Aflskortur í vændum og raforkuverð hækkar

Á viðskiptasíðu Morgunblaðsins 8. júlí 2019 var vakin athygli á nýrri skýrslu Landsnets, þar sem boðaður er aflskortur f.o.m. 2022, ef svo heldur fram sem horfir.  Það þarf enginn að halda, að virkjanafyrirtækin hafi ekki vitað af þessu, enda kom fram hjá forstjóra RARIK skömmu síðar, að þar á bæ byggjust menn við orkuskorti þegar næsta vetur (2019/2020).

  Slíkar fréttir boða gósentíma fyrir raforkuvinnsluna. Stjórnendur fyrirtækjanna vita, að í markaðskerfi virkar frétt af þessu tagi til hækkunar raforkuverðs, þótt tilkostnaðurinn vaxi ekki neitt.  Í frjálsri samkeppni í orkukauphöll er þetta mjög áberandi, og eiga verðhækkanir þar einmitt að mynda hvata til að reisa nýjar aflstöðvar.  

Hér er hins vegar aðdragandinn að nýjum vatnsorku- eða jarðgufuvirkjunum, tilbúnum og tengdum inn á netið, miklu lengri en fyrir sólarhlöður, vindmyllur eða gasknúin og kolaknúin raforkuver Evrópu.  Þar af leiðandi virkar þetta óhefta markaðskerfi neytendum í óhag hérlendis, þ.e. raforkuverð mun stíga mikið og afl- og jafnvel orkuskortur síðustu veturna fyrir nýja virkjun getur orðið tilfinnanlegur.  Enginn þarf að segja blekbónda það, að Landsvirkjun og öðrum orkuvinnslufyrirtækjum hafi ekki þegar í fyrra verið kunnugt um í hvað stefnir með framboð og eftirspurn afls árið 2022 og á næstu árum á eftir.  Samt er engin virkjun, utan smávirkjana og Hvalárvirkjunar (55 MW), í deiglunni.  Þetta er tilræði við raforkukaupendur, sem verða algerlega varnarlausir gagnvart gríðarlegum raforkuverðhækkunum í orkukauphöll, sem verður fylgifiskur Orkupakka #3 (OP#3). 

Yfirvöldum landsins verða bönnuð öll inngrip í verðlagsþróunina eftir OP#3-4 og einnig bönnuð afskipti af orkufyrirtækjunum, t.d. til að hvetja þau til að virkja.  Í Orkusambandi ESB á raforkuvinnslan að vera leiksvið einkafyrirtækja í frjálsri samkeppni. Það mun ekki líða á löngu innan þessa orkusambands, þar til ríkisstjórnir verða dæmdar af ESB-dómstólnum til að selja vatnsréttindi (virkjanaréttindi) á opnum markaði, og þær munu þess vegna ekki lengi fara með eigendahlutverk yfir vatnsaflsvirkjunum.  Þar með verður ekki lengur hætta á, að ríkið skekki samkeppnisstöðuna á þessum markaði innan EES.

Samkvæmt orkustefnu ESB á raforkumarkaðurinn að sjá um nægt aflframboð, og eldsneytismarkaðurinn að sjá um nægt orkuframboð á hverjum tíma.  Íslenzkur orkumarkaður er allt annars eðlis og getur ekki séð um hvort tveggja.  Hér þarf annað fyrirkomulag, sem hentar orkulindum Íslands, en Landsreglarinn mun ekki leyfa án undanþágu frá ESB í Sameiginlegu EES-nefndinni.  

Hver sem örlög OP#3 verða á Alþingi, þarf ríkið í nafni fullveldisréttar síns að stofna til embættis orkulindastjóra, sem hafi með höndum samstýringu allra virkjana landsins, sem máli skipta fyrir orkubúskap landsins, með svipuðum hætti og Landsvirkjun stundar nú innan sinna vébanda.  Með lagasetningu um embætti orkulindastjóra fái hann í hendur tæki, sem tryggi, að virkjanafyrirtækin hefji virkjanarannsóknir og virkjanaundirbúning í tæka tíð, til að nægt framboð raforku verði jafnan mögulegt, vald til að takmarka stærð jarðvarmavirkjana á hverju svæði, svo að aflrýrnun svæðis verði innan viðmiðunarmarka og jafnframt vald til að stýra vatnshæð miðlunarlóna, svo að orkuöryggi sé tryggt.  Lagasetning um þetta nýja embætti þarf jafnframt að tryggja því aðgang að nægum upplýsingum um allar virkjanir, sem það telur máli skipta fyrir orkubúskap landsins, svo að það geti gegnt hlutverki sínu.  Orkulindastjórinn á að tryggja beztu sjálfbæru nýtingu allra þessara virkjana landsins með því að hámarka vinnslu hverrar virkjunar til langs tíma, og ákvarðanir hans skapi orkumarkaðinum ramma til að starfa innan.

 

Það voru mistök á sinni tíð að reyna ekki að fá  undanþágu frá orkubálkum Evrópusambandsins.  Það er ekki seinna vænna en að stöðva þessa vegferð nú með því að hafna OP#3, svo að færi gefist á að ræða sérstöðu Íslands á orkusviðinu innan vébanda EES í sáttatóni við ESB.

Þann 10. júlí 2019 birtist í Morgunblaðinu afrakstur samtals Höskuldar Daða Magnússonar, blaðamanns, og Harðar Arnarsonar, forstjóra Landsvirkjunar, í tilefni fréttar blaðsins daginn áður af skýrslu Landsnets um væntanlegan aflskort.

Það er skemmst frá að segja, að Höskuldur virðist hafa fengið samband við geimveru, sem kallar sig Hörð Arnarson.  Upphafið var þannig:

"Þetta snýst aðallega um að gera sér grein fyrir því, hvaða þarfir samfélagið hefur og að uppfylla þær þarfir."

 

Hvers vegna í ósköpunum hefur Landsvirkjun ekki þegar hafið framkvæmdir við næstu virkjun ?  Þar á bæ fara menn ekkert í grafgötur með þróun eftirspurnarinnar.  Það er algerlega óábyrg afstaða hjá ríkisfyrirtæki með rúmlega 70 % markaðshlutdeild að láta myndast hér aflskort og síðar orkuskort í ljósi þess gríðarlega samfélagslega kostnaðar, sem af slíku leiðir.  Nú er samdráttur hagkerfisins hafinn, þannig að framkvæmdatíminn núna og á næstu árum er hagstæður.  

"Aðspurður segir Hörður, að öryggi stórnotenda sé tryggt.  Í þann flokk falla flest gagnaver, sem sprottið hafa upp á liðnum árum eða eru í undirbúningi."

Þetta er undarlega að orði komizt, en sýnir, að forstjóri Landsvirkjunar telur fyrirtæki sitt einvörðungu vera skuldbundið með orkuafhendingu til "stórnotenda".  Þegar talað er um afhendingaröryggi raforku, er yfirleitt átt við forgangsorku, en ekki ótryggða orku.  Almennir notendur, heimilin og fyrirtæki á almennum töxtum, eru áskrifendur að forgangsorku.  Það má ekki skerða orkuafhendingu til almennings á undan forgangsorkuskerðingu fyrirtækja með samninga um forgangsorku og ótryggða orku. Að sjálfsögðu er ótryggt afl og orka skert fyrst. Hins vegar er í samningum ekki reiknað með þörf á afl- eða orkuskerðingu af mannavöldum, þ.e. tilbúnum skorti,  eins og nú blasir við, heldur af náttúrunnar völdum (force majeur), t.d. í vatnsleysisárum, eða vegna bilana.  Hér er annað uppi á teninginum nú, og ef þörf verður á skerðingu forgangsafls, þá verður skerðingin að vera hlutfallslega jöfn á alla viðskiptavini; "pro rata", eins og það heitir í samningum.  Það er ekki hægt að fullyrða, að "öryggi stórnotenda sé tryggt", ef aflskortur reynist meiri en nemur ótryggðu afli.  Hér kunna málshöfðanir að hefjast vegna markaðsmisnotkunar orkuvinnslufyrirtækjanna.  

""Það þarf hins vegar að huga sérstaklega að orkuöryggi fyrir heimilin og smærri fyrirtæki", segir Hörður."

Þessi framsetning undirstrikar fáránleika núverandi stöðu.  Enginn er ábyrgur fyrir afhendingu forgangsorku til almennra notenda, og forstjórinn virðist halda, að þeir verði skertir á undan fyrirtækjunum, sem Landsvirkjun hefur sérsamning við.  Þetta er algerlega fáránlegt.  

Síðan kemur rúsínan í pylsuendanum, sem sýnir í hvílíkt óefni búið er að stefna íslenzkum raforkumálum með OP#1 og OP#2.  Vandinn er sá, að OP#2 ætlar markaðinum að sjá um þessi mál.  Þegar Landsreglarinn kemur til skjalanna með OP#3, versnar staðan, því að eitt af hans hlutverkum er að hafa eftirlit með, að reglum Evrópusambandsins um frjálsan markað fyrir raforkuvinnslu og raforkusölu sé hlítt. Þá verður "engin miskunn hjá Magnúsi".  

"Hann [Hörður] segir jafnframt, að eins og staðan er í dag sé óljóst, hver beri ábyrgð, komi upp sú staða, sem teiknuð er í skýrslu Landsnets, og hvaða úrræði viðkomandi [?] hafi.  Stjórnvöld hafi með umræddri skýrslu Landsnets fengið hvatningu til úrbóta."

Samkvæmt núgildandi OP#2 og OP#3-4 ber markaðnum að sjá fyrir nægu afli og orku á hverjum tíma.  Ekkert fyrirtæki og engin ríkisstofnun eru ábyrg.  Ábyrgðin er löggjafans að hafa leitt lagabálka til öndvegis á Íslandi, sem þangað eiga ekkert erindi og geta ekki virkað, eins og þeim er ætlað, við íslenzkar aðstæður.  Eðlilegast væri að afnema þessa lagabálka, þegar í ljós kemur, að þeir eru ónothæfir, en það er ekki hlaupið að því, þótt 63 þingmenn yrðu um það sammála, sem aldrei verður, heldur væri fyrsta skrefið á þeirri vegferð að stöðva OP#3 í stað þess að magna vitleysuna þannig, að eina undankomuleiðin úr öngþveiti verði að segja upp EES-samninginum.   

 

 

Sjálfstæði landsins er fallvalt

Haraldur Benediktsson, 1. þingmaður NV-kjördæmis, ritar grein um sjálfstæðismál landsins í Morgunblaðið 8. júlí 2019. Grein þessa þingmanns sjálfstæðismanna nefnist:

"Það sem gerir okkur að þjóð".

Að rekja það allt saman, "sem gerir okkur að þjóð",  tæki nokkrar vefgreinar, en vegna þess, að í sömu grein er minnzt á bautasteina orkustefnu Evrópusambandsins, ESB, orkupakka 1,2,3, skal fullyrða, að innleiðing þeirra í íslenzka lögbók gerir okkur ekki að ríkari þjóð, en aftur á móti myndi höfnun OP#3 stuðla að því, að sjálfstæð þjóð með mikla hagvaxtarmöguleika verði í þessu landi áfram. 

Ástæðan fyrir þessu er sú, að með samþykkt OP#3 verður yfirþjóðlegt vald yfir orkugeiranum leitt hér til öndvegis, þar sem Orkustofnun ESB, ACER, sem var stofnuð samkvæmt OP#3 2011, hlýtur hér lögsögu og mun framkvæma vald sitt fyrir tilstyrk Landsreglarans og Evrópuréttarins eftir innleiðingu OP#3 hér.

Stefnu ESB í raforkumálum, sem orkupakkarnir eru samdir til að hægt sé að hrinda í framkvæmd, má í fáum dráttum lýsa þannig:

a) Markaðurinn á að stjórna raforkuvinnslunni.

      Af samkeppnisástæðum og til að koma í veg fyrir  hugsanlega ríkisstyrki þarf ríkið að draga sig (að mestu) út úr þessum geira.  Þetta mætir andstöðu almennings í löndum, þar sem ríkisrekstur á orkuvinnslusviði er umsvifamikill, t.d. í Frakklandi,  Portúgal, í Noregi og á Íslandi. Í Þýzkalandi hefur almenningur í sumum fylkjum landsins mótmælt harðlega einkavæðingu vatnsorkuvera. 

Til að ryðja þessari stefnu braut beita Framkvæmdastjórnin og ESA (Eftirlitsstofnun EFTA) fyrir sig löggjöf ESB, þ.e.a.s. þjónustutilskipun #2006/123/EB, tilskipun um opinber innkaup #2014/23/EB og athafnafrelsisákvæðum Lissabonsáttmálans, TFEU -  gr. 49 og 56.              

