Verður eflingarsprauta á 4 mánaða fresti ? - 2 af 2

Hér fer á eftir þýðing skrifara á síðari hluta vefgreinar Sebastians Rushworths 5. nóvember 2021 um hneykslanlega lélega endingu C-19 bóluefnanna.  Í stað þess að viðurkenna haldleysi bóluefnanna, er frá líður, er bætt við sprautum með ærnum samfélagslegum kostnaði og heilsutjóni, sem engin yfirsýn er á núna.  Það er eins og Bakkabræður hafi ákveðið að skella á stórtækri tilraunastarfsemi á kostnað skattborgaranna. Engin heildstæð stefnumörkun er fyrir hendi hjá heilbrigðisyfirvöldum landsins um að komast út úr þessum faraldri, nema stöðugar bólusetningar, og sú leið er ófær að mati Sebastians Rushworth, sem greint hefur skilvirkni bóluefnanna sem óviðunandi.  Þar er um misheppnaða vöru að ræða, sem fyrir löngu ætti að vera búið að gangast við af hálfu framleiðendanna. Það er auðveldara að ná fram hjarðhegðun en hjarðónæmi.  Hið síðar nefnda næst úr þessu aðeins á náttúrulegan hátt. Að telja fólki trú um, að "örvunarsprautan" skili okkur til hjarðónæmis, er líklega hreinræktuð óskhyggja, sem ekki styðst við neinar marktækar rannsóknir.  

"Ef ríkisstjórnum hefði ekki legið svona mikið á að koma bóluefnum í borgarana, en hefðu þess í stað krafizt 6 mánaða reynslutíma af tvöföldu blindprófi með bóluefnin, í stað 2 mánaða, hefði aðeins Moderna-bóluefnið verið viðurkennt í upphafi. 

Þegar við athugum lengra tímabil en 6 mánuði frá bólusetningu, verður ástæða til að verða enn niðurdregnari.  Við 9 mánaða markið veitir Pfizer-bóluefnið ekki lengur nokkra vörn við einkennum covid-19.  Því miður voru ekki til haldbær gögn um Moderna-bóluefnið eftir 9 mánuði vegna aðeins fárra, sem hlutu bólusetningu með því fyrir 9 mánuðum, en að 6 mánuðum liðnum hafði eiginleiki Moderna til að hindra smit C-19 með einkennum fallið niður í aðeins 59 %.  Þannig virðist vera samfellt fall í skilvirkni Moderna-bóluefnisins við sérhverja áfangaathugun, og ekkert bendir til stöðvunar fallsins.

Hvað kemur í ljós, ef við lítum á lýðfræðilega undirhópa, t.d. eldri borgara, sem eru í langmestri áhættu vegna covid-19, og eiga þess vegna mest undir gagnsemi bólusetninganna ?

Fólk yfir 80 sýndi í upphafi sterk viðbrögð við bóluefninu, þ.e. 73 % lækkun hlutfallslegrar áhættu einkennasmits eftir 1-2 mánuði frá bólusetningu.  Hins vegar lækkar þetta niður í aðeins 50 % eftir 2-4 mánuði og eftir 6 mánuði er gagnsemin alls engin.  Jafnvel fyrir miðaldra (50-64 ára), sem hafa virkara ónæmiskerfi og ættu þess vegna að bregðast öflugar við bóluefnunum, eru þau gjörsamlega gagnslaus við að hindra sýkingu með einkennum eftir 4-6 mánuði.  Eini hópurinn, þar sem skilvirkni bóluefnanna er meiri en 50 % eftir 4 mánuði, er undir 50 ára aldri (skilvirkni 51 % eftir 4-6 mánuði). 

Hversu góð bóluefnin eru við að koma í veg fyrir smit með einkennum, er auðvitað ekki aðalatriðið, ef við venjulega eigum við með einkennasmiti eitthvað í líkingu við algengt kvef fremur en Spænsku flensuna.  Það, sem höfuðmáli skiptir, er, hversu vel bóluefnunum tekst að koma í veg fyrir alvarleg veikindi.  Nú skulum við skoða það.

 Á tímabilinu 1-2 mánuðum frá bólusetningu leiddu bóluefnin til 91 % áhættulækkunar að lenda á spítala eða deyja.  Á tímabilinu 4-6 mánuðum féll þetta í 74 %, og frá 6 mánuðum lækkaði áhættuminnkunin í 42 %, þótt mismunur á áhættu bólusettra og óbólusettra að þessu leyti væri ekki lengur tölfræðilega marktækur.  M.ö.o. var ekki lengur tölfræðilega marktækur munur á áhættu bólusettra og óbólusettra sjúklinga að lenda í alvarlegum veikindum með spítalavist eða að deyja.  

[Undirstrikun skrifara.]

Ég tel 2 mögulegar skýringar á hröðu falli á virkni bóluefnanna.  Sú fyrri er, að það sé vegna takmarkaðs ónæmis af völdum bóluefnanna, og hin seinni er stöðug þróun veirunnar og einkum ris Delta-afbrigðisins.  Ef seinni skýringin er rétt, er alls engin ástæða til að gefa fólki viðbótar sprautur (örvunar), því að þær mundu ekki gera nokkurn skapaðan hlut til að bæta ónæmið.

Ef fyrri skýringin er rétt, er viss ástæða til viðbótar sprautu, þótt það virðist fráleitt að sprauta alla með viðbót á 4 mánaða fresti gegn veiru, sem fyrir flesta hefur ekki meiri áhrif en kvef, og 99,8 % af smituðum lifa C-19 af, og þótt verulegt náttúrulegt ónæmi sé nú þegar fyrir hendi í öllum samfélögum vegna allra þeirra, sem nú þegar hafa smitazt af covid.  Ólíkt skammtíma vörn bóluefnanna, hefur vörnin, sem verður til við smit, reynzt vera bæði endingargóð og breiðvirkandi, þrátt fyrir ruslvísindi, sem halda fram hinu gagnstæða og CDC [Centers for Disease Control and Prevention í BNA] stendur að. Hins vegar er rík ástæða til reglulegra bólusetninga fjölveikra eldri borgara á 4 mánaða fresti, helzt með Moderna-bóluefninu.

Jæja, hvaða ályktanir getum við núna dregið ?

Bóluefnin eru miklu óskilvirkari en búizt var við upphaflega, og skilvirknin fellur hratt.  Með þessa vitneskju í farteskinu er hugmyndin um, að hægt sé að bólusetja þjóðir til að losna við faraldurinn, hrein vitleysa.  [Sóttvarnarlæknir og heilbrigðisráðherra Íslands (Svandís S.) halda þessari bölvaðri vitleysu (bolaskít) enn að þjóðinni.]  Eina leiðin til að losna við faraldurinn er, að nægilega margir smitist og þrói með sér náttúrulegt ónæmi, en þannig hafa allir undangengnir veirufaraldrar í öndunarfærum horfið.  

  

 

 

 

Covid: hversu lengi endist ónæmi bólusetninganna - 1 af 2

Sebastian Rushworth, sænskur læknir, birti 5.11.2021 athyglisverða grein um ofangreint efni á vefsetri sínu.  Hún á ríkulegt erindi hérlendis hjá fullbólusettri þjóð, þar sem hjarðónæmi ætti að ríkja, ef allt væri með felldu með bóluefnin, en það er öðru nær.  Aldrei hafa greind dagleg smit C-19 verið fleiri en í lok viku 45/2021 um einstaka daginn (single´s day), þegar opinberar sóttvarnarhömlur voru hertar til muna á Íslandi.  Svo virðist sem þessar hömlur geri illt verra, því að þær draga pestina á langinn.  Aðeins er gagn af náttúrulegu ónæmi til lengdar, og í pest, þar sem lífslíkur sýktra eru um 99,8 %, virðist það vera sú leið, sem rétt er að fara, sbr Svíþjóð. Orð sóttvarnarlæknis um, 3. sprautan verði leið út úr óförunum og til hjarðónæmis, standast ekki tölfræðilegar athuganir á virkni og endingu bóluefnanna, hvort sem vörn gegn smiti eða alvarlegum veikindum á í hlut.  Bóluefnin eru misheppnuð, og það ber að viðurkenna hið fyrsta og hætta að eyða fé skattborgaranna í almennar bólusetningar.  

"Það er óheppilegt, að lyfjafyrirtækin skyldu ákveða að hætta tilraunum sínum snemma með því að gefa fólki í lyfleysuhópnum bóluefni eftir aðeins fáa mánuði.  Það þýðir, að engin langtíma eftirfylgni var með covid bóluefnum í tilviljanakenndu úrtaki, og það mun aldrei verða.  Það merkir, að við verðum að reiða okkur alfarið á könnunargögn, þegar við reynum að gera okkur grein fyrir öryggi og skilvirkni bóluefnanna yfir langan tíma. 

Það er ástæða þess, að nýleg sænsk rannsókn er afar áhugaverð.  Ætlunin með rannsókninni var að ákvarða, hversu skilvirk bóluefnin eru við að verja gagn covid til lengdar (þ.e. eftir meira en fáeina mánuði).  Þetta var tölfræðilega grunduð rannsókn, svo að engin furða er, að hún skyldi koma frá Svíþjóð.  Svíþjóð er almennt viðurkennd fyrir að vera öðrum framar í að safna saman og flokka mikið magn lýðfræðilegra gagna og að nota þau í skýrslum sem þessum.

Höfundarnir byrjuðu á að finna alla íbúa Svíþjóðar, sem höfðu hlotið fulla bólusetningu gegn covid-19 seint í maí 2021.  Þá höfðu 3 mismunandi bóluefni verið í notkun í Svíþjóð: Moderna, Pfizer og AstraZeneca.  Bólusettir voru síðan paraðir við óbólusetta á sama aldri og kyni og búandi í sama sveitarfélagi. Alls voru 1´684´958 manns í rannsókninni.  Fylgzt var með þeim fram að október [2021, 4 mánuðir], hvort þeir sýktust af covid-19.

Nú, hvað leiddi rannsóknin í ljós ?

Eins og eðlilegt er, voru bóluefnin áhrifarík við að verjast covid með einkennum í 2 mánuði frá bólusetningu.  Þetta sýndi líka tölfræðilega blinda rannsókn lyfjafyrirtækjanna og varð grundvöllur viðurkenningar á bóluefnunum til almennrar notkunar.  Í heild nam lækkun hlutfallslegrar áhættu á 31-60 daga tímabili 89 %. 

Hins vegar varð hröð lækkun á gagnsemi bólusetninganna eftir þessa fyrstu 2 mánuði.  Eftir 4-6 mánuði frá bólusetningu lækkuðu bóluefnin hlutfallslegar líkur á smiti um 48 % !

Þetta er áhugavert með það í huga, að ríkisstjórnir höfðu upphaflega sett markið fyrir viðurkenningu bóluefnanna við 50 % hlutfallslega lækkun.  Ef krafizt  hefði verið 6 mánaða tilraunatímabils fyrir kynningu niðurstaðna í stað 2 mánaða, þá mundu bóluefnin hafa verið talin of óskilvirk til notkunar og samþykki hefði verið hafnað. 

 

Þetta er ekki alveg nákvæmt.  Eitt bóluefni varði betur en sem nam 50 % hlutfallslegri lækkun eftir 6 mánuði - Moderna bóluefnið.  Á 4-6 mánaða skeiði frá bólusetningu var hlutfallsleg lækkun Moderna 71 %.  Pfizer gaf þá aðeins 47 % hlutfallslega lækkun áhættu, og áhrif AstraZeneca voru á þessu tímabili engin. 

Það er skiljanlegt, að Moderna-bóluefnið gaf betri vörn en Pfizer-bóluefnið.  Þótt samsetning bóluefnanna sé í raun eins, er Moderna-skammturinn þrefalt stærri.  Þetta er líklega skýringin á því, að Moderna hefur fylgt mun hærri tíðni hjartavöðvabólgu, sem er ástæða þess, að það er ekki lengur leyfilegt að nota það til að bólusetja fólk undir 30 ára aldri í Svíþjóð."

Framhald greinar Rushworths læknis verður birt í næsta pistli.  Þarna virðist vera komin skýring á haldleysi bóluefnanna við að skapa hjarðónæmi.  Eru einhverjar rannsóknir, sem benda til, að 3. sprautan verði eitthvað skárri ?  Þetta verður vítahringur samfélaganna og gróðastía lyfjafyrirtækjanna, þar til nægilega margir hafa smitazt og myndað náttúrulegt ónæmi til að hjarðónæmi náist.  

Kardínáli ávarpar lýðinn

Mörgum þykir COP-26 (Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna) í Gljáskógum einkennast af hræsni og yfirdrepsskap.  Þangað mættu þjóðarleiðtogar, milljarðamæringar og samkvæmisljón af ýmsu tagi, en hefðu betur setið heima m.t.t. sóttvarna og koltvíildisstyrks í andrúmslofti, að teknu tilliti til nytsemi umræðnanna fyrir framtíðina, sem líklega nálgast 0.  Öll töldu þau mannkynið standa á brún hengiflugs stjórnlausrar hlýnunar.  Engar efasemdir við niðurstöður IPCC (Loftslagsnefndar SÞ) virðast vera leyfðar, og þó hafa þessar efasemdir verið kynntar almenningi. Hér er um að ræða trúarbrögð samtímans, þangað sem "góða fólkið" leitar heitrar baráttu til að bjarga mannkyninu frá syndum sínum í sefjun. Staðreyndum er sópað undir teppið, og rangfærslur hafðar uppi um aukna tíðni stórviðra.  

Þær hefur m.a. hrakið John Christy, og einnig má nefna rannsóknir prófessors Johns Christy við UAH (University of Alabama-Huntsville) á hitastigsmælingum gervihnatta í lofthjúpi jarðar, sem sýna mun lægri hitastigul í andrúmsloftinu en IPCC hefur kynnt til sögunnar og framreiknað með loftslagslíkönum sínum, sem prófessor Christy hefur sýnt fram á, að eru gölluð.  Gervihnattamælingar prófessors Christy yfir 40 ára tímabil sýna stigul rúmlega 0,1°C/10 ár eða framreiknað 1°C á öld. 

Þá hefur Helgi Tómasson, prófessor í tölfræði við HÍ, kynnt í Morgunblaðinu tölfræðilegar niðurstöður á mati á hitastigi á jörðunni síðast liðin 2000 ár út frá árhringjamælingum trjáa. Niðurstaðan var sláandi: hitastig jarðar er tregbreytanlegt og sveiflast um fast meðaltal.  Sem sagt engar marktækar breytingar í 2000 ár, og núverandi hitastigshækkun er bara uppsveifla um fast meðaltal, þannig að kuldaskeið mun taka við af núverandi hlýskeiði. Loftslagskirkjan reynir að yfirgnæfa gagnrýnisraddir með með fyrirferðarmiklum hræðsluáróðri, sem náð hefur eyrum fjölmiðlanna.  

