Flugvöllur í klóm forræðishyggju

"Vér einir vitum - "end of discussion"(umræðum lokið)", sögðu einvaldar forðum tíð.  Núverandi borgarstjórnarmeirihluti virðist fylgja sömu hugmyndafræði gagnvart flugvellinum í Vatnsmýri, því að borgarfulltrúar meirihlutans leggja kollhúfur, þegar þeim er bent á, að með því að taka hann út af Aðalskipulagi og þrengja stöðugt að starfsemi hans, séu þeir að vinna gegn vilja greinilegs meirihluta borgarbúa og landsmanna allra. 

Það er alls ekki hægt að halda því fram, að borgarfulltrúar meirihlutans hafi verið kosnir til að eyðileggja starfsemi Vatnsmýrarvallar og þröngva honum til lokunar, því að þeir forðuðust umræður um völlinn í kosningabaráttunni.  Flærð, undirlægjuháttur og svik einkenna meirihluta Dags B. Eggertssonar í flugvallarmálinu. Munu þessi vinnubrögð verða sem myllusteinn um háls honum um ókomin ár í pólitíkinni. 

Hjálmar Sveinsson, formaður Hverfa-og skipulagsráðs Reykjavíkurborgar, er nú um stundir handbendi Dags, borgarstjóra, við að lama Reykjavíkurflugvöll með því að gefa út framkvæmdaleyfi til Valsmanna.  Hann kastar stríðshanzkanum í Flugvallarvini með því að halda því fram, að nokkur tími muni líða áður en þessar framkvæmdir hafi áhrif á nothæfni flugbrautar 06/24, sem nota þarf í SV- og NA-áttum, sem eru allalgengar, t.d. síðast liðinn vetur.

Þorkell Á. Jóhannsson, flugstjóri hjá Mýflugi, var borinn fyrir því í Morgunblaðinu 20. febrúar 2015, að þá þegar hafi sjúkraflugvél Mýflugs þurft á téðri Neyðarbraut að halda 12 sinnum frá áramótum. Þetta jafngildir 1,6 skiptum á viku, sem sýnir í hnotskurn, að verði flugvöllurinn sviptur þessari flugbraut, mun það hafa grafalvarlegar afleiðingar fyrir notagildi flugvallarins, lendingaröryggi sjúkraflugvéla og líf sjúklinga í lífsháska.  Hegðun Hjálmars, þessa, Sveinssonar, áhugamanns um borgarskipulag og þéttingu byggðar, og handlangari borgarstjóra í herferð hans á hendur samgöngum í lofti innanlands, er með öllu óafsakanleg, af því að hér snýst málið um líf eða dauða.

Í höfuðborgum Evrópu er ólíkt meira landleysi og hærra verð á lóðum en í Reykjavík.  Samt dettur borgaryfirvöldum þar ekki í hug að gera borg, sem er svo vel í sveit sett að hafa innan borgarmarkanna flugvöll, flugvallarlausa. Flugvöllum er e.t.v. fækkað, en að skera algerlega á tengingu höfuðborgarinnar við aðra landshluta og útlönd loftleiðis þykir hvergi borga sig né koma til mála fyrir höfuðborg. Tekjur af slíkum flugvöllum og hærra þjónustustig borgarinnar við íbúa sína og aðra íbúa viðkomandi lands þykja alls staðar vega þyngra en verðmæti landsins, sem þeir spanna, sem lóðir undir íbúðir.  Þetta krambúðarhugarfar núverandi stjórnenda Reykjavíkurborgar er þeim til minnkunar og sæmir engan veginn stjórnendum höfuðborgar. 

Í borgarstjórn Reykjavíkur er þessu öðru vísi farið en í öllum öðrum borgarstjórnum höfuðborga.  Þar sitja að völdum sérvitringar, sem hafa bitið í sig fordild, sem heitir "þétting byggðar".  Fyrir henni verður allt að víkja og þar á meðal flugvöllurinn í Vatnsmýrinni fyrir íbúðum. Þó að "þétting byggðar" sé afar óyndislegt fyrirbrigði vegna fækkunar bílastæða og grænna svæða, hávaða, titrings og þungaumferðar á meðan á framkvæmdum stendur, þá væri hún skiljanleg, ef Reykjavík mundi vanta land undir lóðir, en sú er alls ekki raunin.  Meirihlutinn í borginni vill bara fremur byggja nálægt miðborginni en í úthverfum, aðallega af umferðartæknilegum ástæðum að því, er virðist.  Það er meinloka, því að fæstir eiga að jafnaði erindi við miðborgina, heldur við vinnustað sinn og skóla barnanna, sem líklegra er en ekki, að séu báðir staðsettir utan póstnúmers 101.

Nýtt Háskólasjúkrahús við Hringbrautina mun auka umferðarálagið gríðarlega á og við Hringbraut, og þar er Vatnsmýrin í næsta nágrenni.  Það stefnir í langvarandi umferðaröngþveiti, þegar sjúkrahúsið og íbúðir í Vatnsmýrinni verða risnar.  Það er flótti, sem ekki sæmir valdhöfum í Reykjavík, að stinga hausnum í sandinn og reikna með gríðarlegri fjölgun hjólreiðafólks, sem leysa muni fyrirsjáanlegan umferðarvanda allan ársins hring.  Fyrir Háskólasjúkrahús er hins vegar flugvöllur ákjósanlegur nágranni. Fyrir fólk í neyð getur sú grennd skipt sköpum. 

Vatnsmýrin er órjúfanlega tengd flugsögu Íslendinga, sem hófst árið 1919 og er gagnmerk.  Þar eru flugskólar og flugklúbbar, og þar er miðstöð innanlandsflugs.  Að úthýsa þessari mikilvægu starfsemi jafngildir að greiða samgöngukerfi landsmanna bylmingshögg.

Hvernig dettur stjórnmálamönnum í hug að haga sér með svo yfirgengilegum fautahætti í máli, sem snertir mjög marga borgarbúa og aðra landsmenn ?  Þessir stjórnmálamenn ættu að vita, að fólki er ekki sama um flugstarfsemina í Vatnsmýrinni.  Árið 2014 voru borgarstjóranum í Reykjavík afhentar undirskriftir um 70 000 landsmanna, sem tjáðu yfirvöldum borgar og lands með undirskrift sinni þann vilja sinn, að ekki yrði hróflað við flugvellinum.  Það þýðir, að þeir vilja eindregið hafa 3 flugbrautir í Vatnsmýrinni og að flugvöllurinn verði þar áfram ótímabundið á meðan þörf er fyrir hann og annar flugvöllur leysir hann ekki af hólmi. Hið síðar nefnda verður að telja ólíklegt af flugtæknilegum og fjárhagslegum ástæðum, enda er ekki langt síðan ráðizt var í dýrt viðhald á flugbrautunum. 

Í apríl 2015 gerði MMR skoðanakönnun á meðal landsmanna um það, hvort þeir teldu verjanlegt að vængstífa völlinn og afnema eina flugbrautina, umrædda Neyðarbraut.  Niðurstaðan var með þeim hætti, að ljóst er, að sérvitringar borgarstjórnar eru að vaða út í kviksyndi ólýðræðislegra stjórnarhátta í stórmáli, þar sem þeir munu engri fótfestu ná í pólitíkinni, nema þeir láti af villu síns vegar.  Tæplega 71 % borgarbúa eru þeirrar skoðunar, að ekki skuli hrófla við Neyðarbrautinni.  Tæplega 90 % íbúa landsbyggðarinnar eru líka þessarar skoðunar.  Í ljósi þessarar niðurstöðu er fáheyrt, að stjórnmálamenn, sem eru í vinnu hjá þessu sama fólki, skuli gjörsamlega ætla að sniðganga vilja þess. "Vér einir vitum." 

Ríkisvaldið og þar með að öllum líkindum meirihluti Alþingis er andvígt því að skerða notagildi flugvallarins og draga þar með úr öryggi notenda hans og árangri sjúkraflugsins við að koma sjúklingum í tæka tíð í lækningaaðstöðu, sem ekki er fyrir hendi annars staðar á landinu en í Reykjavík.  Ríkisvaldið gerði á sínum tíma það að skilyrði fyrir því að fallast á lokun SV/NA-brautar Reykjavíkurflugvallar, að sams konar braut yrði opnuð á Keflavíkurflugvelli.  Það hillir ekkert undir hana, enda yrðu það slæm skipti, því að sjúkraflug/innanlandsflug og millilandaflug/herflug fer illa saman, svo að ekki sé nú minnzt á hagsmuni sjúklinganna, sem lending á Suðurnesjum getur skipt sköpum fyrir á verri veginn. Í stefnu núverandi stjórnvalda felst, að þau vilja áframhaldandi rekstur allra flugbrautanna þriggja í Vatnsmýrinni, og að þar verði reist sómasamleg aðstaða fyrir áhafnir, flugvallarstarfsfólk og flugfarþega.  Núverandi borgaryfirvöld eru hins vegar ákveðin í að fremja gerræðislegt óhæfuverk, sem flestir hagsmunaaðilar, nema "Valsmenn", einhverjir byggingameistarar og húsagerðarlistamenn, eru andvígir.  Þar með er allri starfseminni haldið í gíslingu, sem hefur varað lengur en góðu hófi gegnir og binda verður endi á strax.

Í ljósi þessarar alvarlegu stöðu, sem hér hefur verið rakin, á Alþingi ekki annars úrkosta en að tryggja framtíð flugvallarins að sínum hætti, svo að allir hagsmunaaðilar flugvallarins og nágrennis hans geti farið að gera áætlanir af öryggi til skamms og langs tíma. Það kunna að verða málshöfðanir út af slíkum gerningi, og verður þá fróðlegt að sjá, hvernig dómstólar taka t.d. á þeim gerningi Reykjavíkurborgar að ganga freklega á atvinnufrelsi í fluggeiranum og taka ákvörðun, sem að beztu manna yfirsýn verður til þess, að innanlandsflugið leggur upp laupana í sinni núverandi mynd.  Þar fara borgaryfirvöld offari og valda miklu tjóni á lögaðilum, sem hagsmuni hafa af flugvellinum í sinni núverandi mynd, svo að ekki sé minnzt á hagsmuni starfsfólks flugrekendanna, flugfarþeganna og flugnemendanna. Vaxandi ferðaþjónusta er undirstaða fjölgunar flugfarþega í innanlandsflugi, Grænlands- og Færeyjaflugi undanfarið.  Innanlandsfarþegarnir flytjast þá á þegar oflestað vegakerfið og valda meiri umferðarhættu og viðhaldskostnaði á vegunum, svo að mengunin sé nú látin liggja á milli hluta.

Til að árétta afstöðu stjórnvalda í þessu máli reit innanríkisráðherra, Ólöf Nordal, bréf til borgarstjóra, Dags B. Eggertssonar, höfuðpaursins í samsærinu gegn Reykjavíkurflugvelli, þann 17. apríl 2015, þar sem hún kveður með öllu ótímabært að gefa út framkvæmdaleyfi og hefja framkvæmdir á umráðasvæði Valsmanna við Hlíðarenda. 

Niðurstaða Verkefnisstjórnar um greiningu á flugvallarkostum á höfuðborgarsvæðinu er enn á huldu. Flugtæknilega er hins vegar ekki vitað um betra flugvallarstæði en Vatnsmýrina, enda fór það val fram að vel yfirlögðu ráði á sínum tíma áður en innrásarher Stóra-Bretlands gekk á land 10. maí 1940, en sem kunnugt er hóf innrásarliðið þegar jarðvegsskipti í Vatnsmýrinni, þar sem flugbrautirnar áttu að koma.    Mælingar bentu þá þegar til, að tiltækileiki ("availability")sambærilegs flugvallar yrði hvergi meiri á höfuðborgarsvæðinu og þótt víðar yrði leitað.  Staðsetningin er einstaklega vel heppnuð.

Ólöf gat þess jafnframt í bréfi sínu, að Samgöngustofa væri enn að rannsaka afleiðingar lokunar flugbrautar 06/24, á starfsemi flugvallarins og flugöryggi.

Það hrannast upp rökin fyrir Alþingi að grípa í taumana.  Það verður jafnframt að álykta sem svo, að sveitarfélagið sé að baka sér skaðabótaskyldu bæði gagnvart Valsmönnum og flugrekendum á Reykjavíkurflugvelli með því að gefa út framkvæmdaleyfi, sem að öllum líkindum mun verða afturkallað og jafnvel dæmt ólöglegt, því að almannaheill sé stefnt í voða með því að rýra á nokkurn hátt notagildi flugvallarins.  Þá þarf ekki að orðlengja það, að almannaheill er stefnt í voða með því að taka flugvöllinn smátt og smátt út af Aðalskipulagi.

Óheillakrákur núverandi borgarstjórnarmeirihluta stefna hagsmunum Reykjavíkurborgar í óefni. Það gátu kjósendur sjálfir sagt sér, þegar þeir kusu þá, því vinstri mönnum hættir mjög til að láta stjórnast af þröngsýni og sérhagsmunum.  Þeir sjá ekki skóginn fyrir trjánum.  Varizt vinstri slysin.

   

   

 

 

 

  

 

 

Heimur batnandi fer ?

Matt Ridley hefur í bókinni, "Heimur batnandi fer", fært rök fyrir því, að svo megi líta á, að flest horfi til betri vegar fyrir almenning í heiminum. Er þetta í raun svo ?

 Það eru aðallega tækniframfarir mannkyns, sem skjóta stoðum undir röksemdafærslu Ridleys.  Þegar hins vegar kemur að skiptingu þjóðarteknanna á Vesturlöndum, kemur við rannsókn ýmislegt óæskilegt í ljós, því að fjármagnseigendur virðast toga sífellt meira til sín á kostnað hins vinnandi manns. Það getur ekki verið markmiðið með framleiðslu, hverju nafni, sem hún nefnist, nú á tímum, að fjarmagnseigendur fleyti rjómann ofan á, en launþegarnir megi lepja undanrennuna.  Hinn vinnanandi maður og kona eiga að vera í öndvegi.  Þetta er ekki Marxismi.  Þetta er ekki síður viðhorf frjálshyggju í anda Adams Smiths.

Verklegar framfarir við vinnu eiga mestan þátt í aukinni verðmætasköpun, en fjármagn skapar eitt og sér ekki verðmæti, þó að það vissulega sé nauðsynlegt með, og fjármagnseigendum beri arður í hlutfalli við áhættuna, sem þeir leggja í. Að öðrum kosti þurrkast fjármagn upp, eins og undir Ráðstjórninni.  

Í upphafi unnu menn allt sjálfir í sveita síns andlitis.  Þá hélt verkaskipting, stéttaskipting og þrælahald í krafti vopnavalds innreið sína og dýr voru tekin í þjónustu mannsins. Þessu var stundum stjórnað af ríkisvaldi og stundum af héraðshöfðingjum.  Um 1750 verða vatnaskil í þróun atvinnuhátta með Iðnbyltingunni, sem fól í sér nýtingu annarrar orku en manna og dýra, þ.e. vélvæðingu, fyrst með nýtingu varmaorku, t.d. fyrir tilstilli gufuvélar Skotans James Watt (1736-1819) og rúmri öld síðar með sprengihreyfli og raforku. Með Iðnbyltingunni hefst hraðfara þróun mannkyns á öllum sviðum. Vélvæðingin skapaði grunn að afnámi Þrælahalds og erfiðisvinnu manna og dýra og útheimti þess vegna endurskipulagningu á samfélagi manna, sem eftir gríðarleg átök endaði með afnámi lénsveldis og innleiðingu lýðræðis.  Eftir styrjöldina, sem batt endi á lénsveldi Evrópu, voru gerðar tilraunir með annars konar stjórunarfyrirkomulag á grundvelli ritanna Das Kapital eftir Karl Marx og Mein Kampf eftir Adolf Hitler.  Báðar þessar tilraunir leiddu til mikilla hörmunga í Evrópu og eru fullreyndar, þó að enn rembist svo kallaðir jafnaðarmenn eins og rjúpan við staurinn við að troða upp á fólk því, sem kalla mættilýðræðislega sameignarstefnu, en hún er hagfræðilegt viðrini, sem alltaf endar úti í mýri með yfirskuldsettan ríkissjóð.     

Á fyrri hluta 19. aldar var lagður fræðilegur grunnur að nýtingu rafmagnsins með verkum manna á borð við Englendinginn Michael Faraday (1791-1867), sem m.a. hannaði rafhreyfil 1821, Skotans James Maxwell (1831-1879), sem sýndi fram á samband rafstraums og segulsviðs, og Þjóðverjans Georgs Ohm (1789-1854), sem leiddi út ýmis grundvallarlögmál rafmagnsfræðinnar. 