Það má telja líklegt, að dómafordæmi í þessari deilu muni koma frá ESB 2020 og að deilunni um vatnsréttindi í eigu norska ríkisins verði vísað til EFTA-dómstólsins sama ár. EFTA-dómstóllinn fer jafnan að fordæmi ESB-dómstólsins.  Málið er víða pólitískt viðkvæmt og hefur verið lengi í gerjun, sbr Frakkland, en Framkvæmdastjórn ESB virðist líta á það sem grundvallarmál fyrir orkustefnu sína, að virkjanir séu ekki í ríkiseigu.  Með úrskurði frá EFTA-dómstólnum mun líklega koma forskrift að einkavæðingu vatnsorkuvirkjana í eigu íslenzka ríkisins.  Þar er t.d. um að ræða allar virkjanirnar á Þjórsár-Tungnaársvæðinu og Kárahnjúkavirkjun.  Blekbónda er mjög til efs, að meirihluti geti orðið á Alþingi fyrir slíkri einkavæðingu raforkuvinnslunnar, en vegna EES-samningsins munu þingmenn ekki taka neina ákvörðun um þetta mál, sem máli skiptir.  Hlýtur nú flestum að blöskra ólýðræðislegt eðli þessa milliríkjasamnings, og Stjórnarskráin liggur óbætt hjá garði í öllum atganginum.  Hér mun eitthvað verða undan að láta, en Alþingismenn ætla þó flestir að kyssa á vöndinn og innleiða OP#3 og þar með Evrópurétt um utanlandsafltengingar við Ísland.  Þar með mun áhugi erlendra orkufyrirtækja á íslenzkum virkjunum aukast til muna.   

Norski olíu- og orkuráðherrann snerist snöfurmannlega til varna fyrir hagsmuni norska ríkisins með bréfi til ESA 5. júní 2019, sem var svar við opnunarbréfi málsins að hálfu ESA gagnvart Norðmönnum 30. apríl 2019.  Svo virðist sem íslenzki iðnaðarráðherrann ætli hins vegar að bíða átekta, því að viðbrögð iðnaðarráðuneytisins við svipuðu bréfi ESA 2016 til Íslands voru að skipa nefnd, sem enn er "að störfum".  Um þessa frammistöðu íslenzka iðnaðarráðherrans er líklega viðhöfð norska kaldhæðnin: "hun glimrer med sit fravær" (það ljómar af henni í fjarveru hennar).

Það stefnir víða í stórátök vegna kröfunnar um takmarkaðan gildistíma (hámark 30 ár) virkjanaleyfa og útboða á nýjum leyfum og gömlum starfsleyfum, sem reist eru á vatnsréttindum (eignarréttur).  Hvar stendur íslenzka ríkisstjórnin og þingheimur í þessu máli ?  Vonandi er meirihlutinn ekki úti að aka, því að þá glutrar hann niður erfðasilfri þjóðarinnar, um leið og sjálfstæði landsins rýrnar meira en landsmenn hafa efni á.  Það er engu minni ástæða til að halda umráðarétti yfir nýtingu vatnsréttinda á landinu í höndum landsmanna en nýtingu lögsögunnar í kringum landið.  Forysta ESB veit vel, að hún getur ekki stjórnað raforkumálum Evrópu, ef meðferð og nýting orkulinda af skornum skammti lýtur ekki löggjöf Sambandsins.  Því miður eru ýmsir hérlendis með glýju í augum yfir markaðsvæðingu Evrópusambandsins, en skilja ekki, að hún er aðeins verkfæri stjórnendanna í Brüssel til að tryggja "framleiðsluvél" Sambandsins næg aðföng með hagstæðasta hætti.   

b) Raforkuflutningar innanlands eru og verða einokunarstarfsemi Landsnets, en hún verður í gjörgæzlu Landsreglarans. 

Samræmingarstjóri ("compliance officer") verður ráðinn til Landsnets, og verður hann varðhundur ESB, sem fylgist með starfsemi og áformum Landsnets og gætir þess, að fylgt sé reglum og áætlunum ESB.  Hann gefur Landsreglaranum og ACER skýrslur.  Landsreglarinn mun skilgreina forsendur að gjaldskrám Landsnets, rýna þær og hafna/samþykkja. 

Niðurgreiðslur á flutningskostnaði verða óleyfileg ríkisafskipti.  Alls konar aukakostnaður mun hlaðast á Landsnet vegna Landsreglarans og fyrirhugaðrar þátttöku í RCC-Svæðisbundinni samræmingarmiðstöð kerfisstjóra í norðanverðri Evrópu.  Þar að auki verður Landsnet skyldugt að tengja allar umhverfisvænar virkjanir (án  verulegrar koltvíildislosunar) og verður sjálft að greiða viðbótar kostnað vegna fjarlægðar frá flutningskerfi Landsnets.  Fyrirfram ákveðnir tengistaðir Landsnets munu heyra sögunni til. Þetta er auðvitað gríðarlegur hvati til virkjana á endurnýjanlegum orkulindum.   

c) Dreifiveiturnar munu starfa undir sérleyfisákvæðum útgefnum af Landsreglaranum.    

Niðurgreiðslur á dreifingarkostnaði verða óleyfilegar, nema tímabundið, ef "almannahagur krefst", og "almannahagur" verður skilgreindur af ESB. Reynslan af Landsreglaranum, t.d. frá Svíþjóð, er, að hann hækkar gjaldskrár dreifiveitna langt umfram verðlagshækkanir.  Þegar sænski orkuráðherrann ætlaði að knýja fram lækkun á gjaldskrám, þá sló framkvæmdastjórn ESB á fingurna á honum og upplýsti hann um, að samkvæmt lagabálkum OP#3 ætti ráðherra alls enga aðkomu að stjórnun dreifiveitnanna eða gjaldskrám þeirra. Aukning á arðsemiskröfu dreifiveitnanna er ætluð til að örva fjárfestingar í dreifiveitunum og draga úr orkutöpum, en viðskiptavinirnir stynja undan.

d) Heildsalan fer fer fram í orkukauphöll. Viðskipti takast, þar sem verðhugmyndir kaupenda og seljenda mætast.  Enginn er ábyrgur fyrir því, fremur en nú, að heildarframboð afls og orku verði alltaf nægilegt.  Verðið hækkar, þegar skortur er í augsýn.  Í þessu kerfi er engan veginn víst, að nýjar virkjanir verði tilbúnar í tæka tíð frekar en í núverandi kerfi, þar sem stefnir í aflskort árið 2022 og jafnvel orkuskort veturinn 2019/2020 samkvæmt forstjóra RARIK. Þetta sýnir, að OP#2 hefur brugðizt landsmönnum. Hann getur ekki virkað í íslenzku umhverfi.  Það er ótækt, að enginn beri ábyrgð á þessu ástandi. 

Orkuráðherrann verður pólitískt ábyrgur fyrir stórtjóni, sem orðið getur af þessum völdum. Hún er með vinnuhóp að störfum í ráðuneytinu, sem á að skila af sér í haust.  Það er hlægileg stjórnsýsla.  Úrræði, ef einhver verða, koma alltof seint, og OP#2, og í enn meiri mæli OP#3, bindur algerlega hendur stjórnvalda.  Ráðherrann er í vonlausri stöðu.  Berst heitt og innilega fyrir innleiðingu löggjafar á orkusviði, sem gera iðnaðarráðuneytið valdalaust á þessu grundvallarsviði íslenzks þjóðarbúskapar.  Enginn stuðningsþingmaður þessa ráðslags getur sloppið frá því heilskinnaður, því að kjósendur vita vel, hvað til þeirra friðar heyrir.   

Auðlindastýring verður óleyfileg í markaðskerfi ESB, þ.e.a.s. miðlæg stjórnun nýtingar á miðlunarforða og jarðgufuforða verður bönnuð.  Sú staða dæmir markaðskerfi ESB ónothæft stjórnkerfi í orkugeiranum hérlendis.

e) Fyrir millilandatengingar hafa ríkisstjórnir og þjóðþing enga aðkomu innan Orkusambands ESB, sem ríkisstjórn Íslands stefnir að með innleiðingu OP#3, að Ísland eigi aðild að. 

Hin endurskoðaða ACER reglugerð #2019/942 eykur völd ACER varðandi nýlagnir á milli landa og rekstur millilandatenginga.  Í þessari reglugerð, gr. 11, er ACER falið miðlægt hlutverk fyrir þróun nýrra verkefna á sviði millilandatenginga fyrir rafmagn og gas. Orðhengilsmenn og sleipir lögfræðingar geta þá ekki borið lengur þann fáránleika á borð, að valdheimildir ACER eigi aðeins við virki í rekstri, en eigi ekki við verkefni millilandatenginga.

 

Í því orkustjórnkerfi Evrópusambandsins, sem hér hefur verið lýst, er alls ekki gert ráð fyrir aðkomu rétt kjörinna stjórnvalda við neina ákvarðanatöku.  Allir lagabálkar OP#3 snúst um að taka öll völd úr þeirra höndum og færa til embættismanna ESB.  Með OP#4 eru flestir lausir endar hnýttir, hvað þetta varðar.  Það er fullkominn misskilningur íslenzkra Alþingismanna, að þeir geti haldið áfram að setja lög um sæstrengi til útlanda eða gjaldskrár í blóra við Evrópuréttinn.  Sé þeim talin trú um þetta núna, er verið að blekkja þá með ósvífnum hætti til fylgilags við OP#3.  

Haraldur Benediktsson skrifar í umræddri grein:

"Yfirráð yfir orkunni eru okkur heilög.  Það er því alvörumál að vera ætlað að vilja framselja yfirráð og eignarhald á orkuauðlindum landsins.  Ekkert er fjær okkur."

Þessu trúir blekbóndi þessa vefseturs, en virðulegur Alþingismaður, Haraldur Benediktsson, og félagar hans í þingflokki sjálfstæðismanna verða (í Guðs bænum) að draga réttar ályktanir af þeirri yfirvofandi vá, sem landsmönnum stafar af því að innleiða stjórnkerfi Evrópusambandsins á orkumálasviði á Íslandi og lýst var hér að framan.

Nokkru síðar tekur Haraldur til við að rekja raunir dreifbýlisnotanda vegna "flutnings" á rafmagni.  Þar sem hann nefnir RARIK, á hann sennilega við dreifingu rafmagns og þó hugsanlega summuna af þessu tvennu.  Frá innleiðingu OP#1 (ný raforkulög 2003) hefur raunrafmagnsverð í landinu til almennra notenda hækkað um 7 %-8 % og enn meir til dreifbýlisnotendenda, sem mátt hafa sæta mikilli ósanngirni, sem orkuráðherra og þingmenn hafa því miður ekki leiðréttð með sameiginlegri gjaldskra þéttbýlis og dreifbýlis innan hverrar dreifiveitu. Téð hækkun er reist á gögnum Hagstofunnar og mun birtast í skýrslu, sem gefin verður út í næsta mánuði.  Þetta er alger áfellisdómur yfir orkulöggjöf ESB hérlendis og ætti að fá dreifbýlisfólk til að bíta í skjaldarrendur og tjá þingmönnum sínum með skýrum og ótvíræðum hætti, að stuðning þeirra við Orkupakka#3 muni þeir ekki líða þeim.

  Með OP#3 mun Landsreglarinn taka gjaldskrárkaleikinn af ráðherranum.  Er hún þess vegna svona áfjáð í að innleiða OP#3 ?  Hætt er þó við, að raforkunotendur fari úr öskunni í eldinn.  Ráðherra mun þvo hendur sínar af því, en munu kjósendur, sem allir eru raforkunotendur, endurkjósa þennan ráðherra ?  Það er ekkert vit í því.

"Veruleikinn er sagna beztur og reynslan.  Dreifbýlisnotandi rafmagns hjá RARIK hefur séð reikning vegna flutnings á rafmagni frá árinu 2005-2018 hækka um 108 %, á meðan almennt verðlag hækkaði um 45 %.  Þrátt fyrir að á sama tíma hafi niðurgreiðslur til jöfnunar á flutningskostnaði úr ríkissjóði hækkað um liðlega 30 %.  Er því ekki að undra að vantraust sé á enn einum orkupakkanum."

Orkuráðherrann hefur haldið því fram í pistilplássi, sem hún hefur í SunnudagsMogganum, að orkuverð til notenda hafi staðið í stað að raunvirði frá innleiðingu OP#1. Það er rangt ("disinformation"), eins og greint er frá að ofan.  Hún virðist þá alls ekki hafa verið að hugsa um dæmigerðan raforkunotanda þar í NV-kjördæminu.  Haraldur verður að taka það að sér að jarðtengja þennan Alþingismann í NV og orkuráðherra.

Haraldur nefnir niðurgreiðslur úr ríkissjóði.  Eins og komið hefur fram, verða þær í uppnámi eftir OP#3, enda hvorki í verkahring ráðherra né þingmanna að ákveða þær þá, og með OP#4 verður alls ekki séð, að þær verði leyfilegar.