Einn af kardínálum loftslagskirkjunnar á Íslandi, Halldór Björnsson, loftslagssérfræðingur á Veðurstofu Íslands, fór fremur lítilsvirðandi orðum um efasemdarmenn, sem ekki leggja trúnað á, að gróðurhúsalögmál Fouriers og Arrheniusar frá 19. öld eigi að fullu við um jörðina og loftslag hennar.  Hið furðulega er, að hið sama virðist vera uppi á teninginum varðandi Halldór sjálfan, þótt hann dragi hvergi af sér í dómsdagsboðskapnum, eins og sýnt verður með tilvitnunum í hann. 

Ávarp kardínálans birtist í Fréttablaðinu 2. nóvember 2021 undir heitinu:

  "Aðgerðaleysissinnar vilja tefja, en nú er tíminn að renna út".

Ávarpið hófst þannig:

"Frá því, að farið var að reyna að ná samkomulagi um aðgerðir í loftslagsmálum, hefur sambærilegt leikrit verið sett á svið í aðdraganda funda.  Stuðningsmenn aðgerðaleysis - aðgerðaleysissinnar - fara mikinn í fjölmiðlum og finna málinu allt til foráttu.  Pólitísk hugmyndafræði þeirra er ólík; annars vegar eru þeir, sem telja málið illa ígrundað, byggi á ónægum vísindum, leiði til ríkisafskipta og efnahagshruns, og svo eru þeir, sem vilja umbyltingu á efnahagslegu skipulagi heimsins og telja allar lausnir, sem ekki miði að endalokum núverandi kerfis, gangi of skammt.  Báðir aðilar eru þó sammála um, að það sé tilgangslaust að halda fundi, eins og þann, sem nú stendur fyrir dyrum (svo !) í Glasgow og harma þá losun gróðurhúsalofttegunda, sem honum fylgir."

Þessi pistilhöfundur hér er ekki málsvari aðgerðaleysis á Íslandi til að ná kolefnisjafnvægi í þjóðarbúskapinum 2040, eins og ríkisstjórnin stefnir að, en hann vill, að allar aðgerðir séu reistar á beztu fáanlegu raunvísindalegu þekkingu. IPCC virðist misbeita vísindunum í nafni meintra öfgasjónarmiða um "endimörk vaxtar", sem ekki hafa staðizt tímans tönn, og beitir þöggun á þá raunvísindamenn, sem hafa með rannsóknum sínum komizt að allt annarri niðurstöðu en IPCC.  

Höfundur þessa pistils telur einsýnt, að heimurinn sé kominn á braut orkuskipta, sem er einstefna í eðli sínu.  Á Íslandi ber hiklaust að beita beztu tækni til að virkja vatnsföll og jarðgufu þannig, að sem bezt falli að náttúrugæðum og ásýnd landsins til að leysa jarðefnaeldsneytið af hólmi.  Erlendis verður málið víðast hvar leyst með mismunandi útgáfum af kjarnorku.  Þessi nálgun verður þjóðhagslega hagkvæm fyrir Íslendinga, mun bæta loftgæðin og skjóta stoðum undir margvíslega framleiðslu í landinu frá skógi til vetnis. 

Aðferðarfræði COP-fundanna er vonlaus, eins og Gljáskógadramað opinberar.  Þar eru hafðar uppi heitstrengingar um mismunandi markmið þjóða, en lítið gert með þær, þegar heim er komið, nema kannski að skvaldra.  Mun árangursríkara hefði verið að semja um sams konar aðgerðaáætlun stjórnvalda allra landa, sem fælu í sér písk og gulrætur fyrir alla orkunotendur. Afleiðingin af núverandi aðferðarfræði er mikið misgengi hagkerfa og kolefnisleki, en losunin eykst stöðugt.  Samkvæmt Alþjóða veðurfræðistofnuninni jókst koltvíildisstyrkur andrúmslofts árið 2020 meira en að meðaltali 2011-2019.  Þetta kom á óvart vegna minni iðnaðarframleiðslu og ferðalaga á Kófsárinu. Núverandi bókfærð losun nemur um 35 Gt/ár , og þar af frá Íslandi um 5 Mt/ár eða 0,14 þúsundustu partar, sem er langt innan mælióvissu.  

Kardínálinn reit ennfremur: 

"Um nokkurt skeið hefur legið fyrir, að losun gróðurhúsalofttegunda, mest vegna bruna jarðefnaeldsneytis (á kolum, olíu og gasi), veldur hlýnun jarðar og áhrif hennar eru auðmerkjanleg og víðfeðm.  Hlýnunin frá iðnbyltingu er nú þegar um 1,1°C, og birtar vísindagreinar sýna, að áhrifa hefur alls staðar orðið vart, og einnig að áframhaldandi hlýnun getur haft í för með sér mjög harkalegar afleiðingar fyrir lífríki og þjóðfélög."

Þarna er farið á hundavaði yfir kenningar loftslagskirkjunnar, en ekkert vikið að gagnrýninni, t.d. frá tímaraðasérfræðingum á meðal tölfræðinga, sem prófessor Helgi Tómasson, gerði skilmerkilega grein fyrir í Morgunblaðsgrein 14. október 2021, en þeir sjá ekkert benda til afbrigðilegrar hlýnunar frá upphafi iðnbyltingar eftir að hafa rannsakað hitastigsþróunina á jörðinni undanfarin 2000 ár.  Þá benda gervihnattamælingar hitastigs, sem prófessor John Christy o.fl. við UAH hafa rannsakað, til mun minni hitastiguls (0,1°C/10 ár) en IPCC ályktar á grundvelli sinna reiknilíkana, sem prófessor Christy telur gölluð.  Hann telur IPCC ekki taka nægilegt tillit til aukinnar útgeislunar frá gufuhvolfinu með vaxandi hitastigi, sem hefur sjálfreglandi áhrif á hitastigsþróunina. Þekkt er lögmálið um, að geislun frá flötum fylgi hitastigi þeirra í °K í 4. veldi. 

Síðan tekur við ótrúlegur málflutningur hjá Halldóri Björnssyni.  Hann kveður losun mannkyns á CO2 frá upphafi iðnbyltingar nema 2400 Gt, og að við 2700 Gt muni "hlýnunin far[a] yfir Parísarviðmiðin" samkvæmt áætlun.  Þá "versna líkur á, að hlýnun verði minni en 1,5°C; verði viðbótarlosunin 500 Gt CO2, eru aðeins helmingslíkur á, að hlýnun haldist innan við 1,5°C.  Fyrir 2°C markið versna líkur við 900 Gt CO2 viðbótar losun, og helmingslíkur fást við 1350 Gt CO2 losun."  

Þetta er álíka viturlega fram sett og hjá lækni, sem mundi segja við sjúkling sinn í dag, að lífslíkur hans muni versna á næsta ári m.v. núverandi ár. Þá er furðulegt að setja fram eitthvert gildi, sem valdi aðeins 50 % líkum á atburði.  Hvað er eiginlega á bak við þetta ?  Kenning Fouriers og Arrheniusar um gróðurhúsaáhrif getur ekkert um, að líkindareikningi þurfi að beita til að reikna hlýnunina út m.v. gefna aukningu á styrk CO2.  Manni dettur helzt í hug, að eðlisfræðin, sem að baki reiknilíkönum IPCC er, sé á reiki, og að þau gefi þess vegna mismunandi niðurstöður.  Samkvæmt prófessor John Christy, sem starfaði áður í rýnihópi IPCC, en var settur í skammarkrókinn vegna gagnrýni sinnar á starfsaðferðir IPCC, eru þau öll með böggum hildar, þó mismiklum. 

Síðasta tilvitnunin í þessa grein er til að sýna dæmi um hræðsluáróðurinn, sem beitt er og hefur skotið mörgum skelk í bringu, sem engin furða er:

"Þetta þýðir, að mjög lítill tími er til stefnu áður en ekki má losa meira [m.v. 50 % líkur ? - innsk. BJo].  Vinnslu jarðefnaeldsneytis úr nýjum olíu- og gaslindum verður líklega að stöðva löngu áður en þær verða uppurnar.  Þessi staðreynd er ástæða þess, að aðalritari Sameinuðu þjóðanna, Antonio Gueterres, hvetur þjóðir til að hætta leit að jarðefnaeldsneyti, stöðva niðurgreiðslu þess og styðja í staðinn uppbyggingu endurnýjanlegra orkugjafa."

Fjárfestar vita, hvað klukkan slær, og hafa þegar dregið úr fjárveitingum til rannsókna á nýjum vinnslusvæðum fyrir olíu, gas og kol.  Þetta er þegar farið að hafa áhrif til hækkunar orkuverðs hvarvetna í heiminum, sem gerir auðvitað fátækum þjóðum enn erfiðara fyrir en áður að skrimta. Á meðan þetta orkubreytingaskeið varir, a.m.k. þar til hlutdeild kolefnisfrírra orkugjafa hefur vaxið til mikilla muna og þar með dregið úr spurn eftir jarðefnaeldsneytinu, má búast við háu verði á því.  Það eykur ekki líkur á því, að opinberum niðurgreiðslum á því verði hætt, þar sem þær eru enn við lýði, en í Gljáskógum náðist aðeins fram loðið orðalag um að draga úr niðurgreiðslum á jarðefnaeldsneyti, ef þær eru óskilvirkar.  Það er ekki öll vitleysan eins.  Hvað skyldi Gljáskógadramað hafa kostað alls ? 

 

"Græn" vetnisvinnsla verður hluti af lausninni

Með "grænni" vetnisvinnslu er átt við rafgreiningu vatns, H2O, með raforku frá orkuverum án koltvíildislosunar. Einnig er talað um "blátt" vetni, sem unnið er úr jarðgasi með föngun og förgun kolefnis, og "grátt" vetni úr kolum með föngun og förgun kolefnis.

Notkun vetnis hefur verið umdeild frá Hindenburg-slysinu 1937, þegar loftfar fyllt vetni varð eldi að bráð með hrapallegum afleiðingum.  Síðan hefur vinnslu-, geymslu og nýtingartæknin þróazt, s.s. í Heimsstyrjöldinni síðari, í olíukreppum 1970-1979, og nú á 21. öldinni vegna hugmyndarinnar um nauðsyn þess að leysa jarðefnaeldsneyti sem fyrst af hólmi. Um 2050 er búizt við, að vetnisnotkun muni hafa dregið úr losun CO2 sem nemur 10 % af núverandi losun af mannavöldum eða um 4 mrdt CO2/ár eða 1/3 af núverandi losun Kínverja.

Notkunargildi vetnis verður mest, þar sem bein notkun rafmagns er ekki tæknilega fýsileg.  Það er í ýmsum framleiðsluferlum, þar sem nú eru notuð kol, kox eða jarðgas, t.d. við stálframleiðslu (8 % núverandi losunar), sementsframleiðslu og glergerð.  Þá mun "grænt" vetni koma í stað vetnis úr jarðgasi við áburðarframleiðslu. Þar sem tiltölulega lítill orkuþéttleiki rafgeyma í kWh/kg gerir þá ófýsilega, t.d. í stórum flutningafarartækjum, geta vetnisrafalar komið til greina, en hængurinn þar er lág nýtni.  Rúmlega 80 % raforku til hleðslutækis bílrafgeyma nýtist sem hreyfiorka fyrir bílinn, en aðeins um helmingur þeirrar nýtni næst með vetni, þegar reiknað er frá spennainntökum afriðlastöðva rafgreiningarinnar á vatni.

Þá er unnt að geyma vetni og grípa þar til orkuforða, þegar framboð raforku annar ekki eftirspurn.  Ástralía, Síle og Marokkó áforma að flytja vetni út með skipum.  Vetnisklasar eru í myndun á Humberside á Bretlandi og Rotterdam í Hollandi.

Meira en 350 stórverkefni á vetnissviði eru nú í gangi í heiminum og gæti uppsöfnuð fjárfesting 2021-2030 numið mrdUSD 500.  Morgan Stanley-bankinn áætlar, að árið 2050 muni sala vetnis nema 600 mrdUSD/ár. Það er 4 földun núverandi söluveltu, 150 mrdUSD/ár á 90 Mt af vetni, sem jafngildir núverandi einingarverði 1,7 USD/kg. Skammt er í, að Íslendingar gætu framleitt vetni á þessu verði, en þá er flutningurinn eftir. Grænt vetni verður verðlagt hærra en vetni úr jarðgasi án föngunar og förgunar CO2.

Yfir tylft landa hafa gert landsáætlun um öflun og nýtingu vetnis, þ.á.m. Bretland, Frakkland, Þýzkaland, Japan og Suður-Kórea, en Ísland er ekki þar á meðal, sem skýtur skökku við gríðarlegar áhyggjur ráðamanna hérlendis af koltvíildi í andrúmsloftinu og örvæntingarfullan áróður Landverndar fyrir yfirlýsingu stjórnvalda um neyðarástand í loftslagsmálum, sem væri algerlega út í hött hérlendis með einna stærstan hluta (85 %) orkunotkunar landsmanna úr sjálfbærum orkulindum af öllum löndum heims.  Neyðarástand mundi einungis hvetja til ofstækisfullra og vanhugsaðra aðgerða stjórnvalda á kostnað almennings.  

Talsvert hefur verið skrafað og skrifað um mögulega framleiðslu rafeldsneytis á Íslandi.  Sameiginlegt öllu rafeldsneyti er "grænt" vetni, sem bindst ýmsum öðrum efnum.  Rafeldsneyti verður í samkeppni við lífeldsneyti á borð við repju- og nepjuolíu.  Repju og nepju er hægt að rækta á Íslandi með góðum árangri og gjörnýta fyrir dísilvélar og sem fiskafóður.

Þann 26. október 2021 birtist í Morgunblaðinu greinin:

 "Rafeldsneyti - orkuskipti í samgöngum",

eftir Guðmund Pétursson, rafmagnsverkfræðing.  Þar stóð m.a. þetta: 

"Sumir telja einnig, að orkuskipti í samgöngum muni krefjast svo mikillar raforku og svo stórtækra virkjanaframkvæmda með neikvæðum umhverfisáhrifum, að það sé ekki verjandi.  Nefnd hefur verið talan 18 TWh/ár af raforku, sem svarar til um 2000 MW í vatsafli [eða jafnvel 2500 MW, hvort sem um vatnsafl eða jarðgufuafl er að ræða - innsk. BJo] eða jafnvel 5000 MW í vindafli [vegna lægri nýtingartíma uppsetts afls - innsk. BJo].  Það slagar hátt í allt, sem virkjað hefur verið á Íslandi hingað til [21 TWh/ár - innsk. BJo]. 

