Fęrsluflokkur: Višskipti og fjįrmįl
24.4.2010 | 22:22
Rętur vandans
Nś hefur rannsóknarnefnd žingsins skilaš af sér lęršri ritgerš um orsakir ófara žjóšfélagsins. Ferill nefndar žessarar endurspeglar galla, sem hér eru landlęgir, ž.e. vanhęfi og takmarkaš tķmaskyn. Skilatķmi nefndarinnar var reyndar bundinn ķ lög. Hafi žessum lögum veriš breytt, hefur žaš fariš fram hjį mörgum. Annars fól drįttur į skilum til 12.04.2010 ķ sér lögbrot. Žį voru į tķmabili įhöld um hęfi eša vanhęfi eins nefndarmannsins vegna žess, sem sumum žóttu vera sleggjudómar ķ upphafi rannsóknarstarfs. Einn nefndarmanna gegnir stöšu, sem fer meš eins konar yfireftirlitshlutverk rķkisbįknsins. Hvorki heyršist hósti né stuna frį žessu embętti varšandi frammistöšu annarra eftirlitsstofnana meš fjįrmįlageiranum. Aušvelt er aš vera vitur eftir į.
Ķ lögum um Umbošsmann Alžingis segir svo: "Ef umbošsmašur veršur žess var, aš meinbugir séu į gildandi lögum eša almennum stjórnvaldsfyrirmęlum, skal hann tilkynna žaš Alžingi, hlutašeigandi rįšherra eša sveitarstjórn."
Hér skal setja žį kenningu fram, aš sökin į Hruninu og žvķ, hvernig komiš er mįlefnum landsins, liggi hjį Alžingi. Alžingi setur leikreglurnar ķ žessu žjóšfélagi. Žess vegna berast böndin aš Alžingi og vinnubrögšum žess, žegar reynt er aš grafast fyrir um rętur hins žjóšfélagslega skipbrots, sem hér hefur oršiš. Of margar brotalamir eru ķ lagasetningunni. Dęmi um žetta eru Baugsmįlin svo nefndu. Dómstólar sįu sér ekki fęrt aš verša viš kröfum įkęruvaldsins. Ķ ljósi seinni upplżsinga gefa žau mįlalok til kynna, aš löggjöfin sé gölluš. Seinagangurinn viš rannsókn brotamįla kann aš stafa af lagaflękjum. Engin hemja er, aš įkęrur skuli enn ekki hafa veriš birtar og aš enn starfi meintir sökudólgar ķ athafnalķfinu. Afsökunarbeišni įn išrunar er ófullnęgjandi. Dómar verša aš ganga, og lögbrjótar aš taka śt refsingu.
Grķšarlegt flóš reglna rekur į fjörur Alžingis frį Evrópusambandinu, ESB, sem heimtar, aš žęr séu leiddar ķ lög ķ ašildarlöndum Evrópska efnahagssvęšisins, EES. Fullyrša mį, aš įn ašildarinnar aš EES hefši ekkert Hrun oršiš. Įstęšan er innleišing fjórfrelsisins meš EES, en įn frjįls flęšis fjįrmagns hefši śtrįsin ekki tekiš į sig žį sjśklegu mynd, sem raun varš į, og bankarnir hefšu ekki tśtnaš śt ķ risavaxin skrķmsli. Hér skal žó ei męla meš fjįrmagnshöftum; žvert į móti ber aš afnema nśverandi höft strax, en girša veršur fyrir ęxlismyndun, t.d. meš žvķ aš skilja aš starfsemi fjįrfestingarbanka og innlįnsstofnana.
Alžingi leiddi hér margt ķ lög aš lķtt athugušu mįli. Til aš girša fyrir žetta žarf aš hęgja į lagasetningarflóšinu og vanda betur til verka. Vegna mikilvęgis gęša lagasetningar fyrir landsmenn žarf Alžingi aš koma sér upp lagastofnun, sem įhęttugreinir fyrirmęli ESB, metur kosti og galla lagafrumvarpa og rįšleggur žinginu mótvęgisašgeršir til aš draga śr hęttu į slysum og annars konar neikvęšum afleišingum lagasetningar. Žį žarf aš grisja lagafrumskóginn og hindra, aš nż lög brjóti ķ bįga viš eldri lög.
Ķ raun og veru mį segja, aš Umbošsmašur Alžingis hefši įtt aš gegna žessu hlutverki samkvęmt laganna hljóšan um embęttiš. Žaš hefur hann augljóslega enga burši haft til aš gera, eins og hrikalegir meinbugir į lagasetningu og starfsemi opinberra stofnana hafa leitt ķ ljós. Vera kann, aš heppilegra sé, aš sérstök lagastofnun Alžingis hafi meš höndum rįšgjöf til aš bęta gęši lagasetningar, en Umbinn hafi eftirlit meš framkvęmdavaldinu.
Nżlegt dęmi um embęttisfęrslu fjįrmįlarįšherra hefši įtt aš framkalla miklu haršari višbrögš Alžingis, sem hefši įtt aš draga rįšherrann til įbyrgšar fyrir afglöp ķ starfi. Fjįrmįlarįšherra sendi yfirlżsingu til Alžjóša gjaldeyrissjóšsins, AGS, sem tślka mį sem yfirlżsingu fyrir hönd rķkisstjórnarinnar um žaš, aš Ķslendingar ętli aš tryggja Bretum og Hollendingum greišslur EUR 20 887 hvers innlįnsreiknings meš vöxtum. Žetta gerir rįšherrann įn nokkurrar lżšręšislegrar umręšu į vettvangi Alžingis, sem er eini ašilinn ķ landinu, sem skuldbundiš getur ķslenzka borgara til skattgreišslna. Jafnframt lętur rįšherrann eins og žjóšaratkvęšagreišslan ķ marz 2010 hafi aldrei įtt sér staš.
Hér er um aš ręša fįdęma valdhroka og valdnķšslu aš hįlfu žessa žöggunarrįšherra. Žaš er hneyksli, aš Alžingi skuli lįta žetta višgangast. Alžingi veršur aš taka upp hanzkann fyrir žjóšina, sem tjįš hefur sig greinilega ķ žessu mįli, en rįšherrann hunzar algerlega žann śrskurš. Fyrir slķkt ber rįšherra aš gjalda dżru verši. Alžingi veršur aš reka af sér slyšruoršiš og lįta Umbošsmann Alžingis fara ofan ķ saumana į žessum gjörningi.
Alžingi veršur aš standa betur ķ ķstašinu en žaš hefur gert. Hruniš er hęgt aš skrifa į gjöršir og ašgeršaleysi žingsins. Žess vegna er meš eindęmum, aš enn skuli sitja ķ rķkisstjórn sama fólk og sat ķ rķkisstjórn, er Hruniš varš. Žetta fólk og fleira žar innanboršs er óhęft og ętti aš sjį sóma sinn ķ aš taka hatt sinn og staf.
Stóra spurningin er hins vegar, hvernig hęgt er aš fį Alžingi til aš sżna vķgtennurnar. Sennilega veršur žaš bezt gert meš žvķ aš gera žingmenn sjįlfstęšari gagnvart stjórnmįlaflokkunum. Prófkjör og uppstillingar eru gróšrarstķa spillingar. Hvers vegna mega kjósendur ekki sjįlfir velja śr hópi žeirra, sem bjóša vilja sig fram undir merkjum stjórnmįlaflokkanna eša sjįlfstętt ? Til aš einfalda žetta mį hafa blandaš kerfi. Landslista stjórnmįlaflokkanna, og žeir, sem vilja, męttu einnig velja tiltekinn fjölda frambjóšenda śr sķnu kjördęmi, žvert į stjórnmįlaflokka.
Žaš veršur meš öllum rįšum aš efla sjįlfstęši Alžingis. Til starfa žingsins veršur aš gera mjög hįar gęšakröfur, žvķ aš velferš landsins veltur į störfum Alžingis.
Višskipti og fjįrmįl | Breytt s.d. kl. 23:16 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (1)
17.4.2010 | 00:29
Vanmįttur, firring og vanręksla
Į sķšustu misserum hefur heimsbyggšin upplifaš vanmįtt nśtķma tękni, sem engan óraši fyrir. Sķšla įrs 2008 rišaši fjįrmįlakerfi heimsins til falls vegna svo nefndra skuldavafninga, sem voru ein af fjölmörgum fjįrmįlaafuršum, sem reistar voru į višamiklum tölfręšilķkönum, sem fengiš höfšu gęšastimpil hįskólasamfélagsins og virtra fjįrmįlastofnana. Žrįtt fyrir, aš fjįrmįlaheimurinn og mikill hluti fjįrmįlafręšiheimsins, višskiptalķfsins og obbi stjórnmįlamanna virtist trśa žvķ, aš hér hefši mannshuganum loksins tekizt aš žróa virkilega gullhęnu, reyndust stašreyndir vera allt annars ešlis. Hér óš uppi gegndarlaus loddarahįttur, undirferli og annars konar sviksemi knśin įfram af sišlausri gręšgi. Į Ķslandi var unnt aš rita 3000 blašsķšur um mįlefniš, en įgętur Englendingur, sem hér var nżlega ķ heimsókn, sagši, aš fyrirbrigšinu mętti lżsa meš tveimur oršum:"Gręšgi og heimska". Žetta er hverju orši sannara.
Žetta vandamįl žarfnast raunverulegrar rótargreiningar, t.d. svo nefndrar "Tap Root Analysis", en žaš eru engin teikn į lofti um, aš beztu žekktu ašferšafręši verši beitt til aš skapa nżtt umhverfi fyrir fjįrmįlageirann. Segja mį, aš hann hafi hvarvetna komizt upp meš svikamillu. Dęmigert er, aš rętur vandans lįgu ķ hįlfopinberum hśsnęšislįnasjóšum ķ BNA. Eftirlit og endurskošun var ķ skötulķki, žó aš ekki hafi nś skort reglufarganiš. Žaš var snišgengiš, enda vonlaus ašferš. Allt viršist falt.
Žaš er žó ķ raun gjörsamlega ótękt fyrir almenning aš bśa viš žann óstöšugleika og įhęttu, sem rķkir. Rķkisreknum sešlabönkum heimsins hefur einfaldlega tekizt einstaklega illa upp viš peningamįlastjórnina. E.t.v. ętti aš einkavęša žessa starfsemi, sem peningaprentun er ?
Žaš er t.d. ljóst, aš tilraunin meš evruna hefur mistekizt. Athygli fjįrmįlaheimsins hefur ekki enn beinst aš stęrsta vandamįlinu, sem er Ķtalķa. Rķkisskuldir Ķtala nema 115 % af VLF, og er žetta hlutfall nęst hęst į evrusvęšinu į eftir žvķ grķska, en hagkerfi Ķtala er margfalt stęrra. Rķkisbśskapurinn žar nam 53 % af VLF 2009, spilling er landlęg og rķkisstjórnin leggur ekki ķ nišurskurš fremur en sś ķslenzka. Ķtalska rķkiš hefur flotiš į žvķ, aš skuldir žess eru aš mestu fjįrmagnašar meš innlendum sparnaši.
Į Ķslandi hanga lömuš stjórnvöld yfir engu og munu ekkert gera annaš en aš safna erlendum skuldum žar til landiš kemst į vonarvöl. Žau verša žess vegna aš vķkja. Hagvöxtur er enginn og atvinnuleysiš vex enn. Eymdarįstand er bein afleišing aulahįttar, žröngsżni og fordóma nśverandi stjórnvalda. Vendipunkti hefši nś žegar veriš nįš, ef manndómur hefši veriš fyrir hendi ķ Stjórnarrįšinu. Žvķ viršist hvorki aš heilsa į žingi né į mešal embęttismanna. Sannast žar, aš heppilegast er, aš frumkvęši athafnalķfsins fįi aš njóta sķn. Frelsi žarf hins vegar aš fylgja įbyrgš. Žaš merkir, aš menn skuli gjalda gręšgi sinnar, heimsku, yfirsjóna og annarra mistaka, sem leitt hafa til almannatjóns.
