Fjandskapurinn við þarfasta þjón nútímans

Það er vart ofsögum sagt, að við völd í Reykjavík sé nú klíka sérvitringa, sem reynir að troða aflögðum lifnaðarháttum upp á Reykvíkinga og íbúa utan Reykjavíkur, sem oft eiga erindi til höfuðborgarinnar. Klíka þessi undir leiðsögn Samfylkingarinnar, með lækninn Dag B. Eggertsson í forystu, er forstokkuð, ofstækisfull og sést ekki fyrir í aðgerðum sínum gegn borgurunum.  Hún hefur sett framkvæmdabann á stofnleiðir borgarinnar og tekið mislæg gatnamót og Sundabraut út af Aðalskipulagi borgarinnar.  Til að bæta gráu ofan á svart hefur klíkan þrengt ýmsar götur og fækkað akreinum, t.d. á Grensásvegi, með þeim afleiðingum, að tafir í umferðinni hafa stóraukizt, og gæti tafakostnaðurinn nú numið allt að 40 mrdISK/ár hjá einstaklingum, fyrirtækjum og stofnunum. Hvernig í ósköpunum má það vera, að slík óstjórn og sérvizka hafi náð hreðjatökum á stjórn borgarinnar ? Ætli þessu linni í vor ?  Það er löngu kominn tími til.  

 Þetta er gert í anda svæsnustu forræðishyggju til að þvinga ökumenn og farþega þeirra út úr einkabílunum og í almenningsvagnana, á tvo jafnfljóta eða á reiðhjól eða hlaupahjól.  Þetta felur hins vegar í sér svo gríðarlegt óhagræði og óþægindi fyrir fólk, að hlutdeild almenningssamgangna hjakkar enn í 4 % af öllum ferðum í Reykjavík yfir árið. 

Borgarlínuáform meirihluta borgarstjórnar eru sniðnar við aðstæður erlendis í miklu fjölmennara samfélagi en höfuðborgarsvæðið er hér, þar sem bílaeign er ekki jafnalmenn og hér og veðurfarsskilyrði yfirleitt önnur.  Verkefnið, s.k. þung borgarlína, er þannig miklu stærra í sniðum en nokkur þörf er á hér í fyrirsjáanlegri framtíð og óttaleg tréhestahugmynd, sem virðist einvörðungu hafa komizt á flug innan þessa skrýtna meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur, af því að það felur í sér atlögu að ferðum með einkabíl, þar sem Borgarlínan verður á tveimur sérakreinum fyrir miðju, og farþegar munu fá rétt til að stöðva bílaumferð til að komast að og frá vögnunum. 

Ætlunin er að fækka akreinum á leiðum Borgarlínu og yfirleitt, þar sem því verður við komið, jafnöfugsnúin og sú hugmyndafræði er nú.  Hugarfarið að baki þessum Borgarlínuhugmyndum opinberaðist í frétt Morgunblaðsins 26. nóvember 2021, þar sem viðtal var við stjórnarformann Betri samgangna ohf, Árna Mathiesen, fyrrverandi ráðherra, undir fyrirsögninni:

"Segir óþarft að fækka akreinum".

Fréttin hófst þannig:

"Fækka á akreinum fyrir bílaumferð úr 4 í 2 á Suðurlandsbraut og efri hluta Laugavegar samkvæmt frumdragaskýrslu borgarinnar.  Lagt er til, að borgarlínan verði öll í sérrými á Suðurlandsbraut og efri hluta Laugavegar.  Sérrýmin verða að mestu miðlæg, og svo ein akrein í hvora átt fyrir bílaumferð.  Lagt er til, að vinstri beygja verði ekki lengur möguleg, nema á hluta gatnamóta.  Auk breytinga á götunni er gert ráð fyrir fækkun bílastæða næst Suðurlandsbraut.  [Hvernig í ósköpunum dettur nokkrum heilvita manni í hug að fækka bílastæðum við Suðurlandsbraut ? - innsk. BJo]

Þetta kemur fram í skipulagslýsingu umhverfis- og skipulagssviðs Reykjavíkurborgar [og] skipulagsfulltrúa að deiliskipulagi fyrir borgarlínu um Suðurlandsbraut og efri hluta Laugavegar frá leikskólanum Steinahlíð í austri að Katrínartúni í vestri.  Leggurinn er 3,3 km langur.  Skipulagslýsingin var kynnt í borgarráði Reykjavíkur 18. nóvember [2021].  

"Frá okkar bæjardyrum séð er ekki nauðsynlegt að fækka akreinum á Suðurlandsbraut til að koma fyrir hraðvagnakerfi eða borgarlínu, eins og frumdrög skipulags hafa gert ráð fyrir", sagði Árni Mathiesen, stjórnarformaður Betri samgangna ohf.

Félagið mun hafa yfirumsjón með framkvæmdum vegna uppbyggingar samgönguinnviða á höfuðborgarsvæðinu og fjármögnun þeirra.  Að félaginu standa íslenzka ríkið og 6 sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu, Garðabær, Hafnarfjörður, Kópavogur, Mosfellsbær, Reykjavík og Seltjarnarnes. Ríkið á 75 %, en sveitarfélögin 25 %, og skiptist eignarhlutur þeirra eftir íbúafjölda."

Þetta sýnir svart á hvítu, að ágreiningur um tilhögun framkvæmdarinnar mun verða verkefninu til mikils trafala, enda er ómögulegt að komast að vitrænni niðurstöðu í samráði við forstokkaða sérvitringa, sem ætla sér með verkefninu að ganga á milli bols og höfuðs á einkabílismanum í Reykjavík.  Hvergi er gætt að hagkvæmni hjá Reykjavíkurborg, og þess vegna verður fjármögnunin í lausu lofti.  Það eru til betri lausnir, miklu ódýrari og hagfelldari, þar sem hagsmuna notenda er gætt og annarra hagsmunum er ekki fórnað, sbr www.samgongurfyriralla.com. 

Ríkisendurskoðandi hefur skynjað, að hið opinbera er rétt einu sinni að vaða út í fen fullkomlega óraunhæfra fjárfestinga, sem orðið hafa til í hugarheimi stjórnmálamanna án snefils af jarðsambandi.  Það sárgrætilega er, að þessar fjárfestingar eru líka algerlega óþarfar, af því að aðrar og miklu ódýrari lausnir gera sama gagn og verða ekki farartálmi fyrir flesta vegfarendur, eins og þetta illúðlega hugarfóstur sérvitringa á vinstri vængnum vissulega er. 

Ef ríkissjóður heykist á lántökuábyrgð til handa "Betri samgöngum ohf", eins og öll fjárhags- og eðlileg pólitísk rök hníga að, þá verður varla nokkuð úr þessum gapuxalegu framkvæmdum, heldur verður hugað að umferðartæknilega og fjárhagslega betri lausnum.  Í Morgunblaðinu 16. desember 2021 var frétt um viðvörunarorð ríkisendurskoðanda undir fyrirsögninni:

"Geldur varhug við lántökuheimild".

""Gjalda þarf varhug, þegar kemur að heimildum til lántaka með ábyrgð ríkisins, þegar mikil óvissa ríkir um fjárhagsgrundvöll þess verkefnis, sem lána skal til", segir ríkisendurskoðandi í umfjöllun um mrdISK 4,0 lántökuheimild ríkisins í fjárlagafrumvarpi næsta árs til að endurlána fyrirtækinu Betri samgöngum ohf., en það var stofnað um uppbyggingu samgönguinnviða á höfuðborgarsvæðinu, þ.á.m. borgarlínu."

Borgin hefur þegar svikið samgöngusáttmálann við ríkið, sem þetta opinbera hlutafélag er reist á.  Hún hefur enn ekki sett Sundabraut inn á Aðalskipulag, og heldur ekki sett nein mislæg gatnamót þar inn.  Hún eyðilagði hagkvæmasta kost Sundabrautar með byggingarlóðum, og hér skal ekki minnast á meðferðina á Reykjavíkurflugvelli, sem er til háborinnar skammar fyrir eina höfuðborg.  Luntarahátturinn og geðvonzkan út í nútíma samgönguhætti er með slíkum eindæmum, að ríkið, sem nú þegar er mjög skuldsett, á alls ekki að ljá máls á að vaða út í það fjárhagslega fen, sem Borgarlína meirihluta borgarstjórnar er.

Til að undirstrika ósamstarfshæfni núverandi meirihluta borgarstjórnar skal hér vitna til upphafs leiðara Morgunblaðsins 7. desember 2021 undir fyrirsögninni:

"Fjandskapurinn":

"Þvermóðska og einstrengingsháttur er það, sem einna helzt einkennir stjórn Reykjavíkurborgar um þessar mundir og á undanförnum árum.  Þetta sést í hverju málinu á fætur öðru og skiptir þá engu, hvort málið er í eðli sínu stórt eða smátt, hvort það snertir alla borgarbúa eða fáa einstaklinga, alltaf er viðmótið hið sama. Og undirliggjandi ástæða þessarar framgöngu er oftar en ekki fjandskapur við einkabílinn, svo undarlegt sem það má teljast.

Borgaryfirvöld finna sér tækifæri í flestum málum til að tengja þau við þennan fjandskap og taka í framhaldinu ákvarðanir, sem engin skynsamleg skýring er á, aðeins þessi óskiljanlegi fjandskapur við langsamlega vinsælasta ferðamáta borgarbúa."

Það, sem Morgunblaðið lýsir þarna, eru einkenni sinnisveiki.  Meiri hluti borgarstjórnar er með einkabílinn á heilanum, ef þau hafa slíkt líffæri, og leggja fæð á þessa blikkbelju, sem þau einu sinni uppnefndu svo.  Þau túlka síðan umboð sitt í borgarstjórn þannig, að þeim beri að misnota aðstöðu sína þar til að stöðva alla framfaraviðleitni varðandi umferðarmannvirki í borginni og beri þvert á móti að þrengja að umferð einkabílsins með öllu hugsanlegu móti, svo að þau, sem þannig kjósa að fara á milli staða, gefist upp á umferðaröngþveitinu og setjist upp í almenningsvagnana.  Þetta er svo ólýðræðisleg hegðun og heimskuleg stjórnun einnar borgar, að engu tali tekur.  Slíkum borgarfulltrúum og stjórnmálaflokkum, sem að þeim standa, á einfaldlega að sparka út í hafsauga í sveitarstjórnarkosningunum í vor (maí 2022).  Það má ekki seinna vera.  Asnaspörkin eru legíó og fíflagangurinn verður óafturkræfur eftir næsta kjörtímabil. 

Í lok forystugreinarinnar sagði þetta:

 "En það er einmitt einn helzti kosturinn við skipulagið [minna en 1 bílastæði á hverja nýja íbúð] að mati borgaryfirvalda, því að með þessu er íbúunum gert erfiðara fyrir að eiga bíl, og þar með standa vonir borgaryfirvalda til þess, að þeir nýti sér aðra ferðamáta - nú eða haldi sig heima.  Þeir flækjast ekki fyrir borgaryfirvöldum á meðan."

Af þessari umræðu er ljóst, að núverandi borgaryfirvöld eru aftan úr grárri forneskju og eru ekki í neinum færum til að svara þörfum tímans á því herrans ári 2022, hvað þá á öllu næsta kjörtímabili. Algerrar uppstokkunar og endurnýjunar er þörf. 

  

 

  

  

 

 

Er Novavax C-19 bóluefnið öruggt og skilvirkt í senn ?

Höfundi þessa vefseturs þykir jafnan fengur að skrifum sænska læknisins Sebastians Rushworth, ekki sízt um Kófsmálefni.  Höfundur vefsetursins hefur þýtt og birt hér greinar SR um niðurstöður athugana á skilvirkni AstraZeneca, Biontech-Pfizer og Moderna bóluefnanna gegn C-19 og hættuna á hjartavöðvabólgu af völdum tveggja síðar nefndu efnanna, sem eru úr hópi mRNA-bóluefna.  

Nú er komið nýtt efni á markaðinn í Evrópu, og gerir SR hér grein fyrir prófunum á því:

"Ég hef fengið margar beiðnir um 6 mánaða skeið nú að skrifa um Novavax-C-19 bóluefnið.  Ég hef ekki viljað það hingað til, aðallega af því að óljóst hefur verið, hvort vestræn ríki mundu samþykkja efnið á markað.  Nú þar sem það hefur verið samþykkt til notkunar í ESB, hafa forsendur breytzt, og mér finnst ég ekki geta frestað þessu lengur. 

Ég býst við, að ástæða þess, að svo margir eru spenntir fyrir Novavax-bóluefninu, sé, að það er reist á hefðbundinni tækni, sem oft hefur verið notuð áður, en ekki nýtilkominni tækni, sem notuð er við gerð mRNA- og ferju-bóluefna, en fáanleg bóluefni hingað til í BNA og ESB hafa verið einskorðuð við þá flokka. Mörgum finnst meira öryggi að hefðbundinni tækni á þessu sviði.

Novavax-bóluefnið samanstendur af tvennu: Sars-CoV-2 broddpróteininu og hjálparefni (efni, sem setur ónæmiskerfi líkamans í viðbragðsstöðu gagnvart hættulegu aðkomuefni og setur þannig ónæmiskerfið í gang til að fást við broddpróteinið).  Í stað þess að sprauta genatæknilegri forskrift í æð til að fá frumur til að framleiða broddprótein veirunnar sjálfar (eins og á við um fyrri 4 samþykkt bóluefni) er broddpróteininu sprautað inn beint.  

Fyrsta landið til að viðurkenna Novavax-bóluefnið var Indónesía, sem samþykkti það til notkunar í nóvember [2021].  Það þýðir, að engin langtíma eftirfylgd almennrar notkunar hefur átt sér stað enn þá.  Allt, sem við höfum í hendi, eru bráðabirgða niðurstöður slembivalsrannsókna.  Það þýðir, að við höfum enn enga hugmynd um sjaldgæf aukaáhrif og munum ekki hafa enn mánuðum saman.  Nokkrar milljónir manna höfðu þegar fengið AstraZeneca-bóluefnið [ferjubóluefni] áður en yfirvöldum varð ljóst, að það gat valdið alvarlegum blóðtöppum, og milljónir manna höfðu einnig fengið Moderna- og Pfizer-bóluefnin [mRNA-bóluefni] áður en ljóst varð, að þau geta valdið hjartavöðvabólgu.  Að þessum varnagla slegnum skulum við nú athuga, hvað bráðabirgða niðurstöður slembivalsrannsókna færa okkur.

Fyrstu rannsóknarniðurstöður um Novavax-bóluefnið birtust í "The New England Journal of Medicine" í maí [2021]. Með slembivali var 4387 manneskjum í Suður-Afríku gefið annaðhvort bóluefnið eða saltvatnslyfleysa. Tilraunin var gerð á lokamánuðum ársins 2020, þegar beta-afbrigðið var ríkjandi í Suður-Afríku.  Eins og í fyrri covid-bóluefnarannsóknum, var ætlunin með rannsókninni að komast að getu bóluefnisins til að koma í veg fyrir smit með einkennum, sem voru skilgreind sem covid-19 lík sjúkdómseinkenni að viðbættu jákvæðu covid-prófi.

Meðalaldur þátttakenda var 32 ár og viðvarandi sjúkdómseinkenni voru sjaldgæf, svo að þetta var hópur í lítilli hættu á alvarlegum sjúkdómi.  Þegar þessi staðreynd er tengd tiltölulega fámennum hópi þátttakenda (fyrir bóluefnisrannsókn), var enginn möguleiki á, að rannsóknin gæti gefið nokkuð nytsemlegt til kynna um getu bóluefnisins til að koma í veg fyrir alvarlegan sjúkdóm.  Þannig var þetta í raun tilraun til að komast að raun um getu Novavax-bóluefnisins við að hindra venjulegt kvef í heilbrigðu ungu fólki.