Ekki er ljóst, hvaða forsendur er hér verið að miða við.  Er átt við allar vegasamgöngur, skipin og flugvélarnar ?  Hvaða ártal ?  Svo stórar tölur hrella og geta valdið andófi gegn virkjanaframkvæmdum, einkum vegna sjónarmiða náttúruverndar.  Einnig er nefnt, að það muni sáralítið um slíkt framlag okkar á heimsvísu; hlutur Íslands sé svo örsmár.  Mikilvægt er þó, að við verðum hrein og sýnum heiminum gott fordæmi." 

Hverjir eru þessir "sumir", sem kastað hafa fram virkjanaþörfinni 18 TWh/ár til orkuskiptanna án útskýringa ?  Höfundur þessa vefpistils hefur ekki hugmynd um það, en finnst líklegt, að þeir miði við 2050, árið, sem ætlunin er, að til Íslands þurfi ekki lengur að berast jarðefnaeldsneyti, og að "sumir" áætli talsvert mikla orkuþörf til vetnisframleiðslu til útflutnings á einu eða öðru formi. 

Sé hins vegar öll olíunotkun landsmanna (að millilandaskipum og millilandaflugvélum meðtöldum) og kolanotkun 2019 umreiknuð til raforkuþarfar, lætur nærri, að virkjanaþörfin nemi 9 TWh/ár og að 20 árum liðnum (2040 - ár kolefnisjafnaðar) er óvarlegt að gera ráð fyrir minna en 3 TWh/ár til viðbótar fyrir fólksfjölgun og framleiðsluaukningu, þ.e. alls 12 TWh/ár árið 2040.  Sú orka fæst auðveldlega úr núverandi nýtingarflokki og hluta biðflokks Rammaáætlunar (óafgreidds 3. áfanga). Á hitt ber að líta, að lífeldsneyti mun draga úr þörf á rafeldsneyti og þar með raforkuþörf, þótt raforku þurfi til framleiðslu lífeldsneytis einnig. 

"Vafalaust þarf að virkja talsvert meira [en hvað ?] hér til að gera heildarorkuskipti möguleg - og jafnvel útflutning rafeldsneytis - a.m.k. ef stóriðjan heldur velli hér áfram.  Við eigum enn góða möguleika á því og ráðum vel við að virkja á viðunandi hátt af fulltri tillitssemi við náttúruna og framtíðina. Land undir virkjanir og orkumannvirki er og verður aldrei nema örsmátt brot af landflæmi Íslands og hinum ósnortnu víðernum.  Engum dettur lengur í hug að virkja náttúruperlur !" 

Það er einkennilega til orða tekið að skrifa "ef stóriðjan heldur velli áfram", þegar ljóst er, að hún er hluti af lausninni og starfsemi hennar á Íslandi er raunverulega stærsta framlag Íslendinga til þess, að koltvíildisstyrkur andrúmslofts skuli ekki vera enn hærri en ella. Breytingaskeiðið úr jarðefnaeldsneyti yfir í sjálfbærar orkulindir mun einkennast af fremur háu orkuverði, og á meðan svo er, er það gagnkvæmur hagur Íslendinga og eigenda orkukræfra iðjuvera að treysta og efla starfsemi þeirra hérlendis. 

Eitt af því, sem mælir gegn vindorkuverum hvarvetna, er mikil landrýmisþörf fyrir raforkuvinnslu í ha á MWh/ár.  Hún er miklu meiri en fyrir hinar hefðbundnu íslenzku vatnsafls- og jarðgufuvirkjanir.  Þegar Skipulagsstofnun, Náttúrufræðistofnun eða Umhverfisstofnun mæla gegn hefðbundnum íslenzkum  virkjunum vegna hagsmunaárekstra við ferðamennsku, þá stangast slíkt á við reynsluna, því að þessar virkjanir eru vinsælir áfangastaðir ferðamanna. Á stofnununum liggur á fleti fyrir fólk gildishlaðins (óhlutlægs) mats, sem beitir fyrirslætti án þess að virða fyrir sér heildarmyndina.  Flestir ferðamenn  forðast hins vegar vindorkuver vegna lýta og óþægilegrar hávaðamengunar. 

Þá víkur Guðmundur Pétursson að metani, sem er vannýtt hérlendis, en gæti átt sér talsverðan markað hér í vinnuvélum og stórum farartækjum, þar sem það hefur háan orkuþéttleika, 13,9 kWh/kg (benzín 11,3 kWh/kg) og hægt að vinna úr ruslahaugum og í jarðgerðarstöðvum og nýta sem eldsneyti eða í rafeldsneyti:

"Þetta vandamál [viðbótar orkuþörf til hitunar í rafmagnsfartækjum knúnum frá rafgeymum - innsk. BJo] er hins vegar ekki fyrir hendi í metanfarartækjum.  Þar verður til nægur varmi til hitunar, eins og í venjulegum bensín- eða díselbíl. Vandséð er líka, hvers vegna Strætó ætti ekki að nýta metan frá eigin framleiðslu sveitarfélaganna í Sorpu/GAJA til að knýja vagna sína og fleiri farartæki.  Það gera þeir hjá SVA á Akureyri frá sinni litlu "sorpu" þar.  Norðurorka knýr einnig alla sína bíla með metani. 

Notkun fljótandi metans á þungaflutningabíla fer nú vaxandi víða í Evrópu, þar sem þeir komast mjög langt (1500 km) á einni fyllingu.  Á því sviði þurfum við að taka okkur á og gera það einnig mögulegt hér.  Byggja þarf upp viðeigandi dreifikerfi. 

Íslenzk skip má einnig hæglega knýja með innlendu rafeldsneyti í framtíðinni, og er nú þegar byrjað á því annars staðar (Stena Line t.d.).  Ísland gæti orðið fyrirmynd annarra á þessum vettvangi.  Fullþróuð tækni til notkunar á metani í bílum og skipum er nú þegar fyrir hendi, bæði fyrir fljótandi metan og gas."

Það er hægt að taka undir það, að metan ætti að nýta nú þegar á sviðum, þar sem það er samkeppnishæft, og með núverandi verði á dísilolíu er það sennilega samkeppnishæft, t.d. á vinnuvélum og vörubílum, en fyrst þarf að tryggja nægt framboð og verðstöðugleika. 

Aftur að vetninu, framleiðslu og nýtingu þess.  Megnið af núverandi 90 t/ár er framleitt við bruna jarðefnaeldsneytis, lofts og gufu saman, ferli, sem nú notar 6 % af árlegri jarðgasþörf og 2 % af kolaþörfinni.  Við vinnsluna verða til meira en 800 Mt/ár af CO2, sem er svipað og losun Þýzkalands núna.  Þetta vetni er notað í olíuhreinsistöðvum, til framleiðslu metanóls fyrir plastframleiðslu og til ammóníakframleiðslu.  Iðnaðarammóníakið er notað í framleiðslu á tilbúnum áburði o.fl. 

Til að leysa þessa framleiðsluaðferð af hólmi og þróa nýja notkun á vetni eru um 350 verkefni í gangi um þessar mundir, sem útheimta munu fjárfestingar frá hinu opinbera og einkageiranum að upphæð um mrdUSD 500 tímabilið 2021-2030, eins og áður er getið. Mikil þróun og veltuaukning á sér nú stað á framleiðslubúnaði græns vetnis, svo að BloombergNEF áætlar, að framleiðslukostnaður árið 2030 verði um 2 USD/kg (um 1/5 af núverandi kostnaði víða með rafgreiningu).  Morgan Stanley er bjartsýnni og telur, að á stöðum með hagkvæmar endurnýjanlegar orkulindir, t.d. í Norður- og Suður-Ameríku (og á Íslandi), verði kostnaðurinn kominn niður í 1 USD/kg 2023-2024. 

Hlutverk vetnis í flugi og siglingum er í deiglunni.  Fyrir stuttar ferðir gætu rafgeymar verið brúklegir, en vetnisrafalar geta veitt rafgeymunum samkeppni.  ZeroAvia, sprotafyrirtæki á vegum British Airways og Jeff Bezos, stofnanda Amazon, útfærði fyrsta vetnisrafalaknúna flugið með farþegaflugvél haustið 2020 á Bretlandi.  Ferjufyrirtæki í Noregi og á vesturströnd Bandaríkjanna gera nú tilraunir með vetnisrafala í ferjum á stuttum leiðum. 

Airbus leitar nú lausna til að knýja flugvélar sínar með vetni.  Boeing lítur meir til ammóníaks úr "grænu" vetni (orkuþéttleiki 5,2 kWh/kg), sem gæti líka hentað stórum skipum, þótt rafeldsneyti með kolefnisinnihaldi þyki nú líklegra.  

Bretar ætla að breyta kötlum í húsum sínum, sem nú brenna jarðgasi, í vetniskatla.  Þar og víðar gæti orðið markaður fyrir grænt vetni frá Íslandi.  

 

 

 

 

 

Flokkur laus við hreðjatak Landverndar

Í ríkisstjórn situr stjórnmálaflokkur með afar sérvizkuleg viðhorf í öndvegi til framfaramála þjóðarinnar.  Flokkurinn tapaði í nýgengnum Alþingiskosningum þremur þingmönnum og er með aðeins 12,6 % fylgi.  Samt gerir hann kröfu um að leiða stjórnarsamstarfið á nýhöfnu kjörtímabili, heimtar óbreyttan ráðherrafjölda og þvælist að auki fyrir með sérvizku sína um ríkisbúskap, friðanir,  orkunýtingu og viðurkenningu á óhæfum ráðherraefnum sínum. Hvers vegna nenna formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks að þrátta við Katrínu Jakobsdóttur á annan mánuð um þetta, þegar annar stjórnmálaflokkur hefur opnað á raunhæfan samningsgrundvöll við þá um ríkisstjórn ?

Grein Jakobs Frímanns Magnússonar í Morgunblaðinu 28. október 2021 er til vitnis um þetta.  Greinin hét:

"Áskoranir nýrrar ríkisstjórnar í loftslagsmálum".

Þar skrifaði hann m.a.:

"Endurheimt votlendis [orkar tvímælis-innsk. BJo], rafvæðing bílaflotans, vistvæn orka til skipa og aukin skógrækt eru þær mótaðgerðir, sem liggur beinast við, að við Íslendingar ráðumst í.  En hnattrænn umhverfisvandi leysist ekki með því, að hver þjóð hugsi bara um sjálfa sig.  Við hjá Flokki fólksins viljum nýta hreinar orkulindir landsins af skynsemi og ábyrgð, svo [að] draga megi úr mengun, samhliða náttúruvernd.  Þar er mögulegt framlag okkar til loftslagsmála á heimsvísu ekki undanskilið."

Óháð því, hvað líður meintri loftslagsvá, sem er orðin loftslagstrúboðinu sem krossfesting frelsarans er kristnum mönnum, þá sigla þjóðir heims nú inn í tímabil orkuskipta, sem mun einkennast af háu orkuverði vegna framboðsskorts (af völdum minni fjárfestinga (það er nóg til)) og skattlagningar á jarðefnaeldsneyti eða losun. 

Það er þess vegna ekki eftir neinu að bíða að hefja virkjanaframkvæmdir hér til orkuútvegunar í stað jarðefnaeldsneytisins.  Einkaframtakið, erlent og innlent, mun síðan sjá um nýtinguna, eins og það hefur gert hingað til hérlendis, en með áherzlu á að knýja rafmagnsfartæki og að framleiða s.k. rafeldsneyti með "grænt" vetni sem grunnþátt, en einnig lífeldsneyti úr t.d. repju og nepju. Á meðan enginn aflsæstrengur er til Íslands, verður "hin græna" orka nýtt innanlands.  Þrátt fyrir orkukreppuna í Evrópu þurfa landsmenn vart að óttast sæstrengslögn á þessu kjörtímabili, enda er Orkupakki 4 kominn í frysti hjá EFTA, eins og gerð hefur verið grein fyrir hér á vefsetrinu. 

"Loftslagsmál og orkumál eru óaðskiljanlegir málaflokkar. Ég verð seint talinn til ákafra virkjanasinna, en mér virðist sýn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks á þessi mál skynsamleg.  Fyrir nýafstaðnar kosningar lögðu báðir flokkarnir til, að Íslendingar hæfu útflutning á grænni orku í formi rafeldsneytis.  Þannig gæti sprottið hér upp nýr og spennandi iðnaður ásamt tilheyrandi atvinnusköpun og ávinningi í loftslagsmálum."

Það verður hlutverk einkaframtaksins að finna markaði fyrir rafeldsneyti og lífeldsneyti, en ekki ríkisins.  Viljayfirlýsingar stjórnmálamanna um nýsköpun atvinnutækifæra og verðmætasköpunar þjóðarbúsins eru þó eðlilegar, en þeir, sem segja A, verða þá að vera tilbúnir til að segja B.  Það stendur virkilega upp á stjórnmálaflokkana og þingheim að setja leyfisferli vegna nýrra virkjana í viðunandi horf, en þau eru nú í algerri kyrrstöðu fyrir tilstilli afturhaldsflokksins með 12,6 % fylgið.

Jakob Frímann býður nú Sjálfstæðisflokkinum upp í dans.  Hann talar væntanlega fyrir hönd 6  þingmanna Flokks fólksins um, að hann er tilbúinn að leiða þjóðina á vit nýrra tíma, sem felst í að skapa tæknilegar og viðskiptalegar lausnir, sem eru raunhæfar til að draga úr losun Íslendinga og fleiri á koltvíildi í stað innantóms blaðurs vinstri grænna um hættuna, sem lífinu á jörðinni stafar af hlýnun jarðar.  Að hafa forsætisráðherra, sem endurómar Grétu Thunberg, en leggst gegn nauðsynlegum umbótum, er ógæfulegt fyrir eina þjóð.

"Ljóst er, að losa verður rammaáætlun úr höftum kyrrstöðu, öfgalaust, og horfa til kosta þess að nýta vindorku.  Eðlilegt virðist jafnframt, að sveitarfélög og íbúar komi í auknum mæli að því að ákvarða, hvar mörkin á milli nýtingar grænna orkukosta og náttúruverndar liggja."