"Það er því fagnaðarefni, að iðnaðarráðherra hefur þegar hafið vinnu til að vinda ofan af því misrétti á milli landsmanna, sem innleiðing á orkupakka 1 og 2 var.  Það er almennur stuðningur við, að allir landsmenn njóti þess að hafa sambærilegan aðgang að orkuframleiðslunni.  Að því verður að vinna og er kannski ein helzta niðurstaða umræðunnar undanfarna mánuði um orkumál."

 Hvernig í ósköpunum dettur þingmanninum í hug, að leiðin til að bæta böl dreifbýlisins, sem af innleiðingu OP#1 og OP#2 leiddi og þingmaðurinn lýsti í grein sinni, sé að bæta gráu ofan á svart og samþykkja innleiðingu á OP#3 ?  Leiðin til þess að bæta úr þessu böli er að hafna OP#3, stöðva þessa vegferð og reyna að fá völdin yfir orkumálunum aftur í hendur kjörnum fulltrúum fólksins. Það gerist ekki með þjóðaratkvæðagreiðslu um sæstreng eftir innleiðingu OP#3. Iðnaðarráðherra þarf að útskýra, hvers vegna hún hefur látið umrætt misrétti viðgangast þann tíma, sem hún hefur verið ráðherra orkumála.  Er það vegna þess, að hún rekst á lagalega veggi Evrópuréttarins, svo að jafnvel undir OP#2 hafi ráðherra ekkert svigrúm ?

Að lokum skal hér tilfæra þann þátt téðrar greinar, sem mesta umræðu hefur vakið:

"Sú hugmynd er hér sett fram að áskilja það í innleiðingu orkupakka 3 að setja lagaákvæði um, að slík [utanlands]tenging verði aðeins með samþykki þjóðarinnar í sérstakri atkvæðagreiðslu. Sæstrengur og bygging grunntengivirkja fyrir slíka tengingu verði því aðeins, að meirihluti landsmanna samþykki það í atkvæðagreiðslu."

 Það er eins og Haraldur Benediktsson, Alþingismaður, haldi, að hér verði allt við það sama, eftir að hann og félagar hans innleiða hér Evrópurétt á sviði millilandatenginga með því að innleiða OP#3.  Hann skilur ekki, að með þeim gjörningi setur hann Evrópuréttinn og þar með lagabálkana í OP#3 skör hærra en íslenzk lög.  Er hann virkilega svo barnalegur að ímynda sér, að þjóðaratkvæðagreiðsla á Íslandi um sæstrengslögn, sem Evrópusambandið er áfram um, að verði að veruleika, hafi meira vægi gagnvart Landsreglara, ACER og framkvæmdastjórn ESB en "fyrirvarinn", sem nú er ætlunin að binda í landslög, en víkur, undir eins og sæstrengsverkefninu verður ýtt af stokkunum ?

 

  

 

 

Nýjar yfirþjóðlegar stofnanir samkvæmt OP#4

Það er deginum ljósara, að Evrópusambandið hefur komið sér upp lagalegri spennitreyju um aðildarlöndin með síðustu orkupökkum, OP#3 og OP#4.  Enn er ekkert handfast um OP#5.  Ein af áhrifameiri nýjungunum í OP#4 er stofnun svæðisbundinna samhæfingarmiðstöðva, eins og nú skal greina.

Samkvæmt rafmagnstilskipun OP#4, gr. 62, verður komið á laggirnar fáeinum samhæfingarmiðstöðvum innan ESB fyrir rafmagnsflutningakerfi hvers svæðis með eigin stjórn fyrir hverja miðstöð.  Í OP#4 er þetta fyrirbrigði kallað "Regional Coordination Centre - RCC".

• Landsreglarinn er skyldugur að taka þátt í þessari starfsemi á sínu svæði og samþykkja stofnun RCC með þeirri auknu kerfismiðstýringu og kostnaði fyrir Landsnet, sem hún hefur í för með sér.
• Kostnaðinum af RCC er skipt á milli orkuflutningsfyrirtækjanna og er greiddur af notendum innanlands með hækkun gjaldskráa.  Hvernig skiptingin verður er enn óákveðið.  Verði skipt eftir orkunotkun innanlands, mun RCC leggjast kostnaðarlega tiltölulega þyngst á Íslendinga.  
• Stjórn RCC ákveður, hvernig kosningafyrirkomulag við ákvarðanir verður viðhaft, þ.e. hvort einhvers konar vigtun fer fram.
• Stjórn RCC getur sjálf lagt til við ACER aukin völd sér til handa gagnvart aðildarlöndum á svæðinu.  Svæðismiðstöðvarnar, RCC, gætu þróazt í kerfisstjórnstöðvar, sem yfirtaki kerfisstjórnir aðildarlandanna.  
• RCC skal tryggja, að löggjöf ESB sé framfylgt, sérstaklega um millilandatengingar.

Hér er enn bætt í yfirbygginguna til að efla völd ESB yfir raforkuflutningum.  Þetta kostar sitt, og sá kostnaður lendir á almenningi án þess, að almenningur fái nokkuð í staðinn.  Hálaunaðar silkihúfur, sem éta úr lófa ESB, munu trúar og tryggar vinna að því að draga öll völd, þ.á.m. kerfisstjórn raforkuflutninga í einstökum löndum, í hendur ESB/RCC.  Það er mjög varhugaverð þróun fyrir eyjarskeggja langt norður í hafi.

 

ÞAÐ VERÐUR FRAMKVÆMDASTJÓRNAR ESB AÐ ÁKVARÐA REGLUR UM ORKUFLUTNINGA MILLILANDATENGINGANNA, EKKI LANDSNETS EÐA ÍSLENZKRA YFIRVALDA.

 

Með útgáfu netskilmála og reglna stjórnar Framkvæmdastjórnin orkuflutningunum í smáatriðum með ACER, bæði innanlands og á milli landa.  Slíkt verður ekki á hendi kerfisstjórans Landsnets, eins og þó væri eðlilegast.  Með öðrum orðum er það raforkumarkaðurinn og ekki þjóðarhagsmunir, sem eiga að ráða ferðinni.  Þetta er stórhættulegt fyrir Íslendinga og getur hæglega leitt til ofnýtingar gufuforðabúra og tæmingar lóna löngu áður en að leysingum kemur.  Þetta er svo veigamikið afsal valds úr landinu til yfirþjóðlegrar stofnar, að er hrein frágangssök, sem varpar ljósi á nauðsyn þess að koma í veg fyrir gildistöku undanfarans, OP#3.

 

Samkvæmt rafmagnstilskipun OP#4, gr. 63, ber ACER að kveða upp úrskurð, ef netskilmálum eða netreglum ekki er hlýtt.  Sé ekki farið eftir úrskurðinum innan 4 mánaða, er send skýrsla um málið til framkvæmdastjórnar ESB.  Hún getur látið afturkalla úrskurð ACER, eða hún getur staðfest hann og áréttað viðlagða rafsingu.  Landsreglarinn fær tvo mánuði til að framfylgja úrskurðinum.  

Það stendur hvergi í þessari tilskipun, hvað gerist, ef Ísland fer ekki eftir úrskurðinum.  Það er ekki undarlegt.  Ef þessi endurskoðaða rafmagnstilskipun verður samþykkt í Sameiginlegu EES-nefndinni og í þjóðþingum EFTA-landanna þriggja, þá verður hún að landslögum.  Landsreglarinn mun fyrst kæra brotið fyrir Héraðsdómi, sem mun dæma eftir lögunum, og telji ESB/ESA það ekki hafa gerzt í Landsrétti heldur í anda Evrópuréttar, þá dæmir EFTA-dómstóllinn eftir þessum Evrópurétti að lokum.

 

ESB HEFUR AFSKIPTI AF LEYFISVEITINGUM FYRIR NÝ VIND- OG VATNSORKUVER

 

Í raforkutilskipun OP#4, gr. 8, eru settar fram nákvæmar reglur um leyfisveitingar vegna nýrra vind- og vatnsorkuvera.  Þær skulu m.a. taka tillit til ætlaðs framlags þessara virkjana til markmiða ESB um hlutdeild virkjana endurnýjanlegrar orku á sameiginlegum raforkumarkaði ESB.  Sjá menn ekki skriftina á veggnum ? 

Það verður mjög erfitt eða ógjörningur að standa gegn flestum hagkvæmum virkjanakostum á Íslandi. 

Með samþykkt orkupakka #4 verður þessi hugmyndafræði lagalega ríkjandi á Íslandi. 

Hvernig ætla umhverfisverndarsinnar að hindra það, að rannsóknarleyfi verði veitt til hagkvæmra virkjana í bið- og verndarflokki Rammaáætlunar ? 

Ætla þeir að leggja hald sitt og traust á fyrirvarann í þingsályktunartillögu utanríkisráðherra um bann Alþingis við millilandatengingum ?  Þar er ekki á vísan að róa, sbr EES-samninginn gr. 7.

Það eru aðrar leiðir til að flytja orkuna utan, t.d. vetnisframleiðsla, sem líklega verður arðvænleg strax á næsta ári. 

Á að treysta skessunum fyrir fjöregginu eða á að anda með nefinu og senda OP#3 aftur til Sameiginlegu EES-nefndarinnar til alvarlegra samningaviðræðna ?

 

Samkvæmt rafmagnstilskipun OP#4, gr. 42, verður Landsneti gert skylt að tengja ný vind- og vatnsorkuver og væntanlega jarðgufuver einnig inn á flutningskerfi raforku án þess að virkjunarfyrirtækið þurfi að borga aukakostnað vegna vegalengdar eða annars, eins og nú er krafizt í skilmálum Landsnets.  Þetta er mikið hagsmunamál fyrir virkjunarfyrirtæki á Íslandi, sem þá verða ekki lengur bundin af nálægð við t.d. Byggðalínu eða, að á lausu sé tengistaður í aðveitustöð Landsnets. Kostnaður virkjunarfyrirtækis verður fastur.  Auðvitað mun þetta fyrirkomulag leiða til hækkunar á gjaldskrá Landsnets fyrir almenna notendur; "there is no free lunch in this world of ours".  Þetta mun vonandi leiða til aukins framboðs raforku og aukins afhendingaröryggis, en mun orkuverðið lækka í kjölfarið (án sæstrengs).  Það mun reynslan leiða í ljós, ef þingmenn gína við þessu.

Annex ACER á Íslandi, Landsreglarinn, mun annast stjórnun þessara tengimálefna og samþykkt viðkomandi reglna.  

 

 

 

 

 

 

    

 

 

 

 

 

 

Stjórn Landsnets fær yfirkápu samkvæmt OP#4

Samkvæmt rafmagnstilskipun, RT, Orkupakka #4 (OP#4), #2019/944, er gengið ótrúlega langt í að taka völdin úr höndum stjórnar Landsnets, sem ríkisstjórnin nú stefnir á, að ríkissjóður eignist beint.  Í RT gr. 47.10 stendur, að Landsreglari eigi að votta, að Landsnet fari eftir gr. 47.

Til að gulltryggja, að Landsneti sé stjórnað að forskrift og fyrirmælum Evrópusambandsins (ESB), þá hefur ESB búið svo um hnútana, að stofnað verður embætti samræmingarstjóra (compliance officer), sem á að fylgjast með starfsemi Landsnets og vakta stjórnendur þess.  Starfið skal vera á vegum stjórnar Landsnets, en Landsreglarinn skal fá allar meginákvarðanir um embættið til samþykktar.  Það er ljóst, að æðsta stjórn Landsnets fær þarna yfirfrakka, sem á að halda Landsneti á línunni, sem mörkuð verður hjá ACER.

 Samræmingarstjórinn á að senda fjárfestingaráætlun Landsnets fyrir flutningskerfið til Landsreglarans og ACER, um leið og hún fer til stjórnar Landsnets.  Sé ósamræmi á milli fjárfestingaráætlunarinnar og 10-ára áætlunar ESB um þróun raforkuflutningskerfa álfunnar, þá ber samræmingarstjóranum að vekja athygli Landsreglarans á því í skýrslu.  Samræmingarstjórinn hefur rétt til fundarsetu á öllum fundum innan Landsnets, sem varða stofnraforkukerfi landsins.  Landsnet á að koma sér upp verklagsreglum, sem tryggja samræmi áætlana fyrirtækisins við fyrirætlanir ESB.

Af þessum heimildum Evrópusambandsins í OP#4 er ljóst, að ESB mun yfirtaka stjórnun á Landsneti.  Þótt íslenzka ríkið muni eiga sína fulltrúa í stjórn fyrirtækisins, verða stefnumarkandi völd ekki í þeirra höndum.  Með samþykkt OP#4 færi fram altækt valdframsal íslenzka ríkisins til ESB á sviði raforkuflutninga.  Mun ESA verða milliliður fyrir samræmingarstjórann, eins og fyrir Landsreglarann.  Fremur er það ólíklegt.  Þetta er gjörsamlega ótækt fullveldisframsal, sem ber að kæfa í fæðingunni með höfnun OP#3.  Að öðrum kosti er verið að gefa undir fótinn um samþykki við OP#4.