Kíkjum nú á niðurstöðurnar:

Eins og í fyrri birtum bóluefnarannsóknum, voru gögn um skilvirknina birt aðeins 2 mánuðum eftir sprautun.  Við tveggja mánaða mörkin höfðu 15 bóluefnisþegar sýnt einkenni covid-19 í samanburði við 29 lyfleysuþega.  Þetta gefur hlutfallslega áhættuminnkun 49 % gagnvart beta-afbrigðinu 2 mánuðum eftir bólusetningu, sem veldur vonbrigðum.  Þetta er undir 50 % áhættuminnkuninni, sem eftirlitsaðilar setja sem lágmark til samþykktar bóluefnis.

Þetta veldur enn meiri vonbrigðum, þegar haft er í huga, að skilvirkni varnarinnar gegn smitum með einkennum nær líklega hámarki 2 mánuðum frá bólusetningu og fellur síðan hratt - þetta er mynztur, sem sést á öllum öðrum samþykktum covid-bóluefnum, og það er mjög líklegt, að hið sama eigi við um þetta bóluefni. 

Ennfremur, beta-afbrigðið er löngu horfið.  Hin samþykktu bóluefnin virðast hafa litla eða enga getu til að hindra smit af núverandi ríkjandi afbrigði, ómíkron (þótt þau virðist enn hafa verulega getu til að milda einkennin). Hér í Svíþjóð er fólk jafnlíklegt til að smitast af C-19, hvort sem það hefur verið bólusett eða ekki,  en það eru enn mun minni líkindi á að lenda í gjörgæzlu vegna alvarlegs C-19, ef fólk hefur verið bólusett.  Það er engin ástæða til að halda, að eitthvað sé öðruvísi með þetta bóluefni. 

Höldum áfram og lítum á öryggishliðina.  Öryggisgögn voru einvörðungu birt fyrir undirhóp sjúklinga og þá aðeins fyrir fyrstu 35 dagana eftir bólusetningu með fyrsta skammti.  Það litla, sem þarna var þó, virkaði ekki uppörvandi.  Það voru tvöfalt fleiri alvarleg sjúkdómstilvik, sem þörfnuðust læknismeðhöndlunar, í hópi bólusettra en óbólusettra (13 á móti 6), og tvöfalt fleiri bólusettir með mjög alvarleg einkenni í hópi bólusettra en óbólusettra (2 á móti 1).  Til að gæta þó sanngirni verður að geta þess, að sjúklingafjöldinn er allt of lítill til að gera það kleift að draga nokkrar ályktanir  um öryggið á grundvelli þessara takmörkuðu gagna, svo að við bíðum með að kveða upp dóm. 

Snúum okkur að annarri rannsókninni í röðinni, sem birt var í "The New England Journal of Medicine" í september [2021].  Þetta var mun stærri rannsókn en sú fyrsta með 15´187 manns á Bretlandi, sem með slembivali fengu annaðhvort Novavax eða saltvatnslyfleysu.Eins og við fyrri rannsókn var verið að athuga getu bóluefnisins til að koma í veg veg fyrir smit með einkennum.  Rannsóknin stóða yfir frá síðla 2020 þar til snemma árs 2021 á tíma, þegar alfa-afbrigðið var ríkjandi, svo að niðurstöður hennar eiga aðallega við um það afbrigði.  Af þátttakendum voru 45 % haldnir sjúkleika, sem mundi geta leitt yfir þá alvarlegan sjúkdóm, og meðalaldur þátttakenda var 56 ár. 

Hver varð svo niðurstaðan ?

Á meðal þátttakenda, sem fengur 2 skammta af bóluefninu, voru 96 C-19 smit í lyfleysuhópnum, en aðeins 10 í bóluefnishópnum á 3 mánaða tímabili eftir seinni sprautuna.  Þetta gefur skilvirkni á fyrstu mánuðunum upp á 90 %, sem er svipað og í Moderna- og Pfizer-bóluefnarannsóknunum.  Einn endaði á spítala vegna C-19 í lyfleysuhópnum, en enginn í bóluefnahópnum - svo að því miður aftur voru ekki nægilega margar sjúkrahússinnlagnir, til að hægt væri að segja nokkuð um getu bóluefnisins til að hindra alvarleg veikindi (þó er nokkuð ljóst af þessari rannsókn, að jafnvel í tilviki fólks í hópi með tiltölulega mikla áhættu er heildaráhætta sjúkrahússinnlagnar vegna C-19 lítil - af 96 manns í lyfleysuhópinum, sem fengu C-19, þarfnaðist aðeins einn innlagnar á sjúkrahús. 

Snúum okkur nú að örygginu.  Öryggisgögn eru aðeins fáanleg fyrir tímabilið frá 1. sprautu þar til 28 dögum eftir seinni sprautu, svo að við vitum ekkert um langtíma áhrifin, en á þessum tíma voru engin merki um alvarlegt heilsutjón af völdum bólusetninganna.  Það voru þó 44 alvarleg slæm tilvik í bólusetningarhópnum, og 44 alvarleg slæm tilvik í lyfleysuhópnum. Einn í bólusetningarhópnum veiktist af hjartavöðvabólgu þremur dögum eftir seinni skammtinn, sem veitir vísbendingu um, að Novavax geti valdið hjartavöðvabólgu, alveg eins og Pfizer- og Moderna-bóluefnin gera. 

Snúum okkur þá að lokarannsókninni, sem birtist í "The New England Journal of Medicine" í desember [2021]. Hún var gerð í BNA og Mexíkó fyrri hluta árs 2021.  Eins og í áður greindri rannsókn, eiga niðurstöðurnar aðallega við alfa-afbrigðið.  29´949 þátttakendur voru slembivaldir fyrir annaðhvort Novavax-bóluefnið eða saltlausnarlyfleysu.  Eins og í fyrri rannsóknunum tveimur var ætlunin að komast að, hvort bóluefnið kæmi í veg fyrir smit með einkennum og þau aftur skilgreind sem kunnugleg einkenni um C-19 auk jákvæðrar PCR-greiningar.  Miðtölualdur þátttakenda var 47 ár, og 52 % þeirra voru haldnir sjúkleika, sem gæti valdið þeim alvarlegri sjúkdómi en ella, ef þeir veiktust af C-19.

Hverjar voru þá niðurstöðurnar ?

Að 70 dögum liðnum frá seinni sprautu höfðu 0,8 % lyfleysuhópsins greinzt með C-19, en aðeins 0,1 % bóluefnahópsins.  Þetta gefur hlutfallslega áhættuminnkun 90 %, sem er sambærilegt fyrri athugun.  Því miður voru engar upplýsingar veittar um sjúkrahússinnlagnir, sem ég býst við að þýði, að af þessum 29´949 þátttakendum hafi enginn þarfnazt sjúkrahússþjónustu vegna C-19, þannig að eins og í fyrri tilvikum er ómögulegt að segja til um, hvort bólusetningin dregur markvert úr sjúkrahússinnlögnum.

Að 28 dögum liðnum frá annarri sprautu höfðu 0,9 % þátttakenda í bóluefnishópnum orðið fyrir alvarlegum sjúkleika í samanburði við 1,0 % þátttakenda í lyfleysuhópnum.  Það er uppörvandi. 

Jæja, tökum þetta saman.  Hvaða ályktanir getum við dregið af niðurstöðum þessara athugana ?

Í fyrsta lagi verndaði bóluefnið fólk með skilvirkum hætti gegn sýkingu af alfa-afbrigði C-19 með einkennum 2-3 mánuðum eftir bólusetningu (sem auðvitað segir okkur ekkert um verndarskilvirkni bólusetningarinnar 6 mánuðum eða ári eftir sprautun).  Þessar upplýsingar eru nú að mestu einvörðungu af sögulegu tagi, þar sem alfa er löngu horfið, og við lifum á skeiði ómíkron.  Ef Novavax-bóluefnið er svipað að verndaráhrifum og bóluefnin 4, sem áður hafa verið samþykkt, þá er það líklega gagnslaust við að hindra smit af ómíkron. 

Í öðru lagi er ómögulegt út frá þessum bóluefnisprófunum að ákvarða, hvort Novavax-bóluefnið dregur eitthvað úr hættu á þörf á sjúkrahússinnlögnum vegna C-19, af þeirri einföldu ástæðu, að ekki varð nægilega mikið um sjúkrahússinnlagnir þátttakendanna.  Að því sögðu gizka ég á, að bóluefnið verndi e.t.v. í einhverjum mæli gegn þörf á sjúkrahússinnlögnum og vist á gjörgæzlu, eins og hin samþykktu bóluefnin gera. Í raun gerir þetta bóluefni hið sama og hin - veldur ónæmisviðbragði við broddpróteininu, sem fannst í upphaflega Wuhan-afbrigðinu, og heildarniðurstöðum prófananna svipar mjög til prófunarniðurstaðna fyrir Moderna- og Pfizer-bóluefnin. 

Í heildina benda gögnin til góðs öryggis bóluefnisins, með jafnvægi á milli bóluefnishóps og lyfleysuhóps varðandi alvarleg slæm tilvik af öðrum toga en C-19. Sjaldgæfar aukaverkanir koma þó ekki í ljós í slembiúrvalsathugunum með aðeins nokkur þúsund þátttakendum. Til að komast að þeim er langtíma eftirfylgd miklu stærra þýðis nauðsynlegt.  Það er núna ómögulegt að vita, hvort Novavax-bóluefnið getur valdið hjartavöðvabólgu, eins og mRNA-bóluefnin, eða blóðtappa, eins og ferjubóluefnin, eða einhverjum allt öðrum slæmum aukaverkunum.  Núna er þess vegna ógerlegt að kveða upp úr með það, hvort þetta bóluefni er öruggara, síður öruggt eða öryggislega jafngilt þegar samþykktum bóluefnum."   

 Þótt bóluefnið, sem hér var til umfjöllunar, sé annarrar gerðar en bóluefnin, sem notuð hafa verið á Íslandi gegn C-19, á það sammerkt með þeim að vera úrelt, þ.e. það gagnast ekki gegn ómíkron-afbrigðinu og endingin gagnvart vernd gegn alvarlegum veikindum er mjög léleg, og alvarleg sjúkdómseinkenni eru mjög sjaldgæf af völdum ómíkron.  Ofuráherzla íslenzkra yfirvalda á bólusetningar gegn ómíkron, einnig bólusetningar barna, er óskiljanleg og felur í sér sóun opinbers fjár og tíma fólks, svo að ekki sé minnzt á óþarfa töku áhættu með heilsufar, einkum ungs fólks (undir fertugu).   

 

 

 

 

Þjóðfélagið og sjúkrahúsið

Nú hefur verið upplýst um samsæri vísindamanna, embættismanna og stjórnmálamanna á Vesturlöndum, aðallega í Bandaríkjunum (BNA), um að kveða í kútinn þann þráláta orðróm, að veiran SARS-CoV-2, hafi sloppið út úr rannsóknarstofnun í veirufræðum í Wuhanborg í Kína, sem naut fjárveitinga frá BNA, líklega af því að rannsóknir í Kína eru ódýrari en í BNA vegna starfsmannakostnaðar og mismunandi varúðarráðstafana.

Sum lyfjafyrirtæki reyndust snör í snúningum gegn hinum nýja vágesti, sem WHO skírði COVID-19 (C-19).  Sjúkdómurinn lýsti sér yfirleitt sem inflúensa, en gat hæglega orðið að lungnabólgu, þar sem varnir voru veikar, og allir vita, að þá er voðinn vís.  Ekki verður farið út í uppbyggingu bóluefnanna, sem öll hafa verið ný af nálinni og með tvennu móti, þótt kenna megi báða hópana við genatækni.  Er annar kenndur genaferjur og er AztraZeneca-bóluefnið þeirra þekktast, en hinn við genaboðefni mRNA, og eru bóluefnin frá Pfizer og Moderna þeirrar gerðar.  Þriðja tegundin, Novavax, er nýsamþykkt af Evrópusambandinu (ESB).  Það inniheldur broddprótein veirunnar, en fyrstu tilraunirnar benda ekki til, að það sé skárra en hin.

Öll bóluefnin hafa valdið svo miklum vonbrigðum, að kalla má þau gjörsamlega misheppnuð.  Kemur þar aðallega þrennt til.

Endingin er til skammar, þar sem verndarvirkni þeirra gegn smiti og gegn alvarlegum einkennum er að engu orðin að hálfu ári liðnu frá bólusetningu.  Virðist sem líkaminn sé fljótur að hafna þessum aðskotaefnum.  Bóluefnin halda ekki máli, sem leyfisveitendur venjulega setja, sem er yfir 50 % virkni að ári liðnu.  Hefði eftirlitsaðilum ekki legið lífið á, hefðu þeir þess vegna hafnað þessum bóluefnum sem ónothæfum.

Neikvæðar aukaverkanir eru fleiri og alvarlegri en sézt hefur frá þalídomíð-ósköpunum. (Lyf þróað á 6. áratugi 20 aldar, notað í 46 löndum og olli vansköpun fóstra.) Í BNA hefur verið tilkynnt um þrefalt fleiri neikvæðar aukaverkanir af bóluefnum gegn C-19 en alls á 35 árum áður(1985-2019).  Víða er hætt að nota AstraZeneca vegna blóðtappamyndunar, og tíðni hjartavöðvabólgu hjá fólki undir fertugu margfaldast eftir 2. bólusetningu með Pfizer og í enn meiri mæli með Moderna, þar sem skammturinn þar er sterkari.  Örvunarbólusetningin mun vafalaust valda aukningu á tíðni hjartavöðvabólgu líka.

Bóluefnin eru þröngt virkandi í mótsetningu við náttúrulegt ónæmi (eftir veikindi).  Þau voru þróuð m.v. broddprótein upphaflegu veirunnar frá Wuhan, en veiran stökkbreytist oft, og bóluefnin virka lítið sem ekkert gegn ríkjandi afbrigði, ómíkron.  Vísindamenn í Hollandi, sem birtu niðurstöður rannsókna sinna á ómíkrón-afbrigðinu í viku 2/2022, ályktuðu, að ómíkrón sé nægilega breytt frá fyrri stökkbreytingum til að geta talizt upphaf að nýjum hópi veira af tegundinni SARS-CoV-2. Ekki fylgdi sögunni, hvort náttúrulegt ónæmi gegn ómíkron muni duga gegn stökkbreyttu ómíkron. 

Sá er hins vegar kosturinn við hið gríðarlega smitandi ómíkron-afbrigði, að það veldur vægum einkennum, sem þó geta magnazt upp í sjúklingum með veikt ónæmiskerfi fyrir.  Einkennum ómíkron má líkja við hálsbólgu.

Sóttvarnaryfirvöld á Íslandi hafa reynzt glámskyggn.  Þau lofuðu hjarðónæmi, ef yfir 70 % landsmanna létu bólusetja sig.  Ekkert hjarðónæmi náðist þrátt fyrir yfir 90 % þátttöku, og ekkert hjarðónæmi mun nást fyrr en nægilega margir hafa smitazt til að mynda náttúrulegt lýðónæmi.  Það er bágborið, að sóttvarnaryfirvöld skuli nú reka harðan áróður fyrir örvunarbólusetningu og barnabólusetningu.  Fyrir hvorugu eru nein haldbær rök lengur. 