Upp úr 1880 hefst nýting rafmagns fyrir alvöru með hönnun rafala, ljósapera, hreyfla, hitalda, spóla og þétta. Rafmagnið umbylti tilveru mannsins og jók framleiðslugetu, framleiðni og arðsemi fjármagns gríðarlega með þrifalegum hætti, en öll hafði þessi vélvæðing og rafvæðing hættur í för með sér.

 Allt var þetta vafalaust til bóta í þeim skilningi að lyfta fjöldanum upp úr fátækt, eymd og vesöld, velmegun jókst á formi bætts húsakosts, styttri vinnutíma, minni barnadauða, bætts heilsufars og meira langlífis.  Heimurinn fór vissulega batnandi á 19. öld, þó að mikill ófriður ríkti í Evrópu fram að Vínarsamkomulaginu 1815, sem haldinn var eftir að Frakkar voru brotnir á bak aftur af Englendingum, Rússum og Prússum undir forystu Wellingtons og von Blüchers. Hefur sól Frakka ekki risið í Evrópu síðan.

Eftir byltinguna í Frakklandi 1789 tekur aðallinn að missa fótanna um alla Evrópu og í staðinn tekur millistéttinni að vaxa fiskur um hrygg, er kemur fram á 19. öldina.  Stéttabarátta magnast þó með vaxandi baráttu um auðinn, og Karl Marx og Friedrich Engels, sem var reyndar þýzkur iðjuhöldur á Englandi, rituðu um draumaríkið, þar sem sameignarstefnan réði ríkjum og enginn auðgaðist á annars vinnu.  Þessi hugarheimur kaffihúsasnata allra tíma breyttist í martröð hins vinnandi manns undir verstu kúgurum mannkynssögunnar í Rússlandi 1917.  Eftir sameiningu Þýzkalands 1871 jukust viðsjár með Evrópuríkjunum, sem náðu hámarki, þegar Fyrri heimsstyrjöldin brauzt út í ágúst 1914 og olli gríðarlegum þjóðfélagsbreytingum í Evrópu, en Þjóðverjum mistókst þar ætlunarverk sitt að sameina Evrópu, og voru það Bretar, sem komu í veg fyrir það, með stuðningi Norður-Ameríku í lokin.  

Aðalsmerki frjálslynds og framsækins samfélags er jöfnun tækifæra fyrir alla.  Evrópa og Bandaríkin, BNA, o.fl., fetuðu sig í þessa átt á 19. öldinni, þó að ekki ríkti þar alls staðar lýðræði.  Með lýðræðinu hafa náðst fram beztu lífskjörin, en það hefur gengið á ýmsu með eignaskiptinguna. Eignir virðast hafa sterka tilhneigingu til að safnast á fáar hendur, og stjórnmálamenn þurfa að sporna við slíku; þó ekki með aðferðum sameignarsinna, sem snúa hringnum 360°, þ.e. öllum eignum er hjá þeim stjórnað af örfáum, nómenklatúrunni, eða ríkisauðvaldinu.

Erlendis er gjarna sagt sem svo, að 50 % fólksins eigi litlar sem engar eignir, skuldlaust, og þess vegna sé eignarhluti eignaminnstu 90 % þjóðanna í raun mælikvarði á eignir miðstéttarinnar, þ.e. sé fjölskyldum raðað eftir nettóeign, lenda öreigar á bilinu 0 - 50 %, miðstéttin á bilinu 50 % - 90 %, og stóreignafjölskyldur á bilinu 90 % - 100 %. 

Til að leggja mat á jöfnuðinn í samfélaginu er hlutfallslegur eignarhluti miðstéttarinnar gjarna borinn saman við eignarhlut auðugustu 0,1 % samfélagsins.  Þróun þessara mála í BNA gefur líklega vísbendingu um ástandið á Vesturlöndum almennt, en hún er með eftirfarandi hætti:

 

    Ár       Neðstu 90 %       Efstu 0,1 %

1910         20 %               20 %

1920         20 %               16 %

1930         16 %               25 %

1940         20 %               18 %

1950         29 %               10 %

1960         28 %               10 %

1970         30 %               10 %

1980         34 %                8 %

1990         34 %               12 %

2000         30 %               16 %

2010         22 %               21 %

 

Á þessari öld hefur sigið á ógæfuhlið fyrir miðstéttinni, en ríkustu 0,1 % fjölskyldnanna hafa rakað saman fé.  Þessi þróun stenzt ekki til lengdar í siðuðu samfélagi. Af þessum ástæðum er ekki hægt að fallast á, að allt stefni á hinn bezta veg í samfélögum Vesturlanda.

Það, sem dálkurinn um eignarhlut neðstu 90 % Bandaríkjamanna á eignakvarðanum sýnir, er, að hlutur miðstéttarinnar hefur ekki verið lakari síðan í upphafi Síðari heimsstyrjaldarinnar í lok kreppunnar miklu.  Þetta hlutskipti er orsök vaxandi óróa á meðal miðstéttarinnar, sem telur flesta kjósendur.  Þrátt fyrir vaxandi þjóðartekjur, hefur afkoma miðstéttarinnar lítið sem ekkert batnað á þessari öld, enda hlutdeild hennar minnkað á sama tíma og hlutdeild hinna eignamestu 0,1 % þjóðarinnar hefur vaxið.  E.t.v. á tækniþróunin einhvern þátt í þessari óheillavænlegu þróun, því að margs konar störf hafa orðið óþörf með tilkomu tölvuvæðingarinnar, svo að dæmi sé nefnt. Tölvuvæðingin og gríðarleg sjálfvirknivæðing er síðata afsprengi tæknivæðingarinnar, sem er að umbylta heiminum aftur með ófyrirsjáanlegum afleiðingum.  

Í Evrópu gætir einnig vaxandi stjórnmálalegs óþols á meðal miðstéttarinnar, sem þjóðernissinnaðir stjórnmálaflokkar á borð við Þjóðfylkinguna í Frakklandi, Sjálfstæðisflokk Bretaveldis, Valkosta fyrir Þýzkaland, Sænska lýðræðisflokkinn og Frjálsa Finna hafa notið góðs af.  Svipaðrar eignaþróunar hefur gætt í Evrópu og í BNA, og atvinnuleysið í ESB hefur reyndar verið miklu geigvænlegra en í BNA og fjölgað mjög í hópi öreiganna, því að sums staðar fær helmingur ungs fólks enga vinnu og hangir á horriminni.  Að þessu leyti er ástandið mun betra á Íslandi, og hér er almennt betri eignastaða en annars staðar í Evrópu, þó að mikil skuldsetning vinni þar á móti. Eignadreifingin er líklega eðlilegri á Íslandi en víða annars staðar á Vesturlöndum vegna mikillar atvinnuþátttöku og almennrar húsnæðiseignar.  Vandamálið á Íslandi hefur fremur verið að dreifa gæðunum áður en þau urðu til, og hefur slík óráðsía leitt til verðbólgins hagkerfis, sem kemur verst niður á kjörum almúgans.   

Eftirsóknarverðasta þjóðfélagið er, þar sem allar stéttir hafa tök á að ganga menntaveginn samkvæmt eigin hæfileikum og án tillits til efnahags.  Þá blandast stéttirnar og mannauður þjóðfélagsins fær bezt notið sín öllum til hagsbóta.  Jafnframt eiga launþegar siðferðilegan rétt á kjarabótum samkvæmt eigin framleiðniaukningu, þ.e. fyrirtækisins, og að bera úr býtum samkvæmt eigin vinnuframlagi að teknu tilliti til eðlilegrar arðsemi fjárframlags eigenda starfseminnar, sem er háð áhættu fjárfestingarinnar. Auðsöfnun á fárra manna hendur er ósiðleg og óþolandi.  Að búa í siðuðu samfélagi hlýtur að fela í sér, að arðurinn af vinnunni dreifist með einum eða öðrum hætti tiltölulega greiðlega um allt samfélagið.  Annars ríkja frumskógalögmál í samskiptum manna, og slíkt vilja fæstir líða.  Slíkt samfélag stenzt öðrum samfélögum ekki snúning til lengdar.    

Á markaði eru framleiðsluöflin mannauður - hráefni - orka - fjármagn.  Það hefur alltaf verið togstreita á milli vinnuafls og fjármagnseigenda um arð starfseminnar.  Nauðsynlegt er að finna jafnvægi þar á milli, sem er þjóðhagslega hagkvæmast, en það er hins vegar hægara sagt en gert.  Um flest Vesturlönd hefur þetta á seinni árum mistekizt með þeim afleiðingum, að hagur miðstéttarinnar hefur rýrnað hlutfallslega, en hagur hinna ríkustu hefur eflzt hlutfallslega, t.d. m.v. tímabilið 1950-1980, þ.e.a.s. Kaldastríðstímabilið.  Í BNA magnast nú þjóðfélagsóánægja af þessum sökum, eins og sannaðist í þingkosningunum í haust, þar sem lýðveldisflokkurinn, repúblikanar, náðu meirihluta í efri deild, Öldungadeildinni, og juku meirihluta sinn í neðri deild þingsins, Fulltrúadeildinni.  Lýðræðisflokkurinn, demókratarnir, sjá nú sína sæng út breidda og munu tapa Hvíta húsinu, nema stjórnmálalegt slys verði á hægri vængnum.  Megn vantrú ríkir í flestum löndum á getu og vilja stjórnmálamanna á vinstri vængnum til að taka á þjóðfélagsmeinum, og meira er þá horft til hægri vængsins, t.d. í BNA og Evrópu.

Samt hefur helzti núlifandi hugmyndafræðingur vinstri manna því miður rétt fyrir sér í bókinni, "Capital in the Twenty-First Century", um, að auðurinn hafni nú í vaxandi mæli í höndum hinna ofurríku, eins og taflan hér að ofan ber með sér, en hann hefur hins vegar engar skynsamlegar lausnir á takteinum.  Hugmyndafátækt einkennir einmitt málflutning vinstri manna á þessari öld.  Eftir gjaldþrot sameignarstefnunnar í Evrópu árið 1989 hefur vinstra fólkið ekki haft neina burði til að fitja upp á nýjungum og að svara kalli tímans. Þetta hefur átakanlega sannazt á jafnaðarmönnum í Frakklandi, sem ráða í Elysée höllinni og í franska þinginu, en eru í bókstaflegum skilningi með allt á hælunum nótt sem nýtan dag.

Ekkert er nýtt undir sólunni, og við siglum nú inn í ástand 18. aldar, öld frönsku byltingarinnar, þar sem að kvænast erfingja ríkidæmis var greiðfærari leið til ríkidæmis en að stofnsetja fyrirtæki. Þetta er þjóðfélagslegt óréttlæti, sem endaði með fallöxinni á 18. öld, og mun enda með byltingum á 21. öldinni líka, verði ekki snúið af ógæfubraut.  Ríkjum mun ganga misvel að fást við þetta vandamál.  Í Kína hefur hundruðum milljóna manna verið lyft upp úr fátækt á 25 árum til bjargálna með innleiðingu auðvaldskerfis undir einræði kommúnistaflokksins, og þar hefur í miklum hagvexti fyrir vikið myndazt millistétt, en þar sem hægt hefur á hagvexti þar, hefur sókn hennar til bættra kjara stöðvazt, en auðurinn er tekinn að safnast í meira mæli á hendur örfárra.  Millistéttin mun ekki sætta sig þetta ásamt einræði kommúnistaflokksins, og hún mun rísa upp og velta flokkinum úr sessi. Enginn veit, hversu blóðugt það verður.

Í Rússlandi á sér stað hrikaleg þróun, þar sem fámenn klíka dregur úr lýðræði með hverju árinu og skarar eld að eigin köku á meðan lýðurinn má éta, það sem úti frýs. Ólígarkar Pútíns skara eld að eigin köku, en hagkerfi Rússlands stendur að mestu á einum meiði, olíu og gasi, sem standa undir 60 % útflutningsteknanna. 

Nú hallar mjög undan fæti hjá Rússum, efnahagslega.  Með olíuverði undir 60 USD/tunna, sem vel getur orðið á næsta ári, það er nú um 70 USD/tunna, og viðskiptaþvingunum Vesturlanda mun gjaldeyrisvaraforði Rússlands brátt verða upp urinn, og fjöldagjaldþrot blasa við fyrirtækjum árið 2015.  Rússneska ríkið gæti lent í greiðsluþroti þá eða árið eftir.  Þetta kemur niður á útflutningshagsmunum Íslendinga.  Þegar eru um ISK 2 milljarðar í vanskilum vegna kaupa Rússa á uppsjávartegundum af íslenzkum útflytjendum, og ef/þegar þessi markaður lokast, þýðir það um ISK 10 milljarða högg fyrir íslenzka sjávarútveginn, sem þá verður að leita á önnur útflutningsmið.  

Hlutdeild miðstétta, þ.e. þeirra 50 % - 90 %, sem eiga minnstu nettóeignirnar, í nettó eignum allra fjölskyldna, ætti ekki að fara niður fyrir þriðjung, og engin ástæða er til að ríkustu 0,1 % fjölskyldnanna eigi meira en 10 % eignanna.  Til þess að hindra óheillaþróun í þessum efnum verður að tryggja 90 % eignaminnsta fólksins sinn hlutfallslega skerf af vexti þjóðarkökunnar hverju sinni, tryggja hlutdeild þeirra í eignum, þ.e. lausafé, bankainnistæðum, verðbréfum og fasteignum, og að sem flestir eignist eigið húsnæði.  Hægt er að nota skattkerfið til að örva þessa almennu eignamyndun, t.d. með skattafslætti á lífeyrissparnað, jafnvel enn meiri sparnað en nú er, og hærri skattheimtu af milljarðamæringum, þó að einhvers konar ofurskattlagning komi ekki til greina, því að hún leiðir einvörðungu til fjármagnsflótta, eins og 75 % skattheimta jafnaðarmanna af frönskum auðmönnum sýndi. Að neyða tekjulitla eldri borgara til að selja eignir, eins og vinstri stjórnin hér gerði á síðasta kjörtímabili með eignaskatti, er einnig afar ósanngjarnt.

Hluti af þessari óheillaþróun á Vesturlöndum er aukin skuldsetning almennings.  Á Íslandi er nú verðhjöðnun, en samt eru Seðlabankavextir um 5,7 %.  Þetta nær engri átt, enda eru nú raunvextir orðnir meira en tvöfalt hærri en þau 2 % - 3 %, sem Seðlabankinn hefur löngum miðað við.  Vísitölutenging lána lækkar nú höfuðstólinn, en vísitölutenging gerir það almennt að verkum, að langan tíma tekur að greiða niður lán, t.d. til húsnæðiskaupa.  Það er nú svigrúm núna til að draga úr vísitölutengingum án þess að lánsfé gufi upp í bankastofnunum. 

Verðbólgan er versti fjárhagslegi óvinur allra, ekki sízt almennings, 90 % fólksins, og fyrirtækjanna, því að hún brennir upp verðmætum og skekkir allt arðsemismat.  Það er allt í sölurnar leggjandi til að halda verðbólgu í skefjum.  Þess vegna er ófært að verða við ósvífnum kröfum öflugra þrýstihópa um launastökk, jafnvel tíföldu á við það, sem hagkerfið þolir til almennings, þó að líf liggi við. Hóflegar og stöðugar kjarabætur er leiðin, sem fara verður.  Allar aðrar leiðir lenda í ófæru.  

Hinir ofurríku eru bæði af tegund Mark Zuckerbergs, þ.e. dugnaðarforkar með góðar viðskiptahugmyndir, sem auðgast í sveita síns andlitis, og af tegundinni Paris Hilton, sem erfði auðævi.  Sá fyrrnefndi er með margt fólk í vinnu, og margir njóta þess vegna góðs af velgengninni, en það á varla við um síðara tilvikið.  Það er ekkert athugunarvert við, og þvert á móti samfélagslegt keppikefli, að eignast sem flesta frumkvöðla, sem auðgast vel á eigin vinnu.  Það er heldur ekki hægt að fetta fingur út í auðsöfnun þeirra, sem auðgast vegna góðra viðskiptahugmynda í fjármálaheiminum og jafnvel áhættutöku, þar sem fylgt er réttum spilareglum.   

Menntakerfið er eitt öflugasta jöfnunartækið í samfélaginu.  Með því nálgumst við markmiðið um jöfnun tækifæranna og blöndun stéttanna.  Það er arðsamt, af því að það hjálpar til við að nýta sem bezt þá hæfileika, sem í öllum finnast, óháð stétt og stöðu. 

Sama verður ekki sagt um heilbrigðiskerfið, því að það hjálpar fólki lítið við að lifa heilbrigðara lífi, aðeins lengra lífi.  Þegar fólk hins vegar er komið í öngstræti með heilsu sína af einhverjum ástæðum, þá er nokkuð jöfn aðstaða til að fá bót meina sinna, sem er gott, svo langt sem það nær, þ.e. á meðan kerfið er ekki misnotað.  Kerfið sjálft er hins vegar komið í öngstræti, því að það getur bætt árum við aldurinn, en hins vegar ekki gert lífsgæðin bærileg í öllum tilvikum.  Það er þess vegna með hækkandi aldri á dánardægri mjög tímabært að taka líknardauða til rækilegrar umfjöllunar, og helzt ættu heilbrigðisstéttir að leiða þá umræðu.  Fjöldi örvasa gamalmenna getur orðið samfélögum með háan meðalaldur mjög þungur í skauti. 