Nś ķ viku 15/2010 hafa fįheyršir atburšir gerzt, sem varpa ljósi į veikleika nśtķma tękni. Nįnast allt flug um Evrópu hefur stöšvazt vegna eldgoss į Ķslandi. Žetta hafši engum til hugar komiš og er aušvitaš óįsęttanlegt. Allar samgöngur heillar heimsįlfu fara śr skoršum vegna lķtils eldgoss, af žvķ aš stöšvun flugs teppir allar ašrar samgönguleišir. Žaš er ekki nokkur leiš aš bśa viš slķkt įstand, sem sżnir, aš hiš tęknivędda samfélag stendur į braušfótum. Žetta kemur mörgum ķ opna skjöldu. Žżšir žetta žį, aš afturhvarf til nįttśrunnar sé eina leišin ? Alls ekki. Nś žarf aš stoppa ķ götin og ekki aš leggja eyrun viš endalausum śrtölum afturhaldsafla fįtęktarbošskaparins.
Į Ķslandi veldur gosiš ķ Eyjafjallajökli miklum bśsifjum. Verst hefur žaš bitnaš į bęndum, bśališi og bśsmala ķ grenndinni, en žaš kann aš eiga eftir aš leika ašra tęknivędda innviši žjóšfélagsins grįtt. Ķ žessu mįli veršur hins vegar ekki orša bundizt aš lįta ķ ljósi ašdįun į björgunarsveitum landsins, og kemur ekki annaš til greina en aš lįta fé śr hendi rakna śr sameiginlegum sjóšum landsmanna, žó aš björgulegri męttu vera, til styrktar björgunarsveitunum. Žį er full įstęša fyrir oršunefnd aš gera tillögu til forseta lżšveldisins um aš sęma žį menn, sem björgušu Markarfljótsbrś, nokkrum bśjöršum og bśsmala į dögunum, riddarakrossi hinnar ķslenzku Fįlkaoršu.
Žaš er alveg ljóst af višbrögšum almennings, sem oršiš hefur fyrir baršinu į nįttśruhamförunum, aš žar fara hinir beztu ešliskostir, sem kenndir hafa veriš viš Ķslendinga frį fornu fari: heišarleiki, dugnašur, hjįlpsemi, žrautseigja og śtsjónarsemi.
Aš svo męltu vill höfundur benda į stórkostlegt sjónarspil nįttśrunnar, įn undanfarandi umhverfismats, į myndasżningu, sem birtist meš vefgrein žessari.
25.3.2010 | 20:44
Bišin mikla
Žeir, sem feršazt hafa um sušręn lönd, hafa upplifaš hęgagang tķmans žar og bišina, eftir aš eitthvaš gerist. Karlpeningurinn žar situr, reykir og malar į mešan kvenfólkiš vappar um og/eša pušar. Einkennandi er žó, aš samfélagiš viršist standa ķ staš eša vera aš bķša. Eftir hverju žaš er aš bķša, įttar feršamašur aš noršan sig aldrei į.
Svipaš į sér nś staš meš lungann śr ķslenzka žjóšfélaginu. Žaš er aš bķša eftir vitręnni leišsögn. Samtök atvinnulķfsins og nś jafnvel ASĶ hafa gjörsamlega gefizt upp į žessari biš, eftir aš rķkisstjórnin rumski. Žaš mun hins vegar aldrei gerast. Rķkisstjórnin er ķ heljargreipum sérvizku og fordóma gagnvart atvinnulķfinu. Hśn setur sig į hįan hest og žykist žess umkomin aš įkveša fyrir atvinnulķfiš, hvaš mį framkvęma og hvaš ekki. Ef žaš er ekki opinbert eignarhald og rekstur, žį er žvķ fundiš allt til forįttu. Afturhald og fordómar rķkisstjórnarinnar eru fyrir nešan allar skrišur. Žeir eru gróft brot į atvinnufrelsi og jafnrétti til atvinnurekstrar og skaša efnahag almennings.
Rįšherrana skortir flesta getu til aš stjórna. Sumir žeirra eru geršir afturreka af samrįšherrum meš žaš, sem žeir sömdu um viš hagsmunaašila. Umbošsleysi og vantraust einkennir vinnubrögšin. Af öllu žessu leišir, aš rķkisstjórnin sem heild, og forsętisrįšherra sérstaklega, er rśin trausti innanlands sem utan. Žvķlķkir dragbķtar į framfarir landsins hafa ekki vélaš um mįlefni ķslenzku žjóšarinnar, frį žvķ aš Skśli, fógeti, Magnśsson, taldi rentukammeriš į aš fjįrfesta ķ "Innréttingunum", sem voru žeirra tķma išnvęšing, og er mįl, aš linni.
Forystukreppa hrjįir žjóšina. Eftir "sunami" Hrunsins skolaši til valda naflaskošurum og nöldrurum af verstu gerš, sem aldrei hafa sett fram framfaravęnlega framtķšarsżn, heldur veriš lķmdir viš baksżnisspegilinn og veriš fulltrśar stöšnunar og afturhalds. Fólk įn grasrótarsambands finnur framkvęmdum allt til forįttu og ber fyrir sig nįttśruvernd meš sefasżkislegum hętti įn nokkurrar haldbęrrar röksemdafęrslu. Upp į žessa hörmung er ekki hęgt aš horfa lengur.
Segja mį, aš nśverandi stjórnarflokkar séu hrein eyšimörk nżrra hugmynda. Žaš fįa, sem žašan kemur, er afturśrkreistingur śreltrar hugmyndafręši. Aš auki er žessum vesalings vinstri mönnum meš öllu fyrirmunaš aš leiša nokkurt mįl til lykta. Allt žetta er nś aš verša lżšum ljóst og ekki seinna vęnna. Viš žessar ašstęšur verša borgaraleg öfl aš hysja upp um sig brękurnar og blįsa til sóknar į hugmyndafręšilegum grunni.
Heišarlegt markašshagkerfi meš hęfilegu opinberu ašhaldi į aš marka sóknina til bęttra kjara. Dr Ludwig Erhard, efnahagsmįlarįšherra og sķšar kanzlari, afnam į einni nóttu öll markašsleg höft ķ Sambandslżšveldinu Žżzkalandi og upprętti žannig į svipstundu allt svartamarkašsbrask ķ Vestur-Žżzkalandi, sem hafši veriš landlęgt frį lokum styrjaldarinnar 7. maķ 1945. Daginn eftir gekk į fund hans yfirmašur hernįmslišs Bandarķkjamanna, įvarpaši Erhard og sagši: Herra efnahagsmįlarįšherra; rįšgjafar mķnir tjį mér, aš rįšstafanir yšar ķ efnahagsmįlum muni leiša til öngžveitis ķ öllu Sambandslżšveldinu. Žį svaraši Dr Erhard: Herra yfirhershöfšingi; ég undrast ekki žessi ummęli. Žetta er nįkvęmlega žaš, sem rįšgjafar mķnir tjį mér.
Žaš er rįšsmennska af žessu tagi, sem vantar hér į Ķslandi. Forystumenn meš žekkingu og žor til aš taka djarfar įkvaršanir, sem eru fallnar til aš brjótast śt śr žeim vķtahring, sem Hruniš hefur leitt yfir okkur og sem vinstri stjórnin hefur magnaš afleišingarnar af. Til aš rjśfa žennan vķtahring žarf aš:
- afnema öll höft į hagkerfinu
- afnema skrifręšishindranir fyrir erlendar fjįrfestingar
- żta undir nżsköpun fyrirtękja meš lękkun tryggingargjalds og lękkun skattheimtu af hagnaši fyrirtękja
- żta undir frumkvęši og bętt skattskil meš afnįmi žrepaskipts tekjuskatts į einstaklinga
- endurskoša peningamįlastefnu Sešlabankans meš róttękum hętti og setja honum markmiš um hįmörkun hagvaxtar ķ landinu nęstu 10 įrin
- hlutverk Sešlabankans verši m.a. aš girša fyrir sveiflur af völdum eignabóla o.ž.h., sem leiša til mikilla yfirskota og undirskota ķ hagkerfinu
- fara aš dęmi Žjóšverja, er ętla aš fęra ķ lög hjį sér miklar skoršur viš skuldasöfnun og hallarekstri hins opinbera
- fęra hlutdeild rķkisrekstrar nišur ķ 30 % af VLF į 5 įrum, žó aš hlutfall rķkisśtgjalda verši hęrra (śtboš verka)
- halda rekstri rķkissjóšs innan fjįrlaga 2010 og eyša hallanum į įrunum 2011-2012, enda verši hagvöxtur žį hafinn
- erlendar skuldir rķkissjóšs, sem samkvęmt nżlegum tķšindum jafngilda ašeins fimmtungi VLF eša um 300 milljöršum króna, verši greiddar nišur į 5-10 įrum, hįš afkomu žjóšarbśs
Gangi ofangreint eftir, mun ķslenzka krónan hafa tilhneigingu til aš vaxa aš veršgildi aš nżju. Žaš į žess vegna aš verša unnt fyrir Sešlabankann aš halda vöxtunum lįgum ķ žįgu markmišsins um hįmörkun hagvaxtar. Žegar lķšur aš žvķ, aš hįmörkun afkastagetu žjóšfélagsins verši nįš, ž.e. allar vinnufśsar hendur hafa fengiš vinnu, žarf aš draga śr peningamagni ķ umferš meš fjįrbindingum af żmsu tagi og einhverjum vaxtahękunum til aš mślbinda veršbólguna. Žį veršur aš takmarka innstreymi gjaldeyris meš skattlagningu til aš takmarka hękkun gengis um of. Allt veršur žetta hlutverk Sešlabankans.
Sešlabanka og Fjįrmįlaeftirlit į aš sameina aš nżju og veita Sešlabankanum heimildir til raunverulegs eftirlits og višurlaga gagnvart fjįrmįlageiranum. Sešlabankinn fįi svipaš sjįlfstęši gagnvart stjórnmįlamönnum og "Die Bundesbank" og Evrópubankinn. Ašgreina ber hefšbundna bankastarfsemi og fjįrfestingarbankastarfsemi. Hagkerfiš į aš verša framleišsludrifiš af nįttśruaušaęvum landsins til sjįvar og sveita. Aš beizla 40 TWh/a til višbótar eša aš 2,5 falda nśverandi virkjaš afl į ekki aš tvķnóna viš. Meš nśverandi tęknistigi er unnt aš gera žetta žannig, aš vel falli aš umhverfinu, ef vandaš er til hönnunar. Allflestar ķslenzkar virkjanir bera hönnušum sķnum, framkvęmdaašilum og eigendum fagurt vitni.
Umręšur hafa spunnizt af mikilli vanžekkingu og žröngsżni um orkuverš til stórkaupenda. Er žar aš ósekju gert afar lķtiš śr žeim, sem sömdu um orkuveršiš fyrir hönd virkjanafyrirtękjanna. Žaš er aušvelt aš sżna fram į, aš žessir langtķmasamningar hafa og munu greiša upp virkjanakostnašinn į skömmum tķma m.v. endingartķma virkjananna. Žį er einnig aušvelt aš sżna fram į (og veršur gert), aš mun hagkvęmara er, žegar allt er tķundaš, aš nżta orkuna innanlands en aš senda hana śr landi.