14. janúar 2022 hertu sóttvarnaryfirvöld tökin á landsmönnum með ýmsum hætti í nafni þess, að vegna Landsspítalans þyrfti að ná daglegum smitfjölda úr 1100-1200 og niður í 500 til að draga úr álagi á Landsspítalann.  Hann er þó nýlega búinn að fá öfluga blóðgjöf úr einkageiranum og innlagnafjöldi er minni en bjartsýnasta spá Aspelunds. 

Það gengur auðvitað ekki, að eftir tæplega 2 ára farsótt og með fullbólusetta þjóð skuli vera talið réttlætanlegt að sveifla þjóðfélaginu til og frá með gríðarlega kostnaðarsömum hætti eftir því, hvernig Landsspítalanum gengur að fást við hálsbólguveiru.  Það er barnaskapur að halda, að það unga fólk, sem aðallega sækir staði, sem nú er búið að loka eða takmarka gestafjölda mjög á og hefði e.t.v. sýkzt þar, muni eftir herðingu ekki sýkjast annars staðar. Þótt náttúran sé lamin með lurki, þá leitar hún út um síðir, sögðu Rómverjar. 

Þegar óttinn er ekki lengur fyrir hendi, þá mun fólk halda áfram að hittast.  Daglegur smitfjöldi var hættur að aukast áður en aðgerðir voru hertar 14.01.2022, og þeim mun fækka á næstu vikum, hvað sem sóttvarnaryfirvöld taka sér fyrir hendur.  Seinni partinn í febrúar 2022 mun náttúrulegt lýðónæmi að öllum líkindum nást í landinu. 

Sóttvarnaryfirvöld ættu að hætta rándýrum leikaraskap sínum og hreinum skrípaleik með því að sleppa þríbólusettum einum við einkennalausa sóttkví.  Þríbólusettir eru ekki ólíklegri en aðrir til að smita út frá sér af ástæðum, sem hér hafa verið raktar.  Afleggja ætti einkennalausa sóttkví með öllu og einfaldlega biðja fólk um að hafa hægt um sig heima við, ef það finnur fyrir einkennum.  Botnlausum sýnatökum og rakningum má hætta og spara þannig stórfé, sem betur væri komið í fjárveitingum til sjúkrahúsa landsins. 

Þann 10. janúar 2022 birtist grein í Morgunblaðinu eftir Jóhannes Loftsson, verkfræðing, sem aflað hefur sér mikillar þekkingar á tölfræði Kófsins.  Greinin hét einfaldlega:

"Ekki hlýða Víði".

Þar gat m.a. að lesa þetta:

"Ómíkron er svo smitandi, að vírusinn er óstöðvandi.  Frekari frelsisskerðingar munu litlu breyta, og stríðið er tapað.  En þó ekki í raun, því [að] stríðið fyrir eðlilegu lífi er að vinnast.  Hið milda ómíkronkvef býr til svo góða vörn gegn deltalungnabólgunni, að hún er að hverfa.  Fyrir eldheita bólusetningarsinna má kalla þetta "bóluefni, sem virkar", til að aðskilja það frá tilraunabóluefnunum, sem virka ekkert á Ómíkron samkvæmt nýjustu tölfræðiupplýsingum á covid.is. 

Þessu hafa sumir áttað sig á, og í Suður-Afríku og Ástralíu eru menn hættir og farnir að bíða eftir ómíkronhjarðónæminu. Óumfjýjanlegt er, að fleiri fylgi eftir, því [að] svo ört fjölgar smitum um allan heim.  

Sú ákvörðun heilbrigðisráðherra að bólusetja börn með þessu gagnslausa efni við þessar aðstæður á eftir að verða komandi kynslóðum ráðgáta.  Börn eru í hverfandi hættu af covid og enn minni hættu af ómíkron.  Tilraunalyfið, sem þau verða sprautuð með, verður hins vegar á tilraunastigi fram til 2026.  Börn, sem eru sprautuð á mánudaginn [10.01.2022] munu svo ekki verða "fullbólusett" fyrr en 14 dögum eftir seinni bólusetningu eða 14. febrúar.  Líklegt verður að telja, að þá verði síðasta eftirlifandi afbrigði, sem tilraunabólusetningin hefur virkni gegn, deltalungnabólgan, löngu horfin.  Tilraunin virðist því algjörlega tilgangslaus.  Skaði barnanna getur hins vegar orðið margs konar." 

 

Undir allt þetta skal taka heilshugar.  Dr Robert Malone, aðalhöfundur mRNA-tækninnar, flutti um áramótin 2021/2022 ávarp til heimsbyggðarinnar um skaðsemi þessarar tækni fyrir börn, sem sóttvarnaryfirvöld alls staðar hefðu betur tekið mark á, en sums staðar virðist það þó hafa verið gert.  Það er óskiljanleg rökleysa að baki ákvörðun um að leggja heilsu barna í hættu gegn engum ávinningi fyrir heilbrigð börn.  Glámskyggnin ríður ekki við einteyming.  Að bólusetja börnin svo í miðjum faraldrinum stríðir gegn hefðbundinni aðferðarfræði á þessu sviði.  "Something is rotten in the state of Danemark (and Iceland)." 

Þorsteinn Siglaugsson, hagfræðingur, hefur manna ötulastur verið við skriftir um Kófið.  Þann 11. janúar 2022 birtist eftir hann í Morgunblaðinu greinin:

"Þórólfur í Undralandi".

Henni lauk þannig:

"Misráðin áform sóttvarnalæknis og heilbrigðisráðherra um bólusetningu 5-11 ára barna og mismunun fólks eftir sprautufjölda, sem þegar eru að hluta komin til framkvæmdar, því miður, grundvallast á úreltum gögnum.  Samkvæmt gögnum frönsku læknaakademíunnar hafa heilbrigð ung börn engan ávinning af bólusetningunni, hvað þá þegar hið nýja afbrigði virðist leiða til þess, að hún auki smittíðni í stað þess að minnka hana. En hætta á alvarlegum aukaverkunum er óbreytt.  Sérréttindi til þeirra, sem nú smitast mest [og þar af leiðandi dreifa veirunni mest - innsk. BJo] eru bersýnilega fjarstæðukennd ráðstöfun.  

Lísa var í Undralandi.  Eru sóttvarnalæknir og heilbrigðisráðherra þar líka ?"

Sóttvarnarlæknir lemur hausnum við steininn.  Hann virðir staðreyndir að vettugi og neitar að láta af ofurtrú sinni á þessa nýju tækni við bóluefnagerð, sem reynzt hefur þó gjörsamlega haldlaus og óvenju skaðleg m.v. hefðbundin bóluefni, sem fengið hafa markaðsleyfi. 

Sóttvarnarlæknir Íslands er orðinn sjálfstætt heilbrigðisvandamál, efnahagsvandamál og jafnréttisvandamál.  Þetta hefst upp úr því að veita einum manni heimild til að hræra upp í tilfinningum fólks með hræðsluáróðri gagnvart nýjum sjúkdómi, og að láta hann síðan um að ráðleggja ráðherra, sem á óhægt um vik með að taka sjálfstæða ákvörðun, þegar sóttvarnarlæknir er búinn að undirbúa jarðveginn (manípúlera) á fjölmiðlunum og með grátkór lækna á Landsspítalanum háværan að ógleymdum ónefndum lækni með vinnustað í Vatnsmýrinni. 

Alþingi verður að taka stjórnkerfi sóttvarna til rækilegrar endurskoðunar með það í huga, að sóttvarnarráð, skipað farsóttarsérfræðingum og hagsmunaaðilum úr þjóðfélaginu, geri ígrundaðar og vel vegnar sóttvarnartillögur til ráðherra, en stundi ekki hræðsluáróður í fjölmiðlum.

Þann 8. janúar 2022 birtist líka grein eftir Þorstein Siglaugsson í Morgunblaðinu. Hún var undir fyrirsögninni:

"Minnkar bólusetning vörn gegn smiti ?"

Það er ekki vafa undirorpið, að hún gerir það fyrst í stað, því að ónæmiskerfið "fer á hliðina" við að fást við aðskotaefnin, en Þorsteinn hefur fundið út leitni til tíðari smita þríbólusettra, er frá líður, enda er léleg ending þessarar nýju bóluefnatækni í líkamanum vel þekkt:

"Nokkuð skýr leitni er í þessum gögnum.  Með sama áframhaldi má vænta þess, að mjög fljótlega verði sú litla vernd, sem þreföld bólusetning veitir enn gegn smiti, alveg horfin - þeir verði jafnlíklegir til að smitast og óbólusettir og bólusett börn einnig."

Þorsteinn er sannspár, enda hafa aldrei staðið neinar líkur til þess, þrátt fyrir fullyrðingar sóttvarnarlæknis, að 3. sprautan mundi endast eitthvað betur en 1. og 2. sprautan.  Líkaminn losar sig við efnin.  Lendir ruslið í lifrinni ?

Þorsteinn lauk grein sinni þannig:

"Það vekur furðu, að þessi stórfellda breyting á smittíðni skuli enn ekki hafa ratað í fjölmiðla og ekki síður, að grundvallarforsendubreyting af þessu tagi virðist engin áhrif hafa á fyrirætlanir stjórnvalda, annars vegar um bólusetningu ungra heilbrigðra barna hverjum veiran er afar hættulítil, og hins vegar fyrirætlanir um að mismuna fólki eftir fjölda bóluefnaskammta.  Það er skylda stjórnvalda að grundvalla aðgerðir á staðreyndum og endurskoða þær, þegar forsendur breytast.  Það hljóta þau að gera nú."

Það er í fersku minni, hversu afdráttarlaust sóttvarnarlæknir fullyrti á sínum tíma, að 3. bólusetningin, örvunarsprautan, mundi skipta sköpum í viðureigninni við C-19.  Þetta fullyrti hann, þótt spá hans eða kannski loforð til landsmanna um hjarðónæmi, ef þeir almennt létu bólusetja sig tvisvar, hefði reynzt alröng, og sérfræðiheiður hans hefði þannig beðið hnekki. 

Leikmönnum, sem lítillega höfðu kynnt sér rannsóknir á virkni og endingu þessara bóluefna í líkamanum, var þó ljóst, að fullyrðing sóttvarnarlæknis um töframátt 3. sprautunnar, var án vísindalegs rökstuðnings, og þess vegna aðeins til vitnis um örvæntingu manns með gjaldþrota málstað, þar sem var misheppnuð tilraun á þjóðinni með nýja bóluefnatækni, sem hefur valdið fleiri og skaðlegri verkunum á líkamann en áður eru dæmi um með bóluefni með markaðsleyfi til almennrar notkunar.  Þegar sami sóttvarnarlæknir síðan gerði tillögu um forréttindi í þjóðfélaginu til handa þríbólusettum, fór traustið fyrir lítið sums staðar. 

 

 

   

 

Svíþjóð er enn fyrirmynd á vissum sviðum

Hrollvekjandi eru ógnartíðindi af glæpagengjum í sumum sænskum borgum, sem sýna, að sænska samfélagið er ekki lengur samstöðusamfélag, eins og það var, þegar Svíar voru einsleit þjóð með eina þjóðmenningu eða kannski tvær (Samar í Lapplandi).  Fjölmenningarsamfélagið  hefur fyrir löngu leitt til innri baráttu og togstreitu ólíkra menningarhópa.  Trúarhópar leitast við að viðhalda forneskjulegum venjum og siðum úr átthögum sínum, sem fáa grunaði, að yrðu lífseig í Svíþjóð, þegar þessum innflytjendum og flóttamönnum var hleypt inn í landið, en annað kom á daginn, og þess vegna er fjandinn laus.  Það gildir enn hið fornkveðna, er Þingeyingurinn Þorgeir Ljósvetningagoði kvað upp úr með á Alþingi á Þingvöllum 999-1000, að ef vér slítum í sundur lögin, þá munum vér og slíta  friðinn.

Í sóttvörnum gegn C-19 fárinu, sem með ómíkron hefur breytzt úr lungnabólgu í hálsbólgu, hafa Svíar að mörgu leyti fetað sínar eigin brautir með vægari samkomutakmörkunum og rekstrarhömlum en aðrir, svo að frelsisskerðingar fólks hafa verið þar minni en víðast annars staðar, sem og kostnaður atvinnulífs og hins opinbera. Dauðsföll voru samt færri í Svíþjóð en í mörgum löndum, sem beittu íþyngjandi hömlum, enda náðist lýðónæmi strax vorið 2021. Strangar opinberar sóttvarnarhömlur á Íslandi og annars staðar missa marks gegn háum smitstuðli ómíkron og minnka þar af leiðandi álagið á heilbrigðiskerfið sáralítið, ef nokkuð.  Það er ekki hægt að hemja vatnsflóð með stíflubúti. 

Dánarhlutfall Svía af völdum C-19 er lægra en í meira en 50 löndum, þar sem beitt var meiri opinberum sóttvarnaraðgerðum en í Svíþjóð.  Segir það ekki töluverða sögu um vanhugsaðan grundvöll opinberra sóttvarnaraðgerða gegn pest á borð við C-19.

Heimurinn brást illa við sóttvarnarhugmyndafræði Svía og fordæmdi landið og sóttvarnarlækni þess, Anders Tegnell. Aflokunarfólk spáði Svíum hörmungum, en dánarhlutfallið sýnir Svía komast betur af en þá, sem beittir voru langvarandi aflokunum og öðrum frelsissviptandi úræðum forsjárhyggjunnar.  

Anders Tegnell fékk aftökuhótanir frá almenningi og var hæddur af stéttarsystkinum. Hann var fordæmdur af fjölmiðlum á borð við Time Magazine, New York Times, The Guardian, Focus, La Republica, CNN, BBC o.fl.  Á hvaða vegferð eru flestir fjölmiðlamenn eiginlega í þessum faraldri ?  Þeir vöruðu við hörmungum af stefnu Tegnells.  Það gerðu líka norsku Aftenposten og Dagens Næringsliv, hvattir áfram af ritstjórnum og sjálfskipuðum sérfræðingum í NRK (norska RÚV) og TV2. Eru afleiðingar þess að kynda undir fjöldamóðursýki í þjóðfélögunum aðeins fáum fjölmiðlamönnum ljósar ? 

Væri Svíþjóð eitt af ríkjum Bandaríkjanna, mundu Svíar veru með 3. lægsta dánarhlutfallið í BNA. Svíar fylgdu aðeins hefðbundnum vestrænum ráðum gagnvart smitsjúkdómum.

Svíþjóð fylgdi ekki Kína.  Svíar fóru hefðbundnar leiðir, sem heilbrigðisstarfsfólk hefur farið til að fást við smit.  Svíar lögðust ekki í þjóðfélagslega tilraunastarfsemi.  Það gerðu hins vegar flestir hinna með því að setja í gang óreyndar, frelsisskerðandi aðgerðir í sögulegri þjóðfélagstilraun, sem spannaði allan heiminn.  Þetta var gert án vísindalegrar kostnaðar- og ábatagreiningar og kom eins og skrattinn úr sauðaleggnum frá Kína.

Svíþjóð hefur náð betri árangri en ýmis lönd, sem beitt hafa aflokunum að hætti Kínverja.

Með bráðum 2ára reynslu og gögn um 21 mánaðar skeið frá 50 löndum, er myndin að skýrast.  S.k. samfélagsnýsköpun með óreyndum aðgerðum er dýrkeypt.  Dánarhlutfall sýnir, að Svíar hafa komið betur út úr Kófinu en þjóðir, sem beitt hafa langvinnum aflokunum og öðrum íþyngjandi aðgerðum.