HVERNIG FÆR ESB VILJA SÍNUM FRAMGENGT UM TENGINGU AFLSÆSTRENGJA Á MILLI LANDA ?

Samkvæmt rafmagnstilskipun OP#4, gr. 52, ber Landsneti annað hvert ár að senda Landsreglaranum Kerfisáætlun sína fyrir næstu 10 ár með tímaáætlun fyrir öll verkefni. Þar skal að fullu ("fully take in account") taka tillit til nýjustu útgáfu Kerfisþróunaráætlunar ESB og fyrirætlana um þróun svæðisbundinna flutningskerfa.

Landsreglaranum ber samkvæmt RT gr. 51.5 að gaumgæfa og sjá til þess, að Kerfisáætlun Landsnets sé í samræmi við Kerfisþróunaráætlun ESB fyrir næstu 10 ár.  Ef minnsti vafi leikur á um, að svo sé, skal gera ACER grein fyrir þeim efa.  Samtímis getur Landsreglarinn sjálfur farið þess á leit við Landsnet að breyta áætlunum sínum til samræmis við ESB. Með öðrum orðum: ef ESB hefur sett aflsæstreng til Íslands inn á Kerfisþróunaráætlun sína, eins og raun er á núna með "Ice-Link", þá mun Landsneti bera skylda til að setja þennan sama sæstreng inn á sína Kerfisáætlun, þótt lög frá Alþingi banni fyrirtækinu þetta, eins og ætlunin er með innleiðingu OP#3. Hér er ríkisstjórnin augljóslega að efna til mikils ófriðar við ESB og deilna, sem EFTA-dómstóllinn vafalaust mun dæma ESB í vil, lendi deilumálið þar.   

Ef Landsnet lætur hjá líða í 3 ár að framkvæma 10 ára áætlun sína, þá yfirtekur Landsreglarinn formlega stjórn Landsnets.  Samkvæmt RT gr. 51.7 munu Landsneti þá verða gerðir eftirtaldir úrslitakostir:

1. að ráðast í fjárfestinguna
2. að fela öðrum fjárfestinguna eða
3. fara í fjármagnsöflun til framkvæmdanna með þátttöku annarra fjárfesta

Þegar fjárfesting er komin inn á áætlun Landsnets, þá verður engrar undankomu frá ESB auðið að raungera hana.  Gjaldskrár flutningskerfisins eiga að standa undir öllum þessum kostnaði, svo að raforkunotendur á Íslandi, almennir og stóriðjan, geta búizt við verulegum gjaldskrárhækkunum.  Sú hefur raunin orðið annars staðar undir Landsreglara, t.d. í Svíþjóð.

 

Hér hefur einvörðungu verið fjallað um yfirtöku Evrópusambandsins á raforkuflutningskerfi landsmanna við samþykkt OP#4.  Undirbúningur þessarar yfirtöku á sér stað með OP#3.  ESB ætlar markaðnum hins vegar að ráða yfir raforkuvinnslunni sjálfri, eins og bezt sést með málarekstri Framkvæmdastjórnarinnar gegn 8 löndum ESB, þar sem hún fettir fingur út í úthlutun ríkisins á vatnsréttindum til ríkisfyrirtækja. 

Finna á markaðsverð fyrir þessi réttindi að kröfu Framkvæmdastjórnarinnar, og það er einvörðungu hægt með uppboði eða útboði, sem líklega verður á sameiginlegum EES-markaði.  

Nýleg rekistefna ESA í garð norska ríkisins mun óbeint  leiða í ljós, hvort vatnsréttindi Landsvirkjunar verða að fara sömu leið á markað.  Stjórn landsmanna á orkumálum landsins fer út í veður og vind með samþykkt OP#3 og OP#4.  Hinni verðmætu afurð orkulinda landsins verður þá beitt fyrir vagn hagkerfis ESB-landanna undir yfirskyni loftslagsverndar.  Þannig horfa þessi mál við, þegar umbúðum "sjálfstæðrar Orkustofnunar fyrir bætta neytendavernd" hefur verið svipt burt.

  

 

 

 

Innlend afskipti af verðlagningu rafmagns bönnuð í OP#4

Yfirlýst hlutverk orkupakka #3-4 er myndun sameiginlegs markaðar rafmagns í Evrópu.  Nú eru nokkrir svæðisbundnir raforkumarkaðir þar, og er einn slíkur fyrir norðanverða Evrópu, NordPool.  Innri markaðurinn hefur þegar leitt til mikillar jöfnunar á raforkuverði, þar sem raforkuverð til heimila og iðnaðar á Norðurlöndunum hefur hækkað mjög sem hlutfall af meðalverði í Evrópu, en lækkað t.d. í Austurríki, Þýzkalandi, Belgíu og Frakklandi.  Þessi þróun hefur að sama skapi leitt til breyttrar samkeppnisstöðu, atvinnustigs og lífskjara í þessum löndum, jaðarsvæðunum á Norðurlöndum í óhag, en þungamiðju framleiðslu í Evrópu í hag, enda kerfið hannað með það fyrir augum. Orkan er alls staðar undirstaða nútímaþjóðfélags. Ætlum við að ganga í þessa gildru stórkapítals og stjórnenda Evrópusambandsins ? Augljóslega er það keppikefli ESB-sinna.

Ísland er mjög háð raforku vegna atvinnuhátta, iðnaðarins og hnattlegu landsins.  Talsverður hluti hitunarkostnaðar húsnæðis er raforkukostnaður, einnig á hitaveitusvæðum, því að hitaveitur þurfa talsverða raforku til að dæla miklu vatni.  Raforkuverðhækkun á Íslandi er þess vegna stórmál og mjög neikvæð fyrir allt þjóðfélagið, og það er algerlega ótækt, að stjórnun verðlagningar á raforku í landinu verði í höndum embættis, sem er algerlega utan seilingar lýðræðislega kjörinna fulltrúa landsmanna.  Þar er átt við Landsreglarann (The National Energy Regulator), sem starfa mun hér undir stjórn og á ábyrgð ACER-Orkustofnunar ESB, þótt ESA-Eftirlitsstofnun EFTA fái fyrir siðasakir að afrita og hafa milligöngu um afhendingu gagna til og frá ACER.

Í OP#4, gr. 59.3, er eftirfarandi tekið fram um valdsvið Landsreglarans:

• hann skal taka bindandi ákvarðanir um raforkufyrirtæki
• hann skal taka ákvarðanir, sem tryggja, að raforkumarkaðurinn virki, eins og ætlazt er til
• hann skal leggja sektir á raforkufyrirtæki, sem ekki fara eftir rafmagnstilskipuninni, ákvörðunum Landsreglarans eða samþykktum ACER.  [Allt er þetta ótækt með öllu fyrir þjóð, sem ekki vill ganga ESB á hönd-innsk. BJo].  

Landsreglarinn á að taka þátt í fundum ACER, en EFTA-löndin verða þar án atkvæðisréttar.  Auk þess skal hann taka þátt í svæðisbundnu samstarfi til að:

• tryggja næga flutningsgetu á milli landa
• samræma þróun á flutnings- og dreifikerfisskilmálum og öðrum reglum
• Landsreglarinn getur stundað svæðisbundið samstarf óháð íslenzkum yfirvöldum.  [Hann verður ríki í ríkinu - innsk. BJo].

Framkvæmdastjórn ESB á að samþykkja viðmiðunarreglur um skyldur Landsreglara til samstarfs við aðra hagsmunaaðila og við ACER. Íslenzk yfirvöld koma þar hvergi nærri.  Er þeim alveg sama ?  Eru stjórnvöld tilbúin til að afhenda völdin í orkugeiranum til ESB ?  Þá er í lýðræðisþjóðfélagi kominn tími til að segja þeim sömu þingmönnum og stjórnvöldum upp störfum.  

 

 

ESB VILL ENGIN AFSKIPTI INNLENDRA KJÖRINNA YFIRVALDA AF VERÐLAGNINGU RAFORKU.

 

Margir hafa af því áhyggjur, að sú valdatilfærsla frá lýðkjörnum fulltrúum og til embættismanna Evrópusambandsins, sem hér hefur verið lýst, muni leiða til þess, að við með tíð og tíma fáum hér evrópskt raforkuverð.  Á Íslandi, sem er hákostnaðarland á flestum öðrum sviðum en á sviði innlendrar orku, verða raforkuverðhækkanir sérstaklega íþyngjandi fyrir bæði heimili og atvinnulíf af þeim sökum, að hvergi í heiminum er raforkunotkun á mann meiri en hér.  Heimilin nota mikla orku vegna legu landsins.  Sumt húsnæði er rafhitað, og ríkissjórn og Alþingi munu enga heimild hafa lengur til að niðurgreiða raforkuverð.  Hitaveitukostnaður mun hækka líka, því að hitaveitur þurfa talsvert rafmagn til dælingar.

Lífskjör fjölskyldna og samkeppnisstaða fyrirtækja mun fyrirsjáanlega hríðversna við raforkuverðhækkun.  Undirstöðunum verður kippt undan ýmiss konar starfsemi. Tal um mótvægisaðgerðir að hálfu ríkisins er tómt píp, tíðkast hvergi, enda óleyfilegar að Evrópurétti.

 

 

Í gr. 5.4 (í rafmagnstilskipun OP#4) segir, að hið opinbera megi aðeins hafa afskipti af verðlagningu raforkunnar, ef það er nauðsynlegt fyrir "general economic interest".  Hvað  almennir efnahagshagsmunir eru, ákveður ekki íslenzka ríkisstjórnin í þessu tilviki, heldur Evrópusambandið.  Það þarf ekki að búast við samþykki frá Brüssel fyrir niðurgreiðslum til "kaldra svæða" eða t.d. gróðurhúsabænda.  Þetta stjórnunarfyrirkomulag er fjandsamlegt Íslendingum og afturhvarf til nýlendutímans, þegar vísa varð málum til "kóngsins" til ákvörðunar.  Fyrirkomulag af þessu tagi er algerlega óásættanlegt fyrir Íslendinga nútímans.  Þess vegna ber að stöðva þessa stórhættulegu vegferð við afgreiðslu Orkupakka #3.  Það verður enginn friður í landinu um aðra úrlausn.   

 

 

 

 

Erfðasilfrið í hendur ESB um embætti Landsreglarans

Samkvæmt rafmagnstilskipun Orkupakka #4, OP#4, gr. 51.1, verður Landsreglarinn einráður orkustjórnandi á Íslandi.  Aðrir hlutar greinar 51 leiða óyggjandi í ljós, hver stjórnar Landsreglaranum.  Í hverri greininni á fætur annarri er tryggilega bundið um hnútana, að Landsreglarinn, allir starfsmenn hans, stjórn embættisins og kvörtunarnefnd vegna gjörða hans, verða fullkomlega óháð pólitískum  yfirvöldum á Íslandi, einnig fjárhagslega.

Landsreglaranum ber samkvæmt grein 58:

• að koma á innri ESB-markaði fyrir rafmagn í nánu samstarfi við önnur aðildarlönd, ACER og framkvæmdastjórn ESB
• að þróa svæðisbundinn raforkumarkað á milli landa
• að fjarlægja tálmanir úr vegi raforkuviðskipta á milli landa, t.d. með eflingu flutningsmannvirkja á milli landa
• að fjarlægja hindranir í vegi nýrra virkjana endurnýjanlegra orkulinda.

Með OP#4 er undirstrikað hlutverk Landsreglarans við að koma á markaðskerfi fyrir raforku, sem falli vel að kerfum nágrannalandanna.  Hérlendis þýðir þetta fortakslaust stofnun orkukauphallar með "augnabliksverði" á raforkunni, sem fram kemur á snjallmæli hjá hverjum raforkuviðskiptavini, sem samþykkir uppsetningu slíks mælis hjá sér.  Slík snjallmælavæðing á Íslandi kostar allt að mrdISK 10, mun hækka dreifingarkostnaðinn, sem er ærinn fyrir, og verður mjög lengi að borga sig upp hérlendis. Snjallmælar eiga við í löndum, þar sem framboð raforku er sveiflukennt og álagið tiltölulega breytilegt eftir tíma sólarhringsins, eftir dögum og eftir árstíðum.         Sýnt hefur verið fram á, að eðli íslenzka raforkumarkaðarins leiði líklegast til hækkunar á meðalverði raforku til almennings við þessa gerð markaðsvæðingar, af því að nauðsynleg miðlæg auðlindastýring verður bönnuð.  Hvers konar inngrip að hálfu ríkisvaldsins í þennan frjálsa markað verður óleyfilegt, og mun Landsreglarinn hafa eftirlit með því. 