Í erfðatækninni felast miklir möguleikar til sparnaðar á heilbrigðissviðinu.  Það er svo miklu ódýrara að beita fyrirbyggjandi læknisfræðilegum aðferðum gegn þekktum sjúkdómum en úrræðum, sem nauðsynlegt er að beita til að fást við einkenni lífshættulegra sjúkdóma.  Til þess að þessi þróun megi verða þarf að létta mjög á kröfum um persónuvernd, enda er slíkt eðlilegt, þegar þess er gætt, að megnið af sjúkrahússkostnaði á Íslandi lendir á skattgreiðendum.  Fólk ætti að hafa val.  Annaðhvort heimilar það yfirvöldum aðgang að erfðafræðilegum upplýsingum, sem fyrir hendi eru, og á þá kost á fyrirbyggjandi meðferð með verulegri kostnaðarþátttöku ríkisins, tryggingarfélaga eða lífeyrissjóða, eftir atvikum, eða fólk verður að standa straum af lækniskostnaði vegna fyrirsjáanlegra sjúkdóma án kostnaðarþátttöku ríkissjóðs. Núverandi kerfi er botnlaus hít og þarfnast uppstokkunar.  

   

    

 

 

 

     

Skaðlegar kröfur

Mikil óþreyja virðist hafa gripið um sig á meðal þeirra, sem móta kröfugerð verkalýðsfélaga. Þetta er gjörsamlega úrelt nálgun á viðfangsefninu, sem er að auka ráðstöfunartekjur félagsmannanna og að lækka verðlag í landinu.

Sú nálgun á þessu viðfangsefni að hækka taxta um meira en nemur framleiðniaukningu er gjörsamlega vonlaus og leiðir ekki til annars en verðbólgu og hræðilegrar kjararýrnunar í kjölfarið. 

Launasamanburður við aðrar þjóðir missir algerlega marks, því að þá verður vitaskuld að taka tillit til landsframleiðslu á íbúa viðkomandi lands, VLF/íb.  Ofspenntar launahækkanir leiða ekki til annars en lækkunar á þessu hlutfalli, því að samkeppnistaða viðkomandi greinar og jafnvel landsins alls versnar, og þar með minnka tekjurnar. Hér að neðan gefur að líta verga landsframleiðslu í kEUR (EUR 000) á íbúa 2012 ásamt meðalhagvexti 2003-2013 og hagvexti 2013 (í sviga er hlutfall framleiðsluverðmætis m.v. Ísland) á  Norðurlöndunum, nema Færeyjum, og að meðaltali í Evrópusambandinu : 

   Land   kEUR/íb Hagvöxtur                  

• Noregur: 49,9 :1,5 % og 0,6 % (1,74)
• Svíþjóð: 32,8 :2,1 % og 1,5 % (1,14)
• Danmörk: 32,0 :0,6 % og 0,4 % (1,11)
• Finnland:29,1 :1,3 % & -1,4 % (1,01)
• Ísland:  28,7 :2,4 % og 3,3 % (1,00)
• ESB 27:  25,6 :2,2 % og 1,5 % (0,89)

Þessi tafla gefur til kynna, hvílíka sérstöðu Noregur hefur varðandi landsframleiðsluverðmæti á íbúa, sem er t.d. 74 % hærri en á Íslandi.  Tekjudreifingin í Noregi væri einkennileg, ef allar stéttir væru ekki mun launahærri þar en á Íslandi. Af þessum ástæðum er algerlega út í hött í launabaráttunni hérlendis að bera laun hérlendis saman við laun í Noregi. Miklu nær er að ræða leiðir og aðferðir til auka landsframleiðslu Íslendinga.

Annað mál er, að í Noregi eru beinir skattar hærri en hérlendis, og eftir að núverandi fjárlagafrumvarp hefur hlotið gildistöku með þeim endurbótum á óbeina skattkerfinu, sem þar er að finna, þá verða óbeinu skattarnir á Íslandi svipaðir og í Noregi. 

Orka af öllu tagi er mun dýrari í Noregi en á Íslandi, húsnæðisverð hefur í Noregi hækkað upp úr öllu valdi og er komið að þanmörkum, og t.d. bílar eru þar mun dýrari en á Íslandi. Norska hagkerfið stendur frammi fyrir vandræðum, því að hagkerfi Noregs er ósamkeppnihæft vegna hás kostnaðar, þ.m.t. olíuiðnaðurinn m.v. markaðsverðið 80 USD/tunna. Kaupmáttur á Íslandi getur orðið hærri en í Noregi á næsta áratug, ef hér verður rétt haldið á spilunum í anda stöðugleika og engar kollsteypur teknar. 

Hagvexti á Íslandi árið 2014 er spáð verða 3,5 %, en í hinum löndunum í töflunni verður hann líklega á bilinu -1,0 % til +1,0 %.  Ef áætlaðar fjárfestingar næstu ára ganga eftir, gæti hagvöxtur á Íslandi orðið 3,0 % hærri að jafnaði á ári en í hinum löndunum í töflunni.  Þá náum við öllum, nema Noregi, á 5 árum í VLF/íb.

Þetta þýðir þó ekki, að laun hér geti almennt náð sænskum launum á 5 árum.  Það er vegna þess, að ríkissjóður, sveitarfélög og fyrirtæki hérlendis, eru skuldsettari en í Svíþjóð, og vaxtastigið hérlendis er hærra en annars staðar í Evrópu, og þar af leiðandi er fjármagnskostnaður mun meiri á Íslandi en í Svíþjóð. Nú hillir undir snögglega minnkun skuldsetningar almennings, og er vonandi, að hún minnki áfram hægt og bítandi, þó að vextir fari nú lækkandi. Fjármagnskostnaður ríkissjóðs, aðallega í gjaldeyri, er t.d. um ISK 70 mia/ár, og gefur auga leið, hvílíkur léttir það verður fyrir þjóðfélagið að t.d. helminga skuldirnar. Slíkt tekur a.m.k. 5 ár,þó að hagkerfið fái frið og jafnvægi.

Á þessu ári verður kaupmáttaraukning á Íslandi að jafnaði um 4 %, og eftir síðustu vaxtalækkun Seðlabankans stefnir í lækkun fjármagnskostnaðar um 4 % hjá skuldugu fólki. 

Líklega þekkjast hvergi á byggðu bóli aðrar eins almennar kjarabætur um þessar mundir og á Íslandi.  Allan þennan mikla ávinning er þó í sviphendingu hægt að eyðileggja með offorsi og óhóflegri kröfugerð um launahækkanir. Seðlabankastjóri hefur t.d. lýst því yfir, að verði launahækkanir almennt yfir þeim mörkum, sem hann telji hagkerfið ráða við, þá verði Seðlabankanum beitt til hækkunar vaxta, og þeir geta þá hæglega hækkað yfir þau 6,0 %, sem þeir voru í fyrir síðustu lækkun.  Þar með stæðu flestar fjölskyldur uppi með lækkaðan kaupmátt, þegar fjármagnskostnaður hefur verið greiddur. Öllum launþegum má ljóst vera, að þróun hagkerfisins er lykilstærð fyrir hag almennings í landinu.

Læknastéttin er nú í verkfallsbaráttu fyrir hækkun launa langt umfram það, sem aðrar stéttir hafa samið um frá 2006. Læknar hafa um tvöföld laun á við hjúkrunarfræðinga og um tvöföld meðallaun á Íslandi. Hér skal ekki leggja dóm á það, hvort þetta hlutfall er eðlilegt eður ei, né gera því skóna, að læknar séu ofsælir af sínum launum. Þvert á móti hafa þeir aflað sér þjóðfélagslega mikilvægrar þekkingar, og margir þeirra hafa náð mikilli færni á sínu sviði, þó að innan um séu svartir sauðir, eins og í öllum stéttum.  Nægir þar að nefna, að Íslendingar eru sagðir mestu lyfjaætur í heimi, og eru þó flest þessi lyf lyfseðilsskyld. Læknar eiga þess vegna skyldar háar tekjur, enda er starfsævi þeirra í styttra lagi.

Það er röskun á téðu hlutfalli launa, sem er hins vegar vandamálið hér og nú. Að ganga að kröfum lækna í yfirstandandi vinnudeilu hefði í fyrsta lagi í för með sér útgjaldaauka fyrir ríkissjóð, sem nemur yfir 1 % af veltu hans, og til þess er enn ekki svigrúm, þó að það muni koma, og hins vegar mundu samningar á þessum nótum þrýsta sér niður allan launastigann og sprengja hagkerfið í loft upp með útgjaldauka launagreiðenda um allt að 50 %.  Verðstöðugleikinn hyrfi þá upp í gasbláma, fjármagnskostnaður skuldara ryki upp í himinhæðir, krónan félli býsna djúpt og ráðstöfunartekjur almennings mundu í raun lækka mikið, svo að hagur allra mundi versna hræðilega.

Það verður að vona í lengstu lög, að læknar láti strax af vinnustöðvunum sínum, sem eru fordæmalausar, enda verður ekki séð, hvernig þær samrýmast Hippokratesareið lækna. Fórnarlömbin í þessari kjaradeilu er fólk í nauðum statt, fólk, sem ekki hefur valið sér það hlutskipti að þurfa að leita á náðir lækna, fólk, sem ekki getur borið hönd yfir höfuð sér.

Samfélagslega eru slíkar kjaradeilur í raun óviðunandi.  Þess vegna væri bezt, að aðilar þessarar deilu samþykktu að vísa henni til úrskurðar Kjaradóms. Hann mundi líklega taka tillit til þess, að læknar á launaskrá ríkisins hafa dregizt aftur úr öðrum ríkisstarfsmönnum og dæma þeim kjarabætur samkvæmt því í einhverjum áföngum. 

Annað mál er aðbúnaður á ríkissjúkrahúsinu við Barónsstíg að starfsfólkinu þar og skjólstæðingum þess.  Það er brýn þörf á byltingu í þeim efnum, og að færa Háskólasjúkrahúsið inn í nútímann, og er þá engri rýrð kastað á færni þess fólks, sem þar starfar nú. Líklega vinnur það kraftaverk á hverjum degi við misjafnar, og í sumum tilvikum, dapurlegar aðstæður. Það ber að selja ríkiseignir til að afla fjár til þessa verkefnis. Er þá litlum vafa undirorpið, að sjúklingar munu senn njóta sambærilegs atlætis og á hinum Norðurlöndunum og íslenzkir læknar sjá hag sínum vel borgið við störf hérlendis, ef hagkerfið fær að vaxa og dafna, eins og efni standa til.          

  

        

    

  

 

 

Af kálhöfði og öðrum jarðargróða

Höfund rak í rogastans við lestur greinarstúfs í Fréttablaðinu 19.08.2014 eftir Þórólf Matthíasson, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands. 

Þessi starfsmaður, sem augljóslega þiggur laun frá skattborgurum þessa lands, þ.á.m. bændum, fyrirtækjum þeirra og fjölda starfsmanna þar, hefur að vísu ekki úr háum söðli að detta eftir alræmda tilburði sína við að sannfæra landsmenn og stjórnvöld landsins á dögum ESB-ríkisstjórnarinnar (ríkisstjórn Jóhönnu og þingmeirihluta hennar þurfti að vísu ekki að sannfæra) um, að þeim væri fyrir beztu að taka á sig Icesave-ánauðina, sem hæglega gátu orðið 2 milljarðar sterlingspunda, aðallega vextir, séð nú í baksýnisspegli.  

Að öðrum kosti, samkvæmt boðskapi þessa kinduga hagfræðiprófessors, biði Íslendinga enn hrikalegra hrun gjaldmiðilsins, útskúfun af lánamörkuðum og fjöldaatvinnuleysi, eiginlega Brimarhólmsvist allra landsins barna að hætti Jóns Hreggviðssonar, þess er jafnan orti Pontusrímur, er á móti blés. Allar eru þessar hrakspár prófessorsins skjalfestar, og allar urðu þær téðum hagfræðiprófessor til ævarandi skammar.  Að honum detti í hug nú, rúnum trausti, að tjá sig á opinberum vettvangi með lítilsvirðandi hætti um heila atvinnugrein, er staðfesting á áður sýndu dómgreindarleysi.  Hver vill ekki hafa slíkan mann á ríkisjötunni ? 

Þegar opinberri frásögn Hannesar Gissurarsonar, prófessors, af því, er téður Þórólfur skipaði Hannesi með hávaða og ljótu orðfæri í matsal Háskóla Íslands eftir Hrunið 2008 að segja af sér sem bankaráðsmaður í Seðlabankanum, er bætt við ferilskrá Þórólfs, er vægasti dómur, sem hægt er að kveða upp yfir honum, að hann sé dómgreindarlaus. Hvernig má það vera eftir það, sem á undan er gengið, að hann njóti stuðnings rektors og háskólaráðs til að móta faglegt uppeldi tilvonandi íslenzkra hagfræðinga ?

 

Það er engan veginn gott til þess að vita, að maður með svo brenglaða sýn á hagkerfið og áhrifavalda þess og takmarkaða sjálfstjórn, eins og Icesave-umræðan og hneykslið í matsal Háskólans sýnir, skuli starfa við það í ríkisháskóla að undirbúa tilvonandi hagfræðinga fyrir lífsstarf þeirra.  Enn heggur nú þessi starfsmaður okkar skattborgara í knérunn heilbrigðrar skynsemi og staðfestir í raun, hvílíkur gallagripur hann er, en í þetta sinn, og ekki í fyrsta sinn hjá prófessornum, eru bændur landsins skotspónninn.   

Með greinarstúfinum, "Bændamálastjórar, ekki meir, ekki meir", í Fréttablaðinu 19. ágúst 2014, veittist téður hagfræðiprófessor að bændastéttinni og forystu hennar með óbilgjörnu móti að hætti götustráka, sem fæstir skattborgarar þessa lands kunna að meta, svo almenns stuðnings, skilnings og virðingar, sem bændastéttin nýtur í landinu.  Hinn vanstillti prófessor hóf árásirnar á bændur með eftirfarandi hætti í téðum greinarstúfi:

"Bændasamtökin, með dyggum stuðningi ríkisvaldsins, stjórna framleiðslu landbúnaðarafurða á Íslandi.  Inntak þessarar stefnu er í grófum dráttum, að kúa- og kindabændur eru hvattir til að framleiða mjólk og kindakjöt með því að bera á þá fúlgur fjár."

Að lýsa búvörusamningi bænda og ríkisins í slíkum götustráksstíl lýsir þessum prófessor betur en búvörusamninginum, sem rennur út 31. desember 2016.   Á öllum Vesturlöndum og víðar hefur hið opinbera afskipti af framleiðslu landbúnaðarafurða með einum eða öðrum hætti.  Fyrir því eru nokkrar ástæður: 

1. Það er öryggismál, að grundvallar fæðuframleiðsla fari fram í hverju landi, ekki sízt eylandi, til að koma megi í veg fyrir hungursneyð, ef alvarlegir atburðir verða af náttúru- eða mannavöldum.  Líkurnar eru fremur litlar, en afleiðingarnar geigvænlegar af matarskorti.   
2. Það er víðast hvar ríkjandi stefna, og svo hefur alltaf verið á Íslandi, að nýta afrakstrargetu landsins, eins og kostur er.  Auðvitað hafa afskekktar og erfiðar sveitir farið í eyði, en nú hafa þær reyndar öðlazt nýtt notagildi fyrir útivistarfólk.  
3. Gæði og hollusta hafa alls staðar vaxandi vægi af heilsufarsástæðum, og svo er einnig á Íslandi. Það gefur auga leið, að þar sem vatn er af skornum skammti, og mjög víða er skortur á fersku vatni, en landbúnaður þarf mikið vatn, þar sem loftgæði eru slæm og þar sem þéttbýli er mikið, þar geta gæði landbúnaðarafurða ekki orðið sambærileg við vörur, sem framleiddar eru í ómenguðum eða lítt menguðum jarðvegi með ótakmörkuðu hágæða ferskvatni og í tiltölulega hreinu lofti, svo að ekki sé nú minnzt á lífrænan áburð.  Ísland hefur sterka stöðu í þessu tilliti vegna fámennis, ríflegs landrýmis og vegna þess, að landið iðnvæddist ekki fyrr en mótvægisaðgerðir til náttúruverndar voru komnar til sögunnar.   