Samkvæmt opinberu talnayfirliti Eurostat eru Bretland, BNA, Pólland, Tékkland, Slóvakía, Ungverjaland, Spánn, Argentína og Belgía með hærra dánarhlutfall af C-19 en Svíþjóð.  Í nóvember 2021 voru 50 lönd með hærra dánarhlutfall en Svíþjóð vegna C-19.  Tölur fyrsta árs Kófsins, 2020, sem þótti ganga brösuglega í Svíþjóð, setja þó Svía í 21. sæti af 31 landi, sem Eurostat sýnir um dánarhlutfall af völdum C-19.  Borin saman við 50 ríki BNA, er Svíþjóð með þriðja lægsta dánarhlutfallið.  

Samkvæmt Worldometer var dánarhlutfall í % af íbúafjölda í 9 löndum febrúar 2020-nóvember 2021 (Ísland til 12.01.2022) eftirfarandi:

1. Tanzanía                     0,001
2. Rúanda                       0,010
3. Ísland                       0,011
4. Indland                      0,033
5. Ísrael                       0,087
6. Svíþjóð                      0,148
7. Úkraína                      0,182
8. Bretland                     0,209
9. Ítalía                       0,220
10. Bandaríkin                   0,238

Athygli vekur, að lítt bólusettar Afríkuþjóðir eru með lægsta dánarhlutfallið.  Talið er, að á Indlandi og í Svíþjóð hafi myndazt hjarðónæmi veturinn 2021, svo að þessi lönd sluppu að mestu við smit haustið 2021, og það er ekki fyrr en nú með ómíkrón-afbrigðinu, að smitum tekur að fjölga, en þau eru þó enn tiltölulega færri í Svíþjóð en á Íslandi. Athygli vekur einnig, að Ísraelar, sem fyrstir urðu til að bólusetja sína þjóð, eru samt með hærra dánarhlutfall en Ísland og Indland. 

Ísland kemur alveg sérstaklega vel út í þessum samanburði, sem gæti stafað af tiltölulega litlum tóbaksreykingum landsmanna, hreinu lofti og tiltölulega dreifðri byggðl ásamt tiltölulega lágum meðalaldri þjóðarinnar.  Ef litið er til Svíþjóðar, er ekki líklegt, að samkomutakmarkanir og rekstrarhömlur í sóttvarnarskyni hafi bjargað mörgum mannslífum á Íslandi, og sízt af öllu getur slíkt átt við veirusjúkdóm með dreifingarstuðul ómíkrón, sem augljóslega er alls staðar í þjóðfélaginu. Það yrði að stöðva samfélagið til að hemja faraldurinn, en til þess er alls engin ástæða, þegar hálsbólga á í hlut.  

Áfengisbannið í BNA var líka tilraun.

Söguleg tilraun: 17. janúar 1920 gekk í gildi algert bann við sölu áfengis í BNA.  Það var stærsta þjóðfélagslega tilraunin fram að því, ef bylting bolsévika og alræði öreiganna í Rússlandi er undanskilin.  Árið eftir mótmæltu 20 þús. manns banninu á götum Nýju Jórvíkur.  Mótmælendurnir litu á bannið sem gerræðislega skerðingu persónulegs frelsis.  Bannið leiddi til útbreiddra átaka og glæpa, en var þó ekki afnumið fyrr en 1933.  Þótt flestir séu sammála um, að tilraunin hafi mistekizt gjörsamlega, stendur hún þó í huga forræðishyggjufólks sem "eðaltilraun í góðum tilgangi". 

Nú horfa landsmenn upp á sóttvarnarlækni í hlutverki don Kíkóta berjast við vindmyllur.  Þar er átt við máttvana, en rándýrar opinberar sóttvarnarráðstafanir að undirlagi hans á formi endalausra skimana, rakninga, sóttkvía og einangrunar að ógleymdum 4 farsóttarsjúkrahúsum; allt í því skyni að hemja hálsbólgu með óvenju háan smitstuðul. Dánarhlutfallið á Íslandi af völdum kórónuveirunnar er svo lágt, að látnir af hennar völdum eru aðeins um 1 % af fjölda látinna af öðrum völdum, og eru dauðsföll þó skráð á C-19, þótt aðrir sjúkdómar hafi komið við sögu.  Þegar um jafnbráðsmitandi veiru er að ræða og ómíkron, geta einstaka lokanir og samkomutakmarkanir ekki hamlað framrás veirunnar sem neinu nemur. 

Hið athyglisverða er, að opinberar sóttvarnarráðstafanir eru framkvæmdar með sams konar röksemdafærslu og aðferðum í lýðræðisríkjum og einræðisríkjum.  Þetta er alvarlegt umhugsunarefni fyrir Vesturlönd.

Nú er heimurinn allur í þjóðfélagstilraun með sams konar höft á frelsi fólks og mannréttindi og í sama göfuga augnamiðinu að bjarga mannslífum.  Löggjafinn verður að fjalla af alvöru og vandvirkni um það til hvaða ráðstafana framkvæmdavaldinu er heimilt að grípa við mismunandi aðstæður án þess að fá til þess sérstaka heimild frá löggjafanum.  Það hefur komið í ljós, að embættismönnum og ráðherrum hættir mjög til að fara offari í ráðstöfunum sínum.  Það gengur ekki að setja heilt þjóðfélag í spennitreyju í nafni heilbrigðiskerfisins, þegar búið er að bólusetja yfir 90 % þjóðarinnar gegn sjúkdóminum og hann er jafnvægur og raunin er með ríkjandi afbrigði þessarar kórónuveiru. 

Fjöldi óháðra sérfræðinga og heilbrigðisstarfsmanna lýsa að vísu bólusetningunum sem viðamestu læknisfræðilegu tilraun sögunnar.  Hún er framkvæmd með bráðabirgða genatækni, sem á skömmum tíma hefur kostað tugþúsundir manna lífið. Heilsufarslegar langtíma afleiðingar bólusetninganna, t.d. á ónæmiskerfi líkamans, eru óþekktar.  Astrid Stuckelberger, læknir, rannsakandi og uppeldisfræðingur, sem í mörg ár hefur unnið við að hemja sjúkdómsfaraldra, sagði við norska miðilinn hemali: - Opinberar tölur frá BNA sýna, að aukaverkanir kórónu-bóluefnanna fram að þessu eru þrisvar sinnum fleiri en summan af aukaverkunum bólusetninga síðastliðin 35 ár. - Þetta er grátlegt í ljósi haldleysis þessara sömu bóluefna.  Hafa lyfjafyrirtækin gefið mannkyninu langt nef og samtímis haft það að féþúfu ?

Svíar gerðu ekki þjóðfélagstilraun, en það gerðu hinir. Fyrir vikið hefur verið reynt að setja Svíþjóð og sóttvarnarlækninn Tegnell í slæmt ljós.

Smitsérfræðingar, örverufræðingar og faraldursfræðingar, í Svíþjóð og annars staðar, töldu, að frelsið, sem Svíar urðu aðnjótandi í Kófinu, yrði þeim dýrkeypt.  Fræðimenn við Uppsalaháskóla, Karólínska sjúkrahúsið og Konunglega tækniháskólann í Stokkhólmi notuðu tölvutæk líkön til að reikna út, að 96 þúsund Svíar myndu deyja sumarið 2020 (stærðargráðuvilla). Á alþjóða vettvangi spáðu fræðimenn við Imperial College, John Hopkins og fleiri háskóla, að milljónir íbúa Bretlands og BNA mundu deyja af völdum hinnar "nýju og óþekktu" veiru á árinu 2020. 

Þrátt fyrir þessar dómsdagsspár má marka af þremur greinum eftir faraldursfræðinginn og tölfræðinginn John Ioannidis við Stamford University, að á heimsvísu varð dánarhlutfallið ekki hærra árið 2020 en árin á undan. Það hefur verið útskýrt þannig, að faraldurinn hafi lagzt þyngst á þá, sem áttu stutt eftir, og flensur hafi ekki náð sér á strik, en árlega deyr viðkvæmt fólk úr lungnabólgu.  Til hvers var verið að skjóta lýðnum skelk í bringu ?  Það er ekki fallega gert.

Útreikningar spálíkana um smit mynda ekki góðan grundvöll fyrir ákvarðanatöku um sóttvarnaraðgerðir.

Lærdómar ?  Fólk er flóknara fyrirbæri en þjóðfélagsleg nýsköpun ræður við.  

Veirulíkön, reist á kenningum um smitdreifingu, eru mjög óáreiðanleg og ónothæf sem grundvöllur fyrir íþyngjandi inngrip í líf fólks.  Nokkrir óháðir fræðimenn, eins og dr Stephan Lanke, fullyrða, að líkönin séu reist á úreltri og rangri smitkenningu, sem rakin er aftur til Luis Pasteur á 9. áratug 19. aldar (um 130 ára).

Annar lærdómur er , að frelsið kostar.  Frjálst samfélag veltur á einstaklingum, eins og Tegnell, sem hafa þrek til að ganga undir það jarðarmen að standa gegn valdsæknum valdhöfum ríkisvaldsins og fordæmingu margra, jafnvel almennings, ef búið er að kynda undir ótta í samfélaginu við hinn ósýnilega og jafnvel lítt þekkta óvin.  

    

 

     

 

 

 

 

Covid: bólusetning borin saman við áhættu veikinda af völdum hjartavöðvabólgu

Sænski læknirinn Sebastian Rushworth birti á vefsetri sínu 09.01.2022 umfjöllun um viðamikla enska rannsókn, sem leiddi í ljós með óyggjandi hætti, að áhætta fólks undir fertugu af að veikjast af hjartavöðvabólgu eykst svo mikið eftir bólusetningu með mRNA-efnunum, að ekki er læknisfræðilegur grundvöllur fyrir þessum bólusetningum í ljósi tiltölulega vægra veikinda af sjúkdóminum, C-19, einkum nýjasta afbrigðinu, ómíkron. 

Þar að auki hefur nú verið sýnt fram á, sbr Morgunblaðsgrein Jóhannesar Loftssonar, "Ekki hlýða Víði", að mRNA-bóluefnin virka ekki gegn ómíkron-afbrigðinu, enda hefur lyfjaiðnaðurinn boðað nýtt bóluefni gegn því í marz 2022, en þá verður víðast hvar, einnig hérlendis, komið hjarðónæmi gegn því. Það munar mjög lítið um samkomutakmarkanir og rekstrarhömlur stjórnvalda, þegar smitstuðullinn er jafnhár og raunin er með ómíkron.  Rakning og sóttkví fólks, sem ekki hefur verið greint jákvætt og er án einkenna, á ekki lengur við. Nú hefst grein Sebastians Rushworth í þýðingu höfundar þessa vefseturs:

"Það hefur verið ljóst um hríð, að Pfizer og Moderna bóluefnin valda hjartavöðvabólgu. Það, sem samt hefur verið óljóst, er, hvort hættan á hjartavöðvabólgu eftir bólusetningu er meiri en eftir smit [af C-19].  Ef áhættan í kjölfar smits er jafnvel meiri en í kjölfar bólusetningar, þá getur verið fram komin nokkuð góð ástæða fyrir því að hafa ekki áhyggjur af hjartavöðvabólgu, sem bólusetningin veldur að því gefnu, að nánast allir óbólusettir munu fyrr eða síðar fá covid og verða þannig fyrir áhættu af eftir-smits hjartavöðvabólgu. 

Ef hins vegar áhættan er meiri eftir bólusetningu, þá þarf að fara í nákvæmara áhættumat. Fyrir þá stóru hópa þýðisins, sem geta búizt við hverfandi lítilli hættu fyrir sig af covid-19 (í grundvallaratriðum allir undir fertugu, sem eru ekki í yfirþyngd og ekki með undirliggjandi heilsufarslega veikleika), væri jafnvel aðeins lítil hætta á alvarlegum sjúkdómi af völdum bólusetningar nóg til að metaskálarnar yrðu þyngri þeim megin, að rétt væri að sleppa þessum bólusetningum.  

Enginn skyldi fara í grafgötur um það, að hjartavöðvabólga er alvarlegur sjúkdómur.  Upp á  síðkastið hef ég oft heyrt þessa setningu: "en hjartavöðvabólga vegna covid-bóluefnanna er væg !". Fyrir covid hafði ég aldrei heyrt um væga hjartavöðvabólgu.  Fyrir covid var hjartavöðvabólga alltaf talin alvarlegur sjúkdómur.  Það, sem fólk á við með þessari yrðingu, er, að sjúklingar lagðir inn á sjúkrahús með hjartavöðvabólgu stuttu eftir bólusetningu, geta vanalega farið heim eftir nokkra daga og enda sjaldan á gjörgæzludeild.  Þetta má til sanns vegar færa.  

Við segjum samt ekki, að flest hjartaáföll séu "væg", bara af því að þau verði ekki til innlagnar á gjörgæzludeild og bara af því að sjúklingurinn er venjulega útskrifaður af spítalanum innan viku. Hjartaáfall er hjartaáfall og er í sjálfu sér alvarlegt.  Hið sama á við um hjartavöðvabólgu.  Hjartavöðvarnir eru ekki mjög hæfir til viðgerða á sjálfum sér, og núna er ómögulegt að vita í hversu miklum mæli hjartavöðvabólga af völdum bóluefnis eykur áhættu sjúklingsins á að verða í framtíðinni fyrir alvarlegum langvarandi einkennum á borð við stöðuga hjartveiki eða gáttatif. 

Þannig er hjartavöðvabólga alltaf alvarleg án tillits til, hvort sjúklingurinn lendir í gjörgæzlu eður ei, og við þurfum að vita, hvort líkindi á hjartavöðvabólgu af völdum bóluefnanna eru meiri en líkindi á hjartavöðvabólgu af völdum smits [C-19].

Sem betur fer var nýlega birt rannsóknarskýrsla í "Nature Medicine", sem hjálpar okkur við að svara þessari spurningu af einhverju viti.  Það, sem rannsakendurnir gerðu, var að safna gögnum um alla yfir 16 ára aldri, sem voru bólusettir gegn covid-19 í desember 2020-ágúst 2021.  Þetta reyndust vera um 40 milljón manns (meira en helmingur brezku þjóðarinnar). Fyrir þetta risastóra þýði var gögnum síðan safnað um tilvik hjartavöðvabólgu og jákvæð covid-próf.  8 % af þessum 40 M greindust smitaðir af covid-19 á rannsóknartímabilinu.  Fyrirætlun rannsóknarinnar var að meta áhættu hjartavöðvabólgu innan 28 daga frá bólusetningu í samanburði við hjartavöðvabólgu eftir smit, og að setja þetta í samhengi við bakgrunnsupplýsingar um hjartavöðvabólgu.

Það er einn hængur á að taka tölur úr þessari rannsókn, eins og þær koma fyrir af skepnunni, og hann er sá, að í rannsókninni var notazt við fjölda greindra sem mælikvarða á covid-smitaða.  Við vitum hins vegar, að allt að helmingur covid-sýkinga er einkennalaus, og þar að auki er óþekktur fjöldi fólks, sem fær einkenni, en lætur hjá líða að fara í greiningu.  Þannig er raunfjöldi smita líklega a.m.k. tvöfaldur fjöldi greindra.  Þetta gefur ósanngjarnan samanburð við bólusetningarnar, því að vitað er um alla, sem eru sprautaðir.  Það eru ekki margir, sem hafa verið sprautaðir á laun og ekki skráðir.  Þannig þarf a.m.k. að helminga hlutfall tilvika hjartavöðvabólgu af greindum til að nálgast rétt hlutfall.