Hvers konar niðurgreiðslur á orkuverði og gjaldskrám flutnings- og dreififyrirtækja stríða gegn þessu kerfi.  Það verður engin leið að styðja við innlend framleiðslufyrirtæki vegna hás dreifingarkostnaðar, því að slíkt skekkir samkeppnisstöðu við erlenda framleiðendur, þótt þeir búi við aðrar og hagsfelldari aðstæður.  Þetta kerfi þjónar ekki íslenzkum hagsmunum á nokkurn hátt, enda er það alls ekki sniðið við íslenzkar aðstæður, sem hvergi annars staðar í Evrópu er að finna.  Yfirvöld sýna af sér dómgreindarleysi og óvitaskap með því að ætla að innleiða OP#3 (og síðar væntanlega OP#4) án nauðsynlegra aðlögunarsamninga við ESB, sem þau hafa ekki haft vit á að fara fram á, t.d. um miðlæga auðlindastýringu.

Svíar hafa nú áratugsreynslu af Landsreglara, og hún er skelfileg fyrir sænska raforkukaupendur, því að dreifingarkostnaðurinn vegna hárra arðsemiskrafna Landsreglarans hefur hækkað um 55 %.  Sænskur ráðherra reynir að vinda ofan of þessu, en þá slær Framkvæmdastjórnin á puttana á honum.  Viljum við innleiða þennan ESB-sirkus á Íslandi ?

Allar lagalegar hindranir í vegi millilandatenginga verða brotnar á bak aftur, og engar óeðlilegar tafir á hvers konar leyfisveitingum verða liðnar.  Þetta á líka við um nýjar virkjanir af öllu tagi.  Standi vilji Evrópusambandsins til þess, verða ráðin gjörsamlega tekin af landsmönnum með OP#4, frá virkjun til sæstrengs.  Eftir samþykki OP#4, hefur ESB töglin og hagldirnar í raforkumálum landsmanna.  Þessa vegferð er öruggast að stoppa við OP#3.  

Lítum nú á fleiri uggvænlegar greinar OP#4, sem lýsa inn í hugmyndaheim höfunda orkupakkanna og eru víti til varnaðar við ákvarðanatöku um OP#3:

Samkvæmt grein 59.1 ber landsreglaranum:

• að ákvarða gjaldskrár flutnings- og dreififyrirtækjanna
• að sjá til þess, að Landsnet og dreifiveiturnar fari eftir þessari tilskipun (rafmagnstilskipun OP#4), netskilmálum og reglum, sem framkvæmdastjórn ESB setur og Evrópuréttur tilgreinir - að meðtöldum málefnum orkuflutninga á milli landa - og samþykktum ACER.
• að sjá til þess, að Landsnet komi sér upp mannvirkjum, sem duga til flytja þá orku til og frá millilandasæstrengjum, sem markaðurinn biður um
• að rýna og gefa skýrslu um það, hvort fjárfestingaráætlun Landsnets sé í samræmi við kerfisþróunaráætlun ESB.

Hér er ekki skafið utan af því, heldur er því lýst skilmerkilega, að Landsreglarinn, algerlega óháður íslenzkum yfirvöldum, verður æðsta yfirvald orkumála á Íslandi.  Eitt aðalhlutverka hans verður að framfylgja ákvörðunum Evrópusambandsins, en hvorki íslenzku ríkisstjórnarinnar né Alþingis, um millilandatengingar og framfylgja því í krafti Evrópuréttar, að reist verði hérlendis mannvirki með flutningsgetu í samræmi við flutningsgetu þeirra sæstrengja, sem fjárfestum þóknast að leggja hingað að uppfylltum skilyrðum Evrópusambandsins. 

Markaðurinn á hins vegar að sjá um að reisa nýjar virkjanir, vatnsafls- og jarðgufuvirkjanir ásamt vindrafstöðvum.  Umhverfisvernd víkur fyrir Evrópurétti, þar sem allt verður undan að láta í baráttunni við loftslagsvána.  

KOMIST LANDSREGLARINN AÐ ÞVÍ, AÐ TAFIR VERÐI VIÐ VERKEFNI, SEM VARÐA MILLILANDATENGINGAR, OG EF MÁLIÐ ER ÓLEYST EFTIR 4 MÁNUÐI, Á LANDSREGLARI AÐ GEFA SKÝRSLU UM ÞAÐ TIL ACER, OG ACER TEKUR ÁKVÖRÐUN UM MÁLIÐ Í FRAMHALDINU.

Hér sjá menn skriftina á veggnum.  Það verður engum vettlingatökum beitt, ef skipulagsyfirvöld í landinu ætla að draga lappirnar eða að leggja stein í götu leyfirveitinga fyrir mannvirki til orkuflutninga að sæstreng, sem flytja á orku inn á innri raforkumarkað ESB.  Hér er ekkert gamanmál á ferðinni, heldur grímulaus valdataka Evrópusambandsins á Íslandi, ef Alþingi glepst á að samþykkja þessi ósköp, sem OP#3 og OP#4 eru.  Er nema von, að Viðreisn hamist við að fá Orkupakka #3 samþykktan ?  Sovét-Ísland, hvenær kemur þú, var einu sinni sungið.

Í viðhengi með þessum pistli er handhægt minnisblað um rafmagnstilskipun Orkupakka #4. 

 

 

 

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• minnisbl_op4_a.docx

Rafmagnstilskipun OP#4 eykur völd ACER

Orkupakki #4 (OP#4) kom út úr ofni Evrópusambandsins, ESB, 8. maí 2019 eftir innbyrðis deilur í bakaríinu um uppskriftina.  Aukin miðstýring orkumálanna með viðbótar valdtilfærslu frá aðildarríkjunum til ACER olli deilunum og er jafnframt megineinkenni OP#4.  Fyrirvari Íslands við OP#3 um bann við tengingu landsins við innri raforkumarkað ESB og nokkrir af ólögfestum, bréflegum óskafyrirvörum Norðmanna við hann eru í algeru uppnámi eftir útkomu OP#4 og stríða beinlínis gegn honum.  

Vegna stofnunar ACER með OP#3 er þó líklega stökkið frá OP#2 til OP#3 örlagaríkara en stökkið frá OP#3 til OP#4.  Þar sem með OP#4 er gengið enn lengra í framsali á ríkisvaldi en áður, sem margir meta þegar of mikið,er þó líklegt, að lagasérfræðingar telji rafmagnstilskipun OP#4 alls ekki samrýmast íslenzku stjórnarskránni. Lögfræðileg rýni á OP#4 hefur hvorki farið fram í Noregi né á Íslandi.  

Í Noregi sleikir Verkamannaflokkurinn enn sárin, sem hann varð fyrir í aðdraganda samþykktar Stórþingsins á OP#3.  Flokkur, sem þá var í stjórnarandstöðu og var á móti OP#3, Kristilegi þjóðarflokkurinn, KrF, er nú kominn í ríkisstjórn.  Það verður mjög lítill áhugi fyrir því á meðal þingmanna að fara í heitar umræður og mikla baráttu um OP#4 á þessu kjörtímabili, sem lýkur í september 2021. 

Eftir Stórþingskosningar þá má vænta stjórnarskipta í Noregi, og mun þá andstöðunni við orkupakkana vaxa fiskur um hrygg í norska stjórnarráðinu og á Stórþinginu.  EFTA-ríkjunum liggur þess vegna ekkert á með OP#4, og íslenzk stjórnvöld ættu að anda með nefinu út af OP#3 og færa hann aftur í hendur Sameiginlegu EES-nefndarinnar. Þangað á hann fullt erindi í ljósi hinnar pólitísku þróunar á Íslandi og í Noregi.

Í ljósi umræðunnar í Noregi undanfarið, t.d. nýlegrar tillögu á Stórþinginu um endurupptöku OP#3-málsins vegna yfirlýsinga orkukommissars ESB og utanríkisráðherra Íslands og vegna málsóknar "Nei til EU" á hendur norska ríkinu vegna meints stjórnlagabrots við afgreiðslu OP#3 á Stórþinginu, er eðlilegt, að EFTA-ríkin fái tækifæri til að ræða málið aftur í téðri nefnd og undanþágur við það að nýju við ESB. Evrópusambandið kann að meta það svo, að þetta mál sé komið í öngstræti innan EFTA og að skynsamlegast sé að leiða það til lykta og sæta færis síðar. Slík var afstaða ESB 2011, þegar norska ríkisstjórnin hafnaði Pósttilskipun IV.

Með OP#4, sem einnig er kallaður Vetrarpakkinn, hefur rafmagnstilskipun OP#3 verið endurskoðuð þannig, að nýjar valdheimildir eru færðar frá ríkisvaldi aðildarlandanna og til framkvæmdastjórnar ESB, orkustofnunarinnar ACER og útibús ACER í hverju aðildarlandi, Landsreglarans (National Energy Regulator).  Einkum á þetta við um þróun og rekstur millilandatenginga, en einnig um stjórnun orkumála innanlands.  

Í rafmagnstilskipuninni, gr. 3, er greint frá hlutverki OP#4, og þar er hvergi dregið af.  Aðildarlöndin eiga að sjá til þess, að innlend löggjöf hindri ekki á óeðlilegan hátt (ESB metur, hvað er óeðlilegur háttur):

• Raforkuviðskipti á milli landa
• Fjárfestingar, einkum í virkjunum með auðbreytanlegum afköstum og í orkugeymslum
• Nýjar millilandatengingar
• Að markaðurinn stýri raforkuverðinu

Það er engu líkara en OP#4 sé sérsniðinn til að koma böndum á Íslendinga, því að öll þessi 4 atriði eiga sérstaklega við Íslendinga. Þess vegna er bezt að senda OP#3 til föðurhúsanna, því að augljóst er, að þessi orkupakkavegferð endar illa, og þess vegna er bezt að stöðva hana strax.

1. Ríkisstjórnin ætlar að setja löggjöf, sem hindrar raforkuviðskipti við útlönd án sérstaks samþykkis Alþingis.  Þetta er vafalaust óeðlileg ráðstöfun að mati ESB, og hún verður líka ólögleg m.v. EES-samninginn.  Hún stríðir bæði gegn OP#3 og OP#4. Þess vegna eru allir fyrirvarar við OP#3, íslenzkir eða norskir, andvana fæddir og til tjóns eins fallnir.
2. ESB vill hvetja til, að sem allra mest sé fjárfest í virkjunum endurnýjanlegrar orku.  Það mun með þessu áframhaldi koma að því, að útskýra þarf Rammaáætlun um verndun og nýtingu orkulinda ítarlega fyrir ESB, vegna þess að hún samræmist ekki markmiðum ESB um að auka hlutdeild endurnýjanlegra orkulinda til að bjarga jörðinni frá ofhlýnun.  Þannig vill til, að vatnsaflsvirkjanir uppfylla bæði skilyrði ESB hér að ofan; þær eru auðstýranlegar, þ.e. henta vel breytilegu álagi, eins og er áberandi á meginlandi Evrópu, og þær geta geymt orku.  Ef svo heldur fram sem horfir, mun ESB hvetja til stækkunar miðlunarlóna á Íslandi til að taka við aukinni bráðnun jökla, og til  að vatnsaflsvirkjanir neðan þessara lóna verði enn aflögufærari en nú um fullt afl (inn á millilandatengingu). Stórfelldir hagsmunaárekstrar eru framundan, ef við leiðum þessa orkulöggjöf inn á gafl hér. 
3. Íslenzka ríkisstjórnin er á háskabraut.  Hún vill stinga hendinni inn í gin ljónsins með því að samþykkja OP#3, og samtímis vill hún banna með lögum (nýjar) millilandatengingar fyrir raforku.  Þetta tvennt er ósamrýmanlegt og mun leiða til mikilla vandræða, eins og bezt sést við lestur OP#4.  Þess vegna á ríkisstjórnin að sjá að sér núna, leita hófanna hjá EFTA og ESB um viðræður í sameiginlegu EES-nefndinni um undanþágur fyrir Ísland, draga núverandi þingsályktunartillögu til baka og leggja fram aðra, þar sem því er slegið á frest að aflétta hinum stjórnskipulega fyrirvara, þar til samið hefur verið um ásættanlegar undanþágur í Sameiginlegu EES-nefndinni. Ef ásakanir verða þá uppi um skort á samstöðu í baráttunni við hlýnun jarðar, þá má benda á málmframleiðsluiðnað á Íslandi og ræða möguleikann á auknum fjárfestingum á því sviði.  Á samdráttarskeiði hagkerfis, eins og núna, þarf einmitt að auka fjárfestingar í útflutningsiðnaði.
4. Hvað þýðir þetta, að markaðurinn stjórni raforkuverðinu ?  Það þýðir, að verðið mun ráðast af framboði og eftirspurn.  Í fákeppnisumhverfi, eins og hérlendis, felur þetta fyrirkomulag ekki í sér neytendavernd, heldur framleiðendavernd.  Framleiðendur raforku stýra framboðinu, en það er í raun engin staðkvæmnivara til fyrir rafmagnið, svo að neytendur verða að ganga að því verði, sem býðst, í flestum tilvikum.  Þetta kerfi er kjörlendi raforkuvinnslufyrirtækjanna á Íslandi og á hinum Norðurlöndunum, þar sem þau styðja nánast undantekningalaust innleiðingu OP#3.  Ekki nóg með það.  Sameiginlegur markaður fyrir raforku og aukin flutningsgeta inn á hann hefur lækkað verð í hákostnaðarlöndum rafmagns og hækkað það í lágkostnaðarlöndunum, t.d. tengdum Norðurlöndum.  Þannig má segja, að OP#3 sé útsmogið samsæri um að jafna raforkuverðið, en raforkuverðið hefur verið eitt aðalsamkeppnisforskot Norðurlandanna og vegið upp á móti tiltölulega háum flutningskostnaði aðdrátta og afurða.  Betri grein verður vonandi gerð fyrir hrikalegri þróun á þessu sviði í Danmörku, Noregi og Svíþjóð síðar á þessu vefsetri, en hér skal aðeins nefna, að raforkuverð til iðnaðar var árið 1995 í Noregi 55 % af meðalverði 14 landa í Evrópu og 150 % í Þýzkalandi, en árið 2013 höfðu þessi hlutföll þróaðst í 84 % í Noregi og 89 % í Þýzkalandi.  Til hvers halda menn, að refirnir séu skornir ?  Á Íslandi 2019 fullyrða nytsamir sakleysingjar og/eða spunameistarar, að Orkupakki #3 sé saminn og innleiddur til neytendaverndar.  Eru því engin takmörk sett, hvers konar bölvaðan "bolaskít" (þvælu) íbúum þessa lands er boðið upp á af þóttafullum og innantómum monthönum og monthænum, sem allt þykjast vita, en búa í raun yfir þekkingu, sem er vart 5 aura virði ?  