Með þessu er því ekki haldið fram, að erlendur matur sé óætur eða óhollur.  Erlendis er auðvitað eftirlit með matvælaframleiðslu. Það er þó skoðun höfundar, að  samanburður á t.d. íslenzku og erlendu grænmeti í íslenzkum verzlunum sé því fyrrnefnda mjög í vil.  Það getur þó sumpart verið vöruinnflytjendum að kenna, því að svo slök gæði á grænmeti og hér má sjá í verzlunum sjást varla, þegar utan er komið. 

Það er sjálfsögð krafa á hendur smásölum matvæla, að þeir merki vörur sínar upprunahéraði vörunnar eða a.m.k. upprunalandi.  Þessu hefur víða verið ábótavant og alveg ótækt að vera í innkaupaerindum framan við kjötborð og fá engar upplýsingar um, hvaðan t.d. nautakjötið er.  Það á ekki að leggja steina í götu innflutnings á vöru, sem innlendir framleiðendur anna ekki spurn eftir, en jafnsjálfsagt, að kaupendur geti valið og hafnað á grundvelli eigin upplýsts mats.  

Það er í sjálfu sér óeðlilegt að leggja hærri innflutningsgjöld á erlend matvæli en sem nemur kostnaði af  öryggiseftirliti með þeim, ef útflutningslandið beitir ekki tollvernd gegn sams konar íslenzkri vöru.  Þetta á líka við um mjólkurvörur, s.s. osta, og annað álegg, en það er sjálfsagt krydd í tilveruna að prófa slíkar vörur erlendis frá án þess að þurfa að stofna til illbærilegra útgjalda.

 Upprunamerking matvæla ætti að vera nauðsynleg og nægjanleg meðmæli og vörn fyrir íslenzk matvæli, enda njóti íslenzkar landbúnaðarafurðir sams konar aðstöðu á mörkuðum viðkomandi landa.  Innflutningsgjöld á landbúnaðarafurðir ættu helzt að vera gagnkvæm.  Það er jafnframt líklegt, vegna framleiðniaukningar í íslenzkum landbúnaði og nýrra markaða og samkeppni, eins og að ofan getur, að matvælaverð til neytenda á Íslandi geti lækkað, en á móti kemur þá hugsanleg hækkun á virðisaukaskatti á matvæli, sem nú er í umræðunni.     

Íslenzkir dýrastofnar eru viðkvæmir gagnvart erlendum sjúkdómum, eins og hrikaleg dæmin sanna, þar sem farið var fram af vanþekkingu og óvarkárni með grafalvarlegum afleiðingum.  Það verður ætíð að hafa varúðarsjónarmið í öndvegi, þegar kemur að innflutningi á lifandi dýrum eða dýraafurðum.  Ferskt kjöt er þess vegna ekki hægt að leyfa erlendis frá, heldur verður það að vera frosið, þegar það er sent að utan.  

Íslenzkir dýrastofnar eru sumir einstakir.  Þetta á t.d. við um sauðfé, mjólkurkúastofninn og hrossin.  Verndar- og varðveizlusjónarmiðið ber eindregið að halda í heiðri á þessum stofnum, því að stofnbreytingar eru óafturkræfar.  Það er vafalaust hægt að bæta enn æskilega eiginleika núverandi stofna án blöndunar við erlenda stofna með rannsóknum og ræktun.  Þess ber að gæta, þegar afurðir erlendra stofna eru bornar saman við afurðir innlendra, hversu mikið fóður og fóðurbætir stendur undir afurðunum, og hversu mikið rými þarf fyrir gripinn, t.d. í fjósi.  Það er með öðrum orðum nýtni fóðurs og fjármagns, sem skiptir höfuðmáli.

  Sama verndunarsjónarmið getur ekki átt við um holdanautastofninn, þannig að hann ætti að mega rækta að vild til að ná tilætluðum vaxtarhraða og kjötgæðum. 

Íslenzkir bændur hafa sýnt mikinn sveigjanleika að þörfum markaðarins.  Nýjasta dæmið er af yfirvofandi skorti á mjólkurvörum, einkum vegna aukinnar spurnar eftir fituríkum vörum og aukningar á fjölda erlendra ferðamanna, en fjöldi þeirra og viðvera upp á 5,5 daga að meðaltali árið 2013 svaraði til um 12 þús. manns étandi í landinu allt árið um kring eða til um 4,0 % aukningar á mannfjölda m.v. þá, sem hafa hér fasta búsetu. 

Bændur gerðu þegar ráðstafanir til að auka mjólkurframleiðsluna.  Þeir settu fleiri kvígur á, en þeir höfðu áður ráðgert, og þeir juku fóðurbætisgjöf, sem að öðru jöfnu er afar arðsamur gjörningur.  Á tímabilinu janúar-júlí 2014 jókst framleiðsla mjólkur um 8 % m.v. sama tímabil í fyrra, enda fá kúabændur nú fullt verð fyrir alla mjólk frá afurðastöðvum án tillits til framleiðslukvótans, sem þeir eiga. 

Téður kvóti hefur fyrir vikið hríðfallið í verði á markaði, sem hefur skaðað þá eigendur, sem eru að fara að bregða búi.  Í apríl 2014 lækkaði verðið um 19 % eða úr 320 kr/l í 260 kr/l og á sennilega eftir að lækka enn meira.  Það yrði heilbrigð þróun, ef unnt verður að afnema kvótakerfið í landbúnaði vegna þess, að markaður sé innanlands og utan fyrir alla framleiðslu bændanna á því verði, sem um semst.  Er þessi jákvæða þróun þegar tekin að hafa áhrif á nýliðun í landbúnaðinum, enda minna fjárhagslegt átak að stofna til búskapar, ef ekki þarf að kaupa kvóta til að fá fullt afurðaverð.     

Íslenzkur landbúnaður er tæknivæddur, og tæknivæðing hans eykst stöðugt, ekki sízt hjá kúabændum.  Þetta hefur að sjálfsögðu leitt til mikillar framleiðniaukningar, og hlýnandi veðurfar hefur leitt til meiri uppskeru og mjög athygliverðra vörunýjunga, t.d. á sviði kornræktar.

Grænmetisframleiðsla í landinu hefur tekið stakkaskiptum, hvað gæði, framleiðni og fjölbreytni varðar.  Jarðhitinn veitir vitaskuld samkeppniforskot, og stöðugleiki rafmagnsálags vegna lýsingar hálft árið eða meir ætti að vera grundvöllur hagkvæmra raforkuviðskipta. Það ætti a.m.k. að vera unnt að hálfu orkuvinnslufyrirtækjanna að gera samning um kaup gróðurhúsabænda á ótryggðri raforku á kjörum, sem báðum aðilum eru hagfelld.  Um þetta hefur þó staðið styrr, og segja fulltrúar bænda farir sínar ekki sléttar í viðskiptum við orkufyrirtækin, og er ekki grunlaust um, að dreifiveitur eigi þar jafnframt hlut að máli.  Virðist Alþingi þurfa að skerpa á því hlutverki orkugeirans að vera stuðningsaðili við atvinnuvegi í landinu, sem annaðhvort eru gjaldeyrisskapandi eða draga úr innflutningsþörf og eru þannig gjaldeyrissparandi, eins og landbúnaðurinn tvímælalaust er.    

Risagróðurhús við Grindavík fyrir tómataframleiðslu til útflutnings er ánægjuleg nýjung, sem gefur til kynna komandi útflutningsmöguleika íslenzks landbúnaðar í heimi, þar sem fæða þarf yfir 7 milljarða munna og vaxandi fjöldi fólks á svæðum fæðuskorts hefur efni á að kaupa mat frá útlöndum. Þar eru Kínverjar líklega skýrasta dæmið. 

Niðurstaða þessarar greinar er sú, að matvælaframleiðsu á Íslandi vaxi nú mjög fiskur um hrygg; þökk sé aukinni framleiðni í krafti tæknivæðingar búanna og vaxandi framleiðslu vegna stækkandi markaða innan lands og utan og batnandi árferðis með hækkandi meðalhitastigi.  Þetta mun vafalaust leiða til minnkandi þarfar á beingreiðslum úr ríkissjóði í framtíðinni sem hlutfall af fjárlögum ríkisins, og virðisaukaskattsgreiðslur af sömu matvælum munu þá sennilega nema hærri upphæð en beingreiðslurnar. 

   

 

 

 

  

 

Mengunartilræði

Föstudagsmorguninn 1. nóvember 2013 máttu þeir, sem þá dvöldu í lögsögu Hafnarfjarðarbæjar vegna búsetu sinnar, vinnu eða annars, upplifa um öndunarfæri sín vanlíðan vegna alvarlegs mengunartilræðis í boði vinstri-grænna og Umhverfisstofnunar.

Það er varla rétt að kalla þetta mengunarslys, nema að taka þá fram, að um var að ræða stýrt ferli af viðkomandi yfirvöldum, sem höfðu atburðarásina í hendi sér, þar sem bæjaryfirvöld í Hafnarfirði, hvar bæjarstjórinn er vinstri-grænn,  Umhverfisstofnun o.fl., heimiluðu drátt Þórs á Fernöndu inn í Hafnarfjarðarhöfn.

Umhverfisstofnun hlýtur að hafa efnagreint reykinn áður en hún mælti með þessari leyfisveitingu við hafnaryfirvöld og bæjarstjórann.  Annað væri algerlega óábyrgt af henni og óábyrg stjórnsýsla af hinum vinstri-græna bæjarstjóra að heimila komu eiturspúandi rússneskrar fleytu inn að þéttbýli Hafnarfjarðar.  Þeir, sem upplifðu fnyk þennan, hafa fulla ástæðu til að halda, að þar hafi verið um að ræða í meira lagi óheilnæmar lofttegundir, og kemur krabbameinsvaldurinn díoxín fljótlega upp í hugann í því sambandi, því að sá vágestur myndast einmitt við ófullkominn efnabruna, eins og þarna átti sér stað.

Bæjaryfirvöldin í Hafnarfirði skulda öllum, sem urðu fyrir þessari skaðvænlegu mengun í boði Umhverfisstofnunar og Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, en bæjarstjórinn er fulltrúi hennar, afsökunarbeiðni með skýringum á því, hvers vegna í ósköpunum ákvörðun var tekin um að slökkva eldinn í Hafnarfjarðarhöfn án þess að nokkur færi fyrst um borð til að rannsaka þar aðstæður.  Ef ekki er reykköfunarbúnaður um borð í varðskipinu Þór, var t.d. hægt að láta slökkviliðsmann í slíkum búningi síga um borð í Fernöndu úr þyrlu eða að senda þyrlu til Þórs með mann og slíkan reykköfunarbúning og síðan sigla á báti að Fernöndu.  Fyrst hefði þó orðið að hitamæla Fernöndu með innrauðu hitamælitæki, sem áreiðanlega er um borð í Þór.    

Í þessu máli eru yfirvöld rétt einu sinni orðin uppvís að alvarlegu glappaskoti, þar sem líf og heilsa almennings var með kæruleysislegum hætti sett í uppnám algerlega að þarflausu.  Yfirvöldin höfðu öll tól og tæki í höndunum til að lágmarka áhættuna af Fernöndu með því að taka upplýsta ákvörðun, en það var gösslazt áfram án snefils af áhættugreiningu, að því, er virðist, og hagur almennings látinn sigla sinn sjó.  Hvílíkt fúsk !

Þetta er rétt einn áfellisdómurinn yfir bæjaryfirvöldum í Hafnarfirði varðandi umgengni þeirra við hættu, sem heilsu almennings getur verið búin vegna aðskotaefna, eins og lesa má um í næstu grein á undan þessari ádrepu hér á vefsíðunni, "Mengunarváboðar". 

 Málatilbúnaður Samfylkingarinnar og Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs í þeim viðkvæmu málaflokkum, sem snúa að almannaheilsu til skamms og langs tíma, sýnir, að þessum stjórnmálahreyfingum er engan veginn treystandi til að fara með stjórnunarhlutverk í umboði almennings.  Öll stóryrði Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs um mengunarvarnir í þágu lýðheilsu er einvörðungu í nösunum á þeim.  Vinstri-grænir meina ekkert með þeim annað en að ná frama í stjórnmálum.  Náttúran verður að njóta vafans er innantómt slagorð.  Slíka má kalla loddara að ósekju.    

   

  

 

Ríkisbúskapur í járnum

Loksins virðist vitræn yfirstjórn vera komin á ríkisfjármál og efnahagsmál, ef Svörtuloftin við Arnarhól eru frátalin, en þar ríkir enn Trotzkyistinn, fyrrverandi, sem stóð í harðri eigin kjarabaráttu við bankaráðið sitt, af því að Jóhanna, fyrrverandi forsætisráðherra (ekki in spe), virtist hafa lokkað hann frá Basel með gylliboðum.  Seðlabankasaga landsins hefur enn ekki verið rituð, en verður áreiðanlega hryllingur (thriller).

Nú skiptir öllu máli að lækka vaxtabyrði ríkissjóðs, sem fór stöðugt vaxandi undir vinstri stjórninni, Axarskaptinu, enda vann hún hrein skemmdarverk á hagkerfinu, svo að aldrei var von á viðsnúningi úr þeim ranni, hvorki fyrir heimilin, fyrirtækin, sveitarfélögin né ríkissjóð. 

Meginskýringin á langvinnri kreppu og síðan stöðnun í landinu er skattpíningarárátta vinstri mannanna í axarskaptastjórninni 2009-2013.  Hún drap allan hvata til fjárfestinga, neyzlu, sparnaðar og ráðninga nýs starfsfólks.  Nú er svo komið, að Laugarvatnsstjórnin verður að feta einstigi til baka og hefur ekki bolmagn til snöggra og verulegra skattalækkana, en þær verða að koma, ef hagkerfið á að ranka úr rotinu.  Vegna ládeyðu í hagkerfi heimsins verður erfitt að ná hagvexti hérlendis á strik (yfir 3,0 %) á næstunni, og þetta mun gera Laugarvatnsstjórninni afar erfitt um vik.  T.d. er nú talið (AGS), að hagvöxtur hérlendis verði ekki 2,7 % árið 2014, eins og Hagstofan spáir, heldur fremur 1,7 %.  1,0 % jafngildir um 18 milljörðum kr, sem gæti þýtt tekjutap fyrir ríkið um 7 milljarða kr.  Það verður að vega upp á móti þessu tekjutapi ríkissjóðs með samdrætti útgjalda.  Aukin skattheimta mundi aðeins draga enn meira úr hagvexti, svo að sú leið vinstri manna er ófær við núverandi aðstæður.

Vaxtakostnaður ríkissjóðs nemur nú tvöföldum sjúkrahúsakostnaði í landinu og mun fara hækkandi vegna hækkandi verðs í fjármagni, sem spáð er á næstunni, nema ríkisstjórnin grípi í taumana, sem hún reynir að gera.  Þegar tekizt hefur að helminga þennan vaxtakostnað ríkissjóðs með því að vinna á skuldastabbanum, mun myndast svigrúm til framkvæmda við nýtt húsnæði Landspítala - Háskólasjúkrahúss og fjölmargt fleira nytsamlegt, en þangað til hefur sparnaður í ríkisrekstri algeran forgang.  Þetta er ekki séríslenzk stefna; þetta er línan frá Berlín, Lundúnum og víðar í norðanverðri Evrópu.  Ekki er hægt að segja, að þetta sé línan úr Hvíta húsinu í Washington, því að þar ríkir greiðslustöðvun hjá alríkinu, þegar þetta er skrifað, vegna ágreinings um útgjaldahlið fjárlaganna.  Vinstri mennirnir í Axarskaptinu skáru niður fé til sjúkrageirans og fækkuðu þar starfsfólki, en röðuðu gæludýrum sínum á ríkisjötuna og stofnuðu til margvíslegra, fánýtra gæluverkefna.  Slík er forgangsröðun vinstri manna á Alþingi þá og nú.  

Téð helmingun vaxtakostnaðar þarf að gerast sem hraðast.  Þess vegna er jafnvægisstefnan í fjárlagafrumvarpinu skynsamleg.  Fjármálaráðherra fetar sig hægt inn á braut skattalækkana.  Vendipunktur hefur orðið, sem vonandi mun hafa örvandi áhrif á landsmenn til fjárfestinga.  Það er tóm vitleysa hjá stjórnarandstöðunni að setja jafnaðarmerki á milli áætlaðrar upphæðar skattalækkunarinnar og tekjutaps ríkissjóðs.  Stjórnarandstaðan í einfeldni sinni talar, eins og breyting á skattheimtu hafi engin áhrif á skattstofnana.  Þetta er ofur þröngsýnt sjónarmið.  Skattahækkun í háskattalandi, eins og hér, minnkar skattstofnana og eyðir störfum.  Skattalækkun virkar öfugt.  Skattgreiðendur munu ekki stinga fé sínu, sem annars færi til ríkisins, undir kodda.  Sumt af þessu fé fer til aukins sparnaðar og verður þannig til ráðstöfunar fyrir fjárfesta og er andlag fjármagnstekjuskatts, en megnið mun fara í aukna neyzlu og fjárfestingar, sem annars hefðu ekki farið af stað og eru andlag alls konar skattheimtu.  Féð mun þannig streyma um hagkerfið og að miklu leyti lenda hjá hinu opinbera aftur.  Þetta vilja vinstri menn ekki skilja.

