matvælastofnunar um dýravelferð hefur gert sig breiðan í fjölmiðlum og greinilegt, að hann setur sig á stall sem betri og siðlegri en gerist um alþýðu manna, a.m.k. á meðal þeirra, sem eru á móti að því er virðist fyrirvaralausu og löglausu sparki ráðherra í löglegan atvinnurekstur, sem hefur í för með sér stórtjón fyrir fyrirtækið og starfsmenn þess.  Þessi aðför ríkisvaldsins að alþýðu manna er með öllu ólíðandi og siðlaus, því að þetta er valdníðsla.    

Siðfræðingur (er það ekki einhvers konar heimsspekingur ?) fór fyrir fagráðinu, sem allri vitleysunni hratt af stað hjá ráðuneytinu, og komið hefur til hnútukasts á milli hans og forstjóra fyrirtækisins, sem varð fyrir sparki Svandísar Svavarsdóttur.  Morgunblaðið gerði þessum þætti skil með frétt 24. júní 2023 undir fyrirsögninni: 

"Siðfræðingur fór á límingunum".

Fréttin hófst þannig:

""Siðfræðingurinn fór algerlega á límingunum.  Hann á því greinilega ekki að venjast, að einhverjir séu ekki sammála áliti hans, sem sýnir kannski, hvert hann og Háskóli Íslands eru komnir í þessum málum", sagði Kristján Loftsson, framkvæmdastjóri Hvals hf, í samtali við Morgunblaðið.  

Kristján var spurður um, hvernig hann brygðist við ummælum Henrys Alexanders Henryssonar, siðfræðings við HÍ, talsmanns fagráðs Matvælastofnunar, sem brást þannig við ummælum Kristjáns í Morgunblaðinu sl. fimmtudag, að þar fullyrti Kristján nokkuð án þess að hafa gögn, sem styddu það."

Siðfræðingurinn, sem þykist stjórnast af rökhugsun, er á valdi tilfinninganna og fer með rangt mál. Hann er ótrúlega siðblindur að vera með fullyrðingar um málflutning Kristjáns, sem augljóslega eru rangar.  Siðleysi hans lýsir sér í því að sjá ekki í hendi sér, að hann er bullandi vanhæfur til setu í þessu fagráði vegna ítrekaðra opinberra yfirlýsinga, sem bera megnri andúð hans á hvalveiðum vitni.  Síðan bítur siðfræðingurinn hausinn af skömminni með fullyrðingum um, að forstjóri Hvals geti ekki sýnt fram á gögn um þetta.  Téð frétt snýst um, að forstjóri Hvals hrekur þá fullyrðingu siðfræðingsins rækilega, svo að siðfræðingurinn stendur ómerkur orða sinna eftir. 

"Segir hann [Kristján], að Henry Alexander hafi ritað a.m.k. 3 skoðanagreinar, sem birtust í fjölmiðlum.  Hann hafi einnig flutt erindi og tekið þátt í pallborðsumræðum á fundi Náttúruverndarsamtaka Íslands, sem bar heitið: "To whale or not to whale".  Kristján segir, að í Vísi 30. janúar 2019 hafi birzt pistill með yfirskriftinni: "Ættum við að veiða hvali", en þar bregst Henry Alexander við skýrslu Hagfræðistofnunar HÍ um hvalveiðar m.a. með þessum orðum: "Slíkt viðhorf var fyrirsjáanlegt.  Maður hefði líka gizkað á jákvætt svar, hefði stofnunin verið spurð um miðja 19. öld, hvort þrælahald væri hagkvæmt.  Í báðum tilvikum er spurningin ekki sú rétta.  Umræða um hvalveiðar hefur lítið sem ekkert með hagkvæmni þeirra að gera í samtímanum; spurningin, sem umræðan leitar alltaf að lokum í, er, hvort skotveiðar á þessum sjávarspendýrum séu siðferðilega réttlætanlegar."  Og  síðar segir Henry Alexander:"Persónulega tel ég, að tími sé kominn til að leyfa umræðunni um mögulegar hvalveiðar Íslendinga að færast nær siðferðilegri hlið spurningarinnar.""

Það fer ekkert á milli mála, að téður siðfræðingur var búinn að móta sér skoðun um hvalveiðar og láta hana í ljós opinberlega áður en hann tók sæti í þessu fagráði og tók til við að fjalla þar um hvalveiðar.  Það er dómgreindarleysi að átta sig ekki á, að með þessu varð hann vanhæfur til að taka sæti í þessu fagráði, og síðan þrefaldar siðfræðingurinn skömm sína með því að viðurkenna þetta ekki, þegar honum er bent á það, og fullyrða, að engin gögn styðji vanhæfni sína.  

Siðfræðingurinn setur sig skör ofar en samferðarmenn sína og telur sig geta greint á milli rétts og rangs út frá einhverju siðferðilegu viðmiði.  Þetta er tóm hræsni, því að siðferðileg viðmið eru í mörgum tilvikum afstæð og háð huglægu mati. Þannig finnst siðfræðinginum viðeigandi að líkja fólki, sem hneppt var í þrælahald á 19. öld, við hvali á 21. öld.  Höfundi þessa pistils þykir þetta aftur á móti afar óviðeigandi og í raun ótækur málflutningur.  Sannast þar hið fornkveðna, að sínum augum lítur hver á silfrið.