17.3.2010 | 21:04
Margt er skrżtiš ķ kżrhausnum
Bert er oršiš, aš of margir rįšherranna hafa vart gripsvit. Žeir kvarta um žreytu, en komast hvorki lönd né strönd meš nein mįl, sem létta kunna undir meš fólkinu ķ landinu, heldur spóla ķ sömu hjólförunum mįnuš eftir mįnuš. Žreytan stafar vęntanlega mest af heimilisböli į stjórnarheimilinu og įtökum innan stjórnarflokkanna. Įrangurinn śt į viš er nśll og nix.
AGS (Alžjóša gjaldeyrissjóšurinn) hefur beitt Ķslendinga fjįrkśgun, en rķkisstjórnin hefur ekki dug til aš segja upp samstarfinu viš hann. Samt er ljóst, aš samstarfiš viš hann er dżrkeypt. Lįn frį AGS eru geymd ķ bandarķskum banka į mjög lįgum innlįnsvöxtum, lķklega um 1 %, en ķslenzki rķkissjóšurinn fęr žessi lįn į rśmlega 4 % vöxtum. Žetta er glórulaus fjįrmįlastefna aš hįlfu rķkisstjórnarinnar. Binda ber endi į žessi višskipti hiš snarasta, og snśa sér aš raunverulegum śrlausnum ķ anda Alex Jurshevski.
Laugardaginn 13. marz 2010 birtist ķ Morgunblašinu athyglivert vištal viš Alex Jurshevski, "sérfręšing ķ skuldavanda fullvalda rķkja". Hann telur vandamįl Ķslands ekki munu verš leyst meš lįnum frį AGS; žvert į móti verši hiš snarasta aš stöšva skuldasöfnun ķslenzka rķkisins og aš beita višeigandi "skuldastżringu", sem žżšir endurskipulagningu į skuldastokkinum meš lįgmörkun vaxtakostnašar og jöfnun afborganabyršanna aš markmiši. Jurshevski gefur kurteislega ķ skyn, aš ķslenzkir rįšamenn viti ekkert ķ sinn haus, žegar aš fjįrmįlum kemur, og séu gjörsamlega śrręšalausir. Hann segir:
"Almennt séš žį tel ég, aš menn įtti sig ekki til hlķtar į žeim vanda, sem er viš aš etja, og aš sama skapi žį sjįi žeir ekki, hvaša raunhęfu valkostir standi til boša, žegar kemur aš śrlausn skuldavanda rķkisins."
Jurshevski hefur jafnframt greint "Icesave"-blašur rįšamanna um, aš naušsyn beri til samninga sem fyrst, sem kolrangt stöšumat, sem leitt geti til óvišrįšanlegrar skuldabyršar. Jurshevski kvešur stęrš gjaldeyrisvarasjóšsins duga til aš standa straum af hinni žungu greišslubyrši lįna nęstu tvö įrin, 2011-2012, sem mun nema um USD 2,5 milljöršum. Jafnframt žurfi Ķslendingar aš leggja įherzlu į aš laša aš landinu erlendar fjįrfestingar, sem hann telur vel gerlegt meš lagni og kunnįttu. Žetta er rödd skynseminnar, sem stjórnarandstašan vonandi ljęr eyra viš, žvķ aš stjórnarflokkarnir munu vart bera gęfu til žess.
Žaš eru tvö mįl, sem öllu skipta um Višreisnina, ž.e.a.s. hagvöxtur og stöšvun skuldasöfnunar rķkissjóšs. Um hagvöxtinn er žaš aš segja, aš meš atvinnufjandsemi nśverandi rķkisstjórnar veršur hagvöxtur minni en 1 %. Hlįlegt er aš heyra fjįrmįlarįšherranefnuna hreykja sér af žvķ, aš skekkja ķ įętlanagerš fjįrmįlarįšuneytis hafi valdiš žvķ, aš hagkerfiš hafi veriš um 100 milljöršum stęrra ķ įrslok 2009 en bśizt var viš. Žetta er um 7 % skekkja, sem breytir žvķ ekki, aš žaš varš stórfelldur samdrįttur hagkerfisins įriš 2009, sem enn heldur įfram. Hinar hrikalegu afleišingar félagshyggjunnar birtast ķ ę meiri fjölda atvinnulausra. Samt rķghalda sameignarsinnarnir ķ žį žrįhyggju sķna, aš verst af öllu sé, aš einhver gręši į vinnu annarra, og žess vegna heldur rķkisstjórnin atvinnulķfinu ķ heljargreipum, og sparar sem minnst ķ rķkisrekstrinum.
Samtök atvinnulķfsins vilja setja Višreisninni göfugt markmiš um 5 % hagvöxt į įri. Žetta mundi žżša, aš eftir 10 įr yrši hagkerfiš 63 % stęrra en žaš er nś. Landsframleišslan vęri žį tępum 900 milljöršum veršmętari en įriš 2009. Žetta veršur einvöršungu hęgt meš žvķ aš žrefalda nśverandi orkusölu til stórišju og aš tvöfalda nśverandi veršmętasköpun sjįvarśtvegs auk aukningar ķ landbśnaši og feršamennsku og margvķslegs annars. Allt er mögulegt, ef vilji er fyrir hendi og skynsemi ręšur för. Ašeins einkaframtakiš getur žetta, žvķ aš rķkissjóši er žröngur stakkur skorinn. Žar stendur hnķfurinn ķ kśnni.
Hitt meginvišfangsefniš eru rķkisfjįrmįlin. Ekkert mun fįst viš žau rįšiš meš višhorfum nśverandi stjórnvalda til rķkisrekstrar ķ öndvegi. Ķ stuttu mįli snśast žau um aš auka hlutdeild rķkisrekstrar ķ hagkerfinu į kostnaš einkaframtaks og einkaneyzlu. Svo langt gengur fjandskapur vinstri-gręnna ķ garš einkaframtaksins, aš žeir žverskallast enn viš aš samžykkja Vašlaheišargöng ķ framkvęmd, af žvķ aš um einkaframkvęmd įtti aš verša aš ręša.
Žetta eru žeirra ęr og kżr, eins og glögglega kom fram ķ forystugrein Morgunblašsins 13.03.2010. Žar er vitnaš ķ ręšu Margrétar Kristmannsdóttur, formanns Samtaka verzlunar og žjónustu. Žar kom fram, aš OECD hefši fyrir tveimur įrum gert śttekt į heilbrigšisžjónustunni į Ķslandi og fundiš śt, aš hśn vęri aš sönnu góš, en vęri 40 % dżrari en hśn žyrfti aš vera.
Rįšiš til aš lękka tilkostnaš įn žess aš skerša žjónusta er aš einkavęša starfsemina. Žetta er hins vegar eitur ķ beinum heilbrigšisrįšherra Vinstri gręnna, sem nķšist į žvķ litla einkaframtaki, sem leyft er nś ķ geiranum, 4 %, meš žvķ aš krefjast žar allt aš 30 % nišurskuršar į mešan rķkisreksturinn į aš sleppa meš 6 %.
Rķkisstjórnin kennir sig viš norręn velferšarkerfi. Žau eru tįlsżn og reyndar engu meiri ķ Svķžjóš og Finnlandi en annars stašar ķ ESB, eftir hrun velferšarkerfanna ķ žessum tveimur löndum. Danir eru ķ stórvandręšum, og Noršmenn halda sķnu kerfi gangandi meš olķupeningum. Į Noršurlöndunum utan Ķslands nemur einkarekstur heilbrigšisgeirans į bilinu 18 % - 25 %. Nżrrar rķkisstjórnar į Ķslandi bķšur žess vegna aš sexfalda einkarekstur innan heilbrigšisgeirans hiš minnsta. Žjónustan mun batna, og hśn veršur įfram greidd śr sameiginlegum sjóši landsmanna. Atvinna ķ geiranum fyrir lękna mun vaxa, t.d. viš žaš aš leyfa einkarekstrinum aš flytja inn sjśklinga. Žar meš mun fįst betri nżtni į mannafla, tękjabśnaši og hśsnęši. Meš einkavęšingu ķ heilbrigšisgeiranum veršur bišröšum śtrżmt, en žęr eru alls stašar fylgifiskur rķkisrekstrar. Žvķ mišur er landflótti lękna af völdum stjórnarstefnunnar nś hafinn, og hann veršur aš stöšva meš žvķ aš veita žeim störf viš hęfi ķ krafti einkaframtaks. Til žess aš svo verši, žarf aš sópa vinstri-gręnum nautgripum śt śr rķkisfjósinu.
Heilbrigšisgeirinn er ekki sį eini, žar sem einkaframtakiš getur įtt žįtt ķ sparnaši į skattfé įn žess aš um umtalsverša žjónusturżrnun verši aš ręša. Erlendar fjįrfestingar, aukin aušlindanżting til lands og sjįvar įsamt einkavęšingu og samkeppni og skuldastżring ķ anda téšs Jurshevskis eru lykilatriši viš lausn peningamįlavanda og hagstjórnarvanda landsmanna. Žessi atriši öll samžętt fela ķ sér einu mešulin, sem duga til aš skapa hér 35 žśsund störf, sem naušsyn ber til į nęstu 10 įrum til aš śtrżma atvinnuleysi.
Į mešan Samfylkingin gengur meš steinbarn sitt ķ maganum, er sį stjórnmįlaflokkur ķ raun einsmįlsflokkur og ósamstarfshęfur. Hann veršur ekki til vištals um aš hverfa frį AGS- og Brüsselžjónkun sinni, nema kjósendur veiti honum ęrlega rįšningu. Żmislegt bendir til, aš svo verši fyrr en sķšar. Meš hverjum mįnušinum, sem frį umsókninni um ESB ašildarvišręšur lķšur, veršur ljósara, hvķlķkt feigšarflan hér var į ferš. Umsóknarferliš sjįlft śtheimtir her manns ķ vinnu į vegum Stjórnarrįšsins, og žykir skrifręšisveldinu ķ Brüssel samt enn ekki nóg aš gert. Sjįvarśtvegs-og landbśnašarrįšherra blöskrar, aš rķkiš skuli žurfa aš leggja ķ feiknarkostnaš vegna ašlögunar aš ESB įšur en žing og žjóš hafa įkvešiš aš ganga ķ björgin ķ Brüssel. Bragš er aš, žį barniš finnur. Žaš eru sįralitlar lķkur į, aš žing eša žjóš muni nokkru sinni fį gįning į ESB. Žaš er ekki ašeins, aš hér sį um grafalvarlega sóun į skattfé aš ręša, heldur veršur rķkisstjórnin landinu herfilega til minnkunar meš flešulįtum sķnum ķ Brüssel, sem eiga sér enga ašra skķrskotun į Ķslandi en ķ draumum "socialdemókrata og bżrókrata" um žęgileg embętti į vegum ESB.
Dagar evrunnar eru taldir. Tilraunin meš eina mynt og įn einna rķkisfjįrlaga mistókst. Į žessu įri munu mikil tķšindi verša į evrusvęšinu. Žaš mun sjóša upp śr ķ hverju evrulandinu į fętur öšru. Reglur Maastricht kveša į um, aš ekki megi koma einu rķki til bjargar. Grikkir svikust inn į evrusvęšiš meš žvķ aš fegra žjóšhagsreikninga. Mśtum er žar beitt til aš draga śr skattheimtu. Meš žvķ aš telja vęndi og annan svartan markaš meš žjóšarframleišslu, juku žeir hana um fjóršung į pappķrnum. Žar meš tókst žeim aš reikna rķkishallann undir 3,0 % af landsframleišslu. Žjóšverjum er kunnugt um alla žessa órįšsķu og kęra sig ešlilega lķtt um aš skera skśrkinn śr snörunni; aš koma Grikkjum til hjįlpar, svo aš žeir geti įfram fariš į eftirlaun 61 įrs, mun yngri en žżzkir eftirlaunažegar. Auk žess vita Žjóšverjar mętavel, aš meš björgun Grikklands yrši sett hrikalegt fordęmi. Žżzkaland hvorki getur né vill bjarga öllum evružjóšunum, sem lenda munu ķ greišslužroti į nęstu misserum og įrum. Angela Merkel bošar nś brottrekstur žeirra landa śr evrusamstarfinu, sem įrum saman gefa skķt ķ reglurnar. Afstaša Berlķnar er réttlętismįl, žvķ aš eitt veršur yfir alla aš ganga ķ slķku samstarfi. Af menningarlegum įstęšum mun žetta samstarf hins vegar springa ķ loft upp fyrr en seinna.