Þarna koma fram heilbrigð og lýðræðisleg viðhorf.  Taka málin úr höndum sérlundaðra skrifborðsmanna, sem falið hefur verið að meta virkjanakosti og drekkt málinu í hreinum aukaatriðum, og færa matið í hendur viðkomandi sveitarfélags og íbúa þess, sem leggi dóm á virkjanakosti til nýtingar eða verndar með lýðræðislegum hætti.  Hljómar þessi tónlist ekki nógu vel fyrir Sjálfstæðisflokk og Framsóknarflokk til að slíta erfiðri sambúð við forstokkaða sérvitringa í VG,  og fara nú að stíga dansinn með fólki, sem greinilega er ekki í viðjum Landverndarofstækisins ? 

Að lokum skrifaði Jakob Frímann Magnússon:

  "Það er ekki nóg að viðurkenna loftslagsvandann - við verðum líka að horfast í augu við tækifærin, og hvernig við Íslendingar getum axlað okkar ábyrgð.  Skynsamleg nýting orkukosta og öflug náttúruvernd geta vel farið saman.  Þær áskoranir bíða nýrrar ríkisstjórnar."

Þetta er mergurinn málsins, og ný ríkisstjórn verður að fara inn í næsta kjörtímabil með þetta að leiðarljósi.  Það dugar ekki lengur að ýta þessum viðfangsefnum óleystum á undan sér.  Vinstri hreyfingin grænt framboð er stöðnunarafl með eina hugsjón: að ríkisvæða sem mest af starfseminni í landinu.  Menn hafa afleiðingu þessa úrelta hugsunarháttar nú fyrir augunum í eymdarásjónu  Landsspítalans, sem kominn er að fótum fram undir hroðalegri óstjórn sósíalistans Svandísar Svavarsdóttur, sem keyrt hefur spítalann í þrot með því að hrúga á hann allt of mörgum verkefnum, sem betur eru komin hjá einkageiranum, enda standi Sjúkratryggingar Íslands straum af kostnaðinum, óháð verkaðila.  

Orkupakki 4 í uppnámi innan EFTA

Nú geisar orkukreppa á Bretlandseyjum og á meginlandi Evrópu, og bera margir kvíðboga fyrir vetrinum, því að ekki munu allir geta staðið straum af orkureikningunum, þar sem einingarverðið hefur jafnvel þrefaldazt og var þó hátt fyrir.  Angar þessa teygja sig til vatnsorkulandsins Noregs, sem hefur rækilega tengt raforkukerfi sitt við þessi skortsvæði raforku.  Þar sem norska þjóðin lendir þá í beinni samkeppni um sína eigin orku á uppboðsmörkuðum Evrópu (Nord Pool fyrir norðanverða Evrópu), hefur raforkuverðið jafnvel hækkað meira hlutfallslega í Noregi, þar sem það var mun lægra en á Bretlandi og á meginlandinu og góðar tengingar á milli orkusvæða jafna orkuverðið, en stærri markaðurinn verður alltaf ráðandi. 

Öflugir norskir sæstrengir voru nýlega teknir í notkun, annar til Þýzkalands og hinn til Bretlands, sem hafa aukið fylgni norsks raforkuverðs við hið brezka og þýzka.  Þetta veldur nú eðlilega óánægju í Noregi, og vilja nú sumir, að Norðmenn taki stjórn strengjanna í eigin hendur, en með Orkupakka 3 framseldu þeir völdin til regluverks ESB og markaðarins.  Stórþingsmenn vilja margir hverjir niðurgreiðslur á raforkuverði í Noregi, en það rímar illa við Orkupakka 3, og ESA (Eftirlitsstofnun EFTA) gæti fljótlega veifað refsivendi sínum um samningsbrot í kjölfar slíks inngrips á markaði.

Meirihluti norsku þjóðarinnar var andvígur innleiðingu Orkupakka 3 í norskan rétt 2018, en Stórþingið samþykkti hana samt undanbragðalaust vegna fyrirskipunar frá stjórn Verkamannaflokksins (þá í stjórnarandstöðu) til þingflokksins um að kjósa sem einn maður með innleiðingunni, þótt grasrót flokksins (flokksdeildir í flestum fylkjum) væri því andsnúin.

Samtökin "Nei til EU" höfðuðu síðan mál gegn ríkinu fyrir þá ákvörðun Stórþingsins að beita ekki ákvæði stjórnarskrárinnar um aukinn meirihluta við atkvæðagreiðslu um slíkt valdaframsal, og er málið enn fyrir dómstólunum.  Ef Orkupakki 3 kæmi aftur til atkvæðagreiðslu í þinginu og þá með kröfu um 3/4 atkvæða til að teljast samþykktur, yrði hann felldur. 

Eftir þrýsting frá Noregi samþykkti Alþingi Orkupakka 3 með undanbrögðum, sem var "skítamix", af því að það stenzt ekki Evrópurétt að innleiða samþykktir Sameiginlegu EES-nefndarinnar með skilyrðum.  Evrópuréttur er rétthærri landsrétti samkvæmt EES-samninginum, eins og Arnar Þór Jónsson, lögfræðingur, fjallaði um í fyrirlestri í Valhöll 28.10.2021.  Það brýtur í bága við Stjórnarskrá Íslands, og deilur ríkja innan ESB við Framkvæmdastjórnina um þennan forgangsrétt ESB-réttar ber nú hátt í fréttum.  Hefur Framkvæmdastjórnin lagt sektir á pólska ríkið fyrir dóm Hæstaréttar Póllands, sem kveður á um, að stjórnarskrá Póllands sé æðsta löggjöf, sem stjórnvöldum og borgurum í Póllandi ber að fara eftir. Nema sektirnar 1,0 MEUR/dag. Ursula von der Leyen hefur ekki tekið svona hart á Merkelstjórninni í Berlín, þótt Rauðhempurnar í Karlsruhe hafi úrskurðað stjórnarskrá Sambandslýðveldisins æðri réttarheimild en úrskurði ESB-dómstólsins og sáttmála ESB.   

Nú er ný ríkisstjórn tekin við í Noregi.  Að henni standa Verkamannaflokkur og Miðflokkur.  Hún er þess vegna minnihlutastjórn, því að SV, systurflokkur VG hérlendis, hrökk fljótlega úr skapti stjórnarmyndunarviðræðna. 

Hvaða stefnu hefur nýja norska ríkisstjórnin um Orkupakka 4 ?  Stjórnarsáttmálinn þegir um það.  Það bitastæðasta í nýja stjórnarsáttmálanum um EES er þetta:

"Regjeringen skal jobbe mer aktivt for å fremme norske interesser innenfor rammene av avtalen, og handlingsrommet i EÖS-avtalen skal tas i bruk med særlig vekt på å sikre nasjonal kontroll på områder som norsk arbeidsliv, energi og jernbane." 

Snörun gæti litið þannig út:

"Ríkisstjórnin ætlar að vinna einbeittar að því að halda á lofti norskum hagsmunum innan ramma samningsins, og virkja  skal athafnarými EES-samningsins með sérstakri áherzlu á að tryggja stjórn þjóðarinnar á sviðum s.s. norku atvinnulífi, orku og járnbrautum."

Hin pólitíska staða er þannig, að hygði ríkisstjórnin á innleiðingu Orkupakka 4, þá yrði uppreisn í Miðflokkinum, sem mundi leiða til stjórnarslita eða höfnunar Stórþingsins á þessari ESB-orkulöggjöf áður en málið færi til Sameiginlegu EES-nefndarinnar. 

Verkamannaflokkurinn vill ekki fá Orkupakkann til formlegrar afgreiðslu í EFTA, því að þá yrði að beita neitunarvaldi þar af Noregs hálfu áður en hann kemst til Sameiginlegu EES-nefndarinnar.  Þá stöðu vill Verkamannaflokkurinn ekki fá upp á sinni vakt vegna sambúðarinnar við ESB. Verkamannaflokkurinn er enn hallur undir aðild Noregs að ESB, en vaxandi væringar eru innan flokksins vegna þessa. 

Hvað gera bændur þá ?  Jú, ESB mun fá þau skilaboð, að EFTA vilji fresta innleiðingu Orkupakka 4 út þetta  kjörtímabil, og ef hvorki Íslendingar né Liechtensteinar hreyfa þessu máli, mun það liggja í láginni a.m.k. til 2025.  Það er harla ólíklegt, að núverandi stjórnarflokkar á Íslandi vilji gerast málsvarar innleiðingar Orkupakka 4 í andstöðu við norsk stjórnvöld, enda yrði slíkt frumhlaup andvana fætt.  Norðmenn ráða lögum og lofum í EFTA-hópinum í EES.  Þannig gerast nú kaupin á eyrinni á þeim bænum. Íslendingar eru þar í farþegasætinu og valdhafar Noregs í bílstjórasætinu. Frá fullveldissjónarmiði er staða Íslands gagnvart ESB að sumu leyti enn verri en Noregs, enda eru engin dæmi þess, að íslenzk stjórnvöld hafi stöðvað nokkurt mál frá ESB, sem komið hefur til umfjöllunar EFTA. Orkupakki 4 er ekki fyrsta málið, sem Norðmenn stöðva þar.   

Það er vaxandi óánægja með EES-samninginn í Noregi. Í stjórnarsáttmálanum er veitt fyrirheit um að leggja mat á valkosti, sem Noregi kunna að standa til boða, aðra en EES.  Þar eru menn sennilega að hugsa um fríverzlunarsamninga. Blasa þar aðallega 2 kostir við, þ.e. að Noregur semji á eigin spýtur við ESB um tvíhliða fríverzlun eða að EFTA semji við ESB um fríverzlun við ESB fyrir öll 4 lönd EFTA.  Það gæti orðið Íslendingum farsælast, og mundu þá EFTA/EES-þjóðirnar 3 njóta góðs af öflugri og reyndri utanríkisþjónustu Svisslands.   

Það er æskilegt, að hérlendis fari fram svipuð úttekt á framtíðar fyrirkomulagi samskipta við ESB á lögfræðilegum, viðskiptalegum og menningarlegum grundvelli. Arnar Þór Jónsson, lögfræðingur, hélt merkt erindi í Valhöll 28. október 2021, um stöðu íslenzks réttarkerfis gagnvart ESB-réttinum, sem fékk forgangsgildi gagnvart landsrétti með gildistöku EES-samningsins á Íslandi 1. janúar 1994.  Á fundinum í Valhöll var áberandi sú skoðun, að sú staða væri óviðunandi til frambúðar, að íslenzka stjórnarskráin yrði að víkja fyrir ESB-rétti, þar sem þessi 2 réttarkerfi greindi á við mat á úrlausnarefnum, og að ekki kæmi til greina að aðlaga stjórnarskrána ESB-rétti. 

Sams konar viðhorf eru uppi í Noregi, og alkunn er réttarfarsdeila Pólverja við framkvæmdastjórn ESB, sem lagt hefur dagsektir á Pólverja, eins og áður segirt, á meðan þeir verða ekki við kröfum ESB um að taka af öll tvímæli um, að ESB-réttur hafi hærri réttarstöðu en stjórnarskrá Póllands. Framkvæmdastjórnin telur framtíð ESB hvíla á þessu atriði og líður engin frávik. 

 

Þýzki stjórnlagadómstóllinn í Karlsruhe (rauðhempurnar) hefur sett ofan í við ESB-dómstólinn í Lúxemborg fyrir að fara út fyrir réttarheimildir sínar og kveða upp úrskurði, t.d. um heimildir seðlabanka evrunnar til skuldabréfakaupa, sem skortir lagaheimildir.  Þar sem ESB sé ekki sambandsríki, eins og þýzku löndin eru, heldur aðeins ríkjasamband, þá hafi stjórnarskrá Þýzkalands hærri réttarstöðu en t.d. Lissabonsáttmálinn. 

Þessi lagalegi ásteytingarsteinn getur orðið ESB og EES erfiður ljár í þúfu.  Lénsveldishugarfar meginlandsins um, að lögin komi að ofan og yfirstéttin setji lýðnum þessi lög, gengur þvert á engilsaxneska og norræna hefð um, að lögin komi frá fólkinu og séu m.a. sett til varnar réttindum þess gagnvart ríkisvaldi og yfirstétt.  Þessi mikli hugarfarsmunur átti þátt í, að meirihluti kjósenda á Bretlandi var búinn að fá sig fullsaddan af lagaflóðinu frá Brüssel til stimplunar í Westminster og batt enda á það í þjóðaratkvæðagreiðslu 2016. Hrakspár í kosningabaráttunni og jafnvel í kjölfarið og fram á þennan dag hafa orðið sér til skammar.  Í þingkosningunum 2019 rauf svo Íhaldsflokkur Borisar Johnson "rauða múrinn" á milli Norður- og Mið-Englands, en norðan hans hefur Verkamannaflokkurinn ráðið lögum og lofum nánast frá styrjaldarlokum (1945).  Kjörorð Borisar, "Levelling up", þ.e. að bæta lífskjör á Norður-Englandi til jafns við Suður-England sló í gegn, og stjórn hans vinnur hörðum höndum að þessu.     

 

 

Á með handafli stjórnmálanna að hefta hagvöxt ?

COP-26 hófst 31. október 2021 með lúðraþyt og söng og á að ljúka 12. nóvember 2021, vafalaust með söknuði þátttakenda eftir góðar veizlur.  Það er vafasamt, að þessar ráðstefnur skili nokkrum mælanlegum árangri á formi minni aukningar koltvíildisstyrks í andrúmsloftinu.  Jafnvel í fyrra, á Kófsárinu 2020, varð meiri aukning koltvíildisstyrks en nam meðalaukningu áranna 2011-2019 samkvæmt Alþjóða veðurmálastofnuninni.  Þessi metaukning varð þvert á væntingar, því að losun af mannavöldum er talin hafa minnkað umtalsvert vegna minni umsvifa, minni raforkunotkunar og hruns ferðalaga, einnig í aðallosunarlandinu, Kína. (Kína tekur ekki þátt í COP-26, og það eitt sýnir tilgangsleysi ráðstefnunnar.) Hver er skýringin á þessu ?  Verður það rætt á COP-26, hvaðan þessi aukna losun kom, sem meira en vóg  minnkun losunar mannanna ?  Það er mikilvægt að fá skýringu á þessu.  Er hafið eitthvert óstöðvandi ferli ?  Einhver Íslendinganna 50, sem sækja þetta kjaftaþing í Gljáskógum (Glasgow) á Skotlandi, getur e.t.v. útskýrt heim kominn fyrir löndum sínum, hvers vegna það er lífsnauðsynlegt, að maðurinn dragi úr losun sinni, í ljósi aukningar koltvíildisstyrks andrúmslofts í fyrra. Það er þó ólíklegt, því að augun standa í hausnum á þeim af dómsdagsangist.  Allt er það ímynduð ógn, ef marka má gervihnattamælingar (John Christy, prófessor við UAH) og Helga Tómasson, prófessor við HÍ. 