Lilja Rafney, þingmaður VG, kórónar vitleysuna.  Hún, sem í 4 ár lyfti ekki litla fingri til stuðnings sjúkrageiranum við skiptingu skattfjár, leggur nú til, að lagður verði viðbótar skattur á sjávarútveginn og féð eyrnamerkt sjúkrageiranum.  

Eins og framast verður talið hagkvæmt fyrir ríkið, þarf að selja ríkiseignir til að flýta fyrir niðurgreiðslum skulda.  Þar má nefna u.þ.b. þriðjung í Landsvirkjun, alla smáhluti í fjármálastofnunum og a.m.k. þriðjung í Landsbankanum.  Bankakerfið makar krókinn og heimili og fyrirtæki stynja undan fjármagnskostnaðinum.  Allt bendir til, að raunveruleg samkeppni sé af skornum skammti.  Erlendir eignaraðilar með reynslu af bankarekstri og meiri langtímahagsmuni hérlendis en kröfuhafar bankanna gætu e.t.v. hresst upp á ástandið.

Eignarhaldið á bönkunum nú er annarlegt, enda undan rifjum hins gifturúna, þreytta og óhæfa fyrrverandi fjármálaráðherra, Steingríms Jóhanns Sigfússonar, runnið.  Hann færði kröfuhöfum föllnu bankanna bróðurpartinn í nýju bönkunum, Íslandsbanka og Aríon, ásamt skuldabréfi í Landsbankanum að andvirði ISK 300 milljörðum í erlendri mynt.  Hér var um þvílík embættisafglöp að ræða að hálfu téðs ráðherra, sem hafa grafalvarleg áhrif á stöðu íslenzka þjóðarbúsins, eins og kunnugt er, að vart verður við unað án rannsóknar á refsiábyrgð.  Grafalvarleg mistök þessa annarlega ráðherra voru legíó, og gjörningar hans gagnvart fjármálakerfinu kalla ekki síður á Landsdóm en rannsóknarskýrsla Alþingis á sinni tíð kallaði á Landsdóm yfir Geir Hilmari.  Hvers vegna þvingaði Steingrímur ekki slitastjórnirnar í slitameðferð á Kaupþingi, Glitni og Landsbankanum, og hvers vegna knúði hann ekki fram gjaldþrot Íbúðalánasjóðs ?  Ef þetta hefði verið gert og hreinsað ærlega til í fjármálageiranum, þá væri öðru vísi umhorfs í íslenzka hagkerfinu, og þá væru ekki lengur neinar forsendur fyrir gjaldeyrishöftum.     

Laugarvatnsstjórnin hefur hækkað skattheimtu af fjármálastofnunum um 14 milljarða kr, breytt óframkvæmanlegri, ólögmætri og afar íþyngjandi skattheimtu af sjávarútveginum og lækkað hann í fyrsta áfanga um 3 milljarða.  Þá hefur hún hafið vegferð lækkunar tryggingagjalds og tekjuskatts af flestum launþegum.  Allar skattalækkanirnar eiga að örva atvinnuvegina, fjölga launþegum í vinnu og auka fjárfestingar, nokkuð sem vinstra liðið skilur ekki og beitir sér gegn.  Vinstra liðið er æft yfir því, að snúið hefur verið af braut skattahækkana, en skattaáþján sligar enn hagkerfið, svo að lítill hvati er enn til að fjölga störfum.  Fjöldi fólks á vinnumarkaði er enn óeðlilega lágur, enda margir án vinnu og án réttar til atvinnuleysisbóta eða enn búsettir erlendis.  Hvatinn núna er meir fólginn í sinnaskiptum stjórnvalda og nýrri stefnumörkun í anda einkaframtaks en afnámi áþjánarinnar.  Atgervisflóttinn hefur ekki verið stöðvaður, eins og hryllingssögur af læknastéttinni bera vitni um.    

Þrátt fyrir lækkanirnar eiga skattheimtubreytingar að skila ríkissjóði 7 milljarða kr tekjuauka.  Munar þar mest um breikkun skattstofns bankaskattsins, sem nú spannar slitastjórnir föllnu bankanna.  Icesave-forkólfur nýfallinnar vinstri stjórnar, fyrrverandi fjármála- og efnahagsráðherra, Steingrímur Jóhann Sigfússon, SJS, dekraði fjármálageirann, eins og gjörningar hans í Icesave, SpKef, Byr, Sjóvá, VBS, skuldabréf Landsbanka í gjaldeyri og rándýr og óþörf lántaka hjá AGS, o.fl. mál sýna.  SJS hefur verið hafður að ginningarfífli af fjármálaöflunum og talin trú um, að ekki væri hægt að skattleggja þrotabúin.  Nú reynir hann að bera í bætifláka fyrir dáðleysi sitt og og segir:

"var þetta skoðað og lagt til hliðar sem algerlega óframkvæmanlegt á árunum 2009 og 2010 vegna þess, að skattaandlagið var ekki til".

Þetta er einhver aumasti kattarþvottur, sem sézt hefur.  Þrotabú bankanna þriggja hafa af skrýtnum ástæðum verið undanþegin bankasköttum þrátt fyrir eignir upp á um ISK 2700 milljarða og tekjur af eignum kröfuhafa gömlu bankanna í nýju bönkunum upp á nokkur hundruð milljarða íslenzkra króna.  Skatturinn, sem nú er lagður á féð, sem slitastjórnirnar sýsla með, er 0,145 %, en til samanburðar getur fasteignaskattur lögaðila numið 1,65 %.  Í ljósi þess, að kröfuhafarnir hafa stórtekjur af nýju bönkunum, er þessi skattheimta hreint smáræði.  Samt heyktist "sameignarsinninn" ,Steingrímur J., algerlega á þessu viðfangsefni, en hafði í þess stað unun af að leggja íslenzka alþýðu í einelti sem skattheimtuberserkur. Steingrímur Jóhann Sigfússon hafði ekki úr háum söðli að detta, þegar hann missti ráðherradóm, sem hann réði aldrei neitt við.  Ekki vantaði samt kveinstafina undan álaginu.

Nýr og sókndjarfur fjármála- og efnahagsráðherra lætur ekki telja sér trú um einhverja vitleysu hagsmunapotara, t.d. í slitastjórnum föllnu bankanna, heldur lætur eigin dómgreind, þekkingu og reynslu, ráða för með hagsmuni Íslands að leiðarljósi.  Þess vegna gerir frumvarp hans ráð fyrir 11,3 milljörðum kr frá þrotabúunum, sem áður greiddu ekkert í ríkissjóð, en þeim mun meira til slitastjórnanna, sem nú hafa risið upp á afturlappirnar, en verða barðar niður, enda verður ekki séð, að þessi aukna skattheimta muni hafa nein neikvæð áhrif á vinnuframboð og fjárfestingar, nema e.t.v. styttist í veru slitastjórnanna við ótrúlega gjöfula kjötkatlana.  Það þarf að knýja þrotabú bankanna til gjaldþrotaskipta hið fyrsta.  Slíkt mun flýta fyrir losun gjaldeyrishaftanna, sem eru að verða að illkynja æxli í þjóðarlíkamanum.

Núna horfir mjög óbjörgulega í þjóðarbúskapnum vegna langvarandi stöðnunar í hagkerfinu og versnandi viðskiptakjara.  Í nýjasta riti Seðlabankans, Fjármálastöðugleika, sem reyndar er ekki mjög fínn pappír nú um stundir, gætir mikillar svartsýni:

"Þróun viðskiptakjara er mjög óheppileg, sérstaklega vegna þess, að hún þýðir, að við erum að fá mun minna fyrir vörur og þjónustu, sem við flytjum út, einmitt þegar við þurfum á sem mestum viðskiptaafgangi að halda til að geta staðið undir greiðslubyrði skulda.  Þessi rýrnun á viðskiptakjörum, bæði sú sem þegar hefur átt sér stað og sú, sem búizt er við í spám okkar hjá Seðlabankanum, þýðir að öðru óbreyttu, að lífskjörin verða lakari en ella, úrlausn greiðslujafnaðarvandans verður erfiðari og annað slíkt."  

Í tíð ríkisstjórnar Jóhönnu og Steingríms var haldið kolrangt á spilunum, svo að hér varð sáralítill hagvöxtur, og þess vegna erum við mjög illa búin til að takast á við verðlækkanir á mörkuðum erlendis.  Það gerir illt verra, að búið er að draga bitið úr sjávarútvegsfyrirtækjunum í samkeppninni á erlendum mörkuðum með ofurskattlagningu, sem nær engri átt.

Það verður að draga úr innflutningi, úr því að útflutningsandvirðið dregst saman, og slíkur samdráttur ógnar hagvexti, sem verður þá líklega minni en 2,7 % spá Hagstofunnar 2014, sem er forsenda fjárlaga.  Þá verður að skera ríkisútgjöldin enn frekar niður.  Fækkun ríkisstarfsmanna verður að eiga sér stað, og kratískum bótum og millifærslum verður að linna.   Sala á RÚV/Stöð 2 og fækkun í ráðuneytum, eftirlitsstofnunum og öðrum undirstofnunum Umhverfisráðuneytis, ásamt sölu á hluta af Landsvirkjun og Landsbankanum kemur vel til greina.  Þetta mun spara milljarðatugi árlega og gefa hundruði milljarða einu sinni.  Allt er hey í harðindum.       

Stærsti útgjaldaflokkur ríkissjóðs eru tryggingamál.  Útgjöld til þeirra munu nema um 120 milljörðum.  M.v. rannsóknir erlendis er líklega hægt að spara um 10 milljarða kr með því að skera upp herör gegn tryggingasvikum.  Útgjöld til Velferðarráðuneytisins aukast um 17 milljarða kr samkvæmt frumvarpinu, og mætti þá bæta við þá upphæð til sjúkrahúsa, heilsugæzlu og annarra sjúkrastofnana sem sparnaði til tryggingamála næmi.

Í Viðskiptablaðinu 3. október 2013 birtist lærdómsríkt viðtal Bjarna Ólafssonar við Odd Steinarsson, heimilislækni, sem rekur heilsugæzlustöð í einkaeigu í Svíþjóð.  Oddur kveður samkeppni í sjúkrakerfi Svíþjóðar hafa aukið heildarframleiðni og gæði og lækkað heildarkostnað kerfisins.  Hann mælir með, að Íslendingar innleiði svipað kerfi.  

Hinn eyfirzki og yfirvegaði heilbrigðisráðherra ætti strax að fá Odd og fleiri góða menn til að gera áætlun um að bylta íslenzka sjúkrageiranum með gæðaaukningu og framleiðniaukningu að leiðarljósi.  Með bættri heilsugæzlu er hægt að draga úr álagi á dýrasta hluta sjúkrakerfisins, Landspítala-Háskólasjúkrahús, og slíkt er hagkvæmt fyrir ríkissjóð og kæmi sér vel í bágindum sjúkrahússins, sem sameignarsinnarnir tættu niður á síðasta kjörtímabili og langan tíma mun taka að endurreisa.

Hér verður gripið niður í viðtalið við Odd Steinarsson, heimilislækni, þar sem hann lýsir nýju, sænsku kerfi:

"Grundvallarreglan er sú, að hið opinbera fjármagnar heilsugæzluna, en skjólstæðingurinn er settur í ökumannssætið, ef svo má að orði komast.  Hann velur sér sína heilsugæzlustöð, og peningurinn fylgir honum.  Heilsugæzlustöðvum er bannað að neita að taka við sjúklingi, þannig að valdið er sjúklingsins.  Þetta þýðir, að heilsugæzlustöðvarnar eru í samkeppni hver við aðra um skjólstæðinga.  Leikreglurnar eru ólíkar eftir svæðum, því að svæðisstjórnunum var falin útfærsla á kerfinu, en eftirlitið er strangt alls staðar.  Sjálfstæðar og opinberar stöðvar sitja við sama borð, og gjaldskráin er sú sama." 

Síðan kemur stórmerkilegt innlegg í lyfjaumræðuna, en hér skal fullyrða, að með upptöku sænska kerfisins gæti ríkissjóður sparað stórfé til lyfjakaupa, því að íslenzka kerfið vantar alla hvata til aðhalds og sparnaðar, og þess vegna tútnar það stjórnlaust út.  Hver er í hlutverki púkans á fjósbitanum ? 

"Lyfjaniðurgreiðslan, sem fer í gegnum Tryggingastofnun á Íslandi, fer í gegnum okkur, og við þurfum að vera meðvituð um lyfjakostnaðinn að því gefnu, að sjúklingurinn fái beztu hugsanlegu meðferð.  Á Íslandi hafa læknar ekki sama hvata til að halda lyfjakostnaði niðri.  Okkar hagur er sá, að sjúklingurinn þurfi sem minnst á lyfjum að halda, en þeir, sem þurfa á lyfjum að halda, fái sem beztu lyfin, þannig að fylgikvillarnir séu sem minnstir og árangurinn til lengdar betri. ... Árangurinn af "gæzluvalinu" í Svíþjóð hefur verið góður.  Afköst hafa aukizt töluvert umfram kostnað.  Í Stokkhólmi jukust afköstin um 28 % fyrstu tvö árin á meðan kostnaðurinn jókst um 2,8 %, sem er undir vísitölu neyzluverðs, þannig að raunkostnaðurinn af heilsugæzlunni hefur minnkað, frá því að kerfið var tekið upp."

Þá kveður Oddur gæðakannanir sýna vaxandi ánægju skjólstæðinganna og aukið traust þeirra til heilsugæzlunnar og að einkareknu stöðvarnar komi betur út en opinberu stöðvarnar í ánægjukönnunum á meðal skjólstæðinga.  Hins vegar hefur ánægjan með sumar opinberu stöðvarnar aukizt líka, svo að samkeppnin lyftir greinilega gæðum veittrar þjónustu almennt upp. 

Hér er komin forskrift að kerfi, sem fellur vel að boðskapi Kristjáns Þórs Júlíussonar, heilbrigðisráðherra, undanfarið.  Ef hann er ekki orðinn samdauna ráðuneytisfólkinu, sem sagan sýnir um tíðina, að stórhætta er á, sker hann nú upp herör með aðstoð manna á borð við Odd Steinarsson, heimilislækni, byltir kerfinu og virkjar læknana með sama hætti og sænsk heilbrigðisyfirvöld gerðu fyrir fáeinum árum.  Ef hann honum tekst að skipuleggja heilsugæzlustöðvar um allt land að sænskum hætti á þessu kjörtímabili, er björninn unninn í sjúkrageiranum, og hægt að einbeita sér að uppbyggingu Landspítala-Háskólasjúkrahúss í víðum skilningi.  

Það getur vel verið, að þessi uppstokkun í heilbrigðiskerfinu krefjist nokkurs stofnkostnaðar, en slíkur er fjárfesting, sem skilar sér á fáeinum árum.  Hér skal benda fjármála- og efnahagsráðherra á, hvernig hann getur fjármagnað umbyltingu sjúkrageirans án lántaka og án skattahækkana: 

Hann getur dregið úr kratískum og hræsnisfullum millifærslum úr ríkissjóði til fólks í fimm efstu tekjutíundum skattgreiðenda.  Samkvæmt gögnum Hagstofunnar fyrir árið 2012 lækkuðu vaxta- og barnabætur fólks skattgreiðslur þess alls um 18 milljarða kr.  Þar af lækkuðu skattgreiðslur fólks í 5 efstu tekjutíundunum um 79 % eða 14 milljarða kr.  Á þremur árum ætti að afnema þessar sértæku skattalækkanir hinna tekjuhærri og beina þessum 14 milljörðum kr til enduruppbyggingar sjúkrageirans, en þó aðeins eftir skipulagsbreytingar, sem spara til lengri tíma litið.  Hér er um að ræða svipaða upphæð og hinn galvaski, einelti þingmaður, Vigdís Hauksdóttir, nefndi í kosningabaráttunni, að setja ætti strax í sjúkrageirann, og það er ekki eftir neinu að bíða með téðar umbætur, hæstvirtur Kristján Þór.

 

 

   

"Hvenær drepur maður mann ?"

Fyrirsögnin er að forminu til lokuð spurning samkvæmt hugarheimi stjórnunarfræðinga, en í eðli sínu er hún galopin og hefur enn ekki verið svarað til hlítar, þó að dómstólar hafi að sínu leyti orðið að taka afstöðu til spurningarinnar í afmörkuðum tilvikum, ein og t.d. í máli Jóns Hreggviðssonar þrátt fyrir óljós málsatvik a.m.k. í þeim búningi, sem Halldór Laxness kaus að búa þeim.  Skáldið tók ekki skýra afstöðu til málsins, en það varð hins vegar yrkisefni þess. 