Jæja, þá að niðurstöðunum:

Það fyrsta, sem mikilvægt er að gaumgæfa, er, að hættan á hjartavöðvabólgu eftir bólusetningu í samanburði við hjartavöðvabólgu eftir smit, er, að tíðni hjartavöðvabólgu er gríðarlega háð aldri bólusettra.  Fyrir aldurshópa yfir 40 sáust alls engin merki um, að bólusetningar ykju þessa tíðni.  Jákvæð covid-19 greining á hinn bóginn jók líkindin 12-falt fyrir eldri en 40.  Þannig var áhætta fólks eldra en 40 á að fá hjartavöðvabólgu eftir smit miklu meiri en hættan á slíku eftir bólusetningu. 

 

Hins vegar var áhætta fólks 16-40 ára allt önnur.  Í þessum hópi jókst hættan á hjartavöðvabólgu innan 28 daga eftir jákvæða greiningu covid-19 "aðeins" ferfalt, og áhættan eftir fyrsta skammt af Moderna bóluefninu jókst nú ferfalt. 

Munum nú, að covid-prófin ná sennilega aðeins helmingi smitaðra í mesta lagi, svo að raunveruleg áhættuaukning eftir smit er nær því að vera tvöföld, en ekki fjórföld.  Með öðrum orðum þá veldur fyrsti skammtur af Pfizer-bóluefninu nokkurn veginn sömu tíðni hjartavöðvabólgu og sýkingin sjálf, en fyrsti skammtur af Moderna-bóluefninu veldur gróflega tvöfaldri tíðni á við sýkinguna sjálfa. 

Jæja, snúum okkur þá að annarri bólusetningunni í röðinni [í upphafi bólusetninga gegn C-19 nefndur seinni skammtur-innsk. BJo].  Annar skammtur af Pfizer-bóluefninu þrefaldaði hættuna á hjartavöðvabólgu, en af Moderna-bóluefninu 21-faldaðist áhættan.

Það er óhætt með vissu að álykta, að sú ákvörðun yfirvalda í mörgum Evrópulöndum fyrir nokkrum mánuðum að gera hlé á bólusetningum fólks undir 30 ára með Moderna, var viturleg.  Eitt er víst, að annar skammturinn af bæði Pfizer og Moderna eykur áhættuna verulega í samanburði við áhættuna af fyrsta skammtinum.  Þetta leiðir hugann að spurningunni, hversu viturlegt sé að ráðleggja fólki undir 40 þriðju sprautuna.  Það er rökrétt að halda, að 3. skammturinn muni auka hættuna á hjartavöðvabólgu enn frekar. [Ábyrgð yfirvalda á Íslandi er mikil, að hvetja alla niður að 16 ára aldri til 3. bólusetningarinnar með því að undanskilja þá einkennalausri sóttkví.  Það er einboðið að afnema alfarið regluna um sóttkví án einkenna - innsk. BJo.]  Það er ljóst af gögnum þessarar rannsóknar, að það er brattur aldurshnigull áhættu, þ.e. hættan á hjartavöðvabólgu eykst gríðarlega með lækkandi aldri.  Í raun var það svo fyrir yngsta hópinn (16-29 ára), að hættan á hjartavöðvabólgu jókst 74-falt eftir annan skammtinn af Moderna !

Með það í huga, að lækkandi aldur þýðir líka minnkandi hættu á slæmum afleiðingum covid (þ.m.t. minnkandi hætta á hjartavöðvabólgu eftir covid), er skynsamlegt að gera ráð fyrir ákveðnum aldri, þar sem skaði bólusetninganna verður meiri en gagnið.  Þar að auki eru fram komin sönnunargögn um, að með auknum fjölda bólusetningarskammta aukist hættan á hjartavöðvabólgu. Með þessar 2 staðreyndir í huga er það rökstudd skoðun mín, að "örvunarbólusetningar" ungs og heilsuhrausts fólks, og þá einkum barna, sé óviturlegt.  Auk þess hafa margir, ef ekki flestir, ungir fullorðnir, unglingar og börn, þegar fengið covid og hafa þar af leiðandi eins gott ónæmi gegn veirunni og mögulegt er að fá.  Þess vegna setja örvunarsprautur þessa hópa í hættu á að verða fyrir heilsutjóni án nokkurs mögulegs gagns.  Þegar gagnsemi bólusetninga er engin (núll), þá er öll áhætta, hversu lítil sem hún kann að vera, ósamþykkjanleg."

Harðvítugur áróður íslenzkra sóttvarnaryfirvalda fyrir bólusetningum barna og ungmenna virðist ekki vera reistur á beztu þekkingu á þessu sviði, eins og lesendum þessarar greinar Sebastians Rushworth ætti að verða ljóst, hafi þeir ekki þegar áttað sig á því eða a.m.k. rennt grun í það. Það verður að söðla um hið fyrsta áður en enn meira heilsutjón hlýzt af.  Bóluefnin, sem fram hafa komið gegn C-19 eru meingölluð og virka lítið sem ekkert gegn ómíkron-afbrigði SARS-CoV-2 veirunnar.  Þar sem afbrigðið veldur vægum einkennum hjá annars heilbrigðu fólki, eiga við rök Sebastians Rushworth um, að öll áhætta af bóluefnum sé óásættanleg. 

  

 

 

 

 

Falleinkunn í orku- og loftslagsmálum

Sú einstæða staða er nú uppi, að forgangsraforkan má heita upp urin í landinu, eins og sést af höfnun Landsvirkjunar á nýjum viðskiptum, og þetta ríkisfyrirtæki, langstærsta orkufyrirtæki landsins, er tekið til við að skerða verulega (75 MW af 100 MW til fiskimjölsverksmiðjanna) þjónustu sína við viðskiptavini með skammtíma samninga um ótryggða raforku. 

Það, sem er einstætt núna, er, að á sama tíma eru engar verulegar virkjunarframkvæmdir í gangi hjá Landsvirkjun, og eina orkufyrirtækið, sem eitthvert lífsmark er með, er einkafyrirtækið HS Orka, sem er með nýja orkuöflun á prjónunum (a.m.k. 35 MW).

Veitir Suðurnesjamönnum sannarlega ekki af auknu orkuöryggi, því að eina tenging þeirra við stofnkerfi landsins, 132 kV Suðurnesjalína 1, annar ekki lengur hámarksþörf þeirra.  Allt er á sömu bókina lært í orkumálunum.  Þar ríkir doði og drungi vegna ráðleysis og jafnvel áhugaleysis stjórnvalda við að kljást við afturhaldsöfl, sem bera fyrir sig umhverfisvernd, þegar þau þvælast fyrir nýjum orkuöflunar- og orkuflutningsframkvæmdum í landinu. Þarna er um lítinn og illvígan hóp sérvitringa með núll-hagvöxt á heilanum að ræða, sem virðist hafa tekið stjórn og þing í gíslingu í krafti Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs.  Þessi pattstaða veldur nú stórtjóni, sem á eftir að margfaldast á næstu árum, því að raforkuþörfin vex jafnt og þétt (orkuskiptin) og ekki hillir undir virkjun, sem um munar (um 100 MW).  

Dæmi um óánægju landsmanna með sjálfskaparvíti orkumála landsins gat að líta í Fréttablaðinu 14. desember 2021 í stuttri klausu undir fyrirsögninni:

"Eyjamenn vilja tryggt rafmagn".

""Það er með öllu ótækt, að upp sé komin sú staða, að keyra þurfi fiskimjölsverksmiðjur á olíu í stað grænnar raforku vegna ónógrar raforkuframleiðslu og/eða lakrar flutningsgetu á rafmagni", segir bæjarráð Vestmannaeyja í bókun vegna skerðingar Landsvirkjunar á afhendingu rafmagns í vetur.

Bæjarráðið segir skerðinguna þýða, að fiskimjölsverksmiðjur um allt land þurfi á komandi loðnuvertíð að framleiða rafmagn með olíu í stað grænnar raforku.

"Slíkt er í andstöðu við aðgerðaáætlun stjórnvalda í loftslagsmálum og orkustefnu, sem stjórnvöld hafa boðað.  Þá er það alvarlegt mál, ef sú staða kemur upp, að ekki verði hægt að afhenda Herjólfi rafmagn til siglinga, sem var mikið framfaraspor í loftslagsmálum", bókar bæjarráðið og skorar á stjórnvöld að tryggja afhendingu raforku um allt land."

Nú er spurningin, hvernig orku-, umhverfis- og loftslagsráðherrann bregst við þessari þörfu brýningu úr Vestmannaeyjum.  Á tímum meintrar loftslagsvár og hás verðs á jarðefnaeldsneyti, sem væntanlega mun vara út orkuskiptatímabilið, er einfaldlega uppi sú krafa í þjóðfélaginu, að á hverjum tíma sé nægt tiltækt virkjað afl og orka úr endurnýjanlegum orkulindum landsins, til að ekki þurfi að keyra eldsneytisknúið varaafl í landinu mánuðum saman ár eftir ár, eins og nú gæti verið uppi á teninginum.  Til þessa varaafls á aðeins að þurfa að grípa til að brúa bil í stuttan tíma vegna ófyrirséðra atvika.  Nú gæti þetta ástand varað á háálagstímabilinu næstu árin, þar til t.d. virkjun í Neðri-Þjórsá verður tekin í gagnið.

Langtíma samningar um ótryggða raforku, t.d. hjá álverunum, hafa enn ekki verið nýttir til skerðinga. Sú hætta vofir yfir, að til þess muni koma í vetur (2022) og jafnvel oftar fram að næstu verulegu virkjun í gagnið.  Að hámarki má skerða 700 GWh/ár til stóriðjunnar, og það gæti jafngilt útflutningstapi upp á 160 MUSD/ár eða 21 mrdISK/ár.  Þetta gefur til kynna það ógnartjón, sem dráttur á að taka nýja virkjun í gagnið hefur í för með sér, og að það er til mikils að vinna að hafa borð fyrir báru á tímum tiltölulega hraðfara aukningu raforkuþarfarinnar.  Það er forkastanleg frammistaða ríkisvaldsins að geta ekki útvegað rafmagn til búnaðar hjá fyrirtækjum, sem sýnt hafa mikinn metnað við fjárfestingar til að greiða fyrir orkuskiptum í landinu. 

Þessi afspyrnu lélega frammistaða var gerð að umfjöllunarefni í Staksteinum Morgunblaðsins 8. desember 2021 undir fyrirsögninni:

"Raforkumál í ólestri, en næg orka".

Þessir Staksteinar hófust þannig:

"Ástandið í raforkumálum landsins er augljóslega orðið grafalvarlegt.  Morgunblaðið greindi frá því fyrir nokkrum dögum, að fiskimjölsverksmiðjur, sem hafa rafvæðzt til að nýta innlenda orku, hefðu orðið fyrir skerðingu rafmagns.  Síðan hefur það gerzt, að Landsvirkjun sendir frá sér tilkynningu um enn frekari skerðingar og að þær taki þegar gildi.  Fyrir þessu eru nefndar þær ástæður, að ekki sé til næg orka auk þess, sem flutningskerfi raforkunnar sé flöskuháls." 

Það er orðum aukið hjá Landsvirkjun, að Byggðalínu sé um að kenna, hvernig komið er.  Landsvirkjun gæti sent meira en 200 MW alls frá Fljótsdalsvirkjun eftir þessari "hringlínu" til norðurs og suðurs, ef aflgeta Fljótsdalsvirkjunar mundi leyfa það til viðbótar Austurlandsálaginu, en Fljótsdalsvirkjun hefur ekki afl til þess, og þá yrði teflt á tæpasta vað með forða Hálslóns í vor.  Þetta er frekar ódýr smjörklípa hjá Landsvirkjun. 

Það, sem jók vanda landskerfisins og flýtti fyrir skerðingu, var, að Landsvirkjun missti einn rafala úr rekstri í Búrfelli 1 vegna bilunar og að tafir eru á, að rafali á Nesjavöllum komi aftur í rekstur.  Þetta sýnir, hversu tæpt kerfið stendur.  Í því er ekki bara orkuskortur, heldur aflskortur, sem er skýrt merki um, að nýja virkjun bráðvantar inn á kerfið.  Þangað til hún kemur, verða uppi vandamál á vetrum, sem bitna á einhverjum raforkunotendum með stórtapi fyrir þjóðarbúið.  Sú staða, að nú eru 4-5 ár í næstu verulegu virkjun, lýsir mjög slæmri stjórnun orkumála, fávísi eða algeru ábyrgðarleysi, enda fá Staksteinar heldur ekki orða bundizt:

"Að þetta skuli gerast á Íslandi, þar sem nóg er til af virkjanlegu fallvatni og jarðvarma, er með miklum ólíkindum."

 Það, sem er óvenjulegt og "með miklum ólíkindum" er, að ekki hillir undir nýja virkjun í rekstur, þegar orkuskortur dynur á hérlendis. Enginn veit, hvar verður virkjað næst, eða hvenær verður hafizt handa. Þessari óreiðu um brýnt hagsmunamál landsins verður að bæta úr á þessu misseri 2022, ef orkuskiptin eiga ekki að lenda í öngþveiti og landið að verða fyrir stórfelldu efnahagstjóni.  Ætla draugarnir, sem þessum gjörningum hafa valdið, að taka á sig ábyrgðina ? Nei, þeir flýja ofan í holurnar, þegar óhugnaðurinn af starfsemi þeirra kemur í ljós. Það er ekkert umhverfisvænt við það það að flækjast fyrir nýjum virkjanaframkvæmdum á Íslandi.

 

 

 

 

Væringar í ESB út af sjálfskaparvíti á orkusviði

Hefur ACER (Orkustofa ESB - samstarfsvettvangur orkulandsreglara EES-landanna) rétt fyrir sér ?  Er sameiginlegur orkumarkaður ESB nauðsynlegur til að skapa samfélög, reist á endurnýjanlegri orku ?  Er hátt raforkuverð kostnaðurinn við þessa orkubyltingu ?

Eins og sést á þessum spurningum, sem fólk á hinum sameiginlega orkumarkaði ESB (Evrópusambandsins) veltir núna vöngum út af, eiga viðfangsefni ACER afar takmarkaða eða enga skírskotun til Íslands.  Að álpast til að ganga löggjöf ESB á orkusviðinu á hönd, getur ekki bætt stöðu Íslands á nokkurn hátt, og röksemdafærslan fyrir því á sínum tíma var ýmist út í hött eða hreinn sparðatíningur, en þessi aðild getur valdið vandræðum innan EFTA og í samskiptum við ESB, ef Eftirlitsstofnun EFTA-ESA fer að fetta fingur út í innleiðingu Orkupakka 3, sem var ekki samkvæmt bókstaf EES-samningsins, eins og rakið hefur verið á þessu vefsetri. Flokkarnir, sem að nýju norsku ríkisstjórninni standa, komu sér saman um að leggja 4. orkupakka ESB í saltpækil allt þetta kjörtímabil (2021-2025), og Norðmenn ráða afstöðu EFTA-landanna innan EES.

Frakkland, Grikkland, Ítalía og Rúmenía (allt vatnsorkulönd í nokkrum mæli) vilja, að verðlagning raforku innan Orkusambands ESB fari fram á grundvelli meðaltalsvinnslukostnaðar rafmagns. Á fundi orkuráðherra ESB 02.12.2021 réðust orkuráðherrar þessara 4 landa á grundvöll ACER fyrir verðlagningu raforkunnar, sem er jaðarkostnaðarreglan, þ.e. að síðasta kWh, sem framleidd er í kerfinu, ákvarði verðið.  Núna kemur þessi síðasta kWh frá jarðgasi, og gasverðið hefur fjórfaldazt á skömmum tíma. 