 

 

 

 

 

Fyrirvarinn við virkni OP#3 gerir illt verra

Lagalegur fyrirvari utanríkisráðherra og iðnaðarráðherra, sem færa á í landslög í kjölfar innleiðingar Orkupakka #3 í heild sinni í landsrétt Íslands, er fullkomlega misheppnaður og verða Íslandingar betur settir án hans en með hann.  Klúður ráðherranna er, að án þessa fyrirvara um, að umsókn um leyfi fyrir sæstreng verði ekki samþykkt án heimildar Alþingis, mun þingsályktunartillaga OP#3 sennilega ekki fá framgang á Alþingi.  Hvernig víkur þessu erkiklúðri ráðherranna við ?

Ríkisstjórnin hefur lagt úr vör með þá tillögu til Alþingis að innbyrða OP#3 í heilu lagi í íslenzkan landsrétt, en líta svo á, að valdheimildir til ACER um millilandatengingar í reglugerð #713/2009 gildi ekki, á meðan enginn er millilandasæstrengurinn.  Þetta er eins og að gera ráð fyrir því, að engin umferðarlög gildi í landinu, á meðan engin er umferðin, eða með öðrum orðum lögfræðingaloftfimleikar.  Óhjákvæmilega fara umferðarlögin að virka með fyrsta vegfarandanum, og hið sama á við um ACER-löggjöfina. Hún verður virk, þegar fyrsta sæstrengsverkefnið verður kynnt til sögunnar og ekki síðar en við afhendingu leyfisumsóknar til viðkomandi yfirvalda.  Þessi skilningur er áréttaður í OP#4.

Í andvana fæddri tilraun til að viðhalda þeirri ímynduðu stöðu, að #713/2009 gildi ekki fyrr en hingað hefur verið lagður sæstrengur, ætlar ríkisstjórnin að biðja Alþingi, í kjölfar innleiðingar OP#3, um að samþykkja lög, sem banna Landsneti að setja sæstrenginn á framkvæmdaáætlun, og þar með verður Orkustofnun að hafna umsókn.  Við það losnar fjandinn úr grindum.  Vilji Evrópusambandið beita afli sínu og lagalegum rétti samkvæmt OP#3 og viðbótum við #713/2009, #714/2009 og #715/2009, innviðareglugerðinni, #347/2013, þá mun ESB hafa afgreiðslu sæstrengsumsóknar í sínum höndum, eins og sýnt var fram á í síðasta vefpistli,

https://bjarnijonsson.blog.is/blog/bjarnijonsson/entry/2236783  

Þetta lagalega klúður mun annars vegar leiða til lögbrots gagnvart EES-samninginum, gr. 7, um nákvæma innleiðingu samþykktra reglugerða ESB í Sameiginlegu EES-nefndinni í landsrétt, og hins vegar munu rekast á lögin, sem innleiða ACER reglugerð #713/2009 í íslenzkan rétt og bannlög Alþingis við millilandatengingum.  Hér er sem sagt um lagalegt erkiklúður að ræða hjá ríkisstjórninni, sem valda mun EES-samstarfinu skaða, verða Íslendingum til álitshnekkis á erlendri grund og síðast, en ekki sízt, getur þessi flónska bakað ríkissjóði tugmilljarða ISK skaðabótaskyldu.

Lausnin á þeim vanda, sem upp er kominn, er að draga hina meingölluðu þingsályktunartillögu utanríkisráðherra til baka og semja nýja, sem kveður á um að endursenda OP#3 til Sameiginlegu EES-nefndarinnar með ósk um samningaviðræður um tilgreindar undanþágur fyrir Ísland, helzt fyrir allan OP#3. Lagalega er það öruggasta leiðin. Hvernig víkur téðu klúðri við ?

EES-rétturinn (Evrópurétturinn) er æðri landsrétti.  Það er tekið fram í EES-samninginum og skrýtið, að það skyldi í upphafi hafa verið talið samrýmast stjórnarskrá Íslands og jafnvel Noregs, þótt fyrirkomulagið væri hugsað til bráðabirgða, a.m.k. að hálfu ESB og Noregs.  EES-samningurinn er æðri stjórnlögum landanna.  Það er eiginlega hneyksli. 

Þetta þýðir m.a., að lögin, sem veita ACER reglugerðum gildi á Íslandi, eru æðri lögunum, sem eiga að taka t.d. reglugerð #713/2009 úr gildi að íslenzkum rétti.  Hvernig getur þetta vafizt fyrir lögfræðingum Stjórnarráðsins og Alþingismönnum ?  Fyrirvaralögin (bann við sæstreng) eru þar að auki á öndverðum meiði við samþykkt Sameiginlegu EES-nefndarinnar frá 5. maí 2017 um innleiðingu OP#3 í EES-samninginn.  Málatilbúnaður ráðherranna tveggja, sem mest hafa vélað um OP#3, er fullkomið fúsk, sem gersamlega glórulaust er fyrir Alþingi að leggja blessun sína yfir og valda mun okkur skaða á alþjóðavettvangi.  Alþingi verður að taka í taumana, þegar samvizku þingmanna er misboðið, hvað sem líður pólitískum hrossakaupum, metnaðargirni þingmanna eða kjánalegri flokkshollustu við heybrækur. 

Tillaga ríkisstjórnarinnar er brot á EES-samninginum, gr. 7, sem efnislega er á þessa leið: Réttarákvæði, sem fjallað er um í viðhengi við þennan samning eða taka skal þar inn, skulu vera lagalega bindandi fyrir samningsaðilana og skulu vera eða verða í viðkomandi landsrétti með eftirfarandi hætti: a) réttarákvæði samsvarandi ESB-reglugerð skal sem slík vera hluti af landsrétti; ....  .  Þetta þýðir, að allar reglugerðir verður að taka orðrétt inn í lagasafn aðildarlandanna án undanþágu.  Fyrirvaralögin eru brot á þessu ákvæði EES-samningsins og þar með lögbrot.  Sjá menn ekki í hendi sér þá gríðarlegu réttaróvissu, sem hér er lagt úr vör með ? 

Að sjálfsögðu sáu höfundar EES-samningsins fyrir varðhundi til að fylgjast nákvæmlega með þessari framkvæmd. Þar er um að ræða Eftirlitsstofnun EFTA-ESA, sem speglar Framkvæmdastjórnina ESB-megin.  Hún hefur í stuttu máli það verkefni að sjá svo um, að farið sé eftir ákvæðum EES-samningsins.  Það fer ekki á milli mála, að ESA mun fjalla um þá vafasömu leið, sem Alþingi nú stefnir á að fara, verði hún farin, og þá er óhjákvæmilegt, að ESA geri við þessa fordæmalausu leið alvarlega athugasemd, því að verði ekki fettur fingur út í þessa aðferð, er komin samþykkt á sjálfdæmi EFTA-ríkjanna við að plokka rúsínur út úr samþykktum Sameiginlegu EES-nefndarinnar til innleiðingar að eigin geðþótta.  Slíkt atferli brýtur allt EES-fyrirkomulagið niður og verður ekki liðið. 

Engu máli skiptir í þessu sambandi, hvað EFTA-fulltrúarnir í Sameiginlegu EES-nefndinni kunna að hafa dregizt á að lýsa yfir að beiðni íslenzka utanríkisráðuneytisins, nú eða sjálfur orkukommissar Framkvæmdastjórnarinnar.  Ekkert af því hefur nokkurt lagalegt gildi gagnvart ESA og EFTA-dómstólinum, sem eru bundin af sínum réttarákvæðum, sem verður að framfylgja; annars leysist EES upp í réttaróreiðu.

Ef Ísland fer út af sporinu í þessum efnum, getur ESA lagt þetta ágreiningsmál við ríkisstjórnina fyrir EFTA-dómstólinn.  Dómur hans er lagalega bindandi fyrir Ísland.    

 

 

 

"Um lagalega óvissu, sem fylgir orkupakkanum"

Þann 19. júní 2019 birtu 2 aðstoðarmenn utanríkisráðherra, faðir annars þeirra og 5 aðrir hæstaréttarlögmenn yfirlýsingu í Morgunblaðinu, sem átti að vera andsvar við yfirlýsingu 5 hæstarréttarlögmanna í Morgunblaðinu nokkrum dögum áður um hættuna á skaðabótakröfum á hendur íslenzka ríkinu vegna rangrar og ófullkominnar innleiðingar á Þriðja orkupakkanum, OP#3.

 Áttmenningarnir reisa málflutning sinn á sandi, eins og nú skal rökstyðja, og þar með fellur hinn lagalegi grundvöllur undan þingsályktunartillögu utanríkisráðherra, sem stjórnarflokkarnir ætla nú, illu heilli, að innleiða 2. september 2019. Spurningin er um það, hvort valdheimildir stofnana EES/ESB nái til ákvarðana um, hvort sæstrengur verði lagður.  Áttmenningarnir eru með eftirfarandi skrýtnu kenningu:

"Þessar valdheimildir gilda einungis, þegar slík tenging er til staðar".

Hvar stendur það í OP#3, að valdheimildir stofnana ESB um millilandatengingar nái aðeins til millilandatenginga í rekstri, en ekki til millilandatenginga á verkefnastigi ?  Þessi fráleita túlkun áttmenninganna virðist þá þýða, að valdheimildir ESB nái ekki til sæstrengs nr 1 til Íslands, en myndi hins vegar ná til sæstrengs nr 2 og áfram.

Hér er grundvallarmisskilningur á ferðinni hjá áttmenningum og þar með hjá ráðherrunum og þingliði ríkisstjórnarinnar.  Þetta er svipað og að fullyrða, að engin umferðarlög gildi, ef engin er umferðin.  Það er ljóst, að þau verða virk, um leið og fyrsti vegfarandinn birtist.  Með sama hætti verða allar valdheimildir Evrópusambandsins (ESB) um millilandatengingar virkar, hvað Ísland áhrærir, þegar fyrsta sæstrengsverkefnið um Íslandsstreng verður stofnað og alls ekki síðar en við afhendingu verkefnisumsóknar til Orkustofnar Íslands og orkustofnunar með lögsögu í hinum enda sæstrengsins.

  Þar sem málatilbúnaður deiluaðila í orkupakkamálinu snýst mikið um sæstrenginn, verður nú gerð nánari grein fyrir því, hvernig ESB fer að því að ryðja úr vegi hindrunum í einstökum aðildarlöndum EES, eftir að þau hafa innleitt OP#3 og þar með Evrópulöggjöfina á sviði millilandatenginga fyrir raforku.  Það, sem hér verður greint frá, ætti engum kunnugum OP#3 að koma á óvart, því að þar er á nokkrum stöðum skrifað, að eitt aðalhlutverk hans sé að liðka til fyrir millilandatengingum og að ryðja einstökum staðbundnum hindrunum úr vegi.