Þegar að íslenzka sjúkrakerfinu kemur, þarf nú að fara að svara knýjandi spurningum um, hvort hefja eigi dýrar meðferðir á sjúklingum eða halda slíkum meðferðum áfram, þegar litlar sem engar batalíkur eru fyrir hendi, eða lífsviljinn er horfinn.  Líknardauða þarf að móta skýrar reglur um og draga þar dám af því, sem mönnum lízt skárst á í nágrannalöndunum. 

Mikið gjörningaveður hefur staðið um sjúkrakerfið á Íslandi undanfarin misseri, en að hafa orðið heilbrigðiskerfi um það eru öfugmæli, því að fátt virðist heilbrigt við það þessa dagana.  Upplýsingar um, að einn af hverjum 11, sem lagðir eru inn á Landspítala, veikist enn verr þar eða deyi af völdum undirmálsmeðferðar á sjúkrahúsinu, eru ekki uppörvandi.  Þetta er þó svipað hlutfall og víða erlendis, en virðist samt óeðlilega hátt í okkar umhverfi.  Upplýsingar um, að fæstir læknanema vilji leita eftir starfi á Landspítala, eru ógnvekjandi.  Erum við að mennta lækna fyrir útlönd að mestum hluta ?  Miðstýrt einokunarkerfi er komið á leiðarenda.  

Læknar Landspítalans hafa gengið fram fyrir skjöldu og lýst slæmum aðbúnaði, vinnuaðstöðu, húsnæði og tækjabúnaði ásamt ömurlegum vinnuanda.  Þetta hafi nú þegar leitt til dauðsfalla.  Hér er um gríðarlega öflugan þrýstihóp að ræða, sem verður að gæta að sér og sóma sinnar stéttar, þó að hann hafi auðvitað fulla heimild til að gagnrýna vinnustað sinn og lýsa áhættunni, sem bíður fólks, sem neyðist til að nýta sér þjónustu þeirra. 

Stéttir sjúkrageirans láta jafnan sem dauðinn sé hið versta, sem fyrir fólk geti komið, og ausa beri úr ríkissjóði í hina botnlausu hít hins miðstýrða sjúkrakerfis til að forðast dauðann í lengstu lög.  Þetta er ekki lengur réttmætt sjónarmið, þó að það sé í anda Hippokratesar.  Kominn er tími til að endurskoða Hippokrates, þó að hann eigi ekki að afskrifa. Nú er tæknistig sjúkrageirans komið á slíkt stig, að umræða á grundvelli Hippokratesar á kostnað skattborgaranna á ekki við lengur, heldur verður jafnan að bera saman kostnað meðferðarúrræða og líklegan árangur fyrir sjúklinginn á formi lífsgæða og ætlaðrar ævilengingar.  Þetta er kaldranalegt, en gamla aðferðin hefur leitt kerfið í kostnaðarlegar ógöngur, og það er vafasamt frá siðferðilegu sjónarmiði, hvort beiting hátækni og rándýrra lyfja er verjanleg, nema líkur á "verulega bættu ástandi í a.m.k. eitt ár séu meiri en 40 %".   Þetta er erfið umræða, og það, sem er í gæsalöppunum, orkar tvímælis og þarfnast nákvæmra skilgreininga og mats.

Gamla umræðan á grunni Hippokratesareiðsins getur hins vegar ekki leitt til úrlausna á vanda skattborgara, sem verða að standa undir hrikalegu bákni, sem gríðarleg ásókn er í vegna þess, að fólk hefur ekki tekið ábyrgð á heilsufari sínu, ýmsar peningamaskínur hafa komið ár sinni rækilega fyrir borð í kerfi, þar sem fé án hirðis stendur straum af öllu saman, og sjúklingarnir, viðskiptavinirnir, fá ekki einu sinni að vita um allan kostnaðinn.   

Úrlausn á djúpstæðum vanda veitenda, þiggjenda og greiðenda þjónustunnar er, að í stað eins miðstýrðs kerfis verði tvö kerfi hér, þar sem annað er einkarekið og hitt fjármagnað af hinu opinbera, svo að samkeppni um þjónustu og um starfsfólk geti hafizt.  Þetta mundi létta á hinu opinbera, og þessir tveir geirar gætu átt samstarf um verkaskiptingu á formi verktöku á sérhæfðum sviðum.  Það er ekkert á móti því, að þeir, sem keypt hafa sér einhvers konar "heilsutryggingar" eða vilja og geta fjármagnað meðferðir úr eigin vasa, fái til þess tækifæri.  Það mundi aðeins lyfta launum og gæðum starfseminnar á opinberum stofnunum.  Slíkt þykir sjálfsagt víðast hvar í Evrópu, svo að ekki sé nú minnzt á fjarlægari sveitir, en hér umturnast ýmsir, þegar á slíkt er minnzt, þó að ríkiseinokunin leiði augljóslega til upplausnar sjúkrakerfisins.   

Vinstri mönnum hefur með málflutningi sínum um nauðsyn þess að forðast mismunun tekizt í valdatíð síðustu ríkisstjórnar og furðuverka hennar á sviði miðstýringar og "niðurskurðar" tekizt að draga sjúkrakerfið niður í svaðið, eins og allrar einokaðrar og miðstýrðrar starfsemi bíður reyndar.          

Það verður að fara fram vitræn umræða um það, að gefnu þessu tilefni læknanna, hvort nokkur glóra sé í að framlengja tilveru, sem er þjáningarfull og án nokkurrar lífshamingju.  Þó verður að taka fram, að dauðsföll vegna læknamistaka er erfitt að sætta sig við, en komið hefur fram, að 1/11 þeirra, sem fara á sjúkrahús, fara þaðan í verra ástandi vegna læknamistaka og jafnvel með tærnar upp í loft, eins og einn læknirinn orðaði það svo smekklega.  Þetta verður að bæta, ef satt er um íslenzka sjúkrakerfið.

Megnið af kostnaði kerfisins fer í að framlengja útbrunna tilveru með vísindalegum aðferðum og tæknibrellum, sem minna á aðferðir við að halda útslitinni vél gangandi.  Hverjum öðrum en birgjunum er greiði gerður með þessu ?

Bent hefur verið á, að hrein sjúkdómavæðing er í gangi, þar sem engu er líkara en kerfið sé að leita sér að verkefnum.  Upplýst hefur verið, að oft er þá hinn sjúkdómsvæddi meðhöndlaður allsendis að óþörfu og hlýtur fyrir vikið lakari heilsu og aukna vanlíðan vegna meðferðarinnar og aukaverkana hennar.  Ekki má sleppa tímasóuninni, sem sjúkdómavæðingin hefur í för með sér með alls konar rannsóknir við leit að sjúkdómi, þar sem engin einkenni eru fyrir hendi.  Hver græðir á þessu umstangi öllu ?

Þar má nú ekki gleyma lyfjaiðnaðinum, aðalbirgi þessa kerfis, sem vaxið hefur ískyggilega.  Íslendingar eru mestu lyfjaætur í heimi, og verður að skrifa þá óráðsíu að töluverðu leyti á læknastéttina, sem ekki hefur haft bein í nefinu, auðvitað með heiðarlegum undantekningum, til að standa í ístaðinu gegn ásókn í lyfin.  Meintir sjúklingar kæra jafnvel heiðarlega og góða lækna fyrir að verða ekki við frekjulegum kröfum um lyf.  Þá reynir á Landlækni. 

Landlæknisembættið er ein þessara eftirlitsstofnana, sem virðist dansa með og vera til lítils gagns oft á tíðum.  Sum mál og afskipti þess koma kynlega fyrir sjónir, t.d. brjóstapúðamálið, sem var með ólíkindum. 

Aukaverkanir fyrsta lyfs eru stundum verri en fyrstu sjúkdómseinkennin.  Þá er leitað á náðir annars lyfs og svo koll af kolli.  Lyfjaskammtur margra eldri borgara er hrollvekjandi.  Það er eins og litið sé á líkamann og jafnvel sálina (geðlyf) sem einhvers konar vél, sem hægt sé að dytta að með fúski af því tagi að henda í hann (eða hana) verksmiðjuframleiddum óþverra af ólíklegasta tagi.  Líkaminn er ekki gerður fyrir slíka meðferð og lamast eða gefst upp.  Ekki er hægt að lá þeim, sem dettur svikamylla í hug í þessu sambandi.   

Lausnin er fólgin í því, að fólk taki að hugsa meir um það, sem er því sjálfu fyrir beztu, heilsufarslega, en ofgeri ekki líkama og sál herfilega með heimskulegu líferni og kasti svo ábyrgðinni á lækninn sinn, sem á að skrifa upp á "reseptið" fyrir það til að draga úr sjúkdómseinkennunum. 

E.t.v. má þakka þessu ömurlega ástandi sjúkrageirans, að vakning virðist vera á meðal almennings um mikilvægi heilsueflingar með bættu líferni, matarræði og hreyfingu.  "Heilsubók Jóhönnu" - matur, lífsstíll, sjúkdómar", sem Veröld hefur nýgefið út, er dæmi um þetta.  Umfjöllunarefnið þar er: "hvernig getur þú aukið heilbrigði þitt, fyrirbyggt sjúkdóma, öðlast meiri orku og jafnvel dregið úr hraða öldrunar ?"  Þetta er sannkölluð sjálfshjálparbók, og er tímanum ólíkt betur varið við lestur hennar en að hanga á biðstofum lækna, sem stundum með fljótaskrift setja kíkinn fyrir blinda augað og skrifa út lyfseðil.  Jóhanna Vilhjálmsdóttir á mikinn heiður skilinn fyrir framtak sitt og svo er um marga aðra, sem eru lifandi fyrirmyndir almennings um heilbrigt líferni og gott heilsufar, sem slíkur ábyrgur lífsstíll hefur í för með sér.  Slíkt fólk þarf ekkert á læknum að halda, nema það verði fyrir ytri áföllum, slysum o.þ.h. og deyr drottni sínum, þegar þess tími kemur.  Það er ekki hið versta, sem fyrir aldraðan mann eða konu getur komið, og engin ástæða til að forðast slíkt í lengstu lög með því að treina lífið með hátækni, eins og sjúkrakerfið virðist snúast um á köflum.

Mikil umræða hefur spunnizt um nýbyggingar Landspítalans.  Hún er því miður á algerum villigötum, því að aðferðarfræðin, sem beitt er við þetta verkefni, er kolröng.  Arkitektar og skipulagsfræðingar virðast hafa tekið frumkvæðið, eins og aðalatriðið séu byggingarnar sjálfar.  Hér þarf hins vegar allt að koma í réttri röð, ef vel á til að takast.  Að mati höfundar þessa pistils á skipulagninguna að miða við það, að Landspítalinn verði fyrsta flokks háskólasjúkrahús.  Þar munu þá erfiðustu greiningarnar og flóknustu aðgerðirnar fara fram auk sérhæfðustu meðferðanna.  Hönnun þarf að miða við að skapa góða aðstöðu til verklegrar þjálfunar lækningastéttanna.  Þetta þýðir, að allar hefðbundnar greiningar, meðferðir og aðgerðir eiga að fara annars staðar fram. 

Á þessum grundvelli þarf að ákvarða verkferla og tengingu þeirra með flæðiriti.  Erlendir sérfræðingar með reynslu í hönnun háskólasjúkrahúsa ættu að gera drög og starfsfólk Landspítalans að rýna flæðiritið og eiga lokaorðið um það.  Að þessu loknu þarf að ákvarða afkastaþörf hvers undirferlis árið 2040.  Þá tæki við verkfræðilegt mat á því, hvort hagkvæmara er að halda við og/eða breyta núverandi húsnæði fyrir hvert verkferli eða reisa nýja, léttbyggða einingu, sem auðvelt er að breyta og aðlaga nýrri tækni.  Að þessu loknu er verkþáttum forgangsraðað og gerð áætlun um verkframvindu og fjármögnun.  Fyrst á þessu stigi er tímabært að ráða arkitekt að verkinu, því að hér er aðallega um að ræða samstarfsverkefni lækningastétta og tæknistétta, ef vel á að vera.       

Læknakórinn í fjölmiðlum hefur verið fremur eintóna, þangað til í Fréttablaðinu 14. september 2013, að kveður við nýjan tón. Þar skrifar Benedikt Ó. Sveinsson, læknir og sjálfstætt starfandi sérfræðingur í kvenlækningum, greinina: "Er fákeppni að sliga Landspítalann ?" Hann skrifar m.a. um þann tíma fyrir 40 árum, þegar hann var að læra læknisfræði:

"Þá ríkti gullöld í íslenzku heilbrigðiskerfi.  Borgarspítalinn, nýbyggður, vel búinn tækjum og baráttufólki með eldmóð í æðum að koma á fót nýjum spítala, sem yrði betri en hinir spítalarnir.  Landakot og St. Jósefsspítalinn í Hafnarfirði reknir af hugsjón nunnanna með afkastahvetjandi launakerfi fyrir læknana.  Landspítalinn, hinn eiginlegi háskólaspítali, með flesta háskólakennarana í læknisfræði, þar sem auk lækninga voru stundaðar rannsóknir og kennsla í miklum mæli, og Vífilsstaðaspítali, þar sem starfsfólk bjó yfir áratuga reynslu af meðferð lungnasjúkdóma.  Að ógleymdu Fæðingarheimili Reykjavíkur, þar sem heilbrigðar, ófrískar konur, gátu fætt börn sín á sem eðlilegastan hátt, en þó undir öruggu eftirliti reynds starfsfólks." 

Læknirinn lýsir hér að ofan gjörólíku vinnuumhverfi sjúkrageirans á höfuðborgarsvæðinu því, sem nú er við lýði.  Miðstýringarárátta ráðuneytisbúrókrata, þingmanna og ráðherra, hefur leitt til mikils ófarnaðar og farvegs fyrir stöðnun vinnuveitandans og djúprar óánægju starfsfólks, sem á vart í önnur hús að venda en erlenda grund.  Hér er á ferðinni geipileg sóun mannauðs á kostnað íslenzkra skattborgara, sem standa undir Háskóla Íslands og þar með læknadeildinni, en 2/3 afsprengjanna flýja til útlanda eða koma ekki heim eftir sérnámið.  Halda menn, að þetta breytist með nýju, miðstýrðu gímaldi ?  Nei, það verður að leita nýrra leiða, eins og hér hefur verið bent á.

Húsbyggingarmál Landspítalans eru í öngstræti.  Það liggur í augum uppi, að glórulaust er að hefja byggingarframkvæmdir við núverandi aðstæður.  Landið hefur ekki efni á því.  Það verður að heyja varnarbaráttu, sem fólgin er í viðhaldi núverandi húsnæðis, eins og hagkvæmt má telja samkvæmt verkfræðilegu mati, tækjavæðingu og afkastahvetjandi launakerfi, sem bætt getur hag launþega og vinnuveitenda.  Óþarfi er að finna upp hjólið varðandi nýbyggingu, eins og sumir stjórnmálamenn virðast telja þörf á. 

Það er t.d. hægt að flytja inn léttar byggingareiningar húsnæðis, sem hannað er fyrir núverandi tæknistig sjúkrahúsa og sem auðvelt er að breyta og aðlaga tækniþróuninni í sjúkrageiranum.  Það er óþarfi að hafa hjörð arkitakta á jötu við hönnun á húsnæði, sem krefst mikillar sérþekkingar á starfseminni, sem fara á fram þar. Sú sérþekking er eðlilega ekki fyrir hendi hérlendis.

Í lok merkrar greinar sinnar skrifar hinn reyndi læknir:

"Það er kominn tími til, að við horfumst í augu við það, að sameiningar í heilbrigðiskerfinu hafa ekki sparað okkur peninga, heldur skapað það ófremdarástand atgervisflótta og vantrausts, sem við búum við í dag."

Hér kveður við nýjan tón úr ranni læknastéttarinnar á opinberum vettvangi, en pistilhöfundur þykist þess fullviss, að greinarhöfundurinn er síður en svo einn á báti um þessa skoðun sína.  Við leikmanni blasir, að ályktun læknisins, sem vitnað er til hér að ofan, er laukrétt. 

Téður læknir er hins vegar í hlutverki barnsins í ævintýrinu um keisarann, sem hafði unun af að sýna sig sífellt í nýjum klæðnaði og heimtaði að lokum svo fínofinn búning, að klæðskerinn sá sitt óvænna og blekkti hinn hégómlega keisara með því, að "enginn þráður" væri í raun fínast ofna hýjalínið í ríkinu. "Keisarinn er ekki í neinu", hrópaði barnið, og þar með var flett ofan af heimsku keisarans.