Falli evran svo, aš til verulegrar veršbólgu horfi, mun Žżzkaland lįta hana róa og taka upp Deutsche Mark. Žaš er stórfuršulegt, aš nokkur heilvita mašur į Ķslandi skuli lįta sér til hugar koma, aš Ķsland geti bśiš viš mynt, hverrar gengi markast af mešalhagsveiflu hagkerfis meginlands Evrópu, eins og Evrópubankinn ķ Frankfurt metur hana hverju sinni. Til aš Ķsland geti žrifizt meš evru, žurfa hagkerfi Žżzkalands og Ķslands aš ganga ķ takt, og hvenęr veršur žaš ?
26.2.2010 | 18:34
Ķ kviksyndi
Engum dylst śt ķ hvķlķkt kviksyndi rķkisstjórn Samfylkingar og vinstri-gręnna hefur leitt landsmenn. Öngžveiti og örvęnting rķkir į stjórnarheimilinu, žvķ aš vandinn vex žeim yfir höfuš. Hvorki gęfa né gjörvileikar eru meiri en Guš gaf į žeim bę.
Um žaš er t.d. "Wikileak" lekinn til vitnis, en žar birtist landsmönnum dęmi um undirmįlshegšun starfsmanna utanrķkisrįšuneytisins og ašstošarmanns utanrķkisrįšherra ķ sendirįši BNA-Bandarķkja Noršur-Amerķku, u.ž.b. viku eftir synjun forseta lżšveldisins į žręlalögum žingmeirihluta rķkisstjórnar Jóhönnu Siguršardóttur.
Ljóst er, aš žessir śtsendarar Össurar kunnu sig engan veginn og rikisstjórn og žż hennar skortir alla sómatilfinningu. Žręlbein žessi, sem ętlast mį til, aš kunni undirstöšuatriši ķ kurteislegri hegšun gagnvart sendifulltrśum erlendra žjóša, eru landi og žjóš til hįborinnar skammar.
Ein af fjölmörgum mistökum ķslenzkra stjórnvalda undanfarin misseri er aš hafa lįtiš undir höfuš leggjast aš koma sambśšinni viš BNA ķ gott horf aftur. BNA eru enn stórveldi meš ķtök um allan heim. Lega Ķslands er enn mikilvęg fyrir ašgengi aš noršursvęšunum, og opnun siglingaleiša meš brįšnun ķss mun setja Ķsland ķ alfaraleiš siglinga.
Sambśšin viš BNA er af żmsum orsökum stirš, enda hefur nżr forseti BNA enn ekki skipaš hér sendiherra. Žaš er lķklega af įstęšum, sem er į okkar valdi aš bęta śr. Žessi sambśš žarf hęgt og sķgandi aš batna, en žaš ber vitni um kolrangt stöšumat aš vaša fram og heimta af žeim alveg sérstakan og opinberan stušning į kostnaš Breta og Hollendinga, mikilla bandamanna Bandarķkjamanna.
Aš fullyrša į fundi ķ sendirįšinu, aš annars verši Ķsland gjaldžrota įriš 2011 er fullkomlega óskiljanleg og vķtaverš framganga. Žetta er sama fólkiš og vill bęta ofan į skuldir landsins a.m.k. žrišjungi landsframleišslunnar. Ólķkindatól eru vissulega Össur & Co. Žessu mįli voru gerš góš skil ķ Reykjavķkurbréfi Morgunblašsins laugardaginn 20. febrśar 2010. Varšandi framgöngu Breta eru ķ lok bréfsins tvęr merkilegar mįlsgreinar:
"Og til er ķ stjórnkerfinu samtal, sem hefur ekki fengist birt, sem skżrir aš hluta til a.m.k. hvers vegna rįšgjafar Darlings fjįrmįlarįšherra gįfu honum žau rįš sem žeir gįfu og hann hunsaši. Rįšgjafarnir voru ekki ķ hjarta sķnu og heila žeirrar skošunar aš ķslensku žjóšinni bęru neinar skyldur til aš endurgreiša Icesave."
Alveg stórfuršulegur var og sį leki birtur af "Wikileak", aš brezki sendiherrann hefši fariš į flot meš žaš sem lausn viš sendiherra Noregs į Ķslandi, aš Noršmenn borgušu fyrir okkur žaš, sem Bretar kalla "Icesave" reikning, en er žeirra eiginn gjörningur, sem žeir hafa ekki leyfi til aš fleygja ķ ašra. Sķšan įttu Ķslendingar aš borga Noršmönnum meš lęgri vöxtum en 5,55 %, sem Steingrķmur og Indriši sömdu um og žröngvaš var gegnum Alžingi, en var synjaš į Bessastöšum.
Žjóšin mun senn fį tękifęri til aš stašfesta žį synjun, vęntanlega meš miklum meirihluta atkvęša. Atkvęšagreišsla žessi markar vatnaskil į heimsvķsu. Ķ fyrsta sinn er fólkiš spurt aš žvķ, hvort žaš vilji axla byršar višskiptamistaka Gissurar gullrass og fjįrmįlalegs glapręšis braskara og sukkara. Žar meš skapar žjóšin sér nżja og firnasterka samningsstöšu. Lamašri rķkisstjórn vinstri manna veršur um leiš hent į haugana, enda vita gagnslaus og ķ raun stórskašleg.
Ekki veršur į žį garmana, Steingrķm og Indriša, logiš. Nś eru žeir vęndir um stórfellt undirferli gagnvart stjórnarandstöšu og hinni nżju samninganefnd viš Breta og Hollendinga ķ hinu alręmda "Icesave"-mįli. Sakar stjórnarandstašan žį um aš fara į bak viš sig og nefndina meš beinum samtölum viš gagnašilana. Žessar įsakanir eru til marks um žaš, hversu rśnir trausti fjįrmįlarįšherra og ašstošarmašur hans eru. Hvernig į annaš aš vera eftir žaš, sem į undan er gengiš ? Žeim er ekki treystandi fyrir horn.
Žeir, įsamt forystumönnum Brüsselfylkingarinnar, hafa nś ekiš žjóšarvagninum ofan ķ keldu. Žar liggur vagninn meš öll hjól į kafi. Žaš žarf heljarafl til aš nį vagninum upp, en žaš afl er fyrir hendi, enn óbeizlaš.
Afliš til žess er sem sagt til ķ nįttśru Ķslands, en žaš žarf aš beizla žaš. Ljóst er oršiš, aš žaš veršur ekki gert, nema fyrst aš skipta um forystuna ķ landinu. Žessi stjórnvöld, sem nś hefur fengizt stašfest, aš eru innantómir kjaftaskar, sem bera ekki viš aš verja žjóšarhagsmuni, styšjast viš skżjaglópa og śrtölumenn, sem sumir hverjir viršast hafa stórišjuna į heilanum, sem aš vķsu skżtur skökku viš, žvķ aš hann viršist ķ mörgum tilvikum ekki vera fyrir hendi. Nś bregšur svo viš, aš komin er fram ķ dagsljósiš rétt ein viljayfirlżsingin um "eitthvaš annaš", og er žaš ķ žetta sinn gagnaver.
Gagnaversmenn munu hafa fengiš įdrįtt um rįšstöfun reišuafls ķ landskerfinu upp į 25 MW įn virkjunar, sem, ef af veršur, veršur žį ekki lengur til reišu öšrum raforkunotendum, žegar bilun į sér staš. Žetta er meš öšrum oršum forgangsorka, en hluti af orku stórišjufyrirtękjanna er afgangsorka, sem mį skerša, žegar afl skortir. Žessi 25 MW eru tiltölulega lķtiš afl, sem veršur afhent spennt nišur ķ 33 kV, en orkan til stórišjunnar er afhent į hęstu spennu, 220 kV, meš lįgmarkstöpum og lįgmarkstilkostnaši fyrir orkufyrirtękin. Samningstķminn er sennilega helmingi styttri en almennt gildir ķ stórišjusamningum.
Ef viš gefum okkur, aš nśverandi verš til stórišju skili orkufyrirtękjunum ešlilegum arši, žį žyrfti veršiš, aš öllu žessu virtu, aš nema a.m.k. 65 mill/kWh til aš gefa orkuseljanda žann sama ešlilega arš vegna miklu meiri kostnašar orkufyrirtękjanna į hverja orkueiningu. Nś vill svo til, aš spurzt hefur, hvaša verš er til umręšu til gagnaversins. Žaš nemur ašeins 60 % af žvķ verši, sem naušsynlegt er til aš nį sömu aršsemi og stórišjuveršiš gefur orkufyrirtękjunum.
Žetta er ekki sett fram sem röksemd gegn gagnaverum eša til aš żja aš žvķ, aš žessi višskipti orkufyrirtękjanna séu óhagkvęm. Žessar lauslegu athuganir pistilshöfundar į aršsemi benda ašeins til, aš višskipti orkufyrirtękjanna viš stórišjuna, t.d. įlverin, séu orkufyrirtękjunum miklu aršsamari en gagnaversvišskiptin.
Alltaf skal žaš fara į sömu lund. Žeir, sem mest taka upp ķ sig og gagnrżna atvinnulķfiš hvaš haršast, reynast einberir hręsnarar. Af falsspįmönnum er komiš nóg og tķmi til kominn aš lįta verkin tala.
Višskipti og fjįrmįl | Breytt 27.2.2010 kl. 14:40 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (3)
17.2.2010 | 22:16
Fimman ašeins hjį SA
Samtök atvinnulķfsins (SA) lżstu žvķ yfir ķ viku 06/2010, aš hagkerfi Ķslands yrši aš vaxa um 5 % aš jafnaši į nęstu 5 įrum til aš jafna um samdrįttinn į tķmabilinu 2008-2010. Gangi žetta eftir, veršur hagkerfiš 28 % stęrra įriš 2015 en įriš 2010. Žaš er hęgt aš taka heils hugar undir meš SA um žetta markmiš, og aš žaš sé brżnt fyrir velferš Ķslendinga, aš žeir nįi žessu markmiši.
Hins vegar veršur aš hafa endaskipti į landsstjórninni til aš minnstu lķkur verši į aš nį žessu veršuga markmiši. Landsmenn eru meš lķk ķ lestinni. Meš kreddum sķnum, framtaksleysi og misheppnušum śrręšum gerir rķkisstjórn félagshyggjunnar žjóšinni lķfsbarįttuna miklu erfišari en efni standa til.
Algert žekkingarleysi rįšherranna į efnahagsmįlum lżsir sér meš žvķ, aš žegar naušsynlegt er aš gefa ķ til aš nį landinu upp śr kreppunni, žį stķga žeir į bremsurnar. Afleišingin er sś, aš efnahagslķfiš er nś aš stöšvast. Viš ašstęšur sem žessar į aš liška til fyrir fjįrfestingum og fremur aš lękka skatta en aš hękka žį. Žegar hagvöxtur hefur tekiš vel viš sér, mį hugleiša skattahękkanir. Annars eru žęr stórskašlegar fyrir skattgreišendur og rżra ķ raun skattstofninn. Glópska žinglišs vinstri flokkanna į sér engin takmörk.