Hjörleifur Guttormsson, náttúrufræðingur og fyrrverandi iðnaðarráðherra, ber í brjósti sér væntingar til þessarar ráðstefnu, þótt fortíðin lofi ekki góðu.  Þetta kemur fram í Morgunblaðsgrein hans, 25. október 2021:

"COP-26, norðurslóðir og framtíð mannkyns".

 

Þar stóð m.a.:

"Eflaust er þetta þýðingarmesti alþjóðafundur, sem haldinn hefur verið, og því eðlilegt, að með honum sé fylgzt í öllum heimshornum. Verkefni hans byggist á Parísarsamþykktinni um loftslagsmál frá COP-21-fundinum í desember 2015.  Flest ríki heims hafa gerzt aðilar að þessari samþykkt með það að markmiði að stöðva loftslagshlýnun, aðallega vegna losunar CO2, við 1,5-2,0°C að hámarki m.v. meðaltal á jörðinni.  Ráðstefnan á m.a. að innsigla bindandi samþykktir aðildarríkjanna hvers og eins um niðurskurð í losun árið 2030 og að útiloka slíka losun umfram bindingu (net zero) um miðja þessa öld.  Einnig þarf þar að staðfesta stuðning við þróunarríki til að auðvelda þeim að ná þessu markmiði." 

Þessi aðferðarfræði hefur reynzt óttalega árangurslítil, þar sem á þessu 6 ára tímabili frá Parísarfundinum hefur losun flestra ríkja aukizt, og það á við um heildarlosun ríkja heims líka. Ný yfirlýsing G20 leiðtoganna staðfestir, að stærstu ríkin hafa ekkert nýtt fram að færa í þessum efnum.

   Það eru sáralitlar líkur á, að markmiðið um 55 % samdrátt losunar CO2 árið 2030 m.v. 1990 náist, og það á ekki síður við um Ísland en önnur lönd. Samt er keifað í sama farið í Gljáskógum.  Þetta er einhvers konar skemmtiefni stjórnmálamanna að veifa innihaldslausum áætlunum sínum á ráðstefnum. Forsætisráðherra Íslands er ekki barnanna beztur og er nú farin að leika Jóhönnu af Örk í baráttunni við hlýnun jarðar, sem fjarri er, að nokkur vísindaleg eining ríki um. Minnir hún reyndar meira á riddarann sjónumhrygga.  

Aðeins á EES-svæðinu og í Bandaríkjunum hefur markaðurinn verið virkjaður í þágu loftslagsins með koltvíildismarkaði, en það er stórhætta á koltvíildisleka til svæða á jörðunni án koltvíildiskvóta og -markaðar.  Að koma upp annaðhvort samræmdum koltvíildisskatti um alla jörð eða koltvíildismarkaði og síminnkandi heimildum er ólíkt vænlegra til árangurs á heimsvísu en innantóm markmiðasetning stjórnvalda, en það er borin von, að um slíkt náist næg samstaða á milli ríkja heims. "Consensus" er kerfi COP. (Dragbítar ráða.) Það er auðveldara að hittast og vera með yfirdrepsskap og sýndarmennsku en aðgerðir, sem bíta. 

Kjarni málsins er samt sá, að afar takmarkaður árangur mun nást fyrr en tæknin gerir orkuskipti kleif í löndum án nægra endurnýjanlegra orkulinda, og þau eru  mörg. Vindur og sól henta ekki og eru alltof landfrek.  Það þarf stöðugleika, og kjarnorkan getur veitt hana.  Það er ótrúlegur tvískinnungur í orkumálum Þýzkalands og Íslands.  Í fyrr nefnda landinu hefur kjarnorkuverum verið lokað á undanförnum árum, og öllum á að hafa verið lokað fyrir árslok 2022 samkvæmt ákvörðun Sambandsþingsins í Reichstag-byggingunni í Berlín, af ótta við kjarnorkuslys. Í síðar nefnda landinu fæst þingið í virðulegri steinbyggingu við Austurvöll, Alþingi, ekki til að taka af skarið um að samþykkja virkjanakosti a.m.k. sem nemur 1,0 TWh/ár sem byrjun, svo að fyrirtækin geti fari að gerað áætlanir um virkjanir. Það verða engin orkuumskipti, nema ný og áreiðanleg orkuver leysi jarðefnaeldsneytið af hólmi. Þessu virðist Flokkur fólksins gera sér grein fyrir, en Vinstri hreyfingin græn framtíð hins vegar ekki.  Frekja og forstokkun þeirrar stjórnmálahreyfingar er í engu samræmi við stjórnmálalega stöðu hennar.

"Svo fór, að margt athyglisvert [á Hringborði norðursins] féll í skuggann að þessu sinni vegna ummæla Ólafs Ragnars í Silfri Sjónvarpsins um hugsanlegan sæstreng til raforkuflutnings frá Grænlandi um Ísland og til meginlands Evrópu.  Hugmyndin um slíkan sæstreng frá Íslandi var til umræðu fyrir skemmstu, m.a. á Alþingi, vegna tengsla við svonefndan 3. orkupakka ESB.  Alþingi samþykkti þá,að fyrir slíkri framkvæmd þyrfti sérstaka samþykkt þingsins, en aðrir töldu, að slík ákvörðun stæðist ekki stjórnarskrá. Óháð formi er ágreiningur um, hvort yfirleitt eigi að hugsa til slíkrar framkvæmdar, og sæstrengur til raforkuflutnings hefur ekki verið á dagskrá ríkisstjórna hér undanfarið. 

Ég var undrandi á málflutningi Ólafs um þetta efni og tel, að engar skynsamlegar forsendur séu til að stefna að slíkri framkvæmd.  Því þóttu mér athyglisverð viðbrögð nýs orkumálastjóra, Höllu Hrundar Logadóttur, við spurningum Sjónvarpsins 19. okt. sl. um viðhorf hennar til útflutnings raforku með streng, þar sem hún benti á önnur og langtum nærtækari verkefni hér innanlands."  

Það er hægt að taka alfarið undir með Hjörleifi og Orkumálastjóra um þetta.  Á meðan ekkert er vitað um afstöðu Grænlendinga til útflutnings á rafmagni um sæstreng frá landi sínu, verður að flokka útspil dr Ólafs Ragnars Grímssonar um þetta mál sem frumhlaup.  Það er ekki ólíklegt, að á Grænlandi séu sterkar raddir uppi um að nýta fremur orkuna innanlands til atvinnu- og verðmætasköpunar, eins og eru bæði hér á Íslandi og í Noregi. (Grænlendingar höfnuðu ESB-aðild.) Að blanda sér í hugsanlegar innanlandsdeilur um málið á Grænlandi með þeim hætti, sem ÓRG gerði sig sekan um, er óviðeigandi með öllu. 

Í lok þessarar greinar sinnar, með undirfyrirsögninni:

 "Hagvaxtarmódelið verður að endurskoða", 

fjallaði náttúrufræðingurinn um hugmyndafræðina, sem höfundur þessa vefseturs telur vera grundvöll hins skefjalausa hræðsluáróðurs um hættulega mikla hlýnun andrúmslofts jarðar af völdum aukins styrks koltvíildis frá starfsemi mannanna. Hina hugmyndafræðilegu undirstöðu þeirrar kenningar, að mannkynið væri með sívaxandi efnahagsstarfsemi sinni að ganga á auðlindir jarðar með ósjálfbærum hætti, er að finna í bókinni "Limits to Growth". 

Bókin "Limits to Growth" eða "Endimörk vaxtar" kom út um 1960, og þar var því haldið fram, að ýmsir málmar og eldsneyti yrðu uppurin fyrir 1990.  Það gekk ekki eftir, en hugmyndin um nauðsyn "núllvaxtar" fyrir lífið á jörðinni lifði áfram, alveg eins og hugmyndafræði sósíalismans lifir óháð því, hversu margar þjóðir, sem við hann hafa búið, hafa lent í örbirgð og kúgun. (Kína og Víetnam bjarga sér með kapítalisma.) Það var afar fróðlegt að sjá Hjörleif Guttormsson tengja saman "núllvaxtarkenninguna" og baráttuna við hlýnun jarðar:

"Það hefur lengi blasað við, að ríkjandi efnahagskerfi er sá mótor, sem mestu veldur um ósjálfbæran vöxt og árekstra mannkyns við umhverfi sitt.  Því er brýnt að breyta í senn viðmiðunum og takti í efnahagsstarfseminni, sem dragi úr sóun og hvetji til umskipta með minni losun gróðurhúsalofts.  [1]

Ísland er nú með einna mesta orkusóun í hópi vel stæðra þjóða, og því bíður hér afar stórt viðfangsefni. Við höfum ásamt grannþjóðum heitið því að draga saman losun um 55 % á nýbyrjuðum áratug. [2]

Til þess að það megi takast þarf í senn að skipta út olíutengdum orkugjöfum á öllum sviðum og jafnframt að draga úr óþarfa neyzlu og sóun, sem einkenna lífshætti meðal þorra fólks. [3] 

Leiðtogar þjóða heims eru þessa dagana að undirbúa á COP-26 vegferð, sem skipta mun sköpum um framtíð afkomenda okkar og alls mannkyns."  [4]

[1] Ekki fer á milli mála, hvert hugmyndafræði textans er sótt; beint í "Endimörk vaxtar" frá 7. áratug 20. aldarinnar.  Efnahagskerfi, þar sem leitazt er við að bæta stöðugt lífskjör almennings, þ.e. kaupgetu hans, með því að viðhalda góðum hagvexti, þ.e. auðhyggjukerfið (auðinn til almennings, sem eykur þá neyzlu sína) er sökudólgurinn.  Stjórnmálamenn og embættismenn verði hér að taka í taumana, stöðva neyzluaukninguna og færa hana mörg ár aftur í tímann.  Þetta er hreinræktaður sósíalismi, forræðishyggja í nútíma búningi, reistur á falsvísindum, eins og fyrri daginn.  Það er engin vá fyrir dyrum af völdum vaxandi koltvíildis að beztu manna yfirsýn (óhrekjanlegar niðurstöður raunvísindamanna), eins og lesa má um á þessu vefsetri.  Jörðin verður hins vegar grænni, af því að jurtir hennar fá meira fóður og geta aukið ljóstillífun sína. 

[2] Höfundi þessa pistils er ekki ljóst, hvað téður  Hjörleifur á við með því, að Íslendingar sói einna mestri orku í hópi vel stæðra þjóða.  Vatnsorkuverin eru rekin með hárri nýtni.  Í góðum vatnsárum rennur nokkuð úr miðlunarlónum og framhjá virkjunum, en úr því má draga með því að fjárfesta í meira vélarafli, eins og Búrfellsvirkjun 2 er dæmi um, og orkusölusamningum um meiri ótryggða orku.  Jarðgufuverin hafa lága nýtni við raforkuvinnslu, en úr því er bætt með hitaveitu til viðbótar, þar sem hægt er að koma henni við.  Átak stendur nú yfir við að efla flutningskerfi raforku, og mun það draga úr flutningstöpum.  Ef téður Hjörleifur kallar orkunotkun útflutningsatvinnuvega þjóðarinnar orkusóun, er hann algerlega úti á þekju og lítur framhjá þeirri staðreynd, sem fyrrverandi Orkumálastjóri landsins, Jakob Björnsson, rafmagnsverkfræðingur, þreyttist aldrei á að benda á opinberlega, að orkuvinnsla hérlendis fyrir orkukræfa stóriðju losar nánast ekkert koltvíildi, öfugt við megnið af orkuvinnslu heimsins vegna slíkrar framleiðslu.

[3] Það er góðra gjalda vert að flokka rusl og að draga úr sóun, þ.e. að efla "hringrásarhagkerfið", en þegar kemur að því "að draga úr óþarfa neyzlu", er komið að forræðishyggju, sem valtar yfir sjálfsákvörðunarrétt fólks og færir neyzlustýringu í hendur stjórnmálamanna og embættismanna. Þeir gætu vel ákveðið, að áhrifaríkast væri að draga úr kaupmætti launa með ofurkattheimtu.  Það er engin slík vá fyrir dyrum, að nauðsynlegt sé að afhenda yfirvöldum mikilvægt frelsi fólks til frambúðar.  Næsta víst er, að í kjölfarið mundu fylgja grundvallar mannréttindi.  Téður Hjörleifur mælir hér með að halda inn á stórhættulega braut. Vítin eru til að varast þau.  

[4] Það hefur alltaf verið sami söngurinn fyrir þessa COP-fundi.  Þeir eiga að skipta sköpum um framtíð mannkyns.  Þeir hafa alltaf mistekizt, og þessi "Gljáskógafundur" mun ekki verða nein undantekning, enda lagt upp með vitlausa dagskrá á hæpnum forsendum. Dómsdagsspámenn hafa alltaf orðið sér til skammar.

  

 

Einkennilega að verki verið

Stærsta framkvæmd ríkisins um þessar mundir er NLSH (Nýr Landsspítali-Háskólasjúkrahús).  Það er kraumandi óánægja innan spítalans með ýmis hönnunaratriði NLSH, og eitthvað virðist á reiki, hver hönnunarstjórinn er.  Það er ekki farið að ráðum yfirlækna spítalans um hönnunina, og þeir gagnrýna forstjóra spítalans og framkvæmdastjórn hans fyrir lítilsvirðandi framkomu, þar sem yfirstjórn spítalans hefur ekki tekið mark á ráðleggingum yfirlæknanna, sem ásamt öðrum þurfa að búa við gallaða hönnun, runna undan rifjum einhverra pótintáta, sem telja sig vita betur og vera í stöðu til að sniðganga yfirlæknana.  Nú hefur forstjórinn yfirgefið stól sinn, og kunna þessar væringar, sem sennilega eru bara toppurinn á ísjakanum, að eiga þátt í brotthlaupi hans.  

Allt vitnar þetta um ófremdarástand á þjóðarsjúkrahúsinu, stærstu ríkisstofnuninni.  Heilbrigðisráðuneytinu hefur farizt yfirstjórn hennar  illa úr hendi.  Það er þörf á að breyta til og innleiða nýtt stjórnkerfi á spítalanum.  Þar gefur kostnaðargreining og greiðslur fyrir samningsbundin verk við Sjúkratryggingar Íslands (SÍ) von um hvata fyrir starfsemina, sem e.t.v. bætir vinnuandann og eykur afköst sjúkrahússins (afköst starfsmanna eru mikil nú, en mannskap vantar), en meginmálið er að rjúfa bein stjórnunartengsl ráðuneytisins og spítalans með stjórn, sem þá verður ábyrg gagnvart ráðherra, ræður forstjóra og semur nýtt skipurit, e.t.v. með færri silkihúfum en nú eru. 