Þessi 4 lönd hafa mikið til síns máls.  Hvers vegna eiga t.d. Norðmenn, heimili og fyrirtæki, sem orðnir eru þræltengdir við raforkukerfi ESB og reyndar Bretlands einnig, að greiða yfir 100 Naur/kWh (14,6 ISK/kWh), þegar meðaltalskostnaðurinn við raforkuvinnsluna í Noregi er undir 10 Naur/kWh (1,46 ISK/kWh) ?  Á öllum öðrum sviðum vöru og þjónustu, sem almenningur verður að hafa aðgang að á hverjum degi, ákvarðar meðaltalskostnaður við framleiðsluna verðið.  Hvers vegna á annað að gilda um rafmagn, er nú spurt í ráðherraráði ESB ? 

Völdin liggja þar hjá Þýzkalandi, sem fékk til liðveizlu við sig 8 önnur lönd í þessu máli. Þarna togast rétt einu sinni á germanskur og rómanskur hugarheimur. Röksemdirnar fengu germönsku þjóðirnar úr hraðsoðinni, en þó viðamikilli skýrslu ACER um verðlagningu á orku, sem er að finna í viðhengi með þessum pistli. 

ACER fullyrðir í skýrslunni, að raforkuvinnsla framtíðarinnar verði æ breytilegri eftir því sem vinnslu úr endurnýjanlegum orkugjöfum vindur fram.  Það þýðir, að orkuvinnslan verður sífellt háðari jöfnunarorku, þegar náttúran bregst með vind- og sólarleysi.  Ef á að verða arðsemi í fjárfestingum á borð við rafgeyma, orkugeymslu í miklu magni, vetni og öðrum tæknilausnum, þá verður að ákvarða orkuverðið á grundvelli kostnaðar síðustu kWh, sem þörf er á. ACER er með skýrt mótaða stefnu: verðþak eða meðaltalsverð ógna sameiginlegum orkumarkaði ESB. Þessi stefna hentar Íslendingum illa.

Hefur ACER rétt fyrir sér ?  Er sameiginlegur orkumarkaður nauðsynlegur fyrir þróun samfélaga til endurnýjanlegrar orkunotkunar ? Er hátt rafmagnsverð gjaldið, sem greiða verður fyrir sjálfbærnina ?

Taka má dæmi af Noregi, sem hefur nú verið rækilega tengdur, þótt enn bíði umsókn um aflsæstreng til Skotlands afgreiðslu af pólitískum ástæðum.  Þegar hafizt var handa um að virkja vatnsföll Noregs, var það gert á grundvelli verðlagningar á raforkunni samkvæmt tilkostnaði.  Þegar sama fyrirtæki virkjaði meira, gilti meðaltalskostnaður fyrirtækisins við verðlagningu nýrrar orku.  Þegar framboðshliðin ein á að ráða markaðsverðinu, þá verður það dýrasta virkjunin per kWh, sem ræður verðinu.  Þessi ófélagslega hlið á þeirri samfélagslegu innviðaþjónustu, sem útvegun rafmagns er, virðist varða leiðina að endurnýjanlegri raforkunotkun á  hinum sameiginlega orkumarkaði ESB, og hún er illa til þess fallin að njóta lýðhylli, sem aftur torveldar orkuskiptin. Á Íslandi vofir yfir innleiðing á þessu framandi uppboðskerfi raforku, sem í raun á hingað ekkert erindi og getur aðeins skaðað samkeppnishæfni rafknúins samfélags.  

ACER hefur lengi litið hýru auga til Norðurlandanna til orkuöflunar fyrir meginlandið og þá aðallega útvegun jöfnunarorku, sem æ meiri þörf verður fyrir á meginlandi Evrópu og ný gasknúin raforkuver sjá um nú í auknum mæli.  Talsmenn ACER halda því fram, og endurómurinn hefur birzt hérlendis, t.d. í skrifum varaformanns Viðreisnar, að verðhækkanir megi að nokkru skýra með því, að sveiflugeta miðlunarlónanna á vatnsforðanum verði verðmætari (með lágum framleiðslukostnaði teygist raforkuverð vatnsorkuveranna auðvitað upp í átt að verðinu á sameiginlega markaðinum, og þetta hefur valdið gríðarlegri óánægju í Noregi). Meðaltal raforkuverðs í Noregi á 3. ársfjórðungi 2021 var 76,3 Naur/kWh eða 11,1 ISK/kWh, sem er tvöföldun m.v. meðaltal síðast liðinna 5 ára, og þetta er tæplega tvöfalt verð frá orkuveri til íslenzkra heimila. 

Það geta varla verið aðrir en raforkuframleiðendur, sem sjá sér hag í því að taka þátt í þessum sameiginlega orkumarkaði, hvort sem Ísland eða Noregur á í hlut.  Bæði löndin flæktust í Orkusamband Evrópu með lögfestingu Þriðja orkupakka ESB, en aðeins annað landanna sýpur seyðið af því, enn sem komið er, en vonandi ná Norðmenn að losa um klær ACER, svo að þeir geti sjálfir stjórnað raforkuflutningum inn og út úr landinu, sjálfum sér til hagsbóta.   

Hins vegar eru óánægjuraddir með þetta Orkusamband víðar innan EES.  Þótt ACER búist við lækkun gasverðs í apríl 2022 (allt er það undir hælinn lagt eftir ákvörðun Þjóðverja, með tilstyrk Bandaríkjamanna, að opna ekki fyrir gas frá Rússlandi um Nord Stream 2, nema Rússar haldi sig á mottunni gagnvart Úkraínu), þá mun jaðarkostnaðarregla ACER við verðlagningu raforku leiða til hás raforkuverðs á áratugum orkuskiptanna.  Þetta kemur sér sérlega illa fyrir fátæk lönd á borð við Grikkland og er ekki til hagsbóta fyrir lönd, sem eru sjálfum sér nóg um raforkuöflun, eins og Frakkland, Búlgaría og Tékkland eru. 

Alls staðar í Evrópu aukast mótmælin gegn þessari stefnu ACER/ESB.  ESB, sem hlustar meira á ACER en borgarana í aðildarlöndunum, mun ekki lægja öldurnar.

Því má svo bæta við þetta rifrildisefni innan ESB, að Frakkar, sem nú fara með æðstu stjórn ESB, embætti forseta ráðherraráðsins, hafa nú lagt til, græningjum Evrópu til armæðu, að kjarnorkuknúin og gasorkuknúin raforkuver verði af ESB viðurkennd sem græn og umhverfisvæn mannvirki.  Þetta hefur sett ríkisstjórnina í Berlín, með græningja innanborðs, í vanda.  Þjóðverjar lokuðu 3 kjarnorkuverum sínum í fyrra [2021], og eru nú enn háðari kolum og jarðgasi en áður.  Þetta er gott dæmi um mótsagnakennda loftslagsstefnu.  Kjarnorkunni mun verða veitt brautargengi á ný í heiminum, því að hún er hið eina, sem leyst getur kolaorkuver almennilega af hólmi. 

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• acer_s_preliminary_assessment_of_europe_s_high_energy_prices_and_the_current_wholesale_electricity_market_design.pdf

Plága ofríkis og ofverndar

Hérlendis hafa dauðsföll af völdum kórónuveirunnar illræmdu, SARS-CoV-2, verið afar fátíð í samanburði við flest önnur lönd eða um 1 % af heildarfjölda dauðsfalla á ári.  Til samanburðar deyja um 13-falt fleiri (meðaltal undanfarinna ára er 263) af völdum reykinga hérlendis. Samt eru reykingar hér fátíðar í samanburði við önnur lönd.  Sú staðreynd ásamt tiltölulega hreinu lofti, litlu þéttbýli og lágum meðalaldri þjóðarinnar á ásamt dugnaði og þrautseigju heilbrigðisstarfsfólks í ófullnægjandi aðstöðu þátt í, að dauðsföll af völdum veikinda af C-19 sjúkdóminum (SARS-CoV-2) eru einna fæst í heiminum á Íslandi í hlutfalli við mannfjölda. T.d. er fjöldi látinna í Bandaríkjunum af völdum C-19 tæplega 22 sinnum hærri í Bandaríkjunum í hlutfalli við mannfjölda. 

Um áramótin 2021/2022 höfðu rúmlega 27 k manns greinzt sjúkir af C-19, og voru þá 6,4 k sjúkir, á sjúkrahúsi voru 21 og í gjörgæzlu 6.  Summa nýgengis innanlands og á landamærum var 1847 og hafði aldrei verið svo há hérlendis.  Af þessu má áætla, að allt að 120 k manns hafi smitazt og að náttúrulegt ónæmi náist síðla í febrúar 2022, ef sóttvarnaryfirvöld leyfa pestinni, ómíkron afbrigðinu, sem lýsir sér í megindráttum sem hálsbólga, en er í mörgum tilvikum einkennalaus, að geisa í þjóðfélaginu nokkurn veginn óáreittri. 

Við þessar aðstæður eiga hvorki smitrakning né einkennalaus sóttkví við.  Ekki hefst undan í smitrakningunni og sóttkvíin veldur mjög miklum truflunum í atvinnulífinu og á stofnunum, ekki sízt á Landsspítalanum, þar sem mannekla var fyrir.  Þess má geta, að náttúrulegt ónæmi Svía, sem þeir voru búnir að ávinna sér á undan stökkbreytingunni yfir í ómíkron, virðist að mestu halda gagnvart þessu gjörbreytta afbrigði.  Smitum hefur fjölgað í Svíþjóð með ómíkron, en þar er samt engin bylgja.  

Nú stendur fyrir dyrum hjá sóttvarnaryfirvöldum að bjóða upp á almenna bólusetningu barna, 5-11 ára gamalla, í skólum landsins.  Þetta er óskiljanleg ráðstöfun í ljósi nánast einskis gagns og mikillar heilsufarsáhættu og kostnaðar.  Börnum verður yfirleitt lítið meint af pestinni, sem í hlut á, svo að hér er gengið óhóflega langt í ráðsmennskunni með heilbrigði barnanna, sérstaklega í ljósi grafalvarlegra aðvarana dr Róberts Mallone, sem mun vera aðalhöfundur mRNA-tækninnar (að eigin sögn). 

Hann segir í myndbandsávarpi, að mikilvæg líffæri barnanna á borð við heila, hjarta, æðakerfi og æxlunarfæri geti orðið fyrir óafturkræfum skaða af völdum bóluefnanna og ónæmiskerfi líkamans geti beðið hnekki. Það er ekki hægt að skella skollaeyrum við þessu og setja bara upp sauðarsvip. 

Þann 30. desember 2021 birtist alvarleg varúðargrein gegn þessum bólusetningum í Morgunblaðinu eftir sérfræðing í heimilislækningum, Guðmund Karl Snæbjörnsson, undir fyrirsögninni:

"Hvernig getum við gert það bezta fyrir börnin".

Þar sagði m.a.:

"Vernd bóluefnanna hefur verið klén, ef nokkur, eins og öllum ætti að vera orðið ljóst.  

Rannsóknir á milljónum barna í Evrópu hafa verið gerðar, á um 2 milljónum í Svíþjóð og enn fleirum í Þýzkalandi.  Í þeim öllum kemur skýrt fram, að mjög fá börn urðu alvarlega veik af Covid og engin dauðsföll [urðu]. Fjöldi rannsókna sýnir ótvírætt fram á, að afar sjaldgæft er, að börn veikist alvarlega af Covid og segja má, að andlát meðal þeirra séu engin (faraldsfræðilega séð).  Sænsk rannsókn Ludvigssons á 1´951´905 börnum í Svíþjóð á aldrinum 1-16 ára, sem sóttu skóla að mestu án nándartakmarkana eða notkunar andlitsgríma, sýndi engin dauðsföll hjá börnunum.  Þrátt fyrir að Svíþjóð hafi haldið leikskólum og grunnskólum sínum opnum, kom í ljós mjög lág tíðni alvarlegra Covid-19-einkenna hjá þessum börnum. 

Nýleg þýzk rannsókn, SARS CoV-2-KIDS, varðandi börn og unglinga, sem lagzt hafa inn á sjúkrahús í Þýzkalandi með annaðhvort SARS-CoV-2 eða PIMS-TS (Pediatric Inflammatory Multisystem Syndrome), sýndi, að ekkert barn á aldrinum 5-18 ára lézt."

 Niðurstöður umfangsmikilla rannsókna sýna sem sagt, að veiruafbrigðin delta og fyrirrennarar ollu litlum veikindum barna og urðu engum að fjörtjóni í þessum 2 löndum.  Þótt fleiri börn kunni að veikjast af ómíkron en áður á jafnlöngu skeiði, verða veikindin ekki alvarleg.  Börnin verða þannig síður en svo betur sett eftir bólusetningu en áður, en hættan á aukaverkunum er umtalsverð.  Í þessu ljósi er heldur ekki verjandi að nota börnin sem skjöld fyrir fullorðna, enda segir dr R. Mallone, að fullorðnum starfi engin hætta af smiti frá börnum.  

 "Verndin [frá bóluefnunum] er engin, en óvissa aukaverkana er nokkur.  Hver er ávinningurinn, ef aukaverkanirnar eru bara eftir."

"Hjarðónæmið bíður enn síns tíma, þótt 90 % þjóðarinnar séu að fullu tví- eða þrísprautuð, en vitað er núna, að bóluefnið virkar ekki gegn Ómíkron.  Ekki frekar en það gagnast Dönum, frændum okkar, þar sem flest Ómíkronsmitin virðast borin uppi af tví- og þrísprautuðum einstaklingum undir fertugu. Nú er ekki verið að ræða skaðsemi bólulyfjanna til lengri eða skemmri tíma, sem eðlilega hefur ekkert verið rannsakað; það bíður enn þá niðurstaðna rannsókna." 

Læknirinn hefur á réttu að standa.  Vernd bóluefnanna er engin gegn ómíkron-afbrigðinu, sem er orðið æði ólíkt upphaflegu kórónuveirunni erfðalega séð, þ.m.t. hið alræmda broddprótein.  Sóttvarnaryfirvöld rembast eins og rjúpan við staurinn með velþóknun  lyfjaframleiðendanna að reyna að telja landsmönnum trú um hið þveröfuga. 

"Svo miklar hafa stökkbreytingarnar orðið, að nýju bóluefnin virka ekki lengur, né virðast þau vernda þá, sem hafa fengið Covid áður eða verið meðhöndlaðir með einstofna mótefnum (monoclonal antibodies)."  

Ekki er víst, að náttúrulegt ónæmi sé jafnhaldlítið og bóluefnin, því að ný bylgja hefur ekki risið, þar sem náttúrulegu ónæmi hafði verið náð, t.d. í Svíþjóð.  Þá getur vel verið um falska jákvæða greiningu á smiti að ræða, því að greiningartæknin er ekki nákvæm, og sýktir af ómíkron hafi þannig aldrei áður veikzt af SARS-CoV-2, þótt PCR-próf hafi reynzt jákvætt.  

Síðan kom ákall til foreldra um að hugsa sitt ráð tvisvar áður en þau samþykkja bólusetningu barna sinna:

"Ef barnið mitt hefur litla sem enga áhættu af Covid; enga áhættu alvarlegra afleiðinga sjúkdóms eða dauða; engan ávinning af bólusetningu, en mögulegan skaða til skamms tíma, til lengri tíma hugsanlegan skaða vegna óþekktra skaðlegra afleiðinga af bólusetningunni:  Hvers vegna ætti ég þá að vera að útsetja barnið mitt fyrir óþarfa áhættu með þessari bólusetningu ? 

Morgunblaðið er skeleggur málsvari sjálfstæðrar og gagnrýninnar hugsunar, sem reist er á þekkingu á viðkomandi málefni.  Sóttvarnarmálefni voru eðlilega fyrirferðarmikil í ritstjórnardálkum blaðsins á gamla árinu, 2021.  Þann 27.12.2021 birtist þar ritstjórnargrein undir fyrirsögninni:

"Réttarríkið og plágan".