Frį Hruninu hefur oršiš samfelld hnignun į Ķslandi og keyrt hefur um žverbak meš afturhaldinu, sem aš völdum settist 1. febrśar 2009 og festi sig algerlega ómaklega ķ sessi meš Hrunskosningunum ķ aprķl 2009. Sķšan hefur stöšugt sigiš į ógęfuhlišina, enda fer žvķ vķšs fjarri, aš valdhafar vinstri stjórnarinnar valdi verkefni višreisnarinnar. Žeir hafa lagzt žversum gegn breytingum til batnašar, en lagt lóš sitt į vogarskįlar versnandi lķfskjara meš afar ķžyngjandi og óžörfum skuldbindingum gagnvart Hollendingum og Bretum, hótandi eignarupptöku hjį śtvegsbęndum, sem setja mun bankakerfiš aftur į hlišina, eyšileggjandi skilvirkt skattkerfi og standandi ķ rįndżrum og gagnslausum, ef ekki skašlegum, umsóknarvišręšum viš ESB. Žessi umsókn um višręšur viš ESB er eindęma illa ķgrunduš og tķmasett, og hśn felur ķ sér įbyrgšarlausa sóun į skattfé og er į nišurskuršartķmum fullkomlega sišlaus. Umsóknina ber aš afturkalla strax.
ESB stendur į krossgötum. Nś er komiš ķ ljós, aš tilraunin meš sameiginlega mynt, evruna, hefur mistekizt. Tveir kostir eru til. Annašhvort lišast myntsamstarfiš ķ sundur eša stofnaš veršur stórrķki Evrópu meš ein fjįrlög. Ķslendingar eiga aš doka viš og halda sķšan žjóšaratkvęšagreišslu um umsókn, žegar stašan hefur skżrzt. Skżr žjóšarvilji og žingvilji veršur aš vera fyrir umsókn. Annars er verr fariš en heima setiš.
Ašeins į 4 įrum undanfarin 20 įr hefur hagvöxtur landsins nįš 5 % markinu. Bóluįrin 2006 og 2007 nam hagvöxturinn t.d. "ašeins" 4,4 % og 4,9 %, en 2008 var hann 1,3 % af VLF (verg landsframleišsla - GDP į ensku, sbr graf aš ofan). Įriš 2009 var hins vegar samdrįttur um 8 % af VLF.
Til aš knżja įfram 5 % hagvöxt į įri žarf grķšarlegar fjįrfestingar. Žęr nįmu t.d. 28 % af VLF įriš 2007. Į nęstu įrum munu žęr žurfa aš nema a.m.k. 30 % eša um ISK 450 milljöršum til aš nį 5 % markmiši SA. Mišaš viš stöšu mįla veršur bróšurparturinn af žessum fjįrfestingum aš vera beinar erlendar fjįrfestingar eša um MUSD 4 žśsund. Af žessu sést, hversu óraunhęf framsetning SA er. Eina rįšiš til aš nį žessu markmiši er, aš ASĶ og SA taki höndum saman um aš reka rįšleysiš og dįšleysiš af höndum landsmanna og aš sķšan verši rutt śr vegi hindrunum viš veršmęta-og atvinnusköpun.
Žaš heyrast hins vegar śrtöluraddir ķ żmsum kimum, žegar orkusölu til stórišju ber į góma. Orkuveršiš er tališ vera of lįgt; žaš standi ašeins undir kostnaši įn nęgilegrar aršsemi. Hvernig skyldi žį standa į žvķ, aš orkuverš (įn skatta) til almennings er óvķša jafnlįgt og į Ķslandi, žó aš dreifingarkostnašur į mann sé óvķša jafnhįr og hér af nįttśrulegum orsökum ?
Žaš er vegna žess, aš stórišjan hefur skuldbundiš sig til aš greiša megniš af umsaminni orku ķ 30-40 įr. Žar meš kemur til skjalanna hagkvęmni stęršarinnar og trygg tekjulind fyrir allri fjįrfestingunni meš vöxtum og rekstrarkostnaši, og lįnveitendur hafa treyst sér til aš taka lįgmarks vexti. Žetta er tryggt m.v. lįgmarks įlverš, og samningarnir veita orkufyrirtękjunum vęnan arš, žegar įlverš er yfir 2000 USD/t. Til lengdar er įlverši spįš um 2500 USD/t. Er einhver annar orkukaupandi, sem kemst meš tęrnar, žar sem stórišjan hefur hęlana ķ žessum efnum ? Aušvitaš ekki. Žeir hefšu žį nś žegar komiš fram ķ dagsljósiš. Einhver kann aš bjóša hęrra einingarverš til skamms tķma, en enginn hefur enn bošiš virkjunarfyrirtękjunum betri kjör til langs tķma, t.d. į afskriftartķma virkjunar.
Kvisazt hefur um einingarveršiš 40 mill/kWh til gagnavers. Viš fyrstu sżn viršist žetta vera ótrślega lįgt verš, en einingarveršiš segir lķtiš, eitt sér, um hagkvęmnina fyrir orkuseljandann. Önnur atriši verša aš fylgja meš til aš vitręnn samanburšur fįist. Nefna mį afhendingarspennu, nżtingartķma afltopps, aflstušul, afhendingarstaš orku (er flutningskostnašur innifalinn ?), kaupskyldu og samningstķma.
Hręsnarar og beturvitar ("kverślantar") orkuumręšunnar lįta jafnan aš žvķ liggja, aš "eitthvaš annaš" sé handan viš horniš og bjóši betur. Jafnoft er gripiš ķ tómt. Kjörin, sem žeir bjóša orkuseljendum, hafa reynzt lakari, žegar dęmiš er reiknaš til enda, og įhętta višskiptanna fyrir virkjunar-og lķnueigendur hefur veriš tekin meš ķ reikninginn.
Stórišjusinnar hafa žó ekki lagt žaš ķ vana sinn aš gera lķtiš śr öšrum orkukaupendum, žó aš żmislegt, sem į fjörur orkufyrirtękjanna hefur flotiš, sé óbeysiš. Stórišjusinnar frį Einari, skįldi Benediktssyni, og fram į žennan dag, vilja alls ekki leggja stein ķ götu neinnar atvinnustarfsemi; žvert į móti telja žeir fjölbreytni eftirsóknarverša og įkjósanlega fyrir ķslenzkt žjóšfélag.
Žeir eiga aš nį višskiptunum, sem bezt bjóša, en klisjukenndur įróšur gegn stórišjunni er reistur į yfirgripsmikilli vanžekkingu į ešli hennar og innvišum ķ nśtķmanum įsamt forstokkušum fordómum ķ garš einnar atvinnugreinar, sem hvergi er annars stašar į byggšu bóli aš finna og jašrar viš brot į atvinnurétti.
Žaš veršur aš draga lęrdóma af mistökum fortķšar. Bankaendurreisnin er prófsteinn į žetta. Vinstri stjórninni hefur tekizt eins óhönduglega til viš žessa endurreisn og hugsazt getur, enda hefur engin heildstęš nż löggjöf litiš dagsins ljós enn žį fyrir fjįrmįlakerfiš. Vinstri stjórnin viršist vera ķ helgreipum gróšapunga, en leggja hins vegar fęš į framleišendur handfastra veršmęta, eins og išnrekendur, bęndur, śtgeršarmenn og fiskverkendur, žvķ aš hśn ofsękir žessar greinar og leggur stein ķ götu framžróunar žeirra eftir fremsta megni. Rķkisstjórnin hjarir ķ heimi hugaróra og veruleikafirringar "nómenklatśrunnar", sem engin tengsli hefur viš hinn vinnandi mann.
Žaš er grundvallaratriši, aš nż bankalöggjöf kveši į um ašskilnaš višskiptabanka og fjįrfestingarbanka. Žetta er lęrdómur margra žjóša af fjįrmįlakreppunni, en vinstri stjórnina hérlendis skortir įręši, vit, vilja til aš leggja žetta til viš Alžingi.
Menn mega samt reka eins marga fjįrfestingarbanka og žeim sżnist, en verša žį aš gera žaš į eigin įbyrgš og ekki į kostnaš almennra innistęšueigenda. Hręgömmunum į alls ekki aš lķšast aš sölsa tryggingastarfsemi undir sig og tengja hana braski Hśn į aš starfa į sķnum eigin forsendum. Žaš veršur aš verja višinn, svo aš hann verši ekki mašksmoginn, sundurétinn og grautfśinn. Nóg er af ormunum.
27.1.2010 | 20:22
Į hringsóli
Rķkisstjórninni veršur allt aš vandamįli, hśn fer ķ hringi sem villurįfandi sé ķ žoku. Stefnumörkun er engin af viti og vinnubrögšin afleit. Skįrra vęri aš hafa Mikka mśs sem forsętisrįšherra og Ragnar Reykįs sem fjįrmįlarįšherra.
Einkavęšing bankanna ķ fyrra var hneyksli. Allt žaš ferli var fyrir luktum dyrum, og fįtt er enn vitaš um, hverjir eiga bankana. Stjórnarflokkarnir nśverandi gagnrżndu mjög einkavęšinguna upp śr aldamótunum sķšustu, en frį sjónarmiši lżšręšis og opinnar stjórnsżslu var žaš ferli hrein hįtķš hjį seinni einkavęšingunni, og stjórnendur bankanna eru hinir sömu ķ boši rķkisstjórnarinnar meš fįeinum undantekningum.
Bankakreppan hefur žess vegna tekiš į sig nżja mynd, vegna žess aš rķkisstjórnin gengur aldrei hreint til verks. Grķšarleg mismunum į sér staš ķ atvinnulķfinu, žar sem fyrirtęki ķ gjörgęzlu bankanna keppa viš önnur, sem enn eru sjįlfstęš, a.m.k. aš nafninu til.
Rķkisstjórnin hefur sagt ašalatvinnuvegi žjóšarinnar, sjįvarśtveginum, strķš į hendur. Žegar fimbulfamb kjaftaska og stjórnmįlalegra pśšurkerlinga hefur veriš hreinsaš śr umręšunni um fyrningu aflaheimilda, stendur eftir grķmulaust eignarnįm rķkisins į śtgeršunum, sem minnir į eignarnįm böšulsins,Jósefs Djśgaswilis Stalķns, Kremlarbónda, į fyrirtękjum og bśjöršum Rśsslands, Śkraķnu og fleiri landa į sinni tķš.
Mįliš snżst hér um žaš aš flytja aflaheimildarnar meš valdboši śr einkaeign og ķ hendur stjórnmįlamanna, sem sķšan eiga aš endurśthluta žeim. Žetta er eins ógęfuleg rįšstöfun og hugsazt getur. Hśn er ólögleg og brżtur gegn eignarréttarįkvęšum Stjórnarskrįar, enda veit rķkisstjórnin ekki, hvernig hśn į aš framkvęma žessa ólįns fyrningu. Rikisstjórnin mį skerša og auka heildaraflaheimildir meš vķsindalegum stušningi Hafrannsóknarstofnunar ķ nafni žeirrar greinar laganna um fiskveišistjórnun, sem kvešur į um žjóšareign aflaheimilda, en hśn hefur ekki lagaheimild til aš taka kvótaeign af einum eiganda og fį hana öšrum. Rķkisstjórnin veit hvorki ķ žennan heim né annan, en žó hafa vinstri flokkarnir ekki gleymt žvķ, aš žeir ętlušu aš koma höggi į śtgeršina. Žaš mun žó sannast hér sem endranęr, aš skamma stund veršur hönd höggi fegin. Žegar efnahagslķf landsins er ķ molum, er žessi heimskulegi hernašur gegn atvinnuréttindum fyrirtękja ķ sjįvarśtvegi algerlega óafsakanlegur og brottrekstrarsök śr Stjórnarrįšinu.