Miðstýrt sjúkrakerfi ber dauðann í sér.  Það er kerfisvandinn, sem við er að glíma.  Einokunarsinnarnir hafa næstum gengið af kerfinu dauðu, og nú höktir það áfram.  Áhöfnin flýr hið sökkvandi skip.  Stýri sjúkrakerfisins er laskað, eins og á gamla Bismarck, og þar með eru örlög risaskipsins ráðin.  Skipstjórinn, hinn nýi heilbrigðisráðherra, hefur ýjað að því, að hann skilji, hvað þarf að gera til að fá stýrið í lag.  Hann hefur ekki útskýrt aðferðina, þó að hann hafi viðrað aðferðarfræðina. Hvort hann hefur krafta til framkvæmda á eftir að koma í ljós.  Ef hann ekki reynir til hins ýtrasta, verður skipinu sökkt.  Með góðri tilraun má vonandi sigla skipinu í var.

Það verður að hverfa af braut miðstýringar og einokunar.  Hann (téður skipstjóri, sem er reyndar stýrimaður að mennt) getur leyft einkaaðilum að taka í gagnið skurðstofur, sem nú standa ónotaðar, t.d. í hinni yfirgefnu herstöð á Miðnesheiði, þar sem áhugi var á slíku.  Hann getur líka boðið út ákveðna starfsemi í húsnæði ríkisins, sem nú er ríkisrekin, þar sem ríkið mundi greiða umsamið einingarverð á aðgerð.  Það eru fjölmargar leiðir færar til að brjóta upp miðstýringuna og hleypa fersku blóði inn í starfsemi, sem er að lognast út af vegna atgervisflótta.  Markmiðið á að setja hátt og til þess að ná slíkum markmiðum þarf að laða hæfileikafólkið heim.  

 

     

  

 

 

 

 

  

   

Skaðlegt eftirlit

Nú hefur formaður "Beint frá býli" gert opinberar fáheyrðar kröfur um Innra eftirlitskerfi með gæðastjórnunarkerfi smáfyrirtækja, t.d. fjölskyldufyrirtækja.

Hlutverk opinberra eftirlitsaðila er í flestum tilvikum að vernda neytendur, og á það við um Matvælastofnun, að henni ber að gera þær ráðstafanir, sem duga, til að vernda heilsufar landsmanna með því að tryggja heilnæmi matvæla.  Henni og öðrum á sama sviði hefur þó tekizt misjafnlega upp við að sinna þessu hlutverki stóráfallalaust, svo að ekki sé meira sagt.

Nú ætla eftirlitsaðilar á sviði matvælaframleiðslu að skjóta spörfugl með kanónu með því að krefjast innra eftirlitskerfis með gæðastjórnunarkerfi smáfyrirtækja.  Þessi krafa er algerlega út í hött, því að smáfyrirtæki hafa ekki bolmagn til slíks.  Slíkt kerfi verður hvorki fugl né fiskur hjá þeim.  Þau eiga að einbeita sér að öðru en skriffinnsku, enda liggur styrkur þeirra oftast annars staðar.  Hann liggur t.d. í hugmyndaauðgi, vandvirkni og alúð eigendanna og annarra, sem þar starfa við framleiðslu á vörum og þjónustu.   

Viðkomandi ráðuneyti verður hér að grípa strax í taumana, því að þessi glórulausa kröfugerð eftirlitsaðilans drepur frjálst framtak einstaklinga, sem vilja bjóða fram nýjungar. 

Slíkt er skaðlegt fyrir neytendur og fyrir samfélagið, því að þessi smáfyrirtæki eru vaxtarbroddur hagkerfisins.  Þessi opinbera krafa er í anda lýsingar Mörtu Andreasen hinnar brezku og brottrekna aðalbókara ESB á vinnubrögðum framkvæmdastjórnar ESB, en þar er meginstefið: "one size fits all", eða ein regla fyrir alla, sem var aðalregla Sovétsins, sáluga, á sinni tíð.

Það þarf að finna aðferð, sem stendur ekki starfsemi smáfyrirtækja fyrir þrifum og tryggir hagsmuni neytenda.  

Aðferðin getur verið fólgin í tilviljanakenndu eftirliti með hreinlæti og þrifnaði, sem ekki er boðað fyrirfram, og að krefjast þess af téðum framleiðendum, að vara þeirra sé greinilega rekjanleg.  Fyrirtæki, sem hægt er að rekja alvarlegan galla til, sem t.d. stafar af sóðaskap, verður ekki langlíft í þeim rekstri.  Þetta eru nauðsynlegar og nægjanlegar kröfur til fyrirtækja með veltu innan við MISK 100. 

  

 

 

Kreppan og koss dauðans

Helmut Schmidt, 94 ára fyrrverandi formaður SPD, Jafnaðarmannaflokks Þýzkalands, og kanzlari Sambandslýðveldisins, kveður atvinnuleysi ungs fólks í löndum ESB, Evrópusambandsins,  vera hneyksli utan samjafnaðar, þ.e. mesta þjóðfélagshneyksli í manna minnum. 

Það er hægt að taka undir þessa hneykslun hins aldurhnigna þýzka höfðingja, enda er nú farið að tala um hina týndu kynslóð.  Á yfirborðinu er einn sökudólgur, sem heitir Evra, en mynt getur ekki verið annað en blóraböggull.  A.m.k. helmingur ríkjanna, sem nú eru með evru, var vanbúinn og reyndar alls ekki í stakkinn búinn til að fara í myntbandalag með Endursameinuðu Þýzkalandi.  Þjóðverjar eru nú jafnvel teknir að senda gömlum erkiféndum sínum, Frökkum, (Friðrik mikli mundi ekki samþykkja þetta orðalag, mikill aðdáandi franskrar menningar) tóninn og hóta þeim viðurlögum ESB, ef þeir geri ekki umbætur í frjálsræðisátt á vinnumarkaði sínum og víðar.   Umsaminn vinnutími Frakka er sá stytzti í Evrópu, en umsaminn vinnutími Íslendinga er einnig tiltölulega mjög stuttur.  Við þurfum að nýta umsaminn vinnutíma betur til að auka framleiðnina.  Við megum þakka fyrir, að vinstri stjórn Jóhönnu, lökustu ríkisstjórn í manna minnum, tókst ekki að teyma Íslendinga inn í ESB, hið brennandi hús Evrópu.  Der Spiegel, víðlesið þýzkt tímarit, kveður nú stórfelld mistök búrókratanna í Berlaymont og leiðtogaráðs ESB jafngilda kossi dauðans fyrir Evrópusambandið.  Höfundur hallst að því, að þessi spá Þjóðverjanna sé rétt.

Kreppa Evrópu er grafalvarleg fyrir íslenzka hagkerfið og afkomu almennings á Íslandi.  Það gerir illt verra, að hvergi í heiminum er hagvöxtur, sem orð er á gerandi.  Afurðaverð Íslendinga hefur lækkað vegna minni kaupmáttar, minni eftirspurnar og aukins framboðs.  Norðmenn og Rússar hafa aukið veiðar sínar á þorski í Hvítahafinu.  Þetta aukna framboð hefur valdið okkur tjóni vegna verðfalls.

Spurn eftir áli hefur minnkað á heimsmarkaði, eins og eftir flestum öðrum vörum.  Framboðið hefur ekki minnkað, og stórar álverksmiðjur í smíðum, og stækkanir eldri álvera standa yfir.  Verð á áli hefur þess vegna lækkað svo, að mörg álver eru nú rekin með tapi.  Nú kemur tæknilegur styrkur álvera með vandasama og vandaða sérvöru sér vel, jafnvel þó að framleiðni sé ábótavant, því að hærra verð fæst fyrir téða vöru en framleiðslu, sem t.d. þarf að fara í endurbræðslu.  Hverjir eru þá framtíðar horfur í álgeiranum ?

Núverandi ástand á mörkuðunum er tímabundið.  Þegar hagkerfi heimsins hafa rétt úr kútnum, en nú er enginn hagvöxtur, nema í Kína, og hann fer minnkandi, þá mun spurn eftir áli vaxa á ný, og spáin um 4 % árlegan vöxt álnotkunar stendur enn, sé litið til næsta aldarfjórðungs.  Tökum dæmi af bílaiðnaðinum.  

Nú nemur fjöldi seldra bifreiða af fólksbílagerðum (light vehicles) um 70 milljónum eintaka á ári.  Að 7 árum liðnum, árið 2020, er því spáð, að salan muni nema tæplega 110 milljónum eintaka.  Þetta er aukning um 40 milljónir bíla eða 8 % á ári.  Ef reiknað er með um 200 kg/ál í hvern bíl að meðaltali á þessu tímabili, jafngildir þetta eftirspurnaraukningu um 8 milljónir/t Al eða 1.1 milljón/t Al á ári.  Þessi árlega aukning er 30 % meira en nemur núverandi framleiðslugetu íslenzkra álvera saman lagðri.

Þetta jafngildir rúmlega helmingi spáðrar eftirspurnaraukningar áls í heiminum, en hinn helmingurinn kemur þá frá aukningu umbúða, byggingarplatna og -bita og rafmagnsleiðurum.  Innviðauppbygging í Kína, á Indlandi, í Suður-Ameríku og í Afríku, mun standa undir þessari eftirspurn.  Í ljósi þessa vaxtar er rétt að hafa í huga, að nóg er af báxítinu, sem er meginhráefnið, og að framleiðslan er öll endurvinnanleg með tiltölulega litlum tilkostnaði. 

Það er hins vegar orkan, sem er flöskuhálsinn í þessu ferli, sem er mjög orkukræft.  Það eru gríðarlegar endurnýjanlegar orkulindir óvirkjaðar í heiminum, og mest munar þar um vatnsorkuna, því að áhöld eru um, að jarðgufan sé endurnýjanleg.  Hún er það með hæfilegri nýtingu.  Í Afríku og Suður-Ameríku er t.d. enn feiknarlega mikið af hagkvæmum ónýttum virkjanakostum, en það eru þó ýmis ljón þar í vegi fjárfesta, sem með eðlilegum stjórnarháttum ættu ekki að vera hérlendis.  

Einn fjárfestingarkostur blasir við.  Það er álver í Helguvík.  Forráðamenn Norðuráls hafa lýst því yfir, að þeir bíði eftir að geta haldið framkvæmdum áfram í Helguvík.  Sérfræðingar Norðuráls hafa undirbúið samninga við alla helztu búnaðarbirgja.  Helguvík sem staðsetning fyrir álver hefur ýmsa góða kosti, s.s. góða höfn, alþjóðaflugvöll í næsta nágrenni, nægilega stóran vinnumarkað í grennd og  sérfræðiþjónusta innan seilingar. 

Veikleikarnir eru orkuflutningar og orkuöflun.  Helguvík verður úti á enda langrar línu, en ekki nálægt meginstofnkerfinu, eins og ISAL og Grundartangaverksmiðjurnar.  Sami veikleiki á reyndar við um Fjarðaál.  Hugmyndin var að auka afhendingaröryggi orku til Helguvíkur með tengingu við Reykjanesvirkjun og fleiri jarðgufuorkuver á Reykjanesi.  Snurða virðist hafa hlaupið á þráðinn varðandi orkukaupin, og það er hárrétt, sem núverandi fjár- og efnahagsmálaráðherra hefur sagt, að við slíkar aðstæður er réttlætanlegt, að ríkisvaldið reyni að liðka til fyrir samningum.  Til þess hefur ríkisvaldið fjölmörg tól og tæki. 

Núverandi iðnaðarráðherra, sem er þingmaður Suðurkjördæmis og þar með Suðurnesja, hneykslaðist oft með réttu á afstöðu vinstri-stjórnar viðrinisins til uppbyggingartilrauna sveitarfélaganna á Suðurnesjum, en téð viðrinisstjórn var þessum sveitarfélögum óþægur ljár í þúfu varðandi atvinnuuppbyggingu til að ráða bug á sáru atvinnuleysi og fólksflótta.  Setti þetta stjórnvaldsfyrirbrigði sveitarfélögunum stundum stólinn fyrir dyrnar. Nú fær Ragnheiður Elín gullið tækifæri til að láta drauma sína rætast til hagsbóta fyrir Suðurnesin, Suðurlandið með virkjunum og landið allt með umtalsverðri aukningu landsframleiðslunnar.

Ragnheiður Elín, iðnaðar- og viðskiptaráðherra, og allir hinir ráðherrar Laugarvatnsstjórnarinnar, munu á vegferð sinni þurfa að kljást við dragbíta í stjórnkerfinu.  Ráðherrarnir verða þess vegna sjálfir að fylgja málum eftir og hafa stjórnkerfið undir argusaraugum, ef sá árangur, sem að er stefnt, á að nást. Þeir, sem ekki standa sig, eða halda áfram að spila með hinu liðinu, verða að víkja af vettvangi. 

Það er engin goðgá að stefna að 5. álverinu í landinu.  Það gæti t.d. verið við Þorlákshöfn.  Með tilkomu þess yrði framleiðslugeta landsins allt að 2 milljónir tonna af áli á ári, sem verður svipað hlutfall heimsframleiðslunnar og sjávarafli Íslendinga er af heimssjávaraflanum.  Það er ekki úr vegi að byrja með að kanna jarðveginn hjá eigendum álveranna í Straumsvík og á Reyðarfirði, en það eru margir fleiri leikendur á sviðinu.  Kröfur Íslendinga væru bezta fáanlega tækni við framleiðslu og mengunarvarnir og orkuverð, sem greiðir mannvirki upp á 20-25 árum. 

Tromp Íslendinga er sem fyrr endurnýjanleg orka.  Slíkar virkjanir hafa svo langan tæknilegan afskriftartíma, að vel má hugsa sér að koma til móts við fjárfestana með afslætti niður að kostnaðarverði viðkomandi virkjana fyrstu 5 árin og árlega stighækkandi verð næstu 5 árin ásamt afnámi rafskatts á öll fyrirtæki og heimili, þó að endurgreiðslutími yrði 30 ár.  Um þessar mundir er þungur róður fyrir álframleiðendur, en framtíðin er björt fyrir þá, sem hafa tryggt sér orku til langs tíma, t.d. 35 ára, á samkeppnihæfu verði.

Ráðherratossarnir, sem hér héngu með lítilmótlegum hætti við völd í rúm 4 ár til 23. maí 2013, sýndi smánarlega afstöðu til umhverfismála.  Hin alræmda Svandís Svavarsdóttir, dæmd af Hæstarétti fyrir yfirtroðslu gagnvart sveitarfélagi og ólýðræðislega framgöngu, hafði horn í síðu vatnsaflsvirkjana, af því að þær eru undirstaða iðnvæðingar landsins, en lét lífsnauðsynlegar mengunarvarnir jarðvarmavirkjana, í grennd við mesta þéttbýlissvæði landsins, sem eyðileggja loftgæði í heilsuspillandi mæli, reka á reiðanum. 

Svandís sýndi með forgangsröðun sinni öfugsnúið viðhorf sitt til umhverfisverndar.  Umhverfisvernd í huga hennar líka er aðeins tól afturhaldsins til þess að hindra framfarir á formi nýrrar atvinnustarfsemi í alþjóðlegri eigu.  Þá skal "náttúran njóta vafans", en fólkið, t.d. atvinnulaust fólk, skal aldrei fá að njóta vafans í huga "nómenklatúrunnar", sem allt þykist betur vita en aðrir og þykist fætt til að fara með forræði annarra, svo að ekki sé nú talað um vænan hluta launa almennings.

Pálmi Stefánsson, PSt, efnaverkfræðingur, ritar grein í Morgunblaðið, 23. maí 2013:"Reykjavík og hveralyktin - vá í lofti".  Þar kemur fram, að loftgæði í Reykjavík eru orðin einna lélegust í heiminum, þegar litið sé til ýmissa ofnæmisvaldandi efna, s.s. í öndunarfærum og á húð, t.d. brennisteinstvíildis, SO2.  Pálmi talar um manngert umhverfisslys, sem vart eigi sinn líka, og á þar við dreifingu eiturgufunnar brennisteinsvetnis, H2S, og SO2, yfir mesta þéttbýlissvæði landsins.

Samkvæmt PSt er styrkur SO2 í andrúmslofti langhæstur í Reykjavík af 46 borgum í 6 heimsálfum eða 21 ug/m3 að jafnaði yfir árið.  Mælt yfir árið 2009 var 33 % meiri styrkur SO2 í andrúmslofti Reykjavíkur en Mexíkóborgar og 40 % meiri en í Nýju Jórvík, Hong Kong og Pittsburg. Flestar aðrar borgir voru með 10 % - 25 % SO2 á við Reykjavík.  WHO (Alþjóða heilbrigðismálastofnunin) ráðleggur nú leyfilegan hámarksstyrk af SO2 20 ug/m3 í einn sólarhring.  Höfuðborgarsvæði Íslands er yfir þessum mörkum allt árið að meðaltali, svo að furðu má gegna, að umhverfisverndaryfirvöld hérlendis skuli ekki hafa vaknað upp af Þyrnirósarsvefni.  Svandís Svavarsdóttir setti kíkinn fyrir blinda augað.  