Þar sagði m.a.:

"Hann [Arnar Þór Jónsson í jómfrúarræðu á þingi] velti upp þeirri spurningu, hvort "hættan, sem við stöndum frammi fyrir [sé] slík, að það sé réttlætanlegt að stýra nú landinu með reglum, sem eru settar án þinglegrar umræðu, án lýðræðislegrar temprunar".  Og hann hélt áfram og spurði, hvort það gæti verið, að hér væri að birtast einhvers konar nýtt stjórnarfar og að almenningur áttaði sig ekki á því og mögulega þingheimur ekki heldur.  

Þá ræddi Arnar Þór stöðu þingsins og sagði það alls ekki mega láta sniðganga sig.  Hér væri þingbundin stjórn, og framkvæmdavaldið ætti að lúta eftirliti og temprun Alþingis og dómstóla.  

Í framhaldi af því vék hann að sjónarmiðum um neyðarástand, sem aðgerðir vegna kórónuveirunnar hafa gjarnan byggzt á, og sagði, að stjórnarskráin fæli ekki í sér neina almenna heimild til að lýsa yfir neyðarástandi.  Hann nefndi, að ástandið, sem hér hefur ríkt í næstum 2 ár væri "til þess fallið að deyfa mörkin í hugum almennings og mögulega í hugum þingmanna milli þess, sem við getum kallað lögmætt lýðræðislegt stjórnarfar annars vegar og þess, sem ég kalla ofríkisstjórnarfar hins vegar". Og hann sagðist óttast, að smám saman væri verið að grafa undan réttarríkinu. 

Neyðaraðgerðir hefðu verið skiljanlegar í upphafi faraldursins, en hann efaðist um, að þær væru skiljanlegar eða réttlætanlegar nú."

Þetta voru orð í tíma töluð á Alþingi.  Engum blöðum er um það að fletta, að í skjóli ímyndaðs og sviðsetts neyðarástands hafa sóttvarnaryfirvöld tekið völdin í sínar hendur með minnisblaðafarsa frá sóttvarnarlækni og sniðgengið Sóttvarnarráð og Alþingi. Þetta er hættulegt fordæmi, enda ólöglegt að beita slíku ofríkisstjórnarfari í skálkaskjóli neyðarástands.  Innihald minnisblaðanna er mjög umdeilanlegt, og reglugerðirnar á grundvelli þeirra hafa valdið gríðarlegu tjóni, og árangurinn er lítill sem enginn, enda stóð aldrei nein vá fyrir dyrum.  Meiri vá stafar af reykingum landsmanna og óheilbrigðum lifnaðarháttum af ýmsu tagi.  Verið er með barnalegum og ólögmætum hætti að ryðja brautina fyrir einhvers konar barnfóstrusamfélagi, sem endar með ósköpum. Brýn þörf er á nýrri og vandaðri löggjöf um sóttvarnir, sem gætir jafnvægis og temprar völd og áhrif embættismanna. 

Téðri forystugrein lauk þannig:

"Varnaðarorð Arnars Þórs Jónssonar eiga ríkt erindi við Alþingi, ríkisstjórn og allan almenning, nú þegar faraldurinn hefur geisað í tæp 2 ár.  Nauðsynlegt er, að borgaraleg réttindi og réttarríkið standi pláguna af sér og að almenningur fái sem allra fyrst um frjálst höfuð strokið."

  

Keifað í Kófinu

Innan ríkisstjórnarinnar og í samfélaginu hefur verið kallað eftir stefnumörkun í þessum heimsfaraldri, sem ekkert bólar á hjá sóttvarnaryfirvöldum landsins. Þó glitti í hana nú á síðustu dögum ársins, er sóttvarnarlæknir, síðastur manna, eygði von um hjarðónæmi vegna náttúrulegs ónæmis.  Hin miklu vonbrigði með bólusetningarnar eru, að þær reyndust ófærar um að skapa hjarðónæmið, sem sóttvarnaryfirvöld þó lofuðu afdráttarlaust, ef þátttakan yrði góð, og hún varð það. Þó voru nokkrir, sem veigruðu sér við þessum bólusetningum, margir þeirra vegna undirliggjandi heilsufarsveikleika.  Það er fljótfærnislegt og óskynsamlegt að draga þá ályktun, að þeim hefði farnazt betur eftir smit, ef þau hefðu látið bólusetja sig.

Sóttvarnarlæknir og Landlæknir og margir fleiri í læknastétt virðast ekki í stakkinn búin til að líta vítt yfir sviðið.  Það væri óskandi, að Alþingi sýndi þann mannsbrag að semja leiðarvísi fyrir stjórnvöld út úr þessu Kófi, en í fjarveru slíks leiðarvísis verður ríkisstjórnin að taka af skarið og bera nýja stefnumörkun undir þingið.  Ríkisstjórnin þarf að leita ráða út fyrir heilbrigðiskerfið, sem er niðurgrafið í eigin vandamál.  Hún getur t.d. leitað til Jóns Ívars Einarssonar, læknaprófessors, sem skrifaði áhugaverðar hugleiðingar um þessi mál á Innherja Vísis 26.12.2021, sem hann nefndi:

 "Siglum báruna". 

Undir fyrirsögninni:

 "Reynum aðrar leiðir til eðlilegs lífs",

skrifaði læknirinn:

"Í næstum 2 ár höfum við reynt að nota sömu tólin (sam[komu]takmarkanir, grímur, fjarlægðarmörk o.s.frv.), en sitjum þrátt fyrir það áfram í sömu súpunni.

Það er hins vegar ekki hægt að vera með strangar samfélagslegar takmarkanir til eilífðarnóns.  Skaðinn af þeim er of mikill til lengdar.  Við þurfum að halda áfram með lífið, og það er helzt unga fólkið, sem líður fyrir það ástand, sem við höfum skapað.  Við þurfum því að sleppa tauminum meira og undirbúa okkur, eins og bezt verður á kosið, áður en að því kemur. 

Aðalatriðið er, að nú er þörf á nýrri hugsun, sérstaklega m.t.t. þess, að við erum nú að fást við nýtt afbrigði, sem er meira smitandi og virðist valda minni veikindum, langflestir eru bólusettir, og ný lyf hafa komið fram, sem minnka líkur á alvarlegum veikindum hjá þeim, sem smitast."

Þarna kveður við nýjan tón m.v. þann fádæma grátkór, sem einkennir þau úr heilbrigðisstéttum, sem tjá sig um stöðu heimsfaraldursins C-19 á Íslandi og viðnámsþrótt heilbrigðiskerfis og samfélags gegn honum. Rannsóknir í Suður-Afríku benda til, að náttúrulegt ónæmi gegn ómíkron-afbrigðinu veiti líka mikla vörn gegn deltu-afbrigðinu.  Þess vegna gæti ómíkron smit og ónæmi í kjölfarið varðað leið mannkyns út úr heimsfaraldri af völdum allra afbrigða SARS-CoV-2 veirunnar.

Bóluefnin veita hins vegar afar litla vörn gegn smiti af völdum ómíkron og enga vernd eftir 2 mánuði frá bólusetningu, benda ísraelskar athuganir til.  Augljóslega er þá vernd bóluefna gegn veikindum afar takmörkuð, og ísraelskir læknar hafa nú varpað fram áhyggjum af því, að 3 sprautur eða meira geti valdið óafturkræfri veiklun á öllu ónæmiskerfi líkamans. Sóttvarnaryfirvöld á Íslandi hafa hingað til skellt skollaeyrum við öllum varnaðarorðum um mRNA-bóluefnin (genatækni), eins og áróður þeirra fyrir bólusetningum barna ber vott um.

Læknirinn, Jón Ívar Einarsson, varpaði fram hugmynd í 6 liðum að stefnubreytingu í sóttvarnarmálum í téðri grein.  Nú ríður á, að pólitísk stjórnvöld í landinu axli ábyrgð sína og hverfi af braut huglausrar hlýðni sinnar við þröngsýna sóttvarnarembættismenn, sem fastir eru í sama farinu og virðast ekki gera sér neina grein fyrir neikvæðum afleiðingum frelsisskerðinga almennings og líklega afar takmörkuðu gagni af þeim:

1. "Undirbúa mætti sjúkrastofnun, sem sinnti eingöngu covid-sjúklingum.  Þessi stofnun hefði gjörgæzlu og aðra nauðsynlega aðstöðu og stoðmeðferðir.  Þetta hefur verið gert áður í meðhöndlun smitsjúkdóma og hægt að gera það aftur.  Starfsfólk, sem vinnur á covid-stofnuninni, myndi einungis vinna þar og fengi því greitt álag/hærri taxta í samræmi við það."  --  Ef þetta hefði verið gert strax í byrjun faraldursins, hefði það sennilega létt álagi af Landsspítalanum og dregið úr hættu á smitum inn á spítalann.  Nú er álagið lítið af innlögnum, en mikið vegna veikinda/sóttkvíar starfsfólks og vegna göngudeildarinnar. Spítalinn þarf að meta, hvort þetta breytta fyrirkomulag yrði til bóta úr þessu. Búið er að slaka á kröfum um lengd einkennalausrar einangrunar og sóttkvíar starfsfólks Landsspítalans, enda er mannekla höfuðvandamál sjúkrahússins.  Þannig hafa stjórnvaldsráðstafanir bitið í skottið á sér.
2. "Undirbúa þarf almenning, eins og bezt verður á kosið.  Fólk er hvatt til að fara í bólusetningu og örvunarbólusetningu áður en samfélagslegum takmörkunum er aflétt.  Þeir, sem kjósa það hins vegar ekki, geta tekið upplýsta ákvörðun um það, enda hættan á alvarlegum veikindum eftir smit lítil hjá hraustum, ungum einstaklingi." --  Ástæðan fyrir þeim ógöngum, sem samfélagið er í núna vegna ómíkron, er haldleysi bóluefnanna, og skaðsemi þeirra hefur líka verið staðfest hjá óvenju stórum hópi sprautuþega. Langtíma virkni á ónæmiskerfi og mikilvæg líffæri er óþekkt.  Er þá ekki skynsamlegra að birgja spítalana upp af lyfjum, sem gagnleg hafa reynzt í baráttunni við SARS-CoV-2 ?
3. "Þegar þjóðfélagið er eins vel undirbúið og hugsazt getur, ætti að hætta handahófskenndum, kostnaðarsömum og oft tilgangslitlum sóttvarnaraðgerðum.  Þetta á m.a. við um smitrakningu, skimun á landamærum, notkun hraðprófa fyrir stórviðburði og notkun almennings á grímum.  Ef fólk vill nota grímur, er því að sjálfsögðu frjálst að gera það eftir sem áður.  Áfram ætti að hvetja til og minna á handþvott og spritti." -- Þetta er hægt að taka undir, enda er það kjarninn í hugmyndum læknisins um nýja aðferðarfræði.  Hvetja ætti fyrirtæki, stofnanir og einstaklinga, til að viðhafa ráðstafanir, sem draga úr hættu á hópsmitum, en skyldan sé afnumin.  Allt mun þetta spara þjóðfélaginu stórfé og létta fólki lífið.  
4. "Þegar búið er að undirbúa hlutina vel, mætti samfélagið ganga að mestu eðlilega.  Ungt fólk og börn gengur í skóla, er í íþróttastarfi o.s.frv.  Ef fólk verður veikt, þá heldur það sig heima, eins og við höfum alltaf gert.  Ekki er skylda að fara í sóttkví eða smitgát, þótt umgengni hafi verið við einstakling, sem greinist með covid.  Ef fólk, sem hefur verið útsett, vill vera heima/fara varlega, þá getur það auðvitað gert það.  Þetta mun byggja upp náttúrulegt ónæmi í samfélaginu tiltölulega fljótt, sérstaklega með omicron afbrigðinu, sem er mjög smitandi og virðist valda mildari veikindum.  Náttúrulegt ónæmi stórs hluta þjóðarinnar mun svo hjálpa til [við] að minnka líkur á síendurteknum smitbylgjum, þótt vissulega sé mögulegt, að ný afbrigði muni koma upp, sem valdi aftur veikindum hjá þeim, sem smitazt hafa af fyrri afbrigðum." -- Jafnvel sóttvarnarlæknir Íslands talaði um það í hádegisfréttum RÚV 29.12.2021, að nú mætti fara að huga að tilslökunum í samfélaginu vegna vægra veikinda, en ekki var hann þá tilbúinn að fara að dæmi Bandaríkjamanna um styttingu sóttkvíar og einangrunar að uppfylltum ákveðnum skilyrðum, heldur vill hann nú bíða eftir ráðleggingum frá  sóttvarnarstofnunum Evrópu.  Maðurinn er allt of regandi í sinni afstöðu, sem er ekki traustvekjandi.  Hin pólitísku stjórnvöld verða að taka af skarið.  Athuganir í Suður-Afríku, þar sem ómíkron afbrigðisins varð fyrst vart, veita von um, að náttúrulegt ónæmi gegn ómíkron muni veita nægilegt viðnám gegn öllum afbrigðum SARS-CoV-2 til að hindra faraldra. Einkennalaus sóttkví er orðin tímaskekkja.  
5. "Fólki í áhættuhópum er ráðlagt að fara áfram varlega, og gerðar eru ráðstafanir til að færa því nauðsynjar, ef þarf.  Ef um blönduð heimili er að ræða, væri boðið upp á tímabundið húsnæði/hótel fyrir hluta heimilismanna, ef nauðsyn væri á.  Þeim, sem búa á blönduðum heimilum, er einnig ráðlagt að fara varlega og e.t.v. að fara í skyndipróf í meira mæli.  Ný lyf virðast minnka líkur á innlögn hjá áhættuhópum, og mikilvægt [er] að nota þær aðferðir, sem til eru til að lágmarka hættu á alvarlegum veikindum í þessum hópi og öðrum." -- Þarna minnist Jón Ívar á ný lyf við C-19.  Þau hljóta að verða einn af hyrningarsteinum hinnar nýju sóttvarnarstefnu, sem liggur til eðlilegra lífs en nú og að hætta að reiða sig á og leggja stórfé og tíma í fullkomlega misheppnuð bóluefni. Margt bendir til, að bóluefnin veiti alls enga vernd gegn ómíkron.  Þess vegna er það eins og út úr kú að hvetja nú foreldra til að láta  bólusetja börn sín með efnum, sem eru meira en lítið varasöm fyrir þau, ef marka má dr Robert Mallone, aðalhöfund mRNA-tækninnar.
6. "Starfsfólk annarra heilbrigðisstofnana, sem sinnir aðhlynningu sjúklinga og áhættuhópa, þyrfti að fara í dagleg covid-próf og vera með viðurkennda grímu og nota hlífðarbúnað við aðhlynningu, á meðan mestur fjöldi smita gengur yfir."

 

Þann 27.12.2021 birti Morgunblaðið harða ádrepu á sóttvarnaryfirvöld og ríkisstjórn fyrir tréhestalega stjórnun sóttvarna, þar sem farið er offari í frelsisskerðingum m.v. vægari einkenni nýrra afbrigða veirunnar á borð við ómíkron.  Þar er brotið á grundvallarréttindum almennings, þegar önnur vægari úrræði eru í boði. Tregða sóttvarnarlæknis við styttingu einkennalausrar einangrunarvistar og sóttkvíar, sem ómíkron afbrigðið hefur þó orðið ýmsum öðrum þjóðum ástæða til að gera, er lítið dæmi um embættisfærslu, sem hefur mesta tilhneigingu til að hjakka í sama farinu.  Téð grein í Morgunblaðinu var eftir Jón Steinar Gunnlaugsson, lögmann, og hét einfaldlega:

"Hættið þessu".