Žaš er misskilningur, aš ķslenzkur sjįvarśtvegur hafi fengiš grķšarlega forgjöf frį rķkinu į kostnaš annarrar atvinnustarfsemi ķ landinu, og žess vegna hafi myndazt svo nefnd aušlindarenta ķ śtgeršarfélögunum, sem almenningur ķ landinu eigi sišferšilegan rétt į, aš rķkiš geri upptękan. Ķslenzkur sjįvarśtvegur stendur ķ haršvķtugri samkeppni į erlendum mörkušum viš rķkisstyrktan sjįvarśtveg, ašallega ķ Evrópu og žį einkum ESB. Sį fyrr nefndi ręšur ekki markašsveršinu og veršur aš selja framleišslu sķna į žvķ verši, sem bżšst. Stundum gręšir hann og stundum tapar hann. Meš žvķ aš taka aflaheimildir eignarnįmi er veriš aš kippa gjörsamlega fótunum undan ķslenzkum sjįvarśtvegi ķ samkeppninni į erlendum mörkušum. Kemur žį aš žvķ, aš sameignarsinnar stjórnarflokkanna taki bśjaršir landsins eignarnįmi, žegar skortur veršur į landrżmi ?
Nś hefur sś bįbilja rķkisstjórnarinnar, aš į Ķslandi vilji enginn fjįrfesta vegna óuppgeršra deilumįla viš Breta og Hollendinga, veriš afsönnuš. Rio Tinto Alcan hefur bošaš umtalsveršar fjįrfestingar ķ Straumsvķk til aš treysta starfsemi sķna žar ķ sessi. Fyrirtękiš er auk žess meš vandaša hagkvęmnikönnun ķ gangi į žvķ aš fjįrfesta enn frekar meš višamiklum breytingum į framleišslutękjunum til aš auka framleišsluna eins og kostur er meš žvķ aš beita nśtķmatękni til hins żtrasta viš hönnun og framleišslu.
Vinstri flokkarnir hafa aldrei veriš hrifnir af starfseminni, sem fram fer ķ Straumsvķk, enda er žar um einkaframtak aš ręša aš hįlfu erlends fyrirtękis, sem er eitur ķ beinum vinstri sinnašra stjórnmįlamanna. Er skemmst aš minnast, hvernig Samfylking og vinstri-gręnir lögšu stein ķ götu nżrrar verksmišju ķ Straumsvķk įriš 2007. Žeir komust lengi vel upp meš, aš žeirra stefna vęri aš "fį eitthvaš annaš", en nś sést berlega, aš sį keisari er ekki ķ neinu; eitthvaš annaš ķ draumórum vinstra fólks er annaš hvort ekki til eša tóm vitleysa frį atvinnulegu og fjįrmįlalegu sjónarmiši. Gagnrżnin um dżr störf ķ įlišnaši er óskiljanleg ķ ljósi žess, aš erlend fjįrfesting einkaframtaks stendur aš baki žeim störfum, mikil fjįrfesting veldur mikilli framleišni, sem er grundvöllur góšra launa, og hįr kostnašur hvers starfs eykur hagsmuni eigandans af stöšugleika og veitir žar meš meira starfsöryggi. Hver vill hlaupa frį dżrri og aršsamri fjįrfestingu ?
Fyrirbrigšiš, Vinstri hreyfingin gręnt framboš, hélt flokksrįšsfund fyrir skemmstu. Žar kom ķ ljós, aš fundarmenn voru algerlega śti į žekju. Žeir įlyktušu gegn veru Ķslands ķ Atlantshafsbandalaginu af gömlum vana og gegn ašild aš Evrópusambandinu, ESB, žó aš žingflokkur žeirra hafi veitt umsókninni brautargengi į Alžingi 16. jślķ 2009. Žį var hvorki minnzt į "Icesave" né į rķkisfjįrmįlin ķ įlyktun fundarins. Žetta eru žó lykilmįl um afkomu almennings ķ landinu. Žetta hlżtur aš vera met ķ stjórnmįlalegri eyšimerkurgöngu.
Umsóknin um ašildarvišręšur er andvana fęddur skrķpaleikur, sem gefur Evrópurķkjunum kolröng skilaboš frį Ķslandi. Ein įstęšan fyrir óbilgirni andstęšinganna ķ "Icesave" mįlinu er, aš žeir töldu sig hafa kverkatak į Ķslendingum, sem upp til hópa žrįšu žaš heitast aš komast meš žeim ķ eina sęng. Rįndżra og skašlega umsókn į aš draga hiš snarasta til baka ķ ljósi stjórnmįlastöšunnar.
Enn tröllrķšur hégiljan um, aš ķslenzk stjórnvöld hafi skuldbundiš Ķsland til aš greiša hverjum innistęšueiganda į "Icesave" allt aš kEUR 21,887, umręšunni hérlendis, žó aš hśn sé aš verša margbreytilegri erlendis. Žann 23. janśar 2010 er eftirfarandi afturfótafyl į forsķšu Fréttablašsins:
"Slķkar skuldbindingar er aš finna ķ fjölda skjala, allt frį yfirlżsingum og fréttatilkynningum til samžykkta į Alžingi. Til dęmis segir ķ samžykkt Alžingis frį 5. desember 2008: "Ķsland hefur heitiš žvķ aš virša skuldbindingar į grundvelli innistęšutryggingakerfisins gagnvart öllum tryggšum innlįnshöfum""
Hér er vitnaš til tilskipunar ESB nr 94/19, sem leidd var ķ lög į Ķslandi įriš 1999. Žar er skilmerkilega tekiš fram, aš sś tilskipun feli alls ekki ķ sér rķkisįbyrgš į skuldbindingum rétt stofnašra innistęšutryggingarsjóša, sem séu sjįlfseignarstofnanir, fjįrmagnašar af bönkunum sjįlfum. Hér skżtur Fréttablašiš sig ķ fótinn, og meš žessu markinu er allur įróšur stjórnarsinna ķ "Icesave" mįlinu brenndur. Stjórnvöld hafa enn ekki nįš aš skuldbinda landsmenn aš žessu leyti. Forseti lżšveldisins bjargaši mįlinu fyrir horn 5. janśar 2010. Umręšan er aš mörgu leyti enn mörkuš fįvķsi um stašreyndir mįlsins, undirlęgjuhętti og heimóttarskap ķ garš śtlendinga.
Meš žvķ aš ganga aš stašlausum kröfum Breta og Hollendinga, žar sem stjórnvöld reyna aš klóra yfir eigin mistök og senda Ķslendingum reikninginn, vęri veriš aš kippa stošunum gjörsamlega undan efnahagslķfinu į Ķslandi; lįnshęfi žjóšar į gjaldžrotsbarmi er ekkert, gjaldmišillinn ętti sér ekki višreisnar von, og almenn fįtękt héldi innreiš sķna į Ķslandi į nż. Žetta er himinhrópandi óréttlęti gagnvart afkomendum okkar og kemur žess vegna ekki til nokkurra mįla. Žį tökum viš heldur skammvinna snerru nś en aš bśa viš įratuga fįtęktarhlekki śtlendinga.
Žann 25. janśar 2010 birtist grein į bls. 17 ķ Morgunblašinu eftir tvo allólķka, mikils metna lögfręšinga, Jón Steinar Gunnlaugsson, hęstaréttardómara, og Sigurš Lķndal, prófessor, undir fyrirsögninni, "Réttur ķslensku žjóšarinnar til mešferšar fyrir dómi". Žeir leggja til eftirfarandi opinbera kśvendingu viš stjórnmįlamenn allra flokka:
"Žeir ęttu žvķ aš koma sér saman um aš rķkisstjórn Ķslands skuli nś tilkynna stjórnvöldum ķ Bretlandi og Hollandi, aš umbešin rķkisįbyrgš į skuldbindingum Tryggingasjóšs innistęšueigenda verši ekki veitt nema aš undangenginni nišurstöšu dómstóls, sem lögsögu hefur ķ mįlinu, um aš įbyrgšin sé fyrir hendi."
Undir žessa tillögu er hęgt aš taka, og ekki veršur betur séš en hśn sé stjórnmįlalega fyllilega raunhęf. Um lagalega haldbęrni tillögunnar žarf vart aš efast, žegar slķkir menn eiga ķ hlut. Meš žessu er höggviš į žann Gordķonshnśt, sem flękjufętur rķkisstjórnarinnar hafa reyrt žjóšina ķ.
Žvķ mišur er gęfusnauš óžurftarrķkisstjórn ólķkleg til aš samžykkja žennan kost. Žegar rķkisstjórnin kemur aš vandamįli į hringsóli sķnu, žį žęfir hśn žaš, en leysir ekki vandann. Hśn žęfist viš, en hefur ekki leyst eitt einasta stórmįl. Dómurinn um hana, įri eftir valdatöku, er óhjįkvęmilega - ÓHĘF. Hśn er verri en gagnslaus, hśn žvęlist fyrir og er einvöršungu til vandręša.
Afleišingin er aušvitaš sś, aš į Ķslandi er enginn hagvöxtur og ekki śtlit fyrir hann. Eins og stöplaritiš aš ofan ber meš sér, er vęnzt 2 % hagvaxtar ķ rķku löndunum 2010 og 5 % hagvaxtar ķ žróunarrķkjunum. Ķslendingum rķšur į aš fį góšan hagvöxt strax nś įriš 2010. Undir vinstri stjórn er slķkt algerlega borin von. Bezta lausnin į nśverandi žjóšfélagsvanda og į efnahagsvandanum er aš vinstri stjórnin leggi upp laupana og fari frį völdum, žannig aš ungir, vel menntašir og öflugir forystumenn borgaralegra afla geti hafiš hér löngu tķmabęrt endurreisnarstarf.
Margt bendir til, aš rķkisstjórnin njóti ekki stušnings meiri hluta Alžingis viš helztu mįl sķn, hśn hefur oršiš fyrir įfalli meš synjun forseta lżšveldisins į lagasetningu, žar sem hśn lagši lķf sitt undir, og miklar lķkur eru į stašfestingu žjóšarinnar meš miklum meirihluta į synjun forsetans.
21.11.2009 | 20:55
Mišstétt ķ sigti vinstri stjórnar
Mišstéttin ber uppi ķslenzka žjóšfélagiš, eins og tķtt er annars stašar į Vesturlöndum. Vķšast hvar annars stašar hafa stjórnvöld reynt aš hlśa aš mišstéttarfólki landa sinna ķ fjįrmįlakreppunni og sķšar efnahagskreppunni, sem rišiš hefur yfir heiminn. Stjórnvöld eru žar ķ ętt viš hyggna bęndur, sem kunna aš yrkja jöršina til aš hįmarka afrakstur hennar til langframa. Hérlendis hafa stjórnvöld hins vegar gengiš ķ skrokk į žessari mišstétt, eins og hverjir ašrir bśskussar, sem ofnżta jaršir sķnar meš ę rżrari eftirtekju.
Vinstri stjórnin hefur hękkaš miskunnarlaust įlögur į žeim, sem įšur greiddu hęst opinber gjöld. Um leiš snżr hśn sannleikanum į haus meš žvķ aš kalla gjörninginn jafnrétti og réttlęti. Meš žessu strįir hśn salti ķ sįr mišstéttarinnar. Žaš er argasta ójafnrétti aš heimta mishįan skatt af fólki ķ hlutfalli viš tekjur. Jöfnun hins opinbera fer fram meš bótum żmiss konar. Meš stighękkun tekjuskatts er rķkisstjórnin aš refsa fólki fyrir aukiš vinnuframlag. Hśn dregur śr sjįlfsbjargarhvöt og hvetur óbeint til undanskota. Rķkisstjórnin żtir undir spillingu.
Žaš er ekki nóg meš žetta, heldur hafa skötuhjśin, forsętisinna og fjįri, lagt til mišstéttarinnar meš svigurmęlum um, aš hśn hafi boriš óžarflega lįga skatta, žegar borgaraleg öfl réšu rķkisvaldinu, og sé žar af leišandi aflögufęr og sķzt of góš til aš bęta į sig byršum. Meš öšrum oršum er mišstéttin ķ skotlķnu frethólka vinstri flokkanna um žessar mundir og veršur śtrżmt aš hętti sameignarsinna, verši ekki rönd viš reist.