Þann 21. október 2021 báru 5 yfirlæknar Landsspítalans sorgir sínar og áhyggjur af hönnun NLSH á torg með grein í Morgunblaðinu undir heitinu: 

"Um sýndarsamráð við fagfólk á sjúkrahúsi".

Höfundarnir eru yfirlæknar ranssóknardeilda Landsspítalans: Björn Rúnar Lúðvíksson, Ísleifur Ólafsson, Jón Jóhannes Jónsson, Páll Torfi Önundarson og Sveinn Guðmundsson.

Grein þessi hófst þannig:

"Í grein 17. september sl. í Morgunblaðinu vöruðu 4 yfirlæknar læknisfræðilegra rannsóknastofa á Landspítalanum við því, að virt væru að vettugi ráð þeirra við hönnun nýs rannsóknahúss spítalans hvað varðar óæskilega staðsetningu þyrluparls og ófullnægjandi skrifstofuaðstöðu ("opin verkefnamiðuð vinnurými"). 

Í svörum Gunnars Svavarssonar, framkvæmdastjóra nýs Landspítala ohf. (NLSH) í Ríkisútvarpinu, Morgunblaðinu og netpósti kemur fram, að hönnunin sé byggð á "þarfagreiningu, húsrýmisáætlun og forsendum verksins, sem komi frá notendum LSH". "Um sé að ræða stærsta notendastudda hönnunarverkefni Íslandssögunnar ", sem hátt í 200 "starfsmenn spítalans" hafi komið að og "allir, sem komi að verkefninu, séu vissir um að vera á réttri leið."."

Ef ráðið er í þessi orðaskipti, er téður Gunnar Svavarsson að segja, að skrifstofa forstjóra LSH hafi útnefnt þá, sem vera skuli hönnunarteymi NLSH til ráðuneytis um þarfagreiningu og hönnun rannsóknarbyggingarinnar, og að yfirlæknarnir eigi þar af leiðandi ekki að fetta fingur út í þá vinnu.  Hér er eitt dæmið um það, að tannhjól NLSH og LSH grípa ekki saman.  Það er ills viti.  Hlutverk yfirlækna á LSH samkvæmt lögum og í reynd ætti að valda því, að ábendingar þeirra á hönnunarstigi ættu að vega afar þungt.  Í ljósi þessa verður heilbrigðisráðuneytið að taka af skarið um þetta, ef starfandi forstjóri sjúkrahússins hefur ekki gert það nú þegar.  

Þyrlupalli sjúkrahússins hefur verið valinn slæmur staður, líklega ónothæfur staður.  Breytt staðsetning leiðir sennilega til kostnaðarauka í byrjun, en heppilegri staðsetning gæti lækkað rekstrarkostnað.

Að ætla að setja yfirlæknana í opið vinnurými er fáheyrt tillitsleysi og/eða skilningsleysi á eðli viðkvæmra starfa þeirra.  Samtöl þeirra og vinnugögn eiga ekki að vera opin þeim, sem í grenndinni kunna að vera, eða eiga leið framhjá.  Hér virðast "þarfagreining og húsrýmisáætlun" NLSH vera í skötulíki.  Það er lágmark, að yfirlæknarnir fái þessi gögn í hendur, svo að þeim verði gefinn kostur á að rýna þau og gera gagntillögu til starfandi forstjóra spítalans og ráðuneytisins. 

"Á fundi allra fagstjórnenda rannsóknadeilda og röntgendeilda Landspítala 22. september sl. var gerð könnun á afstöðu þeirra til fyrirhugaðra opinna skrifstofurýma.  "Töldu 6 af 6 yfirlæknum og 9 af 9 lífeindafræðingum og líffræðingum, að opin skrifstofurými myndu torvelda þeim að rækja störf sín vel.  Allir mæltu á móti opnum vinnurýmum stjórnenda og sérfræðinga, sem fara með viðkvæm mál og þurfa næði.  Ljóst er, að einhverjir pótintátar hafa verið teknir fram yfir yfirlækna og deildarstjóra í þann hóp 200 starfsmanna, sem hannar bygginguna, og "eru allir sammála".  Þrátt fyrir eftirgrennslan hefur ekki tekizt að fá lista yfir þessa 200 starfsmenn."

Einhugur býr að baki þessum mótmælum yfirlækna og sérfræðinga, og að sama skapi virðist vera einbeittur brotavilji forráðamanna LSH og/eða NLSH um að sniðganga þessa lykilstarfsmenn sjúkrahússins við hönnun þess.  Þetta flettir ofan af alvarlegri brotalöm við stjórnun spítalans, sem verður afdrifarík, ef hún verður ekki fjarlægð. "Something is rotten in the state of Danemark", var sagt, en þetta rotna sár í stjórnkerfi LSH/NLSH getur lamað hann, á meðan starfsemi fer þar fram. 

Það er alveg ljóst, að uppstokkunar er þörf á Landsspítalanum.  Neyðaróp starfsmanna undanfarið og hörð gagnrýni á framkvæmdastjórn spítalans eru til vitnis um vandamálið.  Nýr heilbrigðisráðherra verður að láta það verða eitt af sínum fyrstu verkum að hreinsa graftarkýli Landsspítalans.

"Lög heimila forstjóra ekki að bera faglega ábyrgð á lækningum.  Hans hlutverk er annað.  Því síður mega aðilar, sem sitja í framkvæmdastjórn á grunni framselds valds forstjóra bera faglega ábyrgð.  Umboðsmaður Alþingis hefur endurtekið áréttað, að vegna heilsufarslegra hagsmuna sjúklinga megi forstjórar ekki að eigin hentisemi færa lögboðna ábyrgð frá yfirlæknum til annarra, "forstöðumanna" eða "framkvæmdastjóra" eða hvaða nafni forstjóri kann að nefna aðstoðarmenn sína.  Slíkir aðilar hafa, auk skorts á menntun í viðkomandi greinum, ekki lagalega heimild til þess að stýra lækningum.

Stjórn læknaráðs Landspítala ályktaði gegn opnum skrifstofurýmum fyrir 11 árum og taldi "það vera óviðunandi og mikla afturför, ef sérfræðilæknar verða látnir hafa skrifstofuaðstöðu í stórum opnum rýmum ... , ef til stendur að bjóða læknum lakari vinnuaðstöðu á Landspítalanum en þeim býðst [...] erlendis, mun það aðeins gera mönnunarvandann enn verri"."

Forstjóri LSH og framkvæmdastjóri NLSH geta ekki skotið sér á bak við það, að skoðun læknaráðsins hafi ekki verið fyrir hendi.  Rök þess eru réttmæt, og það sætir furðu, að hönnunarstjóri NLSH og/eða framkvæmdastjóri skuli vera svo aftarlega á merinni árið 2021 varðandi aðbúnað starfsfólks að ætla téðum sérfræðingum vinnuaðstöðu í opnu rými, hvort sem þeir eiga sér þar fastan samastað eða eiga bara að taka þann bás, sem laus er hverju sinni, þegar þá ber að garði.  Þá geta básarnir verið færri en starfsmennirnir.  Þetta er illur fyrirboði um það, sem koma skal (í ljós) á NLSH, og er þó ekki allt fagurt í fortíðinni á þeim bæ.

Lok þessarar þörfu opinberunar yfirlæknanna á stjórnarháttum skrifstofu forstjóra og framkvæmdastjóra NLSH voru þannig:

"Hvers vegna hefur framkvæmdastjórn Landspítala ekki komið sjónarmiðum læknaráðs og yfirlækna rækilega til skila við hönnun spítalans ?  Að hlusta ekki á ráð yfirlækna og læknaráð á lækningastofnun er óneitanlega alvarlegt og skondið í senn.  En staðreyndin er sú, að sjónarmið yfirlækna og sérfræðilækna hafa verið sniðgengin um árabil.  Það getur haft afdrifaríkar afleiðingar, hvað varðar notagildi, og öryggi þessarar stærstu nýbyggingar Íslandssögunnar.  

Það er miður, að staðið sé að spítalabyggingu, eins og hér er lýst.  Vegna sýndarsamráðsins sáum við okkur nauðbeygða til að vekja athygli á málunum í fjölmiðlum.  Þrátt fyrir að greinin vekti athygli í þjóðfélaginu, svaraði enginn, sem ber ábyrgð á hönnun rannsóknarhússins.  Þær systur sýndarsamráð og þögnin duga ekki.  Einhver aðili hlýtur að þurfa að taka af skarið og leiðrétta mistökin áður en byggt verður."

Yfirlæknarnir eiga þakkir skildar fyrir að fletta ofan af alvarlegri meinsemd innan stjórnkerfis LSH, sem hefur verið leyft að smita yfir í NLSH, þar sem meinsemdin getur valdið miklu tjóni á heilbrigðiskerfi þjóðarinnar næstu áratugina, á meðan miðstöð lækninga verður við Hringbrautina. 

Óstjórn heilbrigðisráðuneytisins hefur leyft valdaklíku að grafa um sig á Landsspítalanum, sem sennilega er saman komin í framkvæmdastjórninni.  Hana ber að leysa upp samhliða því, að sett verður stjórn yfir spítalann, þar sem hvorki verða starfsmenn ráðuneytisins né spítalans.  Völdin þarf að færa þangað, sem þau eiga heima vegna þess, að saman verða að fara völd og ábyrgð.  Lögin gera ráð fyrir athafnafrelsi og ábyrgð yfirlækna, og þau ber að virða.  Það er ófært, hvort sem er á ríkisstofnun eða í einkafyrirtæki, að starfsmenn, sem gegna lykilhlutverki fyrir viðgang starfseminnar, séu hafðir í spennitreyju.  Það leiðir af sjálfu, að við hönnun og tækjaval á NLSH verður að hafa virkt og heiðarlegt samráð við þá, sem starfsemin mun mæða á. Nýs heilbrigðisráðherra bíður mikilvægt hlutverk endurreisnar Landsspítala Háskólasjúkrahúss.  Hefur hann þau bein í það, sem þarf ?

  

Sýndarmennska og hræsni

Loftslagstrúboðið og allt, sem það hefur leitt af sér, reiðir sig algerlega á heiðarlega og gallalausa vísindalega aðferðarfræði IPCC-Loftslagsnefndar Sameinuðu þjóðanna. Trúverðugleikabrestur hefur nú átt sér stað gagnvart IPCC vegna alvarlegrar og málefnalegrar gagnrýni úr ranni raunvísindamanna, sem aðeins eru þekktir af heiðarleika og vísindalegum vinnubrögðum í hvívetna. Þeirra trúverðugleiki er að óreyndu meiri en hóps á vegum SÞ, sem þekkt eru af spillingu á mörgum sviðum.

Þar er í fyrsta lagi um að ræða mæligögnin.  Gervihnattamælingar hitastigs í andrúmsloftinu undanfarna áratugi gefa væntanlega nákvæmustu myndina af hitastigsþróuninni á sama tímabili.  Þar blasir við allt önnur mynd en IPCC dregur upp eða hitastigullinn 0,1°C/10 ár, þ.e. hitastigshækkun um 1°C á 100 árum að öllu óbreyttu. 

Síðan hefur talnameðferð IPCC sætt ámæli, eins og prófessor Helgi Tómasson rakti ítarlega í Morgunblaðinu 14. október 2021, sjá 

https://bjarnijonsson.blog.is/blog/bjarnijonsson/entry/2270868 .

Virtir sérfræðingar í meðferð og túlkun tímaraða hafa komizt að þeirri niðurstöðu, að á undanförnu 2000 ára tímabili sé engin tilhneiging sjáanleg til hitastigsþróunar, heldur sveiflist hitastigið eftir tregbreytanlegu mynztri um fast meðaltal, þ.e. engin breyting.

Það er nauðsynlegt á grundvelli þessara upplýsinga að staldra við og endurmeta forsendur orkubyltingar.  Hér skal ekki mæla á móti því að nýta þær nýjungar, sem heimurinn hefur upp á að bjóða í stað jarðefnaeldsneytis og sömuleiðis að sækjast eftir erlendum fjárfestingum í nýrri framleiðslutækni, sem dregur úr losun gróðurhúsalofttegunda, því að ýmis mengun fylgir jafnan koltvíildislosun. Nýlega var t.d. tilkynnt um, að Rio Tinto, eigandi álversins í Straumsvík, ISAL, hygðist helminga þessa losun fyrir árslok 2030.  Þar er horft til föngunar og bindingar CO2, sem er alger vonarpeningur enn og rándýr, og rafgreiningar súráls með eðalskautum, sem losar nánast aðeins súrefni, O2, sem þá má fanga og selja.  

Að skattleggja notendur jarðefnaeldsneytis með losunarskatti orkar hins vegar mjög tvímælis, því að heimurinn hefur nú farið inn í breytingaskeið með háu orkuverði.  Að eyða opinberu fé í að moka ofan í skurði er engin ástæða til, því að engin neyð er á ferðinni, hvað sem stóryrðum Grétu Thunberg líður. Uppgræðsla og skógrækt standa hins vegar alltaf fyrir sínu.

Þann 18. október 2021 birtist í Morgunblaðinu athyglisverð grein eftir prófessor Jónas Elíasson um tvískinnung Umhverfis- og auðlindaráðuneytisins á Íslandi í loftslagsmálum.  Vinnubrögðin á þeim bæ bera þess merki, að engin alvara fylgi orðum, heldur sitji áróðurinn í fyrirrúmi.  Greinin heitir:

 "Loftslagsáætlunin: Verðlausar orkulindir og sýndarmennska".

"Raforkuvinnslan notar hvorki kol né olíu, svo [að] hér á Íslandi er svo gott sem ekkert hægt að gera til að draga úr losun landsins, ef menn ætla ekki að stöðva samgöngur og fiskveiðar og senda landið aftur í miðaldir.  

Stóriðjan og losun hennar fer í taugarnar á mörgum, en hafa verður í huga, að stóriðja á hreinni orku losar aðeins brot af stóriðju á olíuorku.  Ísland getur því gengið til samstarfs við önnur ríki um að stórauka þennan iðnað og þannig haft jákvæð áhrif á alþjóðlega þróun loftslagsmála.  En Ísland er búið að semja sig frá þessum möguleika.  Umhverfisráðherra gengur nú hart fram í að friða allt, sem hægt er að friða, með það augljósa markmið að koma í veg fyrir slíka þróun."