Hún hófst þannig:

"Ráðstafanir íslenzkra stjórnvalda í tilefni af covid-veirunni hafa nú gengið úr öllu hófi [brot á stjórnsýslulögum - innsk. BJo]. Langflestir Íslendingar hafa látið sprauta sig og langflestir með þremur sprautum.  Yfirgnæfandi meirihluti manna er kominn í skjól á þann hátt, að jafnvel þeim, sem hafa smitazt af veirunni, stafar ekki hætta af henni.  Meira en 95 % þeirra fá engin eða bara smávægileg einkenni.  Þeir, sem eftir standa, veikjast lítillega, en nær enginn alvarlega.  Morgunblaðið birti aðgengilegar upplýsingar um þetta 23. desember sl. (bls.6).

Þrátt fyrir þessar staðreyndir eru landsmenn, svo furðulegt sem þar er, beittir frelsisskerðingum til að hindra, að smit berist milli manna.  Hafi einstakur maður verið í návist annars, sem ber veiruna með sér, er sá fyrrnefndi settur í sóttkví og bannað að umgangast annað fólk um tiltekinn tíma.  Hann er mældur fyrir smiti í upphafi og við lok sóttkvíar, sem stendur í 5-14 sólarhringa.  Það er því ekki skilyrði fyrir því að verða beittur ofbeldinu að hafa smitazt af veirunni.  Nóg er að hafa komið nálægt einhverjum, sem hefur smitazt.  Þetta er sagt gert til að hindra útbreiðslu veirunnar.  Samt segja yfirvöld, að líklega muni um 600 landsmenn smitast á dag.  Svo er að skilja, að markmið þeirra sé að fækka í þeim hópi, kannski í 400-500 ?"

Allt umstangið er sagt vera til að verja heilbrigðisstofnanir, aðallega Landsspítalann, en nú blasir við, að þetta gerræðislega fyrirkomulag er helzta orsök vandræða Landsspítalans nú um stundir á formi gríðarmikils álags á starfsfólkið, sem þó heldur uppi þjónustunni.  Við þessar aðstæður blasir við, að aðgerðir sóttvarnaryfirvalda gera aðeins illt verra, og þess vegna ber að afnema sóttkví og einkennalausa einangrun.  Það mun aðeins stytta tímann fram að náttúrulegu ónæmi og létta á atvinnulífinu og stofnunum sveitarfélaga og ríkis. 

Í lok greinar sinnar dró höfundurinn saman rök sín:

"Það er auðvitað furðulegt að beita þvingunum til að forðast smit á sjúkdómi, sem er svo til hættur að valda skaða og kallar ekki á önnur úrræði en aðrir sjúkdómar, þ.e. aðstoð lækna.  Aðgerðirnar fela auk annars í sér alvarleg frávik frá meginreglunni um frelsi fólks og ábyrgð á sjálfu sér, sem verður að teljast grunnregla í samfélagi okkar. 

Svo ég segi bara við þessa valdsæknu stjórnarherra: hættið þessu og það strax."

 

 

  

 

Tálsýn lyfjafyrirtækjanna og EMA

Nú geisar ómíkron-afbrigði SARS-CoV-2 og er mjög smitandi, talið ferfalt á við deltu, en veldur mun færri sjúkrahússinnlögnum (allt að 80 % færri) og mun færri alvarlegum veikindum (allt að 70 % færri) en fyrra afbrigðið, delta, á hverja 1000 greinda.  Enginn veit, hvað við tekur eftir þetta afbrigði, en eitt virðist alveg ljóst.  Bóluefnin eru engin fyrirstaða fyrir þessa veiru, sízt mest stökkbreyttu afbrigðin.

  Þessi bóluefni við C-19 væru almennt aðhlátursefni vegna getuleysis, ef staða þeirra væri ekki grafalvarleg, eins og lesa má um í viðhengi með þessum vefpistli fyrir eitt mRNA-bóluefnið.  Þar er um að ræða þýðingu pistilhöfundar á þýzkri veffrétt um, að 2 efni, ALC-0159 og ALC-0315, sem bönnuð eru til notkunar á og í mönnum, hafi verið notuð í BionTech/Pfizer-bóluefnið gegn C-19 með vitund Lyfjaeftirlitsstofnunar Evrópu.  Þar eru því jafnframt gerðir skórnir, að forstjóri þeirrar stofnunar, sem er ábyrg gagnvart ESB um lyfja- og bóluefnamál, sé ekki merkilegur pappír, eins og þar stendur, og reyndar vanhæf vegna tengsla sinna við lyfjaiðnaðinn.  Hún er á þessu vefsetri, Anti-Spiegel, vænd um að draga taum stórfyrirtækja innan lyfjaframleiðslugeirans.  

Ýmsum hérlendis og í öðrum löndum þykja viðbrögð yfirvalda við faraldrinum C-19 vera yfirgengileg og fara fram úr heimildum þeirra. Það er í raun mjög varhugavert, að yfirvöld fari inn á braut frelsisskerðinga einstaklinga, sem hafa ekki einkennt lýðræðisríki hingað til, heldur þvert á móti einræðisríki.  Þar að auki verður að draga mjög í efa gagnsemi lokana og alls kyns hamla í sóttvarnarskyni, því að jafnan hljóta persónulegar sóttvarnir að virka bezt.  Í þessu sambandi kemur upp í hugann latneska spakmælið: "þótt náttúran sé lamin með lurk, þá leitar hún út um síðir".  Hinir fornu Rómverjar vissu, hvað þeir sungu.  

Þann 21. desember 2021 birtist í Morgunblaðinu stutt grein eftir Jón Steinar Gunnlaugsson, lögmann.  Honum er nóg boðið með þeirri forræðishyggju og stjórnlyndi, sem skín út úr sóttvarnaraðgerðum íslenzkra stjórnvalda og minna hann á sovétskipulag fyrri tíðar, alls ekki að ófyrirsynju.  Þá orti Jóhannes úr Kötlum lofkvæði um kommúnismann og óskaði þess heitast, að slíku þjóðskipulagi yrði komið á á Íslandi, væntanlega með stjórnarbyltingu í anda bolsévíka.  Enn þann dag í dag finnast slíkir furðupésar á meðal vor: "Sovét-Ísland-óskalandið-hvenær kemur þú ?"  Nú verður enn frekar vitnað í grein JSG, sem heitir:

"Draumsýn verður að veruleika":

"Þó að mannkynið eigi að hafa lært af reynslunni, eru samt margir, kannski flestir, borgarar á þeirri skoðun, að viðspyrna gegn vá, eins og t.d. veiru, sem fólk smitast af, felist í því að koma á sovézku skipulagi.  Í því felst, að heimild borgara til að ráða sér sjálfir er afnumin eða skert og valdið falið handhöfum ríkisvalds á hendur. Sérfræðingar leggja ráðamönnum til hugmyndir um frelsisskerðingar undir þeim formerkjum, að verið sé að vernda fólkið.  Einkenni sovétsins leyna sér ekki.  Þau felast m.a. í, að tjáskipti ríkis og borgara fara aðallega fram í aðra áttina, þ.e. frá ríkinu og til borgara, sem oft eiga engan kost á að fá svör við spurningum um réttlætingu þessarar valdbeitingar gagnvart þeim sjálfum."

Það má kalla uggvænlegt, hversu almenns stuðnings frelsisskerðingar og hömlur njóta í samfélaginu, en hann er reistur á hjarðeðli, sem er manninum áskapað, þegar visst hugarástand skapast "í hjörðinni" vegna meintrar eða raunverulegrar ytri ógnar.  Þetta minnir óþyrmilega á, hversu auðvelt þjóðernisjafnaðarmönnum reyndist að afnema frelsi þýzku þjóðarinnar stig af stigi á árunum 1933-1934 með skírskotun til Versalasamningsins og fjandmanna þýzka ríkisins, innan ("der Feind hört mit") og utan landamæra þess ("sigurvegarar" hildarleiksins 1914-1918).  Veikburða stoðir lýðræðis Weimar-lýðveldisins hrundu eins og spilaborg.  Þetta hefur vakið furðu ýmissa seinni tíðar manna, en nú upplifa þeir hið sama á eigin skinni að breyttu breytanda ("mutandum mutandis" (kannski er farið að fenna yfir latínu 4. bekkjar MR)).

Þessi upprifjun er til að varpa ljósi á gildi einstaklingsfrelsisins, og hversu berskjaldað það er við vissar aðstæður.  Þess vegna ber að fagna hugvekjum og baráttu hugsjónamanna á borð við Arnar Þór Jónsson, Jón Steinar Gunnlaugsson og Jón Magnússon, lögmenn, gegn hvers konar aðför að grunnstoðum lýðræðisins og stjórnskipun  lýðveldisins með valdatöku framkvæmdavalds ríkisins á kostnað borgaralegs frelsis. 

 "Ætla verður, að þessi ráð [sóttvarnarráð hins opinbera - innsk. BJo] séu vanmáttug.  Bezta vörnin felst áreiðanlega í að bjóða fram lyf og bóluefni, sem hver og einn borgari á kost á að fá, en gera síðan í meginatriðum ráð fyrir, að hver og einn passi upp á sjálfan sig.  Það er a.m.k. allt of mikið í húfi, til að réttlætanlegt sé að taka völdin af borgurum um eigin hag þeirra og fá þau misvitrum stjórnmálamönnum í hendur.

Við ættum því að snúa af þessari leið og taka aftur til við að treysta borgurum fyrir forræði sinna eigin mála."

Undir þetta skal taka með einum varnagla þó.  Lyf berast nú frá framleiðendum, sem eru gagnleg gegn pestinni og beitt er gegn miklum veikindum, en bóluefnin virðast hins vegar vera gjörsamlega misheppnuð.  Í Svíþjóð eru 10 sinnum tíðari aukaverkanir mRNA-bóluefnanna, sem með ærnum kostnaði er beitt gegn C-19, en hefðbundinna bóluefna gegn öðrum veirusjúkdómum. Í þessu sambandi er bent á viðhengi þessa pistils.

Nokkrir sænskir læknar hafa skorað á yfirvöld að gera hlé á bólusetningum með BionTech/Pfizer vegna meints fúsks framleiðendanna í tilraunafasa 3 með bóluefni gegn C-19. 

Sænsk skýrsla, sem Sebastian Rushworth, læknir í Svíþjóð, gerði grein fyrir á vefsetri sínu í vetur, sýndi fram á hraksmánarlega lélega endingu á verndarvirkni bóluefnanna gegn C-19, og þau virðast hafa afar litla verndarvirkni gegn ómíkron-afbrigðinu. Nú berast tíðindi af því, að ending "örvunarskammtsins" (3. sprautu) sé aðeins 2 mánuðir, en eftir þann tíma frá bólusetningu fjari hratt undan verndaráhrifunum. Er það í samræmi við sænska rannsókn á endingu tveggja skammta af bóluefnum við C-19. Stingur það fullkomlega í stúf við fullyrðingar sóttvarnarlæknis Íslands um varanleika varnar "örvunarskammtsins", sem hann sagði, að yrði miklu meiri en af fyrstu tveimur.  Nú er nóg komið af áróðri þessa mæta manns fyrir stórgölluðum bóluefnum og misheppnaðri stórkarlalegri tilraun á fólki með nýja bóluefnatækni.  

Morgunblaðið hefur verið gagnrýnið á frelsisskerðingar almennings, sem opinberar sóttvarnarráðstafanir fela í sér, og er þessi gagnrýni gríðarlega mikilvæg fyrir heilbrigða stefnumótun í þessu heilbrigðisviðfangsefni, en opinber stefnumörkun er reyndar í skötulíki og felst ekki í öðru en að bregðast skjótt við illa rökstuddum minnisblöðum sóttvarnarlæknis. Nú hefur veiran sjálf tekið völdin og stefnir ótrauð á náttúrulegt hjarðónæmi, hvað sem kjánalegum og dýrum opinberum hömlum og fjöldatakmörkunum líður og algerlega óháð fjöldabólusetningum.  Sóttvarnirnar hafa beðið skipbrot, en samt er hjakkað í sama farinu. 

Forystugrein Morgunblaðsins 22. desember 2021 hét:

"Framtíð með faraldri":

"En er hægt að ganga að því vísu ? [að 3. sprautan dragi úr útbreiðslu smitanna og alvarlegum veikindum - nei, auðvitað ekki, en mRNA-bóluefnin hafa valdið heilsutjóni og sumum orðið að fjörtjóni - innsk. BJo.] Getur ekki verið, að fljótlega komi afbrigði, sem kalli á 4. eða 5. sprautuna ?  Enn vægara afbrigði, en enn meira smitandi.  Hvað gerum við þá ?  Verður öllu skellt í lás á ný ?  

Við slíkum vangaveltum hafa aldrei fengizt svör og til þess vísað, að ekki sé hægt að segja neitt um aðgerðir fyrr en á hólminn er komið.  En er það ásættanlegt ?  Getum við búið við slíkt fyrirkomulag til frambúðar ?  Og þá hve lengi ?  Veiran virðist ekkert á förum og gæti, í ýmsum afbrigðum, fylgt okkur árum saman. 

Bjarni Benediktsson, fjármálaráðherra, vék að þessu í gær  og sagði, að kallað væri eftir því, "að á sama tíma og við bregðumst við ástandinu á grundvelli upplýsinga, sem breytast frá degi til dags, þá verðum við á sama tíma að teikna upp nýja framtíðarsýn, eitthvert plan um það, hvernig við hyggjumst tryggja sem fyrst, að fólk endurheimti eðlilegt líf."" 

Jón Ívar Einarsson, prófessor í læknisfræði við Harvard-háskóla, hefur þegar svarað flestum ofangreindum spurningum Morgunblaðsins og "teiknað upp nýja framtíðarsýn" í þessum efnum, sem þessum pistilhöfundi þykir að flestu leyti raunhæf og skynsamleg.  Hann birti hugmyndir sínar á vefsetri Innherja Vísis nýlega.  Þannig hafa stjórnvöld nú 2 valkosti, þ.e. að hjakka í vonlausu fari sóttvarnaryfirvalda með miklum opinberum kostnaði og gríðarlegu tjóni einkaaðila í þjóðfélaginu, fyrirtækja og einstaklinga, eða að varða leiðina út úr þokunni (Kófinu) inn á slóð, sem lágmarkar tjónið. 

"Nauðsynlegt er, að þingið taki þessi mál til rækilegrar umræðu.  Það má aldrei verða léttvægt að skerða frelsi fólks, og þó að það kunni að vera nauðsynlegt við ákveðnar aðstæður og til skamms tíma, t.a.m. þegar farsótt skellur skyndilega á hér á landi og um heiminn allan, þá hljóta allt önnur lögmál að gilda, þegar mánuðir og ár líða og allt útlit er fyrir, að ástandið vari lengi enn."

Það er tímabært, að Alþingi taki nú afstöðu til sóttvarnarstefnu, sem einkennist af einleik sóttvarnarlæknis framhjá Sóttvarnarráði, og álitlegrar stefnu, sem Jón Ívar Einarsson, læknaprófessor, hefur sett fram, þar sem hann leggur til, að hið opinbera dragi úr eða hætti skimunum, smitrakningum, lokunum og fjöldatakmörkunum, viðkvæmir verði verndaðir sérstaklega og sóttvarnarráðstafanir lagðar í hendur fyrirtækja, viðburðahaldara, félaga og einstaklinga. 

  

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• tvo_vi_botar_efni_mrna.docx