ESB, ACER, Landsreglari, PCI, ESA og EFTA-dómstóllinn:

Eitt af verkefnum ACER-Orkustofnunar ESB er eftirfylgni við Kerfisþróunaráætlun ESB og við  forgangsverkefni ESB, s.k. PCI-verkefni (Projects of Common Interest).  ACER og Landsreglarinn í hverju landi eiga að fylgjast grannt með því, hvort kerfisáætlanir flutningsfyrirtækjanna, Landsnets og systurfyrirtækja hennar, taki mið af og séu í fullu samræmi við Kerfisþróunaráætlun ESB, sbr raforkutilskipun 2009/72/EB, gr. 37, nr 1(g).  Eins og allir, sem fylgjast með þessu orkupakkamáli, ættu að vita (Björn Bjarnason lemur hausnum við steininn um þetta mál), er IceLink, aflsæstrengur á milli Bretlands og Íslands, í gildandi Kerfisþróunaráætlun ESB, og er jafnframt PCI-verkefni.  Það er viðamikið matsferli að baki áður en framkvæmdastjórn ESB að lokum samþykkir verkefni inn á PCI.  Einstakar ríkisstjórnir hafa ekki síðasta orðið um það, og heldur ekki með að taka verkefni út af listanum.

Landsreglaranum ber að gefa ESA-Eftirlitsstofnun EFTA og ACER skýrslu um tilvik, þar sem óhlýðni við Kerfisþróunaráætlun ESB gætir hjá flutningsfyrirtækjunum, hér Landsneti.  Þannig mun Landsreglarinn fylgjast náið með áætlanagerð Landsnets, fjárveitingum til hennar og framkvæmdum fyrirtækisins.  Ef t.d. Landsneti mun ganga illa að fá framkvæmdaleyfi fyrir flutningslínum til að tengja IceLink við stofnrafkerfi landsins, mun koma til kasta ACER og ESA.  ACER myndi þá biðja formlega um, að Kerfisþróunaráætlun ESB verði haldið í heiðri, og ef allt um þrýtur gæti ESA höfðað samningsbrotamál gegn Íslandi vegna tafa við framkvæmd, og strengfjárfestarnir gætu síðan höfðað skaðabótamál gegn íslenzka ríkinu fyrir íslenzkum dómstólum vegna tapaðra tekna.

Evrópusambandið leggur verulega áherzlu á það við yfirvöld í hverju landi, að umsóknir um  millilandatengingar á PCI séu samþykktar og framkvæmdaleyfi veitt í kjölfarið.  Ef yfirvöldin, hér Orkustofnun, hins vegar hafna umsókn, eins og OS verður að gera, ef OP#3 verður innleiddur og Alþingi síðan setur lög, sem banna tengingu íslenzka raforkukerfisins við útlönd, þá getur fjárfestirinn kvartað við ESA.  Við þessar aðstæður verður ekki séð, að íslenzk stjórnvöld geti komið í veg fyrir málarekstur fyrir EFTA-dómstólinum.

Hversu djúptækar valdheimildir ESB hefur skapað sér til að ná markmiðum Sambandsins um eflingu millilandatenginga til að auka aflflutningsgetu á milli landa, sést enn greinilegar, þegar við virðum fyrir okkur OP#3 í samhengi við innviðareglugerð ESB, gerð 347/2013, sem ESB gerir ráð fyrir að tekin verði inn í EES-samninginn, eftir að gengið hefur verið frá innleiðingu OP#3 í hann, enda skarast innviðareglugerðin við gerðir OP#3 og eflir völd ESB til að fylgja eftir ákvæðum OP#3.

PCI-verkefni - eins og IceLink - skulu samkvæmt innviðareglugerðinni, gr. 7, njóta hæsta forgangs innan ESB og í kerfisáætlunum hvers aðildarlands og við afgreiðslu leyfisumsókna.  Bann Alþingis við því, að Landsnet setju aflsæstreng til útlanda inn á framkvæmdahluta kerfisáætlunar sinnar, eins og lagafrumvarp Þórdísar, iðnaðarráðherra, gerir ráð fyrir, gengur þvert gegn þessu ákvæði og verður auðvitað brotið á bak aftur með höfðun samningsbrotamáls gegn íslenzka ríkinu að hálfu ESA.  Fyrirhugaðir fyrirvarar ríkisstjórnarinnar eru reistir á vanþekkingu á Evrópurétti, eru haldlausir til lengdar og skapa ríkinu skaðabótaskyldu til skemmri tíma litið.  Landið væri miklu betur sett án nokkurra fyrirvara, því að þeir eru í raun gagnslausir og geta reynzt ríkinu dýrkeyptir.

Í téðri innviðareglugerð eru jafnframt ákvæði í gr. 10 til að undirstrika mikilvægi PCI-verkefna.  Það verður ekki hægt að draga afgreiðslu leyfisumsókna á langinn, því að þar er kveðið á um, að afgreiða skuli umsókn innan 18 mánaða.  Orkustofnun getur sótt um 9 mánaða viðbótar frest til Landsreglara/ACER, en aðeins með góðum rökstuðningi verður hún samþykkt.  Ef Alþingi samþykkir OP#3, þá ofurselur það Orkustofnun valdi ACER varðandi sæstrengsumsóknir.  Það er tóm ímyndun ráðherranna, að allt verði einfaldlega, eins og áður var.  Fullveldi ríkisins varðandi millilandatengingar verður einfaldlega flutt til ACER/ESB með samþykkt OP#3.  Þetta óttaðist norska stjórnarandstaðan og setti fyrirvara um þetta o.fl.  Bréf þessa efnis var sent Sameiginlegu EES-nefndinni, en eftir rúmt ár hefur enn ekki borizt svarbréf frá ESB, sem þýðir hundsun.  Fyrirvararnir voru ekki pappírsins virði.  

Í innviðagerðinni eru settar reglur um mat á umsóknum um leyfi fyrir millilandatengingum, þannig að hér verður ekki hægt að beita séríslenzkum lögum og reglum til að hafna umsókn.  Aðalreglan er sú, að sé verkefnið samfélagslega hagkvæmt, þar sem samfélagið er ESB, þá ber að samþykkja það.  Það er líka meginskilyrðið fyrir að komast inn á PCI-skrána, svo að fyrirsjáanlega verður að samþykkja IceLink, ef umsókn um hann berst eftir innleiðingu OP#3 í landsrétt hér.  Það er stórhættulegt og heimskulegt viðhorf, sem margir Alþingismenn hafa gert sig seka um, að samþykkt OP#3 breyti engu fyrir Íslendinga.  Ef við samþykkjum, að lög og reglur Evrópusambandsins skuli ríkja hér, þá verðum við að lúta þeim.  Annað kostar stríð við Evrópusambandið, sem getur komið hrottalega niður á okkar lífskjörum á næstu árum.  Höfnun pakkans er aftur á móti fullkomlega lögleg og leiðir sjálfvirkt til samningaviðræðna í Sameiginlegu EES-nefndinni, þar sem öllum er í hag að ná samkomulagi, sem allir geta sætt sig við.  

Samkvæmt #347/2013, gr. 11, eiga raforkuflutningssamtök ESB, ENTSO-E, þar sem lönd utan ESB í Evrópu einnig eiga aðild, að semja samræmdar og vel útfærðar reglur til að reikna út samfélagslega hagkvæmni millilandaverkefna.  Þær þarfnast síðan samþykkis ACER og framkvæmdastjórnar ESB.  Evrópusambandið hefur þannig alla þræði í hendi sér í þessum efnum.  Aðeins blindingjar sjá það ekki, eru með gorgeir og þykjast með innlendri lagasetningu geta haft í fullu tré við Evrópusambandið.  Slíkt tal minnir á ræður Ketils, skræks, í Skugga-Sveini.

Í innviðareglugerðinni eru ákvæði um viðbrögð við þversku einstakra stjórnvalda gegn millilandatengingum og hvers konar öðrum hindrunum, sem þessi verkefni kunna að verða fyrir.  Samkvæmt #347/2013, gr. 6, skal þá setja á stofn evrópska eftirlitsnefnd til að framfylgja því, að samræmdum reglum sé fylgt alls staðar við umfjöllun verkefnisins hjá hinu opinbera. Ennfremur skal þá útnefna hæft yfirvald í viðkomandi landi, sem beri ábyrgð á fyrirgreiðslu og samræmdri málsmeðferð PCI-verkefnis.  Þetta gæti t.d. þýtt það, að reki sæstrengsumsókn upp á sker hér, taki ACER hana úr höndum Orkustofnunar og feli Landsreglaranum að afgreiða hana.  Landsreglarinn fylgir þá eftir öllum hliðum málsins hér innanlands, ekki sízt þætti Landsnets við að hanna, fjármagna og fá framkvæmdaleyfi fyrir línu frá stofnrafkerfi landsins og niður að landtökustað sæstrengsins.

Það er ljóst af þessum heimildum Evrópusambandsins í innviðareglugerðinni, að engum vettlingatökum á að beita þá, sem draga lappirnar eða tefja fyrir framkvæmd PCI-verkefnis Evrópusambandsins.  ESA verður beitt og dómstólaleiðin farin til að knýja fram allar nauðsynlegar leyfisveitingar í nafni fjórfrelsins og skuldbindinga Íslands með innleiðingu OP#3.  Munu enn gala gaukar um, að OP#3 skipti Ísland engu máli ? 

Hér hafa verið nefnd nokkur atriði, sem samanlögð gera það ómögulegt að koma í veg fyrir sæstrengstengingu, standi vilji ESB á annað borð til þess, því að landslög víkja fyrir Evrópurétti. Þá verður eina úrræðið til að skakka leikinn að segja upp EES-samninginum.  Í þessu andrúmslofti verður ekki gæfulegt að semja við Evrópusambandið um valkosti við EES-samninginn.   

Að baki þessu öllu saman stendur stefnumörkun ESB um landamæralausan orkumarkað með tengingu við öll lönd og landssvæði innan ESB/EES.  Í nýrri, endurskoðaðri ACER-reglugerð, sem er hluti af OP#4, stendur þetta í formálanum, atriði 6: 

"Despite significant progress in integrating and interconnecting the internal electricity market, some Member States or regions remain isolated or not sufficiently interconnected, in particular insular Member States and Member States located on the periphery of the Union."

Af þessum texta ætti hverju mannsbarni að vera ljóst, að fullyrðingar um, að valdheimildir Evrópusambandsins um millilandatengingar lúti aðeins að slíkum innviðum í rekstri, eru algerlega úr lausu lofti gripnar.  Höfundur þessa tilvitnaða texta hefur að líkindum haft Ísland sérstaklega í huga við ritun hans, því að ESB sárvantar og tekur fegins hendi við allri þeirri orku úr endurnýjanlegum orkulindum, sem það getur komið höndum yfir.  Evrópusambandið verður með öll tæki og tól í sínum höndum til að knýja fram vilja sinn í þessum efnum gagnvart Íslendingum eftir innleiðingu Alþingis á OP#3 og #347/2013, sem óhjákvæmilega kemur í kjölfarið.  

 

 

 

 

 

 

OP#3 skekur Sjálfstæðisflokkinn

Fyrrverandi formaður Sjálfstæðisflokksins og mesti hrellir andstæðinga flokksins í seinni tíð, Davíð Oddsson, er ómyrkur í máli um óhönduglega málafylgju forystu flokksins í orkupakkamálinu á Alþingi og utan þings m.v. leiðsögn Landsfundar í marz 2018 til forystunnar.

Reykjavíkurbréf Morgunblaðsins, 14.06.2019, heitir:

"Ættarvitar fara illa í sólgosum og í nálægð segulmagnaðra manna".

Í bréfinu kemur fram það mat höfundar, að velji ættmenni að sigla fremur eftir ættarvitum en áttavitum í pólitík, þá muni þeir óhjákvæmilega hafna sem strandaglópar uppi á skeri.  Ættmenni þau, sem hér um ræðir, sigla nú augljóslega úr alfaraleið sjálfstæðismanna og í harðastrand.  Það er óútskýrt, hvers vegna þessi ættmenni verja nú OP#3 og innleiðingu hans í landsrétt með kjafti og klóm, en án málefnalegs rökstuðnings.  Lægst allra leggst Björn Bjarnason, fyrrverandi borgarstjóraefni og fallisti Sjálfstæðisflokksins, sem ofan á ósvífnar getsakir um óviðeigandi afskipti norska Miðflokksins og félagasamtakanna "Nei til EU" í Noregi af baráttunni gegn OP#3 á Íslandi, er nú tekinn til við að gera því skóna, að Rússar standi á bak við baráttuna gegn OP#3 í Noregi og á Íslandi.  Slíkar samsæriskenningar geta aðeins orðið til í sjúklegu andrúmslofti sérhagsmunaklíku, sem hefur gert samsæri gegn hagsmunum almennings. Hið mótsagnakennda er, að nefnd utanríkisráðherra um mat á reynslunni af EES undir formennsku Björns leitaði í smiðju til "Nei til EU" í Ósló 19. júní 2019.  Þar var staðreyndum afneitað, eins og við höfum séð í umræðunni hér, svo að fóðra varð nefndina með upplýsingum af vefsetrum Evrópusambandsins.  Hugarheimur formannsins er myrkur og ekki gæfulegur til stefnumörkunar á viðskiptasviðinu við Evrópu.