Žessi žróun žarf engum aš koma į óvart. Sameignarsinnum hefur jafnan legiš žannig rómur til mišstéttarinnar, aš hśn vęri ekki til annars en aš verša skķtnżtt af rķkisvaldinu. "Frį öllum eftir getu og til allra eftir žörfum" var slagorš Marxismans, jafnlošiš og teygjanlegt og žaš nś er. Žessa žarf mišstéttin aš minnast nęstu misserin og framvegis, žegar hśn gengur aš kjörboršinu, og munu žį vinstri forkólfarnir ekki kemba hęrurnar į valdastólunum, heldur bera beinin į eyšimerkurgöngu löngu śreltra og algerlegra misheppnašra fręšikenninga um skiptingu aušsins.
Hin borgaralegu öfl ķ stjórnmįlunum hafa skilning į žvķ, aš hlśa žarf aš mišstéttinni, žvķ aš hśn myndar grundvöll nśtķmasamfélagsins. Verši hśn reyrš ķ višjar skattaįžjįnar vinstri manna į Alžingi, stórskuldug eins og hśn er um žessar mundir, žį munu hjól atvinnulķfsins stöšvast, atgervisflótti bresta į, skattstofnar rżrna og skatttekjurnar skreppa saman. Žetta er skżringin į žvķ, aš borgaraleg öfl berjast, gegn ofurefli į žingi ķ kjölfar bśsįhaldabyltingarinnar, fyrir annarri og skynsamlegri leiš fyrir skattborgarana, ž.e. aš nżta žegar stofnaša skattainneign ķ lķfeyrissjóšunum. Heybrękur vinstri stjórnarinnar treysta sér ekki til atlögu viš ormagryfju "bossa" lķfeyrissjóšanna. Žį snerru verša žingmenn hins vegar aš taka fyrr en sķšar, žvķ aš mišstéttin er aš žrotum komin. Til žess eru borgaraleg öfl ķ landinu ķ stakkinn bśin.
Sameignarsinnar eru jafnan meš jafnrétti į vörunum, eins og alkunna er, en įstunda örgustu mismunun og óréttlęti ķ raun. Óžarft er aš minnast į frasann um gegnsęiš, en allt atferli vinstri stjórnarinnar og žingmanna hennar einkennist af pukri og leyndarhyggju.
Eitt andstyggilegsta dęmiš um tvķskinnunginn er misnotkun skattkerfisins ķ skjóli bįbilju um, aš skattakerfiš sé tekjujöfnunartęki. Meš žvķ aš rugla saman hinu raunverulega hlutverki skattkerfisins aš afla hinu opinbera tekna annars vegar og "tekjujöfnun" hins vegar, sem engan veginn er hlutverk stjórnmįlamanna aš rįšskast meš, eyšileggja žeir skattkerfiš. Meš eyšileggingu er hér įtt viš lakari skilvirkni og rżrari skattstofna, ž.e. minnkandi skatttekjur og mjög mikiš óréttlęti, sem raskar öllum fjįrhagsįętlunum fjölda manns.
Žaš er mišstéttin, sem ręšur kosningaśrslitum į Ķslandi eins og annars stašar, žar sem henni hefur vaxiš fiskur um hrygg. Meš žvķ aš opinbera fjandskap sinn viš mišstéttina ķ verki, grafa vinstri flokkarnir nś sķna eigin gröf. Forysta žeirra er hins vegar of forstokkuš og steinrunnin til aš įtta sig į, aš hśn hefur nś meš fjandsamlegu tali og vķtaveršum gjörningum, sem leggja žungar byršar į mišstéttina nś į krepputķmum og um mörg ókomin įr, mįlaš sig śt ķ horn og er ķ raun oršin heimaskķtsmįt ķ upphafi kjörtķmabils.
12.11.2009 | 21:44
Óžarft og skašlegt
Žaš er żmislegt ķ žjóšfélagi okkar, sem fyrirsögn vefgreinar žessarar į viš um. Eitt žaš alvarlegasta af žessu tagi eru bošašar skattahękkanir sameignarsinnanna ķ rķkisstjórn, sem vikiš veršur aš hér į eftir.
Fyrst veršur žó ekki lįtiš hjį lķša aš fara nokkrum oršum um stakkaskiptin, sem oršiš hafa į blaši allra landsmanna, Morgunblašinu, viš ritstjóraskiptin į blašinu haustiš 2009. Nś er mįlvöndun, framsetning mįls og efnistök meš allt öšrum hętti og mun rismeiri en įšur var, vettvangur ritstjórnar oršinn skżr og tępitungulaus, stundum meš skįldlegu ķvafi og hnyttni, en laus viš oršagjįlfur og holtažokuvęl, sem įšur vildi brenna viš. Žį hefur hortittum og ambögum stórlega fękkaš ķ blašinu. Aš hlakka til aš fį sinn Mogga ķ morgunsįriš var lišin tķš, en sś tilfinning kom aš nżju sama dag og ritstjóraskiptin uršu, og er slķkt žakkarvert ķ skammdeginu, žegar fįtt eša ekkert gerist upplyftandi į hinum opinbera vettvangi.
Mįnudaginn 9. nóvember 2009, sem er sigurdagur frelsis, sameiningar Žżzkalands og afmęlisdagur falls ógnarstjórnar sameignarsinna ķ A-Evrópu, birtist ķ Morgunblašinu stutt forystugrein, "Dżraverndunarmenn vantar", sem eru orš ķ tķma töluš:
"Skotveišitķminn er hafinn. Ekki er amast viš žvķ aš haldiš sé til veiša eins og hefšbundiš er. En veišiskapur er ķ ešli sķnu frek ašgerš og afdrifarķk fyrir žį lķfveru sem er vitlausu megin viš hlaupiš. Hśn er vissulega lögum samkvęmt réttdręp. Žótt viš žęr ašstęšur sé ekki mikiš réttlęti eftir er žaš žrįtt fyrir allt dįlķtiš og žaš litla veršur aš virša. Sjįlfsagt įtta flestir skotveišimenn sig į žessari lįgmarkskröfu. En žaš birtast reglulega fréttir af byssubullum sem engu eira. Jafnvel alfrišušum dżrum er ekki žyrmt. Og atgangurinn gagnvart žeim ófrišušu er einnig į stundum višurstyggilegur. Žessir sambżlingar okkar į žessu kalda landi, sem heyja svo harša lķfsbarįttu, jafnvel utan veišitķmabils, verša aš eiga bandamenn. Žeir sem aš lögum mega veiša žessar skepnur verša aš įtta sig į aš leyfi til drįps er vandmešfarin undantekningarregla. Meginreglan er aš virša hvern žann sem lķfsanda dregur. Og ef undantekningarreglan er nżtt veršur aš gera žaš meš žeirri gętni og mildi sem jafnvel viš slķkar ašstęšur er hęgt aš sżna."
Svo mörg voru žau orš, og er engu viš aš bęta sneiš žį og įminningu, er žeir taki til sķn, er eiga. Drįp žau į villtum dżrum, sem višgangast ķ žessu landi, eru drįpsmönnum og kvölurum dżranna til lķtils sóma, og ęttu žeir hinir sömu aš lesa ofangreinda forystugrein Morgunblašsins kvölds og morgna sér til sįlubótar.
Hér er aš mati höfundar um stórfellt umhverfisverndarmįl aš ręša. Hefur nokkur heyrt umhverfisrįšherra minnast į žaš, eša nokkuš annaš, sem til raunverulegrar og gagnlegrar umhverfisverndar mį telja ? Aušvitaš ekki. Hinn vinstri sinnaši umhverfisrįšherra snżst umhverfis sjįlfa sig og notar embętti sitt til aš koma ķ veg fyrir nżtingu orkulindanna og flutning į raforku frį virkjunarsvęšum til notenda.
Kjósendur verša aš minnast žess ķ kjörklefanum nęst, hvernig sótsvart afturhald og ofstękisfullur framfarahemill hefur žvęlzt fyrir orkuvinnslu og orkuflutningum og lengt žannig og dżpkaš kreppuna. Komiš hefur fram opinberlega hjį forstjóra Magma Energy, aš honum hafi ofbošiš ruddaleg framkoma fjįrmįlarįšherra landsins ķ sinn garš og annarra erlendra fjįrfesta. Slķkir hemlar gagnast ekki almenningi, žeir eru landsmönnum til skammar og draga lķfskjör hérlendis nišur ķ svašiš. Viš žurfum ekki į slķkum valdsmönnum aš halda, sķzt af öllu nś, žegar rķšur į aš fį vind ķ seglin til aš losa skśtuna af strandskerinu og aš koma öllu vinnufśsu fólki śt į vinnumarkašinn, en ekki į svarta markašinn, eins og vinstri flokkarnir stefna nś hrašbyri aš.
Hagfręšingar og stjórnmįlamenn hinna borgaralegu afla į Ķslandi, sem brżnt er, aš taki hiš fyrsta viš völdunum aftur ķ Stjórnarrįšinu til aš vinda ofan af allri bölvašri vitleysunni, hafa margsżnt fram į, aš skattastefna vinstri manna, fikt žeirra viš skattkerfiš og hrikaleg aukning skattheimtu, er viš nśverandi ašstęšur (og jafnan endranęr) óžarft og skašlegt. Borgaraleg öfl boša lausnir į halla rķkissjóšs, sem fólgnar eru ķ aš nżta skattainneign hjį lķfeyrissjóšunum, laša aš erlendar fjįrfestingar og aš żta undir veltu og umsvif til aš skapa vinnu og aš stękka žjóšarkökuna auk sparnašar ķ opinberum rekstri. Žetta er leiš framsękni og róttękni ķ staš doša, drunga og afturhalds sameignarsinnanna viš stjórnvölinn.
Eina röksemd rķkisstjórnar sameignarsinna fyrir gįleysislegum hękkunum óbeinna og beinna skatta er sś, aš žar meš nįlgist Ķsland norręna velferšarkerfiš. Žetta er fįdęma heimskulegt yfirklór rökžrota rķkisstjórnar. Žeir, sem bśiš hafa į hinum Noršurlöndunum, vita, aš skattakerfi žeirra er gengiš sér til hśšar, žaš er ósjįlfbęrt, ž.e. ašeins olķuaušur Noršmanna og Dana gat stašiš undir žvķ. Žaš lį viš žjóšargjaldžroti ķ Svķžjóš vegna gegndarlausra lįntaka sęnska rķkissjóšsins į 10. įratug 20. aldar. Nś rįša borgaraleg öfl ķ Svķžjóš, og žeim hefur tekizt aš snśa taflinu viš. Flestir norręnir hagfręšingar gagnrżna hįa skattheimtu og fjölžrepa skattkerfi haršlega į žeim forsendum, aš žetta fyrirkomulag sé hagvaxtarletjandi og sé ķ raun fįtęktargildra. Aš lķkja óskapnaši ķslenzkra sameignarsinna viš svo nefnt norręnt skattakerfi er annašhvort reist į vanžekkingu (heimskt er heima ališ barn) eša vķsvitandi blekkingum, žvķ aš bošaš skattkerfi sameignarsinnanna felur ķ sér mun brattari stigul skattheimtunnar meš hękkandi tekjum og miklu lęgri laun ķ hęstu žrepum stigans į Ķslandi en į hinum Noršurlöndunum.