Nýr íslenzkur staðall fyrir H2S í andrúmslofti er væntanlegur í júlí 2014.  Sá staðall mun alls ekkert taka á vandamálinu, heldur festa réttinn til heilsuspillandi mengunar í sessi með lögum.  Þetta er reginhneyksli, sem ákveðið var á vakt Svandísar Svavarsdóttur, en er óhjákvæmilegt að vinda ofan af, eins og margri dauðans vitleysunni frá vinstri stjórninni.  

Olíubrennsla er líka sökudólgur, en jarðvarmavirkjanir í innan við 50 km fjarlægð frá meginþéttbýlinu með ríkjandi vindátt í stefnu frá virkjunum til þéttbýlis er mesti sökudólgurinn.  Í starfsleyfi slíks virkjunarsvæðis þarf að setja losunarmörk H2S og SO2, sem eru 10 % af núverandi losun, og verði þessu náð í áföngum í síðasta lagi 1. janúar 2020 að viðlögðum refsingum á formi sektargreiðslna á hvert tonn H2S og SO2, sem losað er.  

Það eiga ekki endilega að gilda sömu ákvæði um jarðvarmavirkjanir, sem lengra eru frá byggðu bóli.  Þannig mundu hálendisvirkjanir njóta ákveðins forskots, þó að einnig verði að gefa gaum að gróðurskemmdum og súru regni og miða mengunarmörk við slíkt þar.

Hér hefur verið sýnt fram á, að umhverfisvernd Svandísar Svavarsdóttur jafngildir kreppu og kossi dauðans.  Brýnt er að snúa þessari öfugþróun við.  Atvinnuskapandi og gjaldeyrisskapandi fjárfestingar verður að laða fram um leið og ströngustu mengunarvarnakröfur eru gerðar til fyrirtækjanna, svo að Ísland geti boðið íbúum sínum hreinasta loft og vatn og heilbrigðasta lífríki, sem um fyrirfinnst á Vesturlöndum.  Ekkert minna er nógu gott.  ALDREI AFTUR VINSTRI STJÓRN.      

   

   

 

           

 

Drög í djúpu feni

Stund sannleikans rann upp varðandi afrakstur Stjórnlagaráðs, þegar dómur Feneyjanefndarinnar var birtur, þótt í drögum væri.  Mat Feneyjanefndarinnar á drögum Stjórnlagaráðs var, að þau væru ótæk sem grunnur að stjórnarskrá.  Slíkur úrskurður að hálfu aðila á borð við Feneyjanefndina er einstæður um stjórnarskráarbreytingu í lýðræðisríki og staðfestir réttmæti innlendrar gagnrýni á fyrirliggjandi drög að stjórnarskrá.  Falleinkunn fær Stjórnlagaráð fyrir moðsuðu sína, og er furðulegt að þverskallast við að leggja þetta ólánsfrumvarp fyrir róða úr þessu.  Allt, sem þessi ríkisstjórn kemur nálægt, er flausturslegt fálm í myrkri og með eindæmum ófaglegt og óvandað.  Stjórnlagaráð var fjarri því að vera þverskurður þjóðarinnar, og jafnvel þó að svo hefði verið, er verið að gera þekkingu stjórnlagafræðinga og annarra lögfræðinga nokkuð lágt undir höfði með því að fá þá ekki til að móta gerð skjals á borð við stjórnlög landsins.    

Allt ferlið var frá upphafi gjörsamlega vonlaust til að skapa nokkuð annað en merkingarlaust moðverk, sem lögfræðinemar á 1. ári hefðu verið miður sín með sem hópvinnuverkefni.  Í bezta lagi er hægt að kalla þetta ferli til að skapa stjórnarskrá barnalegan leikaraskap hégómlegra sálna með ofvaxið egó.  Ferlið er búið að vera fíflagangur frá upphafi til enda og hefur haft í för með sér hræðilega sóun skattfjár og tíma fólks, sem hefur annað og betra við tíma sinn að gera.  Því fyrr, sem endir verður bundinn á lýðskrum þetta, þeim mun betra. Lýðskrum var leirinn, sem ráðið fékk til að hnoða. Drögin eru enda handónýt að dómi innlendra sérfræðinga og fjölmargra leikmanna ásamt nefnd Evrópuráðsins um málefnið og ber að fleygja hið fyrsta út í hafsauga.  Martröð lýðveldisins mætti kalla sull stjórnlagaráðs. 

Núverandi þing er óstarfhæft, enda í alla staði óhæft.  Ef næsta þing verður skárra, þá mun það ganga kerfisbundið til verks í þessum efnum sem öðrum.  Það þarf að byrja á að ræða, hvaða greinum Stjórnarskráarinnar það vilji stefna að breytingum á á kjörtímabilinu 2013-2017, og setja síðan valinkunna hópa sérfræðinga til starfa um mismunandi greinar.  Afrakstur þeirra fari til rýni hjá Feneyjanefnd.  Þannig skapast samkeppni á milli vinnuhópanna um gæði vinnunnar.  Að lokum fái Alþingi nýtt frumvarp til breytinga á stjórnlögum til umfjöllunar.  Að reyna að gera stjórnlagabreytingar einfaldari er til þess fallið að ýta undir stjórnmálalega lukkuriddara á bylgjufaldi stundarhrifningar eða stundarhöfnunar til að breyta grunnlögunum.  Skilyrðið um samþykki á tveimur þingum skapar stöðugleika. 

Það er allt á sömu bókina lært hjá núverandi ríkisstjórn og þingmönnunum, sem hana styðja.  Hún hefur ekkert til gagns gert, heldur stundað niðurrif á öllum sviðum þjóðfélagsins.  Undanfarin 4 ár hafa verið ár hinna glötuðu tækifæra.  Ríkisstjórninni hefur mistekizt allt, sem hún hefur tekið sér fyrir hendur.  Evrópusambandsumsóknin var alveg dæmigert feigðarflan, sem engum heilvita manni hefði dottið í hug að leggja upp í.  Upphafið var með endemum ógæfulegt og lýsti sér í því að snúa upp á eyrnasnepla vingulslegra þingmanna og pína þá til að segja já, því að annars færi ríkisstjórnin fyrir kattarnef. Fráfarandi forsætisráðherra mun hafa farið mikinn í hlutverki harðstjórans.  Það eru engin takmörk fyrir hennar gjörðum, þegar kemur að umsókn þessari, og löngu tímabært að binda endi á skammarlegan farsa, þar sem viðsemjandinn er hafður að fífli, af því að umsækjandinn ætlar ekki inn.  Allt tilstandið er engu líkara en bjölluati, og slíkt er afar hvimleitt.  Aðeins trúðum á borð við Össur og Jóhönnu gat dottið slík endemis vitleysa í hug.  Ef við viljum fara þarna inn, þá fáum við til þess skýrt umboð frá þjóðinni og förum síðan í viðræður af festu og krafti, en ekki með hangandi hendi, eins og lúðulakar, árum saman.  Þetta mál er þegar búið að valda nægu tjóni, og áróðursskrifstofa ESB lokar vonandi sjálf, þegar skýr stefnumörkun kemur frá Íslandi, og ný ríkisstjórn biðst velvirðingar á bjölluati einfeldninga, sem virtu lýðræðislegan vilja þjóðarinnar að vettugi. Að setja þetta ferli í gang til að fá að "kíkja í pakka" ESB vitnar í senn um dómgreindarleysi og þekkingarleysi á ESB.    

Atferli krata- og kommaforystunnar 16. júlí 2009 var eins heimskulegt og ruddalegt og hægt er að hugsa sér, enda algert einsdæmi í sögu Evrópu, þegar um undirbúning ESB-umsókna er að ræða.  Það var ekki einu sinni viðhaft í Saarlandi 1934, þegar sótt var um aðild að Þriðja ríkinu (reyndar stóð valið um að verða hluti af Þýzkalandi eða Frakklandi).  Hvílíkur ofstopi !  Allt þetta umsóknarbrölt er unnið fyrir gýg.  Á það verður endir bundinn þegar á þessu ári, og peningasóun því samfara stöðvuð.  Ráðstöfun mannauðs Utanríkisráðuneytisins þarf að rýna með virðisauka af vinnu hvers og eins í huga eftir það, sem á undan er gengið.  

Ríkisstjórnin valdi óvönduðustu aðferð við niðurskurð ríkisútgjalda, sem hugsazt getur, þ.e.a.s. flatan niðurskurð.  Afleiðingin er alveg skelfileg á ríkisreksturinn.  Viðkvæm starfsemi á borð við spítalarekstur er kyrkt, svo að gæði þessa rekstrar fyrir viðskiptavini og hina, sem þjónustuna veita, eru algerlega óboðleg.  Nota hefði átt tækifærið, sem gafst til hagræðingar, til að fara í skipulagsbreytingar og lítils háttar framkvæmdir til að draga úr sóun í kerfinu á borð við þá, að útskrifaðir sjúklingar teppi pláss á háskólasjúkrahúsi, af því að miklu ódýrari dvalarstaðir eru fullir.  Það á ekki að herða stöðugt sultarólina að Landsspítalanum, heldur að kanna, hvort úthýsing á hluta starfseminnar að uppfylltum gæðakröfum geti sparað ríkissjóði fé.  Miðstýringarárátta kratanna kemur í veg fyrir ávinning með frumkvæði heimamanna á hverjum stað.  Ný tækni getur sparað fé, og þá á ekki að hika við að fjárfesta í henni.  Það eru hins vegar takmörk fyrir því, hversu miklum hluta opinberra fjárveitinga til sjúkramálanna er verjanlegt að verja til kaupa á dýrustu lyfjum, nema ávinningur sé ótvíræður.

Ríkisstjórnin skar framlög til Vegagerðarinnar niður við trog og lét, eins og slík framlög mættu fremur missa sig en önnur framlög.  Viðkvæðið var að þyrma heilbrigðis-og tryggingakerfinu.  Það var ekki gert, og þessi niðurskurður til vegamála var stórhættulegur og hefur haft mikinn kostnaðarauka í för með sér fyrir landsmenn.  Það er alveg hræðilegt, þegar misheppnaðir stjórnmálamenn fara að stjórna ríkiskassanum.

Menntamálin eru í ólestri undir stjórn VG.  Skólum er mismunað eftir rekstrarformi í anda ofurtrúar sameignarsinna á opinbert eignarhald og rekstur.  Skólum er gert illmögulegt að keppa á gæðum, enda hvatinn lítill sem enginn í kerfinu.  Einkunnakerfi er breytt, svo að nemendur eigi erfiðara með að meta árangur sinn og bera sig saman innbyrðis.  Það virðist alls ekki mega ala á heilbrigðum metnaði nemenda.  Afleiðingin er skelfileg.  PÍSA er áminning. Nemendur koma út úr grunnskóla ótalandi og óskrifandi á móðurmáli sínu, hvað þá erlendum tungumálum.  Skólunum virðist hafa hrakað síðan sá, er hér heldur á fjaðurstaf, var þar nemandi, af færni nemenda í grunngreinum að dæma.  Skólakerfið er fjarri því að fullnægja þörfum atvinnulífsins.  Verkmenntun er hornreka og raungreinum er engan veginn gert nógu hátt undir höfði.  Þess í stað er opinberu fé veitt í húmbúkk, sem engin þörf er fyrir í þjóðfélaginu, en fólki er guðvelkomið að eyða tíma sínum í og eigin fé. Ofan á öllu trónir núverandi formaður Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs, sem virðist vera harla metnaðarlítil fyrir hönd íslenzka menntakerfisins, hvers gæðum og skilvirkni hrakar stöðugt. Þessu verður að breyta.  Beina verður opinberu fé í hagvaxtarhvetjandi geira menntakerfisins og hætta dekri við afætur. 

Atvinnustefnu ríkisstjórnarinnar verður bezt lýst sem afturhaldi.  Hún hefur blóðmjólkað fyrirtækin og þannig eyðilagt vaxtarmöguleika þeirra, svo að atvinnuþátttaka landsmanna hefur stöðugt minnkað á ólánsferli þeirra þröngsýnu púka, sem ráðið hafa ferðinni undanfarin ár.  Stöðnun atvinnulífs og afturför lífskjara miðað við nágrannaþjóðir hefur leitt til atgervisflótta úr landinu.  Afleiðingin er langvinnasta kreppa, sem um getur í heiminum á seinni árum. 

Það verður eitt meginviðfangsefni næstu ríkisstjórnar, ef nógu margir bera gæfu til að kasta ekki atkvæði sínu á glæ í komandi þingkosningum, að blása til sóknar í atvinnumálunum.  Alþjóðlega hagkerfið er í lægð og gjaldeyrishöftin auðvelda ekki leikinn, en með samstilltu átaki þings og atvinnulífs verður fljótlega unnt að þoka hagkerfinu upp úr kviksyndi stöðnunar vinstri flokkanna.  Erlendir fjárfestar fylgjast með og bíða átekta. Nýting náttúrugæða til sjávar og sveita mun enn verða eimreið hagkerfisins með smurningu frá verðmætum mannauði landsins við hækkun á ráðstöfunartekjum hans, ekki sízt fólks undir fertugu, sem losnar úr viðjum við skattalækkanir.

Það er furðulegt að heyra málflutning ráðherra, t.d. fjármálaráðherra, og annarra þingmanna Samfylkingarinnar um gjaldmiðilsmál.  Þeir tala, eins og landsmönnum standi til boða að hálfu ECB, evrubankans í Frankfurt, að taka upp evru á morgun.  Þetta er alger fásinna.  Eftir fjagra ára óstjórn Samfylkingarinnar og Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs eru landsmenn fjær því en nokkru sinni áður að uppfylla Maastricht-skilyrðin, þar sem skuldastaða ríkisins er sett 60 % að hámarki af VLF, en hún verður um 100 % í ár, halli ríkissjóðs skal verða innan við 3 % af VLF (þetta hefur aldrei staðizt í raun hjá ríkisstjórninni), og verðbólga og vextir skulu verða á meðal hins lægsta á evru-svæðinu, en eru í toppi.

Setjum nú svo, að kraftaverk gerðist, og ECB mundi bænheyra Samfylkinguna á Íslandi og bjóða Svörtuloftamönnum upp í dans og kaupa krónuforða hans fyrir evrur og á allan hátt styðja gjaldmiðilsskiptin.  Hvaða gengi á þá að nota ?  Gengi Seðlabanka Íslands, gengi ECB eða eitthvert gengi þarna á milli ?  Svarið við þessu mundi marka þáttaskil varðandi afkomu almennings og samkeppnihæfni íslenzkra útflutningsatvinnuvega.  Er skemmst að minnast endursameiningar Þýzkalands, þegar DDR-mörkum var skipt fyrir D-mörk á genginu 1:1.  Austur-þýzkt efnahagslíf er enn í basli vegna gengis, sem var allt of hátt fyrir framleiðni austurhéraðanna.   

Það er ekki einu sinni vitað til þess, að Samfylkingarfólk hafi spurt þessarar spurningar, hvað þá svarað henni.  Þar á bæ er firringin í öndvegi og raunveruleikaskyn af takmörkuðum skammti.  Það er bara gösslast áfram. Barn lærir að skríða áður en það fer að ganga.  Með sama hætti verðum við að ná tökum á efnahagslífi okkar áður en við förum að semja við Frankfurt, London, Washington eða aðra um tengingu íslenzku myntarinnar við evru, sterlingspund, bandaríkjadal eða aðrar myntir með það að markmiði að gera viðkomandi mynt að lögeyri á Íslandi.  Að fara á fjörurnar við aðrar þjóðir um slíka tengingu í þeirri veiku stöðu, sem við erum í núna eftir óstjórn fákunnandi fólks, er u.þ.b. jafnheimskulegt og hægt er að hugsa sér.  Samfylkingin mundi gera okkur að ómögum.  Við verðum að ná tökum á peningamálunum með því að takmarka peningamagn í umferð og ná verðbólgu niður í um 2 %.  Það er unnt að hafa stjórn á peningamagni í umferð með því að taka "peningaprentunarvaldið" frá viðskiptabönkunum og færa það til föðurhúsanna, Seðlabankans. Þar verður þá að vísu vera fólk með viti, en ekki sporgöngumenn Trotzkys og véfréttarinnar í Delfí. Þegar við höfum gert hreint fyrir okkar dyrum, uppfyllt Maastricht-skilyrðin og náð varanlegum hagvexti, 3 % - 5 % á ári, þá getum við samið af styrkleika við aðra.  Að semja í veikri stöðu um þessi mikilsverðu mál býður hættunni heim, og tvö peningakerfishrun á 10 árum mun hagkerfið ekki þola.  Þá blasir þjóðargjaldþrot við.