Það er hárrétt, að væri einhver alvara á bak við ógnina af hlýnun af mannavöldum, þá mundu ráðamenn komast að því, að orkukræfur iðnaður af ýmsu tagi hérlendis væri bezt til þess fallinn að hámarka framlag Íslands í viðureigninni við þessa vá. Nei, það er öðru nær.  Þeir, sem mest eru með loftslagsvána á vörunum, sýna hræsnieðli sitt berlega með því að standa gegn flestum nýjum mannvirkjum á orkusviði hérlendis.  Á sviði andrúmsloftsins gildir þá ekki hið alræmda slagorð s.k. umhverfissinna, að náttúran verði að njóta vafans.  Þeir stjórnmálamenn, sem sett hafa loftslagsmálin á oddinn í sinni fátæklegu stjórnmálabaráttu, hafa gjaldfellt sinn eigin málstað.

   "Plagg með þessu nefni [Aðgerðaáætlun í loftslagsmálum] var gefið út af ríkisstjórninni, þ.e.a.s. umhverfisráðuneytinu.  Þarna er boðuð minnkandi losun ... [2030:(A) samgöngur á landi -161 kt/ár, (B) skip og hafnir -320 kt/ár, (C) orkuframleiðsla og smærri iðnaður -384 kt/ár. Þetta samsvarar minnkun olíu/bensíns: (A) -50 kt/ár, (B) -100 kt/ár, (C) -120 kt/ár.] ..., en erfitt er að minnka losun í liðunum A, B og C án þess að spara olíu eða bensín.  

Þegar liður A er skoðaður í aðgerðaáætluninni, kemur í ljós, að meginástæða hins áætlaða 50 kt/ár sparnaðar af olíujafngildi er vegna borgarlínunnar.  Að borgarlínan spari einhverja losun er hrein skröksaga, eins og sýnt hefur verið fram á, (sjá:

https://www.samgongurfyriralla.com 

og blaðaskrif þessa hóps.  Þvert á móti; hún eykur óþarfa eldsneytiseyðslu og losun með því að tefja aðra umferð.  Umferðartafirnar eru þegar orðnar miklar, en áhrifa þeirra er hvergi getið í aðgerðaáætluninni eða skýrslum um borgarlínu.  Telja verður, að áhrifin af þessu verði, að 20 kt/ár bætist við eldsneytiseyðslu í samgöngum ...  ."

 Þarna kemur fram, að aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar gegn hlýnun er sýndarmennskan einber gagnvart umferð landfarartækja, og núverandi borgarstjórnarmeirihluti bítur hausinn af skömminni með látlausum blekkingum um gæluverkefni sitt, Borgarlínu. 

Verkefnið er víðs fjarri því að vera lausn á umferðarvanda höfuðborgarsvæðisins.  Það fækkar bílum í umferðinni lítið sem ekki neitt, en tefur fyrir þeim.  Mjög alvarlegar tafir og mengun andrúmslofts eru fyrirsjáanlegar á verktímanum, og fækkun akreina fyrir bíla til að koma Borgarlínu fyrir mun færa lífsgæðin á höfuðborgarsvæðinu niður um mörg þrep.  Það er engin glóra af ríkisvaldinu að styðja fjárhagslega við fjárfestingarlegt kviksyndi, sem þjóðhagslegt tap verður af vegna gríðarkostnaðar og lítilla tekna, á meðan fjöldinn allur af samgönguverkefnum bíður úti um allt land, sem þjóðhagslegur ágóði verður af. 

Vandræðagangur sérvitringanna í meirihluta borgarstjórnar, sem eru undir áhrifum Samtaka um bíllausan lífsstíl, ríður ekki við einteyming. Það eru miklu skilvirkari lausnir til reiðu með því að bæta  akrein við hægra megin fyrir strætisvagna, knúnum metani eða rafmagni, og þar mundi skapast hentugt svæði fyrir forgangsakstur lögreglu, sjúkrabíla og slökkviliðs, en ófremdarástand getur orðið, þegar bílstjórar gera sitt bezta til að hliðra til fyrir þessum forgangsakstri.  Síðan er mjög arðsamt, öruggt og umhverfisvænt að færa hestakerrugatnamót höfuðborgarinnar til nútímahorfs með mislægum gatnamótum, en slíkar framfarir hefur afturhaldið í Ráðhúsi Reykjavíkur bannað (tekið út af aðalskipulagi). 

Ef þetta yrði gert, þyrfti enginn að kvarta undan umferðartöfum á höfuðborgarsvæðinu lengur.  Svar Holuhjálmara Ráðhússins er, að slíkar framfarir framkalli bara fleiri bíla í umferðinni.  Þá er spurningin, hvort ekki sé eðlilegra, að borgararnir velji sér sinn samgöngumáta sjálfir fremur en að verða þvingaðir í einhvert samgönguform, sem stjórnmálamenn hafa ákveðið fyrir þá (að þeim forspurðum). 

"Raunhæfar aðgerðir eru til, það er hægt að ráðast að umferðarvandanum, það er hægt að smíða skip og flutningabíla, [sem ganga fyrir] rafmagni, en það þarf eitthvað að gera, til þess að slíkt verði að veruleika; það dugar ekki að gefa út aðgerðaáætlun og bíða svo eftir orkuskiptum með kraftaverki. 

Loftslagsvandinn verður ekki leystur með kraftaverkum eða blekkingum, og ábyrgð umhverfisráðherra er mikil að að standa fyrir slíku."

 Þarna flettir prófessor Jónas ofan af óheilindum umhverfisráðherrans í starfi.  Gagnrýnin hefur þó dýpri merkingu.  Prófessor Jónas er (að mati pistilhöfundar) að lýsa vantrú á getu ríkisvaldsins til að fást við orkuumskiptin.  Markaðurinn verður að virkja tæknikunnáttuna, sem fyrir hendi er, þ.e.a.s. fyrirtækin verða að taka frumkvæðið.  Stjórnmálamenn eiga bara að gæta þess að þvælast ekki fyrir og forðast að setja skít í tannhjólin.  Ekki eru allir stjórnmálamenn hræsnarar, fjarri því, en þegar hræsnarar taka frumkvæði, verður úr því örverpi á borð við það, sem prófessor Jónas Elíasson þarna vekur athygli á. 

Botn téðrar greinar var þannig:

"Á núverandi markaðsverði er verðmæti losunarheimilda málmiðnaðar á Íslandi um 80 MEUR/ár eða 12 mrdISK/ár og fer hratt hækkandi.  Nú skal málmiðnaður draga úr losun samkvæmt aðgerðaáætluninni, sem væntanlega þýðir samdrátt í framleiðslu og kaupum á raforku, vinnu og þjónustu, sem er mikil afturför í atvinnumálum.  Að lokum mun hagkvæmast fyrir málmbræðslurnar að loka og selja sinn losunarkvóta.  Þar með verður þeim mönnum að ósk sinni, sem vilja losna við stóriðjuna, en í staðinn situr Ísland uppi með verðlausar orkulindir.  Þegar stóriðjan er farin, situr landið uppi með virkjanir,  sem duga henni um aldur og ævi og allt jákvætt framlag Íslands til loftslagsmála að engu gert."

Þessi svarta sviðsmynd er eins og draumsýn fyrirbrigðisins á stóli umhverfis- og auðlindaráðherra og sértrúarsafnaðarins í kringum hann.  Hún gat virzt raunsæ í Kófinu, en nú virðist heimurinn kominn á orkuumbreytingarskeið, sem þýðir hátt orkuverð og hátt verð fyrir afurðir orkukræfs iðnaðar.  Iðnaðurinn mun einfaldlega standa straum af kolefnisgjaldi hvers tíma og verða þannig knúinn til að leitast við að draga úr koltvíildislosun sinni.  Hann er nú þegar með rannsóknarverkefni í gangi í þessa veru, t.d. að fanga hluta af CO2 í reykháfum sínum og binda það í jarðlögum í samstarfi við önnur fyrirtæki, og að þróa eðalskaut (keramík) í stað kolaskauta, þannig að losun verði engin, nema á súrefni, sem verður nýtanlegt. 

     

 

  

Óttastjórnun í heimi fáránleikans

Falsspámenn hafa uppi verið á öllum öldum.  Vinsælt hefur verið að dunda sér við hættuna á tortímingu mannkyns, og margir kryddað spána með því, að "skaparinn" væri reiður vegna syndsamlegs lífernis hrjáðra afkomenda Evu og Adams úr aldingarðinum Eden forðum. 

Nú á dögum tíðkast að klæða loddaraskapinn í búning raunvísinda, sem er lúalegt og lymskulegt bragð.  Viðbrögð ýmissa vísindamanna og sérfræðinga á sviði læknisfræði við heimsfaraldrinum COVID-19 (C-19), sem stafar af kórónuveirunni SARS-CoV-2 í ýmsum afbrigðum (kórónuveirur valda t.d. inflúensu), hefur sýnt almenningi, hversu meingölluð ráðgjöf vísindamanna, til stjórnmálamanna, á sviði lýðheilsu og faraldursfræði getur verið.  Sænski læknirinn Sebastian Rushworth heldur því blákalt fram, að samanburðarrannsóknir á milli margra landa með mismunandi opinberar sóttvarnarráðstafanir sýni algert haldleysi lokana og hafta til að draga úr útbreiðslu C-19, því að sízt hafi þeim farnazt betur í baráttunni við þessa veirupest, sem beittu ströngum hömlum á athafnir almennings en hinum, sem héldu frelsisskerðingum í lágmarki. 

 Loftslagsmál eru mjög fyrirferðarmikil í stjórnmálum á Vesturlöndum um þessar mundir.  Röng stefnumörkun í orkumálum og röng viðbrögð við C-19 eiga sök á þeirri orkukreppu, sem nú hefur riðið yfir Evrópu (vestan Rússlands) og Asíu.  Hið alvarlega er, að stjórnmálamenn Vesturlanda hafa látið ginnast af falsspámönnum, sem starfa undir yfirskini vísinda á vegum Sameinuðu þjóðanna, SÞ, í s.k. Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC, og gefa út viðamiklar skýrslur, þar sem gagnrýnendum á vinnubrögðin er ekki hleypt að.  Múgsefjun hefur náð yfirhöndinni í sóttvarnarmálum og í loftslagsmálum, og ekki vantar "manipúlatorana", strengjastjórnendur í brúðuleikhúsið.

Heiðarlegir raunvísindamenn hafa þó fundið sér annan farveg til að koma vísindalegum niðurstöðum á framfæri.  Á meðal þessara alvöru vísindamanna er John Christy, loftslagsfræðingur og prófessor við Alabamaháskóla (UAH) https://bjarnijonsson.blog.is/blog/bjarnijonsson/entry/2268208 .  Úrvinnsla hans á gervihnattamælingum hitastigs um mestalla jörð og í mismunandi hæðum sýna allt annan og miklu lægri hitastigul í gufuhvolfinu s.l. 40 ár en IPCC heldur fram í sínum skýrslum eða um 0,1°C/10 ár, sem við núverandi skilyrði í andrúmsloftinu mundi gefa 1°C hærra hitastig að meðaltali eftir eina öld. Er það nokkuð annað en fárið, sem nú er búið að skapa um óafturkræfa og reyndar sívaxandi hækkun yfir 3,0°C frá upphafi iðnbyltingar, eftir 70 ár. Virtir tölfræðingar hafa birt niðurstöður sínar yfir miklu lengra tímabil, 2000 ár, og niðurstaðan var hitastigull=0, þ.e. tregar sveiflur um fast meðaltal. Í hverju máli ber að hafa það, er sannara reynist, og ekki að hleypa þeim til áhrifa, sem hæst láta, en beita ámælisverðum vinnubrögðum. 

Reiknilíkön IPCC eru einfaldlega röng.  Meginskyssan er sú að vanmeta stórlega sjálfreglandi (leiðréttandi) eiginleika gufuhvolfsins.  Þegar hitastig þess hækkar, eykst um leið útgeislunin frá jörðu og út í geiminn, og þegar það lækkar, t.d. vegna eldgosa, minnkar þessi innrauða geislun út í geim. Enginn afneitar fræðum 19. aldar (Fourier, Arrhenius) um gróðurhúsaáhrif  koltvíildis og fleiri gasa, en þessum fræðum verður að beita varlega á stórt og flókið kerfi, og gróðurhúsaáhrifin eru stórlega ofmetin í andrúmslofti jarðar. 

Nú hefur Helgi Tómasson, prófessor í hagrannsóknum og tölfræði við H.Í., leitt athygli lesenda Morgunblaðsins að hinni tölfræðilegu hlið óvandaðra  (óvísindalegra) vinnubragða IPCC við meðhöndlun mæligagna, og má þá segja, að ekki standi þar steinn yfir steini lengur, heldur sé málflutningurinn hreinn skáldskapur, eins og bókin "Endimörk vaxtar" var á sínum tíma.  Þann 14. október 2021 birtist eftir hann í Mbl. greinin:

"Tölfræðilegt sjónarhorn á skýrslur IPCC" 

"Vísindamenn eiga það til að freistast til að vera með glannalegar ályktanir út frá mælingum.  Þetta hefur t.d. þekkzt í læknavísindum, en aukin meðvitund og útbreiddari tölfræðiþekking hefur hægt á flæði falsályktana.  Það má meðal annarra þakka mönnum eins og John P.A. Ioannidis, sem birti grein 2005 um, hvers vegna flestar birtar niðurstöður í læknisfræði eru rangar."  

Prófunarniðurstöður lyfjafyrirtækjanna eru óáreiðanlegar.  Það átti í sérstaklega miklu mæli við um prófunarniðurstöður bóluefna við C-19 vegna  þess skamma tíma, sem var til stefnu á þróunarskeiðinu.  Lyfjafyrirtækin hillast til að fegra niðurstöður prófana sinna með því að draga úr neikvæðum áhrifum og ýkja jákvæðu áhrifin. Þetta hefur sænski læknirinn Sebastian Rushworth sýnt fram á ásamt fleirum.

  Loftslagsvísindin eru flókin, og ef kuklarar fara höndum um þau, er voðinn vís. Það hefur einmitt gerzt með þeim afleiðingum, að heimurinn stendur á öndinni, svo að minnir á stemninguna eftir útgáfu bókarinnar "Limits to Growth" - Endimörk vaxtar - með spádómum, sem ekki stóðust, heldur reyndust þvættingur, settur fram til að hræða fólk upp úr skónum, svo að það breytti neyzlumynztri sínu og hagkerfin stöðnuðu - það yrði núll vöxtur.  Sama vakir fyrir kuklurum IPCC, sem nú starfa undir fölsku flaggi og bregða yfir sig vísindaskykkjunni.