Viðskiptatækifæri myndast óneitanlega við miklar raforkuverðhækkanir í landinu, en andstæðingar OP#3 vilja einmitt ekki sjá spákaupmennsku með rafmagn sem vöru að hætti ESB.  Rafmagn á að vera þáttur í innviðaþjónustu hins opinbera við fólk og fyrirtæki, en ekki bitbein í höndum spákaupmanna í orkukauphöll undir stjórn Landsreglara Evrópusambandsins á orkusviði.

Verður nú vitnað í téð Reykjavíkurbréf og síðar vonandi meir:

"Það var lengi óskráð meginregla í Sjálfstæðisflokknum, sem reyndist vel, að hversu öflugur sem formaður flokksins væri, sem þeir voru sannarlega langflestir, skyldi landsfundur eða flokksráðsfundur tryggja, að sá, sem næstur stæði formanninum, hefði ríkulega stjórnmálalega reynslu, ef örlög eða atvik höguðu því svo, að fylla þyrfti skarðið, yrðu góð tök á því."

Það væri ofsögum sagt, að núverandi varaformaður eða ritari flokksins væru hoknar af stjórnmálalegri reynslu.  Hin gamla og góða regla Sjálfstæðisflokksins um sjálfsagðan eftirmann formanns í æðstu stjórn flokksins hefur þess vegna verið brotin, og það hefur gefizt hreint afleitlega.  Ef formaður flokksins ákveður, einhverra hluta vegna, að stíga senn til hliðar, þá ætti hann að gera slíkt á Landsfundi, þannig að eðlilegt forystuval fyrir flokkinn geti átt sér stað.

Varaformaður flokksins og iðnaðarráðherra, Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, birti pistil í sínu "reglulega plássi" Morgunblaðsins 16.06.2019 undir heitinu:

"Orkan okkar".

Höfundur þessa vefseturs hér er félagi í "Orkunni okkar" og getur ekki orða bundizt út af téðum pistli iðnaðarráðherra:

"Lesendur blaðsins kannast líklega við mína afstöðu, þegar kemur að innleiðingu þriðju raforkutilskipunarinnar [svo ?].  Það er hins vegar mál, sem hefur engin sérstök áhrif á íslenzkan orkumarkað og að mínu mati óþarft að eyða mörgum mánuðum í umræðu um það.  Ýmsir eru því augljóslega ósammála.  Á mínum tíma sem ráðherra orkumála hef ég hins vegar lagt áherzlu á önnur mikilvægari mál.  Ég nefni hér nokkur."

Hér undirstrikar varaformaður Sjálfstæðisflokksins og iðnaðarráðherra fullkomið skilningsleysi sitt á OP#3 og afleiðingum innleiðingar hans á Íslandi.  Þar af leiðandi hefur forgangsröðun verkefna í ráðuneyti hennar verið kolröng.  Hún hefði átt að nota tímann til að kynna sér þetta stórmál rækilega og á kerfisbundinn hátt með aðstoðarmönnum sínum.  Ef eithvað er spunnið í hana sem stjórnmálamann, hefði hún fundið rök og sannfært þingflokkinn um, að innleiðing OP#3 væri ekki fær leið fyrir Ísland.  Hvers vegna ?  Hér verður fátt eitt tínt til:

Með OP#3 verður stofnað embætti Landsreglara raforkumála á Íslandi.  Núverandi völd ráðherra og Orkumálastjóra yfir íslenzkum raforkumarkaði, yfir Landsneti og dreifiveitunum, færast til Landsreglara, sem verður stjórnað af ESA-Eftirlitsstofnun EFTA, í náinni samvinnu við ACER-Orkustofnun ESB, sem hefur húsbóndavaldið.  Skylda verður að markaðsvæða raforkugeirann, og verður sennilega farin sama leið og annars staðar í EES með því að stofna orkukauphöll.  Þar sem samræmd auðlindastýring er óleyfileg í þessu markaðskerfi ESB, er stórvarasamt fyrir Íslendinga að innleiða þetta kerfi, enda verður þar með vikið af leið sjálfbærrar þróunar á orkumálasviði á Íslandi.  

Með innleiðingu OP#3 verður Evrópuréttur lögleiddur á Íslandi á sviði milliríkjaviðskipta með rafmagn.  Það þýðir jafnframt, að reglur Evrópusambandsins um málsmeðferð umsókna um lagningu millilandasæstrengs verður að halda í heiðri.  Innlend löggjöf til að setja þessu skorður stenzt ekki, því að innlend löggjöf víkur fyrir Evrópulöggjöf samkvæmt EES-samninginum.  Þess vegna hefur nýlega einn dómari og fimm hæstaréttarlögmenn varað alvarlega við því, að áformuð innleiðing á OP#3 með fyrirvara kunni að skapa ríkissjóði stórfellda skaðabótaábyrgð, ef t.d. sæstrengsfjárfestir kærir höfnun umsóknar, sem annars fullnægir öllum skilyrðum reglugerðar #347/2013, sem vafalaust verður innleidd hér í kjölfar OP#3, því að hún er eðlilegur hluti hans.

Átta hæstaréttarlögmenn hafa andmælt fimmmenningunum opinberlega, og verða þeirri yfirlýsingu gerð verðug skil hér síðar.

Nokkru síðar í pistli iðnaðarráðherra gefur að líta ótrúlega barnalegan texta, sem sýnir, að hún er afar auðtrúa, þegar áróður ESB er annars vegar.  Ekki er það góðs viti fyrir sjálfstæðismenn, sem standa að veru hennar á Alþingi og í æðstu stjórn Sjálfstæðisflokksins:

"Með orkustefnu gefst okkur einnig færi á að varða veginn, þegar kemur að forræði Íslands yfir nýtingu og stjórnun orkuauðlinda landsins, sjálfsákvörðunarrétti varðandi mögulegar tengingar, virkri samkeppni í raforkusölu, eflingu neytendaverndar, auknu orkuöryggi, samspili orkumála og loftslagsmála, útflutningi á hugviti, orkurannsóknum og nýsköpun."

Þessi texti ráðherrans er eins og öfugmælavísa, órímuð og án stuðla og höfuðstafa:

  Með orkulöggjöf ESB hér í öndvegi, hefur ríkisstjórn og Alþingi afsalað sér stefnumótunarvaldinu í raforkumálum í hendur Evrópusambandsins, ESA/ACER og Landsreglara raforkumála á Íslandi.  Nýting orkulindanna verður í höndum markaðarins, innri raforkumarkaðar ESB eftir tengingu landsins við hann, og samfélagslegri stjórnun orkuauðlinda verður ekki við komið, því að miðlæg auðlindastjórnun er bönnuð í markaðskerfi Evrópusambandsins. 

Eignarhaldið verður einnig í uppnámi, eins og bréf ESA til norska olíu og orkuráðherrans og harðort svar hans gefa til kynna.  Þetta er sama þróun og í ESB, þar sem vatnsréttindi og rekstrarleyfi vatnsaflvirkjana á að bjóða út á EES-markaði í krafti þjónustutilskipunar ESB og samkeppnislöggjafar.  Íslenzka iðnaðarráðherranum væri nær að hrista nú af sér slenið, sýna norska starfsbróðurnum samstöðu og senda kjarnyrt svarbréf til ESA við bréfi þaðan til Íslands árið 2016.  Íslenzki iðnaðarráðherrann kýs  hins vegar fremur að stinga hausnum í sandinn.  Hvar eru leiðtogahæfileikarnir ?  

Sjálfsákvörðunarréttur varðandi mögulegar afltengingar við innri markað ESB verður alls ekki fyrir hendi eftir samþykkt OP#3.  Um það snýst hann.  Kerfisþróunaráætlun Evrópusambandsins og PCI-forgangsverkefnaskrá ESB verður leiðisnúran við ákvörðunartökuna.  Ósamkomulag verður útkljáð af ACER, ESA og EFTA-dómstólinum.  Brimbrjóturinn verður "fjórfrelsið" og vöruskilgreining rafmagns.  

Hvernig á "efling neytendaverndar" í íslenzkri orkustefnu að virka eftir innleiðingu OP#3 ?  Ofstækisfyllsti talsmaður OP#3, sem jafnframt veit minnst um hann og veitir EES-matsnefnd utanríkisráðherra formennsku, telur OP#3 snúast um aukið sjálfstæði Orkustofnunar til bættrar neytendaverndar.  Þetta er "bolaskítur" (kjaftæði).  Neytendur verða fórnarlömb fákeppni eigenda þriggja miðlunarlóna og 6 virkjaðra jarðgufuforðabúra og einnig fórnarlömb Landsreglarans, sem er líklegur til að auka arðsemikröfu raforkuflutnings- og dreififyrirtækjanna verulega, til að efla fjárfestingar í þessum kerfum, sem gera kleift að raungera áform ESB um stóraukna raforkuflutninga.

Nú er hafið stríð út af 50 % hækkun á 5 árum á gjaldskrám þessara flutnings- og dreififyrirtækja á milli Landsreglara Svíþjóðar og Miguel Arias Canete, orkukommissars ESB, annars vegar og sænsku ríkisstjórnarinnar með Anders Ygeman, orkuráðherra, í broddi fylkingar.  Ráðherrann beitir orkumarkaðseftirlitinu til að skikka fyrirtækin til lækkunar, en kommissarinn telur slíkt óleyfilegt.  Verður spennandi að sjá, hvernig þessu lyktar, en dæmið sýnir, hvers konar öfugmæli eru fólgin í að kenna raforkumarkaðskerfi ESB við neytendavernd.  

Markaðskerfi ESB færir Íslendingum ekki aukið afhendingaröryggi raforku, því að eftir sem áður er enginn raunverulegur ábyrgðaraðili fyrir því, að næg forgangsraforka verði ætíð tiltæk, og hættan á raforkuskorti eykst, ef Landsvirkjun verður af samkeppnisástæðum skipt upp, því að þá fellur niður virk auðlindastýring í landinu, sem á að tryggja kjörnýtingu og samkeyrslu ólíkra fyrirtækja til skilvirkrar nýtingar virkjaðra orkulinda.  Markaðskerfi ESB ræður ekki við það, enda ekki hannað til þess.

"Undanfarin misseri hefur mér orðið tíðrætt um dreifikostnað raforku.  Á síðasta Iðnþingi kom ég inn á það, að einn stærsti gallinn við raforkumarkað okkar í dag er hinn mikli og sívaxandi munur á dreifikostnaði raforku milli þéttbýlis og dreifbýlis. Þetta er þýðngarmikið, því að dreifikostnaðurinn er stærsti liðurinn á raforkureikningi hins almenna notanda.  Hinn mikli munur á milli dreifbýlis og þéttbýlis er ekki ásættanlegur og gengur gegn viðurkenndum meginreglum okkar um þokkalega jafnt aðgengi að innviðum á borð við samgöngur, fjarskipti og fleira."

Þetta ójafnræði á meðal landsmanna eftir búsetu magnaðist með raforkulögum 2003 á grundvelli OP#1.  Iðnaðarráðherra hefur hins vegar ekkert brugðizt við þessu vandamáli öðruvísi en í ræðu og riti og með nefndarskipun.  Væri hún snöfurmannlegur stjórnandi, væri hún búin að beita sér fyrir lagasetningu um jöfnun gjaldskráa þéttbýlis og dreifbýlis innan sömu dreifiveitu.  Getur verið, að hún óttist viðbrögð ESA ?  Ekki batnar það, þegar Landsreglarinn fer "að stýra og stella" með gjaldskrár einokunarfyrirtækjanna.  Eins og minnzt er á hér að ofan, stendur nú yfir stríð á milli Landsreglara Svíþjóðar, sem þiggur völd sín frá ACER/Framkvæmdastjórn ESB, og orkuráðherra Svíþjóðar, sem vill beita eftirlitsstofnun í Svíþjóð til að lækka gjaldskrár fyrir flutning og dreifingu raforku, en Landsreglarinn/ACER vill hækka þær.

Fylgist iðnaðarráðherra Íslands ekkert með framkvæmd orkustefnu Evrópusambandsins annars staðar, en vill samt innleiða hana blint á Íslandi ?  Þessir stjórnarhættir eru gjörsamlega óboðlegir.  Ráðherrarnir þekkja sáralítið til OP#3 og enn minna til OP#4.  Samt neita þeir að bæta þekkingu sína á þessu sviði með greiningu fjölþættra sérfræðinga á sviðum, sem OP#3 snertir.  Í fílabeinsturni sínum hafa þau talið sér trú um, að lögfræðilegar ritgerðir dugi í þessu sambandi.  Slík afstaða ber vott um þröngsýni og dómgreindarleysi, sem fyrr en seinna mun dæma þau úr leik.