Nś er gamall draumur Steingrķms Jóhanns Sigfśssonar aš rętast. Hann baršist gegn skattalękkunum borgaralegu flokkanna fyrir nokkrum įrum, og hann hefur bošaš hękkaša skattheimtu įrum saman. Hrun fjįrmįlakerfis heimsins var honum skįlkaskjól eitt. Hér hafa hann og sameignarsinnar vinstri flokkanna afhjśpaš sitt rétta ešli. Žaš er žetta:
Sameignarsinnar lķta ekki į fólk sem frjįlsa einstaklinga, heldur sem žręla rķkisins. Žaš, sem žręlar rķkisins kunna aš vinna sér inn, skal aš mestu leyti af žeim tekiš, og žaš lįtiš ganga til hins opinbera. Žręlunum skal ekki leyfa aš eignast neitt, ómagar skulu žeir vera, og rétt skrimta af launum sķnum, en hinum vera skammtašur skķtur einn śr hnefa rķkisins. Žetta er kjarni sameignarstefnu Hugo Chavez og Steingrķms Jóhanns meš rętur hjį Marx og Lenķn og endar altaf meš ósköpum.
Žaš er ömurlegt, aš sameignarsinnar skuli hafa nįš tökum į rķkisvaldinu į Ķslandi nś 20 įrum eftir sišferšislegt og fjįrhagslegt gjaldžrot alręšisrķkja sameignarstefnunnar ķ Evrópu. Sį er munurinn į Ķslandi og téšum alręšisrķkjum, aš Stjórnarskrį Ķslands tryggir Ķslendingum réttinn til aš skipta um valdhafa meš lżšręšislegum hętti. Žaš er ekki nokkrum vafa undir orpiš, aš sameignarsinnarnir ķslenzku grafa sér nś sķna eigin gröf. Žaš mun koma ķ hlut borgaralegra afla aš stugga viš žeim og kasta rekunum.
Nś kann einhver aš hugsa meš sér, aš hin harša gagnrżni į rķkisstjórnina komi einvöršungu frį ķslenzkum hęgri mönnum. Svo er alls ekki. Gagnrżnin į vinstri stjórnina kemur śr öllum įttum, nś sķšast frį bandarķska matsfyrirtękinu Moody“s og Svķanum Mats Josefsson. Moody“s fęrši lįnshęfismat rķkisins nišur aš ruslflokki, og Mats Josefsson kvešur rķkisstjórnina ekkert hafa lęrt af öšrum og segir ķ raun, aš hśn kunni ekkert til verka, aš verkstjórnin sé ķ skötulķki. Ķ stuttu mįli; žaš, sem frį rķkisstjórninni kemur, er bęši of lķtiš og of seint. Nišurstašan er sś, aš rķkisstjórnin ręšur ekki viš višfangsefni sķn, hśn er sett į tossabekk meš tossaeinkunn frį višurkenndum prófdómurum.
Dęmi um umsögn rįšgjafa rķkisstjórnarinnar, Mats Josefsson, um endurreisn fjįrmįlakerfisins, sem dregizt hefur lengur hérlendis en t.d. ķ Tyrklandi, sem ekki žykir vera į mešal skilvirkustu rķkja: "Svo viršist sem endurreisn efnahagslķfsins sé ekki ķ forgrunni hjį stjórnvöldum žessa dagana. Skortur į pólitķskri įkvöršunartöku er žaš sem helst stendur ķ vegi fyrir višreisn ķslensks efnahags um žessar mundir."
Žessi fremur kurteislegu orš mį tślka žannig: rķkisstjórnin kann ekki aš forgangsraša mįlum eftir mikilvęgi žeirra. Rķkisstjórnin er óhęf til aš leysa efnahagsvandann og koma landinu į réttan kjöl aš nżju. Įlyktunin af žvķ, sem dregiš hefur veriš saman ķ vefgrein žessa, er, aš til aš forša óstöšvandi atgervisflótta og žjóšargjaldžroti, veršur rķkisstjórn sameignarsinna aš jįta sig sigraša, hśn er ekki vandanum vaxin og veršur strax aš axla sķn skinn.
5.10.2009 | 18:28
Ķ leikhśsi fįrįnleikans
Meš fyrsta og vonandi sķšasta fjįrlagafrumvarpi sķnu hefur rķkisstjórn vinstri flokkanna opinberaš ešli sitt, sem betur veršur žó lżst sem óešli. Kólfunum var kastaš, žegar "servéttuhugmynd" Indriša H. Žorlįkssonar, ašstošarmanns fjįrmįlarįšherra, um nżja, mjög ķžyngjandi og stórhęttulega skattlagningu į raforku, var lögš fram. Téšur Indriši kom og viš sögu, žegar Samfylkingin fór ķ sumar ķ hrossakaup viš fjįrmįlarįšherra og formann vinstri gręnna um aš fara į hundavaši yfir įgreiningsatriši viš Breta og Hollendinga, kokgleypa allt frį žeim og skrifa sķšan undir ósómann aš óathugušu mįli aš nęturželi.
Fara įtti meš ófögnušinn sem mannsmorš og Alžingi aš samžykkja blindandi samkvęmt žessum hrossakaupum til aš frišžęgja fyrir syndir fallins śtblįsins ķslenzks bankakerfis. Tengsl voru į milli žessara tveggja gjörninga, ž.e. stórskašlegs fjįrlagafrumvarps, landrįšagjörnings um "Icesave" og hins žrišja, umsóknar um višręšur um fullveldisafsal til Evrópisambandsins, ESB, og eru žessi hrossakaup stjórnarflokkanna meš žvķ ómerkilegasta, sem sézt hefur ķ ķslenzkum stjórnmįlum, enda ómenguš vinstri afurš.
Žingmenn Sjįlfstęšisflokksins og Framsóknarflokks geršu bandalag viš andófsmenn ķ žingliši VG og foršušu landsmönnum frį Móšuharšindum af mannavöldum aš 7 įrum lišnum, ž.e. af völdum hinnar "tęru vinstri stjórnar". Nś hafa višsemjendur ķ Lundśnum og den Haag hafnaš skilmįlum Alžingis, og žar meš er rķkisįbyrgšin fallin śr gildi. Hvers vegna er žessum višsemjendum ekki gerš opinberlega grein fyrir žvķ ? Žaš er vegna įkafrar löngunar Samfylkingar til aš drösla Ķslendingum inn ķ ESB. Žaš mun hins vegar verša henni erfišari róšur en forkólfa žar rennir grun ķ eša hśn ręšur viš.
Undirlęgjur rķkisstjórnarinnar tóku žį upp į žvķ ķ algeru heimildarleysi frį Alžingi aš taka upp samninga aš nżju. Fyrrverandi heilbrigšisrįšherra felldi sig ekki viš žessi vinnubrögš og var rekinn śr rķkisstjórn. Rökrétt svar Alžingis viš lögleysu af žessu tagi er aš setja rķkisstjórnina af meš vantrausti.
Rķkisstjórn žessi gerir sig seka um hvert asnasparkiš į fętur öšru, stórskašar oršstķr Ķslendinga ķ augum erlendra fjįrfesta ķ išnašinum, bakar žjóšinni žar meš óumręšilegt fjįrhagslegt tjón og hörmungar meš žvķ aš keyra žjóšfélagiš allt nišur į fįtęktarstig alžżšulżšveldis ķ anda lęrifešrannna viš Potzdamer Platz foršum.
Annar hluti téšs hildarleiks ķ žremur žįttum var sem sagt aš troša umsókn um samningavišręšur viš ESB ofan ķ kokiš į vinstri gręnum, žar sem hśn stendur föst žar til samningur kemur frį Brüssel til Alžingis. Žį ętlar VG aš berjast gegn eiginn samningi. Nś hafa Ķslendingar hins vegar stigiš um borš ķ lestina til Brüssel (Evrópuhrašlestina), og hana veršur ę erfišara aš stöšva į leišinni. Žetta hljóta vinstri gręnir aš skilja, žó aš skyni skroppnir séu, og žess vegna hljóta žeir aš hafa veriš ginntir til hrossakaupa meš einhverju ómótstęšilegu fyrir žeirra stjórnmįlalega smekk.
Hvaš fékk VG žį śt śr hrossakaupum žessum ? Fullskapaš veršur žrķhrossiš meš fjįrlagafrumvarpinu, žar sem sameignarsinnar VG fengu leyfi Samfylkingar til aš setja upp tilraunastofu ķ leikhśsi fįrįnleikans. Žar ętla sameignarsinnarnir ķ fyrsta lagi aš finna śt, hversu miklar skattbyršar borgarastéttin ķslenzka žolir įšur en hśn hrynur.
Ķ öšru lagi ętla žeir aš komast aš, hversu hį "aušlindarenta" leynist ķ stórišjufyrirtękjunum. Fyrr nefnda uppįtękinu mį snśa viš, žegar rķkisstjórnin hefur veriš felld eša hśn veršur sjįlfdauš, en hiš sķšar nefnda er grafalvarleg atlaga aš framtķš išnvęšingar į Ķslandi og žar meš aš sjįlfstęši landsins, žvķ aš nżjar og stórar erlendar fjįrfestingar į Ķslandi eru hiš eina, sem bjargaš getur fjįrhag landsins śr nśverandi öngžveiti. Žaš ręšst af framvindunni, hvort afleišingar žessa frumhlaups sameignarsinna verša afturkręfar ešur ei.
Allar samsteypurnar žrjįr, sem starfrękja įlver į Ķslandi, eru svo gott sem nżbśnar aš gera raforkusamninga įratugi fram ķ tķmann viš ķslenzk orkuvinnslufyrirtęki, žar af eitt, sem aš öllu leyti er ķ eigu rķkisins. Hvers konar undirmįls sišferši bżr eiginlega aš baki slķkri hegšun fulltrśa hins sama rķkisvalds aš boša aš leggja nokkrum mįnušum seinna žungar įlögur ofan į umsamiš orkuverš ? Žaš eitt aš kynna slķkar hugmyndir ķ frumvarpi aš fjįrlögum stórskašar trśveršugleika Ķslendinga sem višsemjanda og veldur orkufyrirtękjunum stórtjóni, žvķ aš hér eftir kann aš verša aš hafa gott borš fyrir bįru sem įhęttuįlag viš įkvöršun orkuveršs til aš geta mętt hugsanlegum gešžóttaįkvöršunum ķslenzkra stjórnvalda ķ framtķšinni. Fjįrmįlarįšuneytiš hefur meš žessu stórskašaš hagsmuni Ķslands.
Ķslendingar sjį nś, hverju žaš jafngildir, aš kjósa yfir sig stjórnmįlaflokka, sem eiga rętur aš rekja til fręšikenninga Friedrich Engels, išnrekanda, og Karls Marx, hagfręšings og ómaga į téšum išnrekanda. Žjóšin er stegld upp į krepputré vinstri stjórnarinnar og mį sig žašan hvergi hręra, žvķ aš bjargirnar, sem hśn žó hafši į formi hagkvęmrar og sjįlfbęrrar orkunżtingar, eru henni nś bannašar.
Girt var fyrir žróun orkunżtingar meš ruddalegri frįvķsun į Noršurlandi og žvęlzt fyrir meš eyšileggjandi tafaleikjum į Suš-Vesturlandi. Alvarlegast er, aš grundvellinum er kippt undan nśverandi rekstri meš hótun um fjįrhagslega tortķmingu ķ frumvarpi til fjįrlaga. Tortķmingargrķšin er svo yfiržyrmandi, aš išnašarrįšherra er meš frumvarpinu gerš ómerk orša sinna meš einu pennastriki.
Af sjįlfu leišir, aš fella veršur tjöldin strax ķ žessu leikhśsi fįrįnleikans og setja handónżta, rįndżra og žjóšhęttulega rķkisstjórn af hiš snarasta og Alžingi aš lżsa yfir meš žingsįlyktun, aš Ķsland muni ekki ganga haršar fram viš skattlagningu į fyrirtękjum ķ alžjóšlegri samkeppni en kvešiš verši į um meš samžykktum į hinu evrópska efnahagssvęši, EES.