 "IPCC er skammstöfun á skýrslum Sameinuðu þjóðanna um loftslagsmál, og nýlega er komin skýrsla, sem kölluð er númer 6.  Um eldri skýrslu segir tölfræðidoktorinn og fyrrverandi hagstofustjóri Ástralíu, Dennis Trewin, árið 2008 í OECD-skýrslu í kafla 32: Því miður vantar tölfræðinga í sérfræðingateymi IPCC.  Útkoman inniheldur því alvarlega galla.  Þessir gallar eru til þess fallnir að ýkja loftslagsbreytingar framtíðarinnar."

Hvernig stendur á því, að þessi alvarlega gagnrýni frá tölfræðidoktor, sem notið hefur trúnaðar yfirvalda í Ástralíu og hjá OECD, hefur ekki enn slegið mikið á áróður IPCC ?  IPCC reynir þöggun og í stað málefnalegrar varnar eru hrópin hækkuð og spáin gerð enn skelfilegri með lýsandi nafnorðum á borð við "hamfarahlýnun" og "loftslagsvá".  Þessi hegðun er mikill ljóður á ráði þeirra, sem framsetningunni ráða hjá IPCC og þeirra, sem ekki mega heyra orði hallað í garð IPCC.

Fólk, sem ekki hefur ráðrúm til að kynna sér fleiri hliðar viðfangsefnisins en þá, sem IPCC birtir með boðaföllum, fyllist sumt angist.  Þ.á.m. er ungt fólk, sem hefur í mörgu að snúast, og ber orðið svo mikinn kvíðboga fyrir framtíðinni, að það ákveður að fjölga sér ekki.  Þetta er ein af ástæðum þess, að fjöldi barna á hverja konu er kominn niður í 1,7, sem þýðir fækkun í stofninum, hinum ágæta germansk-keltneska stofni, sem hér varð til fyrir um 1100 árum, og sums staðar er þessi tala orðin enn lægri. (2,1 þarf til viðhalds.) 

Hér er um mikinn ábyrgðarhluta að ræða og verðugt íhugunarefni, hvers vegna málefnaleg gagnrýni á líkön IPCC, birt mæligögn, úrvinnslu þeirra og framsetningu alla, hefur ekki náð meiri hljómgrunni en reyndin er.  Sé tekið mark á gagnrýninni, sem full ástæða er til, virðast skýrslur IPCC þjóna annarlegum tilgangi, s.s. að hægja á hagvexti hagkerfa heimsins, sem áhangendur "Endimarka vaxtar" telja ósjálfbæran, og þannig draga úr allri neyzlu.  Hér skal ekki amazt við því sjónarmiði, að neyzlumynztur, mikið kjötát o.fl., sé á röngu róli út frá lýðheilsuviðmiðum og sjálfbærni landbúnaðar, en gallinn er sá, að hjá IPCC helgar tilgangurinn meðalið.  Afleiðingin er sú, að barninu er kastað út með baðvatninu. 

 "Greinin [norsks vísindamanns, Jons Dagsvik í Journal of Royal Statistical Society, 2020] sýnir stærðfræðilegar útfærslur og síðan dæmi um notkun á gögnum, hitamælingum 96 veðurstöðva í u.þ.b. 200 ár ásamt áætluðum hitatölum, byggðum á árhringjum úr trjám í u.þ.b. 2000 ár.  Niðurstaðan er, að þróun hitastigs er vel lýst sem tregbreytanlegu (long-memory) ferli með fast meðaltal, þ.e. engin þróun í tíma.  Sér í lagi engin þróun á seinni hluta 20. aldar. Gögnum og forritum, sem tengjast greininni, mátti hlaða niður af heimasíðu tímaritsins (greinarhöfundur er með þessi gögn)." 

Hér eru mikil tíðindi á ferð.  Undanfarin 2 árþúsund er hvorki um að ræða marktæka kólnun né hlýnun, heldur bara eðlilegar sveiflur í kringum fast meðaltal.  Að engin hlýnun skuli vera merkjanleg af þessum gögnum á 20. öldinni, stingur algerlega í stúf við málflutning IPCC um hlýnun með ört hækkandi styrk koltvíildis í andrúmsloftinu.  Hér eru mikil firn á ferð.  Allur hræðsluáróðurinn um hlýnun jarðar stendur á brauðfótum, þegar undirstaða hans er skoðuð ofan í kjölinn. Er ekki ástæða til fyrir upplýst fólk, sem hefur hingað til viljað láta IPCC njóta vafans, að staldra við ?  Renna ekki á menn 2 grímur ?

Og áfram með smjörið:

"J. Scott Armstrong er stofnandi tveggja fræðirita um spálíkanagerð, Journal of Forecasting og International Journal of Forecasting.  Hann hefur tekið saman vinnureglur um, hvernig skuli vinna með spár og telur, að IPCC brjóti margar."

Kjarninn í boðskap IPCC eru einmitt spár, og þar er ekki skafið utan af því, því að þetta eru heimsendaspár.  Það þarf ekki að orðlengja það, hversu vandmeðfarnar spár eru, og mikil fræði hafa verið þróuð til að forða mönnum frá að falla í vilpur á þeirri vegferð.  Það er þess vegna ekki bara rassskelling fyrir IPCC, heldur falleinkunn, þegar slíkur fræðimaður, sem hér er tilgreindur, fullyrðir, að IPCC brjóti margar reglur, sem hafa verði í heiðri við spár og gerð spálíkana. 

"Danski jarðfræðingurinn Jens Morten Hansen, sem m.a. hefur rannsakað Grænlandsjökul og gegnt mikilvægum embættum í dönsku rannsóknarumhverfi, varar við oftúlkunum á skýrslum IPCC.  Hansen hefur efasemdir um aðferðafræði IPCC, og reynsla hans af rannsóknum á Grænlandsjökli ásamt tilfinningu fyrir stærðargráðum segir, að jafnvel bókstafleg túlkun á sviðsmyndum IPCC sýni, að hvorki muni Grænlandsjökull hverfa né muni Danmörk sökkva.  Hann vitnar þar til síðustu ísalda og hlýindaskeiða milli þeirra.  Hansen gagnrýnir einnig danska ríkisútvarpið, DR (Danmarks Radio), fyrir einhliða málflutning og ýkjur um það, hversu sammála vísindamenn séu."

Alvöru vísindamenn, sem fara ofan í saumana á IPCC, fella sig ekki við vinnubrögðin þar á bæ, svo að fullyrða má, að alvarlegur ágreiningur ríki í vísindaheiminum um ályktanir og spádóma IPCC. RÚV á Íslandi hefur að sjálfsögðu ósjálfrátt skellt sér á hestvagninn, þar sem látið er í veðri vaka, að niðurstöður IPCC séu vísindalegur sannleikur, sem ekki sé unnt að draga í efa.  "Oh, sancta Simplicitas." 

Síðan kemur hnífskörp ályktun Helga Tómassonar:

"Tónn sumra boðbera loftslagsvár minnir á rétttrúnaðarklerka, sem telja sig umboðsmenn guðs og messa í reiðitóni yfir söfnuðum sínum. Boðskapurinn er: Nú hafið þið syndgað, guð er reiður, og því miður er nauðsynlegt að sveifla refsivendinum, úthluta sektum og kvöðum, til að söfnuðurinn öðlist möguleika á inngöngu í himnaríki." 

Þetta er hárrétt athugað hjá Helga Tómassyni.  Ekki er nú orðinn mikill vísindasnykur á IPCC, þegar virtur fræðimæður líkir þeim við rétttrúnaðarklerka.  Þannig láta einmitt núllvaxtarsinnar, hverra biblía er enn hin löngu úrelta bók "Endimörk vaxtar".  Lýðurinn skal fá að gjalda fyrir líferni sitt og verður þröngvað með óttastjórnun til að laga neyzlu sína að vilja þessara núllvaxtarklerka, og skatta skal leggja á óæskilegan varning eins og jarðefnaeldsneyti. Það er varla heimska og vankunnátta, sem alfarið ræður ríkjum hjá IPCC, heldur ormar í möðkuðu mjöli SÞ, sem svífast einskis til að troða núllvaxtarhugmyndafræði sinni bakdyramegin inn á heimilin. 

Síðan kemur ráðlegging til Íslendinga í þessari vandræðalegu stöðu:

"Tilgangurinn má ekki helga meðalið. Þótt mengunin sé slæm, má ekki nota hvaða aðferðir sem er til að draga úr henni.  Það getur verið skynsamlegt fyrir Íslendinga að draga úr losun koltvísýrings, því [að] losunin er afleiðing af brennslu olíu. Olían er dýr (og í heiminum endanleg auðlind) og því mikilvægt að fara sparlega með hana.  Olíusparnaðurinn má hins vegar ekki kosta hvað sem er.  Hvaða málstaður er það, sem kallar á það að fara með ungling á seglskipi yfir Atlantshafið til að láta hann ávarpa þing Sameinuðu þjóðanna ?"

Það er hægt að taka undir þessi viðhorf.  Þó hafa ýmsir bent á, að CO2 sé varla mengun, heldur lífsandinn sjálfur fyrir allt plöntulíf á jörðunni. Hins vegar er þessi lífsandi sjaldnast einn á ferð, þegar tæknivædd losun manna er annars vegar, heldur fylgja með skaðleg efni á borð við sót, brennisteinssambönd o.fl.  Það má líka spyrja, hvaða málstaður það sé, sem kalli á sérskattlagningu jarðefnaeldsneytis ofan á heimsmarkaðsverð í hæstu hæðum, sem nú tekur verulega í buddu þeirra, sem ekki eru á "nýorkufarartækjum".  Stóra spurningin er sú, hvort málstaður, sem sannanlega stendur á brauðfótum, geti réttlætt byltingu á lífsháttum og hagstjórn í átt að "núllvaxtarhagkerfi" með þeirri ömurlegu afturför, sem slíkt feigðarflan hefur á lífsafkomu almennings og velferðarkerfi ríkis og sveitarfélaga ?  

"IPCC-skýrsla AR6, sem liggur fyrir, er um 4000 bls. Leit að tímaraðahugtökum, eins og sjálffylgni (autocorrelation) gefur ekki vísbendingar um þróaða tímaraðalíkanagerð hjá IPCC.  Hugsanlega finnst ritstjórum IPCC niðurstaða tímaraðalíkana ekki nógu krassandi.  

Fyrir umhverfisvandamál Íslands eru enn í gildi gömlu leiðinlegu vandamálin, uppblástur, ofbeit, lausaganga búfjár og frágangur á skolpi auk útblásturs á brennisteinsgufum og hliðstæðum eiturgösum.  Ef hlýnun er raunveruleg, ættu Íslendingar að taka því fagnandi, auka uppgræðslu og skapa ný tækifæri í landbúnaði.

Ályktanir tímaraðamanna, eins og Dagsvik og Mills, um, að þróun yfirborðshita jarðar sé tregbreytileg með fast meðaltal, eru afgerandi.  A.m.k. eru breytingar mjög hægar (m.v. okkar líftíma) og verðskulda alls ekki gildishlaðnar upphrópanir eins og hamfarahlýnun eða loftslagsvá."

Ef að líkum lætur verða engar varnir hafðar uppi af hálfu loftslagshræsnara eða upphrópanalýðs, sem halda, að þeir geti vaðið um á skítugum skónum með fúsk og ályktanir út í loftið. Loftslagsfræði eru flókin, og það er ekki hægt að draga neinar vitrænar ályktanir um það, sem í vændum er, án þess að beita heiðarlegum, vísindalegum aðferðum.  Að hundsa fræði tímaraða við meðferð á mæligögnum fortíðar til að draga ályktanir um framtíðina er dauðadómur yfir öllum boðskap, sem frá slíku liði kemur. 

Uppblástur og ófullburða meðferð skolps eru 2 mikilvæg viðfangsefni umhverfisverndar, sem skynsamlegra væri fyrir Íslendinga að fást við af meiri eindrægni en margt annað á umhverfissviði, og mundu umbætur á báðum sviðum einnig draga úr losun gróðurhúsalofttegunda.

Þessari hörðu ádrepu prófessors Helga Tómassonar á IPCC og hræðsluáróðurinn, sem frá þeim stafar, lauk þannig:

"Vissulega er mengun vandamál. Hættulegum efnum er sleppt út í umhverfið.  Koltvísýringur er náttúrulegt efni og lífsnauðsynleg næring fyrir plöntur.  Fyrir liggur, að eðlisfræði frá t.d. Joseph Fourier á fyrri hluta 19. aldar og Svante Arrhenius í lok 19. aldar segir, að gös í lofti (andrúmslofti) geti haft áhrif á yfirborðshita.  Gróf skoðun gagna sýnir, að þetta yfirfærist ekki auðveldlega á þróun hita á yfirborði jarðar síðustu 100-200 ár.  Þetta er miklu flóknari kapall.  Augljóst er, að 15-20 ára ályktun Trewin um, að skýrslur IPCC séu tölfræðilega vanþróaðar, stendur enn.  

Nóbelsverðlaunahafinn Richard Feynman sagði, að það væri mikilvægara að viðurkenna, að við hefðum ekki svör við ákveðnum spurningum heldur en að fá skammtað svar, sem ekki má efast um (þýðing greinarhöfundar, kannski ekki hárnákvæm)."

Nú eru haldnar ráðstefnur á ráðsnefnur ofan, þaðan sem einvörðungu endurómur berst frá haldlausum skýrslum IPCC.  Væri nú ekki einnar messu virði að hóa saman ábyrgðarmönnum AR6 hjá IPCC og þeim, sem metið hafa hitastigul andrúmslofts út frá gervihnattamælingum (John Christy), Dennis Trewin og tímaraðamönnunum (hæfum tölfræðingum) til að leiða saman hesta sína fyrir opnum tjöldum undir góðri fundarstjórn til að kryfja þessi mál til lykta í stað þess, að heimurinn gleypi við trúboði loftslagsklerkanna ?  Viðbrögð IPCC við málefnalegri gagnrýni hafa hingað til ekki falið í sér málefnalegar varnir, heldur að herða enn á óttaáróðrinum.

Til eru þeir stjórnmálaflokkar, einnig á Íslandi, sem láta sína pólitík hverfast um slagorðin "loftslagsvá" og "hamfarahlýnun".  Einn stjórnarflokkanna gengur þar sýnu lengst.  Er nú ekki ráð að fara aðeins að slá af ofstækinu og hleypa beztu þekkingu og heilbrigðri skynsemi að borðinu ?